علوم سیاسی
مهدی زیبائی
چکیده
اگر ظهور حوزه مطالعاتی جامعهشناسی تاریخی را واکنشی به روششناسی علم در عصر مدرن بدانیم، بدون شک، پیوند جامعهشناسی تاریخی و محیط بینالملل واکنشی به تقلیل نقش بینالملل در بروز رویدادها و تحولات داخلی دولتها است. به عبارت دیگر، تاثیرپذیری تحولات داخلی از محیط بینالملل زمینهساز ظهور یک حوزه مطالعاتی نوین شده است ...
بیشتر
اگر ظهور حوزه مطالعاتی جامعهشناسی تاریخی را واکنشی به روششناسی علم در عصر مدرن بدانیم، بدون شک، پیوند جامعهشناسی تاریخی و محیط بینالملل واکنشی به تقلیل نقش بینالملل در بروز رویدادها و تحولات داخلی دولتها است. به عبارت دیگر، تاثیرپذیری تحولات داخلی از محیط بینالملل زمینهساز ظهور یک حوزه مطالعاتی نوین شده است که طی سالها یا دهه ابتدایی قرن میلادی حاضر با عناوین مختلفی چون جامعهشناسی تاریخی بینالملل یا جامعهشناسی تاریخی روابط بینالملل و ... مطرح میگردد. کتاب جامعهشناسی تاریخی جهانی به دنبال پاسخ به این سوال میباشد که امکان تحلیل روابط بین کشورها در سطحی پایینتر یا بالاتر از دولت میسر است؟ به باور نویسندگان ارتباط بین دولتها به واسطه ماهیت اجتماعی آن تنها به روابط بین دستگاههای سیاسی ختم نمیشود. بررسیهای بعمل آمده گویای آن است ابهام در امکان ادغام متدولوژیک حوزههای جامعهشناسی و تاریخ از یک سو و بیتوجهی به جایگاه دولت در دگرگونیهای بینالمللی یا همپوشانی آن با حوزه نوظهور مطالعات جهانی باعث وجود کاستیهایی در انسجام نظری و محتوایی دیدگاه مطروحه در این اثر شده است؛ با این حال، نگرش مذکور میتواند در آینده با دقت بیشتری مورد توجه و توسعه قرار گیرد. در مقاله حاضر سعی خواهد شد با نگاهی انتقادی و در چارچوب روشهای قیاس و استقراء نقاط قوت و ضعف این اثر بیان شود.
علوم تربیتی
رضوان حسینقلی زاده
چکیده
هدف اصلی این نوشتار تحلیل و نقد کتاب تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی است. این کتاب واقعیت مدیریت آموزشی را در یک دورۀ زمانی نسبتاً طولانی، در آینۀ کتب درسی عمومی این حوزه، بازنمایی میکند و بهعلت انتخاب ابزاری متفاوت برای مرور سیر تاریخی مدیریت آموزشی، کتابی ارزشمند بهشمار میآید. بنابراین، ضمن تحلیل ویژگیهای ساختاری، ...
بیشتر
هدف اصلی این نوشتار تحلیل و نقد کتاب تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی است. این کتاب واقعیت مدیریت آموزشی را در یک دورۀ زمانی نسبتاً طولانی، در آینۀ کتب درسی عمومی این حوزه، بازنمایی میکند و بهعلت انتخاب ابزاری متفاوت برای مرور سیر تاریخی مدیریت آموزشی، کتابی ارزشمند بهشمار میآید. بنابراین، ضمن تحلیل ویژگیهای ساختاری، محتوایی، و روششناختی این اثر تاریخی، قوتها و کاستیهای آن شناسایی و استخراج شد. از مهمترین نکات قابلتأمل در این کتاب، میتوان به اعتبار طبقهبندی دورههای تاریخی مدیریت آموزشی در مقایسه با طبقهبندیهای مشابه، کاربرد واژههای چندمعنایی در نامگذاری دورههای تاریخی، ابهام در تمییز کتب درسی عمومی و تخصصی مدیریت آموزشی، و عدم تجانس درونی محتوای هر دوره اشاره کرد. همچنین، درنتیجۀ مقابلۀ متن، کیفیت ترجمۀ فارسی کتاب از حیث جایگزینی معادلهای تخصصی فارسی و صحیح آن، سلاست و روانی متن، و نیز قواعد نگارشی و ویرایشی موردارزیابی قرار گرفت.
