علوم سیاسی
محمد شجاعیان؛ محمدرضا طاهری
چکیده
نقدهای جدی جماعت گرایی برگفتمان لیبرال یکی از مهمترین موضوعات فلسفه سیاسی معاصر است. بی توجهی به منازعه جماعت گرایی علیه لیبرالیسم، موجب ناتوانی در تحلیل و فهم بسیاری از موضوعات فلسفه سیاسی لبیرال و غیرلیبرال در دهه های پایانی قرن بیستم و قرن جاری خواهد شد. کتاب درآمدی بر مناظره لیبرال‌ها و جماعت گرایان در فلسفه سیاسی معاصر عهده ...
بیشتر
نقدهای جدی جماعت گرایی برگفتمان لیبرال یکی از مهمترین موضوعات فلسفه سیاسی معاصر است. بی توجهی به منازعه جماعت گرایی علیه لیبرالیسم، موجب ناتوانی در تحلیل و فهم بسیاری از موضوعات فلسفه سیاسی لبیرال و غیرلیبرال در دهه های پایانی قرن بیستم و قرن جاری خواهد شد. کتاب درآمدی بر مناظره لیبرال‌ها و جماعت گرایان در فلسفه سیاسی معاصر عهده دار تحلیل این موضوع مهم است.پرداختن به موضوعی تقریباً بدیع درفلسفه سیاسی معاصر و تاکید بر روش «هرمنیوتیک متن محور» برای خوانش آثار اندیشه سیاسی،از نقاط قوت کتاب است.با این وجود، به نتایج این منازعه درفسلفه سیاسی معاصر، توجه نشده و تاثیر آرا ویتکنشتاین متاخر در مضمون ومحتوای فلسفه سیاسی جماعت گرایی مورد غفلت قرار گرفته است. هم‌چنین نویسندگان برای مکینتایر در فلسفه سیاسی جماعت گرایی نقش رهبری را قائل هستند، اما نسبت به جایگاه بسیار مهم سندل به ویژه تقدم آرا او نسبت به سایر جماعت گرایان و محوریت عدالت در بحث او التفات لازم صورت نگرفته است. هم‌چنین با توجه به اینکه محور منازعه مورد بحث عدالت بوده است شایسته بود محورهای تبیین شده در کتاب در این باب نهایتا به موضوع عدالت و جنبه های مختلف آن ارجاع داده می شد.
روش‌شناسی
محمد شجاعیان؛ سجاد رستم پور
چکیده
«روش شناسی علوم سیاسی» قصد دارد شیوه های پژوهش در دانش سیاسی را جمع آوری، طبقه بندی، توصیف و تحلیل کند. کتاب دکتر حقیقت با عنوان «روش شناسی علوم سیاسی» تلاش کرده است بیشتر روش شناسی های موجود در علوم سیاسی را بررسی و نقد کند. فصول کتاب از انسجام مناسبی برخوردار است و نویسنده در بررسی و نقد روش های مختلف علوم سیاسی، شیوه منسجمی ...
بیشتر
«روش شناسی علوم سیاسی» قصد دارد شیوه های پژوهش در دانش سیاسی را جمع آوری، طبقه بندی، توصیف و تحلیل کند. کتاب دکتر حقیقت با عنوان «روش شناسی علوم سیاسی» تلاش کرده است بیشتر روش شناسی های موجود در علوم سیاسی را بررسی و نقد کند. فصول کتاب از انسجام مناسبی برخوردار است و نویسنده در بررسی و نقد روش های مختلف علوم سیاسی، شیوه منسجمی را اتخاذ کرده است. در برخی موارد توجه به فضای بومی جامعه ایران، مطالب کتاب را سودمندتر کرده است. توجه اساسی به تمایز میان روش تحقیق و روش شناسی از نقاط برجسته این پژوهش محسوب می شود. از سوی دیگر، ابهام در تعریف علم انسانی وسیاست، عدم ارائه معیاری مشخص برای طبقه بندی روش های پژوهش و ابهام در کثرت گرایی روش شناختی از مهمترین نقائص کتاب است. نویسنده محترم روش شناسی علوم اجتماعی و سیاسی را بخشی از فلسفه این علوم می داند. اما در بررسی روش های علوم سیاسی، معنای مورد تاکید از روش شناسی به عنوان بخش مهمی از فلسفه علوم اجتماعی و سیاسی مورد غفلت جدی قرار داده است. میان بحران مفاهیم مطرح شده در کتاب و ادعای عدم قطعیت درعلوم انسانی تعارض وجود قرار دارد.
