زبان و ادبیات فارسی
هاله کیانی بارفروشی؛ قدسیه رضوانیان
چکیده
کتاب فارسی عمومی ازجمله منابع درسی دانشگاهی است که فقدان سرفصلی نظاممند برای آن سبب شده است کتابهای متعددی برای آن نگاشته شود. این پژوهش بر آن است تا با رویکردی انتقادی، به بررسی دوازده کتاب فارسی عمومی از میان انبوه کتابهای تدوینشده برای این واحد درسی در بازة زمانی حدود چهل ساله و پراکندگی جغرافیایی دانشگاهی بپردازد. ...
بیشتر
کتاب فارسی عمومی ازجمله منابع درسی دانشگاهی است که فقدان سرفصلی نظاممند برای آن سبب شده است کتابهای متعددی برای آن نگاشته شود. این پژوهش بر آن است تا با رویکردی انتقادی، به بررسی دوازده کتاب فارسی عمومی از میان انبوه کتابهای تدوینشده برای این واحد درسی در بازة زمانی حدود چهل ساله و پراکندگی جغرافیایی دانشگاهی بپردازد. این پژوهش نشان میدهد که نوع تلقی از ماهیت «ادبیات» در نگرش مؤلفان به این درس بسیار مؤثر است. در اغلب این کتابها، هدفی متفاوت از کتابهای فارسی دبیرستان دنبال نمیشود؛ جایگاه اندیشه و تفکر گردآورنده جز در انتخابِ متون متبلور نمیشود و کتابها عمدتاً طرح و تألیف ویژهای بهجز ارائة منتخبی از آثار نظم و نثر با رویکرد ذوقی و با هدف «جذابیت» و «آموزندگی» ندارند. تلاش برای ارائة گزیدهای از متون والا و فاخر سایر گفتمانها و جریانهای ادبی را در این کتابها بهحاشیه رانده است. اغلب این کتابها رویکرد مؤلفمحور و متنمحور دارند و جایگاهی برای تعامل مخاطب در آنها لحاظ نشده است و از این منظر، رویکردی ایستا و منفعل دارند. نتایج این پژوهش ضرورت تألیف و نگارش کتابی هدفمند و ساختارمند در زمینة درس ادبیات بهعنوان درسی عمومی در دانشگاه را برجسته میکند.
زبان و ادبیات فارسی
قدسیه رضوانیان؛ هاله کیانی بارفروشی
دوره 18، شماره 2 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 113-140
چکیده
«روش تحقیق» از مهمترین لازمههای یک پژوهش علمی است و کتابهایی که در این زمینه بهچاپ میرسند میتوانند پژوهشگران را در آگاهی از روشهای جدید و کاربردی پژوهش یاری کنند. رشتة دانشگاهیِ ادبیات فارسی یکی از رشتههای علوم انسانی است و لزوم همگامشدن با تحولاتِ علوم انسانی در این رشته باید بهطور جدی موردتوجه قرار گیرد. ...
بیشتر
«روش تحقیق» از مهمترین لازمههای یک پژوهش علمی است و کتابهایی که در این زمینه بهچاپ میرسند میتوانند پژوهشگران را در آگاهی از روشهای جدید و کاربردی پژوهش یاری کنند. رشتة دانشگاهیِ ادبیات فارسی یکی از رشتههای علوم انسانی است و لزوم همگامشدن با تحولاتِ علوم انسانی در این رشته باید بهطور جدی موردتوجه قرار گیرد. در این مقاله، ضمن تبیین تحول روششناسی در علوم انسانی، به ارزیابی انتقادی دَه کتاب روش تحقیق در ادبیات فارسی پرداخته شده است. در بخشی از این کتابها، غلبة تلقی سنتی از پژوهش و مفاهیم پوزیتیویستی دربارة ماهیت علم و پژوهش دیده میشود. روشِ غالب در بخش دیگری از کتابها «روش تفسیری» است؛ در اغلب این کتابها روششناسی انتقادی جایگاهی نمییابد و بعضاً حتی نظریههای انتقادیِ طرحشده با ماهیتی غیرانتقادی و تفسیری ارائه شدهاند. دو کتاب از مجموع ده کتاب بررسیشده به تبیین روش تحقیق با رویکرد انتقادی در ادبیات پرداخته و لزوم برخورداری از تفکر نقادانه در مراحل مختلف پژوهش ادبی را موردتوجه قرار دادهاند. بخشی از مفاهیم سنتی و غیرانتقادی در این کتابها ریشه در هژمونیهایی دارد که ادبیات را بهمثابة ابزاری برای تعلیم و نقد را تفسیر دشواریهای آثار ادبی و مقولهای ذوقی تعریف میکند.