تاریخ
سید ابوالفضل رضوی؛ حسین هژبریان
چکیده
عصر حاکمیت ایلخانان، برحسب مقتضیات تاریخی، با رشد تاریخنگاری فارسی همراه بود. آثار تاریخنگارانۀ فراوانی که در قلمرو ایلخانی و ازسویدیگر در قلمرو ممالیک پدید آمدند، کارنامۀ تاریخنگاری اسلامی ـ ایرانی را تقویت و زمینههای فهم تاریخ این عصر را هموار کرده است. در این میان، وصاف، ادیب ـ مورخی که از حیث سبک ادبی و ساختار ...
بیشتر
عصر حاکمیت ایلخانان، برحسب مقتضیات تاریخی، با رشد تاریخنگاری فارسی همراه بود. آثار تاریخنگارانۀ فراوانی که در قلمرو ایلخانی و ازسویدیگر در قلمرو ممالیک پدید آمدند، کارنامۀ تاریخنگاری اسلامی ـ ایرانی را تقویت و زمینههای فهم تاریخ این عصر را هموار کرده است. در این میان، وصاف، ادیب ـ مورخی که از حیث سبک ادبی و ساختار تاریخی شیوۀ متفاوتی را در ارائۀ برداشتهای تاریخی بهکار گرفته است، جایگاه ویژهای دارد. کتاب زندگی، زمانه و تاریخنگاری وصاف از این نظر که به مورخی این چنین پرداخته حائز اهمیت است و به همین سبب موردبررسی قرار گرفته است. نقد کتاب مذکور با تفاوت قائلشدن میان دو مفهوم تبیین و تفسیر، دو گونۀ کنشگر مورخ و تاریخشناس، و همینطور اهتمام به رویکردهای سلبی و ایجابی توأمان انجام شده است و این هدف را تعقیب میکند تا نشان دهد میان فهم تاریخ با تاریخنگاری تفاوت است و بایسته نیست که فهم تفسیری امروزی خود از تبیین مورخانه بهمعنی تاریخنگاری قلمداد شود.
زبان و ادبیات فارسی
محمد راغب
چکیده
کتاب سه جلدی زمان و حکایت (1983-1985) پل ریکور (1913-2005) را مهشید نونهالی از فرانسه به فارسی برگردانده که در سال 1397 بهصورت کامل توسط نشر نی روانۀ بازار شده است. کتاب ریکور اثری دشوار بهشمار میرود که فهم آن نیازمند آشنایی نسبتاً کاملی با رشتهها و شاخههای گوناگون علوم انسانی مانند فلسفه، تاریخ، ادبیات، روایتشناسی، و... است. ...
بیشتر
کتاب سه جلدی زمان و حکایت (1983-1985) پل ریکور (1913-2005) را مهشید نونهالی از فرانسه به فارسی برگردانده که در سال 1397 بهصورت کامل توسط نشر نی روانۀ بازار شده است. کتاب ریکور اثری دشوار بهشمار میرود که فهم آن نیازمند آشنایی نسبتاً کاملی با رشتهها و شاخههای گوناگون علوم انسانی مانند فلسفه، تاریخ، ادبیات، روایتشناسی، و... است. به همین دلیل، در اینجا کمتر به مجلد سوم و بیشتر به مجلد دوم پرداخته میشود. دربارۀ ترجمه میتوان ادعا کرد امانت و دقت رعایت شده است، اما کاستیهای فراوانی بهویژه در زمینۀ زبان فارسی در آن وجود دارد. فارغ از مشکلات دیگر، نثر مترجم فاقد پویایی و روانی لازم برای انتقال مفاهیم ریکور است. وسواس در ترجمه و عدم انعطاف نحوی کتاب را به اثری دشوار تبدیل کرده است. افزونبراین، در حاشیۀ این مقاله به اشتباهات بنیادین مترجم در ترجمۀ چند اصطلاح مهم مانند حکایت/ روایت، داستان/ تاریخ، و... پرداخته میشود که پارهای از مشکلات خواننده را در فهم متن سبب شده است. نگارنده بر آن است که توجه مترجم به میراث مترجمان پیشین میتوانست بخشی از مشکلات ترجمه را بکاهد.