علوم سیاسی
محمد شجاعیان
چکیده
بحرانی که درنتیجۀ افول خلافت عباسی در نیمۀ قرن هفتم هجری برای اندیشۀ سیاسی اهل سنت ایجاد شد تا قرن‌ها ادامه داشت. این بحران در قرن دهم برای شیخ فضل‌الله روزبهان خنجی، که از نظریه‌‌‌پردازان برجستۀ سنی‌مذهب بود، موجب تلاش برای احیای خلافت از طریق متوسل‌شدن به سلاطینی شد که در روزگار او قدرت سیاسی را در دست داشتند و بیش از آن‌که ...
بیشتر
بحرانی که درنتیجۀ افول خلافت عباسی در نیمۀ قرن هفتم هجری برای اندیشۀ سیاسی اهل سنت ایجاد شد تا قرن‌ها ادامه داشت. این بحران در قرن دهم برای شیخ فضل‌الله روزبهان خنجی، که از نظریه‌‌‌پردازان برجستۀ سنی‌مذهب بود، موجب تلاش برای احیای خلافت از طریق متوسل‌شدن به سلاطینی شد که در روزگار او قدرت سیاسی را در دست داشتند و بیش از آن‌که دغدغۀ حاکمیت دین را داشته باشند، درپی بسط قدرت سیاسی خود بودند. کتاب فقیه سرگردان به بررسی آرا و اندیشههای خنجی، به‌منزلۀ یکی از آخرین نمایندگان اندیشۀ اهل سنت در جامعۀ ایران، می‌پردازد که با قدرت روزافزون حکومت شیعهمذهب صفوی مخالف بود. نوشتار حاضر هم خوانشی انتقادی از آرای «شیخ خنج» است و هم به بررسی انتقادی کتاب فقیه سرگردان می‌پردازد. این بررسی در چهار بخش سامان مییابد. نقد رویکرد نویسنده به حکومت صفویان، بررسی انتقادی مخالفت خنجی با حاکمیت سیاسی تشیع، و رگههای ایرانیستیز موجود در آرای او از جملۀ نکاتی است که در پژوهش حاضر بر آنها تأکید می‌شود. نظریۀ استیلا، که با عنوان واقعگرایی سیاسی ارائه می‌شود، و تقلیل جایگاه معرفتی اندیشۀ سیاسی از نقدهای وارد بر فقیه سرگردان است.
روش‌شناسی
محمد شجاعیان؛ محمدرضا طاهری
چکیده
فلسفۀ علوم اجتماعی، به‌عنوان دانشی درجۀ دوم، عبارت است از تأملات فلسفی دربارۀ ماهیت و دامنۀ علوم اجتماعی و ماهیت تبیین و عینیت. هم‌چنین، بحث «روش‌شناسی» علوم اجتماعی و ماهیت ارتباط این علوم با طبیعی از مسائل پایدار در فلسفۀ علوم اجتماعی است. پژوهش حاضر به بررسی و نقد مهمترین ایده‌هایی می‌پردازد که در کتاب فلسفۀ علوم ...
بیشتر
فلسفۀ علوم اجتماعی، به‌عنوان دانشی درجۀ دوم، عبارت است از تأملات فلسفی دربارۀ ماهیت و دامنۀ علوم اجتماعی و ماهیت تبیین و عینیت. هم‌چنین، بحث «روش‌شناسی» علوم اجتماعی و ماهیت ارتباط این علوم با طبیعی از مسائل پایدار در فلسفۀ علوم اجتماعی است. پژوهش حاضر به بررسی و نقد مهمترین ایده‌هایی می‌پردازد که در کتاب فلسفۀ علوم اجتماعی: روش‌ها، آرمانها، و سیاستهای پژوهش اجتماعی، نوشتۀ مایکل رووت، مطرح شده است. رووت در این کتاب رویکردی کمال‌گرایانه به علوم اجتماعی دارد و آموزۀ بی‌طرفی در عرصه‌‌های مختلف پژوهش اجتماعی را، که نتیجۀ سلطۀ رویکرد لیبرال بر علوم اجتماعی است، تبیین و سپس رد میکند. تأکید بر ضرورت کمال‌گرایانه‌بودن پژوهش اجتماعی و توجه به عرصه‌‌های مختلف علوم اجتماعی از نقاط قوت کتاب است. ازسوی‌دیگر، عدم ارائۀ تبیینی از معنای فلسفۀ علوم اجتماعی، بی‌توجهی به تحولات صورت‌گرفته در زمینۀ ایجاد رویکرد کمال‌گرایانه در لیبرالیسم معاصر، و تأکید بر مناسب‌بودن ایدۀ بی‌طرفی برای دولت از نقایص اصلی کتاب است. هم‌چنین، ضرروت دارد مسئلۀ عینیت و نسبیت، به‌ویژه برای کتابی که از رویکرد کمال‌گرا به علوم اجتماعی دفاع میکند، موردتوجه قرار گیرد.