هنر
حامد فاردار؛ حمید دهقانپور
چکیده
تاریخ سینمای صامت از یک جنبه کارنامۀ تلاشها، رنجها، پیروزیها، و شکستهایی است که برای بهثمررسیدن آنچه امروز تحت عنوان سینما و قواعدش میشناسیم مؤثر و اساسی بوده است و از جنبۀ دیگر داستان روایتهایی است که بهمرور زمان و با کشف ابعاد نادیدۀ آن سالها بهمرور صیقل خوردهاند و درک ما را در این حوزه وسعت دادهاند. کتاب سینمای ...
بیشتر
تاریخ سینمای صامت از یک جنبه کارنامۀ تلاشها، رنجها، پیروزیها، و شکستهایی است که برای بهثمررسیدن آنچه امروز تحت عنوان سینما و قواعدش میشناسیم مؤثر و اساسی بوده است و از جنبۀ دیگر داستان روایتهایی است که بهمرور زمان و با کشف ابعاد نادیدۀ آن سالها بهمرور صیقل خوردهاند و درک ما را در این حوزه وسعت دادهاند. کتاب سینمای صامت، ترکیبی از دو کتاب مجزای لیام اولیری و پل شرودر رودریگث، روایتی مختصر و فشرده از آن سالهای اولیه است. کتاب اول، که متعلق به لیام اولیری است، به تاریخ سینمای صامت در غرب و کتاب دوم، بهقلم پل رودریگث، به تاریخ سینمای صامت در آمریکای لاتین اختصاص دارد. در این متن سعی شده است تا با نگاهی به حذفیات و کاستیهای کتاب در نسخۀ فارسی نشان داده شود که چه بخشهایی از آن برای کتابخوان امروزی تکراری، نابسنده، و چه قسمتهایی مفید، تازه، و آگاهیبخش است.
تاریخ
سید ابوالفضل رضوی
چکیده
مواجهة مانزلو با ماهیت شناخت تاریخی و کیفیت حصول آن در دو افق معرفتی مدرن و پسامدرن در پرتو سه رویکرد تاریخشناختی بازساختگرایی، برساختگرایی، و واساختگرایی در گذار از مدرنیسم تا پسامدرنیسم، با تفاوت ظریفی که نوشتار پیشِرو میان دو مفهوم «مورخ» و «تاریخشناس» قائل شده است، بررسی میشود. مورخ اندیشهگری است که ...
بیشتر
مواجهة مانزلو با ماهیت شناخت تاریخی و کیفیت حصول آن در دو افق معرفتی مدرن و پسامدرن در پرتو سه رویکرد تاریخشناختی بازساختگرایی، برساختگرایی، و واساختگرایی در گذار از مدرنیسم تا پسامدرنیسم، با تفاوت ظریفی که نوشتار پیشِرو میان دو مفهوم «مورخ» و «تاریخشناس» قائل شده است، بررسی میشود. مورخ اندیشهگری است که در فضای گفتمانی تحقق موضوع تاریخی زیست میکند و مستغرق در شرایط عصر، تجربۀ زیسته، و فهم قسری حاصل از آن به نگارش تاریخ میپردازد و مدارک تاریخی را پدید میآورد. «تاریخشناس» در فضای گفتمانی معاصر زندگی میکند و متناسب با مقتضیات ساختاری و گفتمانی عصر خویش میاندیشد و با تاریخ ارتباط برقرار میکند؛ تاریخشناس، چه در مفهوم بازساختی ـ برساختی و چه مفهوم واساختی، در پرتو رخدادگویی و عبور از رخدادها روایت خود را عرضه میکند. شرح مفصل فراز و فرود رویکردهای سهگانة مذکور مورداهتمام کتاب مانزلو با عنوان واساخت تاریخ است که در دو وجه سلبی و ایجابی بررسی میشود.
زبان و ادبیات عربی
فرهاد رجبی
چکیده
هنر نمایشنامه، رهآورد زندگی اجتماعی انسان، بیش از دیگر انواع هنر در ارتباط با انسان اجتماعی است و بر همین اساس میتوان گرهخوردگی آن را با مدنیت جدید بیش از دیگر مؤلفهها موردتأکید قرار داد. نمایشنامه، در دورۀ جدید، چه بهعنوان یک متن و چه بهعنوان مجموعۀ روایتی که بهوسیلۀ بازیگران در صحنه اجرا میشود، یکی از ...
بیشتر
هنر نمایشنامه، رهآورد زندگی اجتماعی انسان، بیش از دیگر انواع هنر در ارتباط با انسان اجتماعی است و بر همین اساس میتوان گرهخوردگی آن را با مدنیت جدید بیش از دیگر مؤلفهها موردتأکید قرار داد. نمایشنامه، در دورۀ جدید، چه بهعنوان یک متن و چه بهعنوان مجموعۀ روایتی که بهوسیلۀ بازیگران در صحنه اجرا میشود، یکی از موضوعات مهم برای مباحث نقد است؛ تاجاییکه کتب نقدی و تاریخی این نوع از هنر گسترهای بهوسعت قدیمیترین انواع هنر را بهخود اختصاص داده است. از جدیدترین آثار از این دست کتاب نشأة المسرح فی المشرق است که نویسندهاش پیدایش و سیر دگردیسی این هنر را در مشرقزمین و با تمرکز بر لبنان، سوریه، ترکیه، و ایران موردبررسی قرار داده است. این مقاله برآن است تا با اتخاذ شیوة توصیفی خوانشی نقدگونه از آن را ارائه دهد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که گرچه وجه نقدی کتاب موردنظر اندک است، نویسنده توانسته است با استفاده از شیوهای دقیق در بررسی سیر تحول و با بهرهمندی از اسناد و منابع موثق اثرش را بهمنزلۀ یک کتاب تاریخی ـ تحلیلی معرفی کند.
علوم اجتماعی
مریم اسکافی نوغانی؛ غلامرضا صدیق اورعی
چکیده
هدف این مقاله ارزیابی کتاب تاریخ و نظریۀ اجتماعی است که غلامرضا جمشیدیها ترجمه کرده است. این ارزیابی از نظر شکلی، محتوایی، روششناختی، و ترجمه انجام شده است. در این مقاله متن اصلی در تقابل با متن ترجمه قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آن هم در متن اصلی و هم در نسخۀ ترجمهشده استخراج شده است. نتایج نشان داد این کتاب ویژگیهای مثبت زیادی ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزیابی کتاب تاریخ و نظریۀ اجتماعی است که غلامرضا جمشیدیها ترجمه کرده است. این ارزیابی از نظر شکلی، محتوایی، روششناختی، و ترجمه انجام شده است. در این مقاله متن اصلی در تقابل با متن ترجمه قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آن هم در متن اصلی و هم در نسخۀ ترجمهشده استخراج شده است. نتایج نشان داد این کتاب ویژگیهای مثبت زیادی دارد. محتوای کتاب سازگاری مناسبی با پیشفرضهای اساسی دارد، زیرا بهلحاظ منطقی نویسنده نشان داده است که تاریخ بخشی از جامعهشناسی و جامعهشناسی بخشی از علوم اجتماعی است؛ پس میتوان مانند نویسنده نتیجه گرفت که تاریخ نیز بخشی از علوم اجتماعی است و همچنین مغایرتی با ارزشهای اسلامی و اصول دینی ندارد. از نظر حجم مطالب و اطلاعات و دانش منتقلشده، دانشجویان و افراد مبتدی ناآشنا با این علوم میتوانند استفادههای تاریخی زیادی از این کتاب داشته باشند. از این جهت کتاب مذکور میتواند بهمنزلۀ منبع کمکدرسی و بهرهگیری از منابع معتبر آن برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشتههای تحصیلی جامعهشناسی و تاریخ پیشنهاد شود. وجود بیش از ششصد منبع ارزشمند تاریخی و جامعهشناسی در کتابشناسی از نکات بسیار ارزشمند دیگر در این کتاب است. همچنین ترجمۀ روان و کوتاه نسبت به متن سنگین و ثقیل اصلی (صرفنظر از ایرادهای آن) نکتۀ قوت دیگر این کتاب است. بااینحال، این کتاب با آخرین سرفصلهای مصوب وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری بهمنزلۀ کتاب اصلی در تدریس دروس دانشگاهی مطابقت ندارد و کتاب جانبی و کمکدرسی شمرده میشود و نمیتوان از آن بهمنزلۀ کتاب درسی استفاده کرد. نبود نتیجه در پایان هر فصل خواننده را سردرگم نگه میدارد. انسجام منطقی در مطالب درون هر فصل و بین مطالب فصول مختلف بسیار ضعیف است. رفع برخی از ایرادها در ترجمه و ایرادهای ویرایشی و نگارشی میتوانند به غنای کار بیفزایند. اصلاحات درونمتنی مخصوصاً برای دسترسی راحتتر خواننده به منابع و بهروزبودن منبعدهی از ایرادهای اساسی کار است که امید است در چاپ بعدی اصلاح شود.