علوم سیاسی
محمد شجاعیان
چکیده
والزر در حوزه‌های عدالت تبیینی از اصول عدالت توزیعی را ارائه می‌دهد که بر فهم معانی خیرهای مختلف اجتماعی مبتنی است. این تبیین از عدالت «تکثرگرایانه» و بر ایدۀ «برابری پیچیده» بنا شده است. مقصود والزر آن است که هریک از حوزه‌های حیات اجتماعی معیارهای خاص خود را برای توزیع خیرهای اجتماعی دارند و نباید معیارهای یک عرصه را ...
بیشتر
والزر در حوزه‌های عدالت تبیینی از اصول عدالت توزیعی را ارائه می‌دهد که بر فهم معانی خیرهای مختلف اجتماعی مبتنی است. این تبیین از عدالت «تکثرگرایانه» و بر ایدۀ «برابری پیچیده» بنا شده است. مقصود والزر آن است که هریک از حوزه‌های حیات اجتماعی معیارهای خاص خود را برای توزیع خیرهای اجتماعی دارند و نباید معیارهای یک عرصه را به عرصه‌‌های دیگر تسری داد. نقطۀ مقابل عدالت مطلوب والزر جباریت و سلطه است که به‌معنای سلطۀ معیار عدالت در یک عرصه به عرصه‌‌های دیگر حیات اجتماعی است. تنوع اصول توزیع خیرهای اجتماعی، تلاش برای ایجاد سازگاری میان کثرت‌گرایی و برابری، و مخالفت با سلطۀ سرمایه بر عرصۀ قدرت سیاسی از نقاط برجستۀ نظریۀ عدالت والزر محسوب میشوند. ازسوی‌دیگر، منتقدان والزر معتقدند که خصلت محافظهکارانۀ والزر موجب می‌شود نتواند موضع انتقادی مشخصی دربارۀ شیوههای نادرست توزیع خیرهای اجتماعی اتخاذ کند. عدم ارائۀ معیاری مشخص برای فهم معیارهای اجتماعی توزیع خیر، نسبیت معناهای اجتماعی، و ناتوانی در ارائۀ معیاری برای نقد روشهای نادرست در توزیع خیرهای اجتماعی از جملۀ مهمترین انتقاداتی است که بر نظریۀ عدالت والزر وارد شده است.
علوم سیاسی
محمد شجاعیان
چکیده
اندیشمندان لیبرال مدعی‌اند که در نقد به هیچ محدودیتی قائل نیستند، زیرا هر محدودیتی در این زمینه به‌معنای محدودکردن آزادی بیان به‌منزلۀ یکی از مهمترین مصادیق آزادی است. بر این اساس، در گفتمان لیبرال، از توهین به پیامبران الهی به‌منزلۀ یکی از مصادیق آزادی بیان دفاع می‌شود. موضوع محوری کتاب آیا نقد سکولار است؟ همین است. این کتاب ...
بیشتر
اندیشمندان لیبرال مدعی‌اند که در نقد به هیچ محدودیتی قائل نیستند، زیرا هر محدودیتی در این زمینه به‌معنای محدودکردن آزادی بیان به‌منزلۀ یکی از مهمترین مصادیق آزادی است. بر این اساس، در گفتمان لیبرال، از توهین به پیامبران الهی به‌منزلۀ یکی از مصادیق آزادی بیان دفاع می‌شود. موضوع محوری کتاب آیا نقد سکولار است؟ همین است. این کتاب درواقع شامل دو مقالۀ اصلی است که توسط دو نفر از نویسندگان مسلمان، یعنی طلال اسد و صبا محمود، تألیف شده است. مقالۀ حاضر به بررسی و نقد این آرا می‌پردازد. اسد و صبا محمود به رد دوگانۀ استدلالی میپردازند که مسیحیت، سکولاریسم، عقلانیت، مدارا، و آزادی را در یک سو و اسلام، بنیادگرایی، تسلیمبودن، تعصب، و محدودیت را در سوی مقابل قرار می‌دهد. اسد بر موارد نقضی که در جوامع مدرن وجود دارد تأکید میکند. هرچند او باید با نگرشی تحلیلی ـ انتقادی کمالگرایی نهفته در آرای اندیشمندان غربی به‌ویژه در گفتمان لیبرال را به‌منزلۀ نقض بی‌طرفی اخلاقی موردتوجه قرار میداد. صبا محمود نیز ادعای جدایی امر دینی از امر سیاسی را رد و بر جانبدارانهبودن سنت انتقادی غربی تأکید میکند. از این منظر، بحث او تکمیلکنندۀ مباحث اسد است.