تاریخ
ابوالحسن فیّاض انوش
چکیده
این مقاله درپیِ ترسیمِ منطقِ حاکم بر نقدِ تاریخ ازطریق تأمل در رابطة میان «تاریخ» و «نقدِ تاریخ» است و ابتدا به تبیین این مدعا میپردازد که برخورداری از مبنای نظری ضروریترین اقدام برای هر تاریخدان درجهت نگارش و پژوهش تاریخ است. سپس با عرضة یک پیشنهاد به این مهم توجه میدهد که نقد آثار تاریخی نیز مستلزم دو نکته است: ...
بیشتر
این مقاله درپیِ ترسیمِ منطقِ حاکم بر نقدِ تاریخ ازطریق تأمل در رابطة میان «تاریخ» و «نقدِ تاریخ» است و ابتدا به تبیین این مدعا میپردازد که برخورداری از مبنای نظری ضروریترین اقدام برای هر تاریخدان درجهت نگارش و پژوهش تاریخ است. سپس با عرضة یک پیشنهاد به این مهم توجه میدهد که نقد آثار تاریخی نیز مستلزم دو نکته است: اول، آگاهی ناقد از مبنای نظریِ متنی که درصدد نقد آن است و دوم، برخورداریِ ناقد از یک مبنای نظریِ مشخص. ازآنجاییکه هرگونه مبنایِ نظری به ساحتِ فراتاریخ مربوط میشود، فوریترین بحث در این زمینه ایضاح نسبت میان «نقدِ تاریخ» و «فراتاریخ» است. در این مقاله، پنج تلقی از واژة تاریخ مبنای ورود به بحث قرار گرفته است که اولین تلقی (تاریخ بهمثابه وقایع گذشته) مربوط به ساحتِ هستیشناختیِ تاریخ و چهار مورد بعدی (تاریخ بهمثابه تاریخنویسی. تاریخ بهمثابه تاریخپژوهی. تاریخ بهمثابه تمدنپژوهی، و تاریخ بهمثابه فراتاریخاندیشی) مربوط به ساحتِ معرفتشناختیِ تاریخ (علم تاریخ) است. بخش اعظم مقاله با تحلیلِ ظرفیتهای سطوحِ مختلفِ معرفتِ تاریخی به تلاش برای ایضاحِ نسبتِ تاریخ و فراتاریخ در هر دام از ساحتهای تاریخ خواهد پرداخت.رویکرد اتخاذشده در این مقاله مبتنیبر روش فلسفة تحلیلیِ تاریخ است، بدین معنا که کوشش میشود با تحلیلِ (بهمعنای تجزیة) ساحتهای معرفتیِ واژة تاریخ ظرفیتهای هر ساحت برای کمک به تبیین مفهوم نقدِ تاریخ برجسته شود.
تاریخ
علی یحیائی
چکیده
کتاب تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران در عصر آل بویه اثر صادق حجتی گزارشی مفصل و نسبتاً روان و پخته از تاریخ ایران و جهان اسلام در زمانۀ اوج تمدن اسلامی است که بسیاری از پژوهشگران بهدلایل دیریابی و عربزبانبودن منابع به آن دوره نمیپردازند. نویسنده کتاب را در دو بخش تاریخ سیاسی (شامل ده فصل) و فرهنگ و تمدن (شامل پنج فصل) بهگونهای ...
بیشتر
کتاب تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران در عصر آل بویه اثر صادق حجتی گزارشی مفصل و نسبتاً روان و پخته از تاریخ ایران و جهان اسلام در زمانۀ اوج تمدن اسلامی است که بسیاری از پژوهشگران بهدلایل دیریابی و عربزبانبودن منابع به آن دوره نمیپردازند. نویسنده کتاب را در دو بخش تاریخ سیاسی (شامل ده فصل) و فرهنگ و تمدن (شامل پنج فصل) بهگونهای شایسته سازمان داده و اثری قابلقبول پدید آورده است. اما غفلت از برخی منابع متقدم و پژوهشهای جدید، نپرداختن به برخی از مسائل مهم مانند سیاست مذهبی، و بخشی از زوایای دیگر مناسبات خارجی و برخی مشکلات فصلبندی یا اشکال در ارجاعات در بسیاری از پاراگرافها، اغلاط مختلف در نگارش، و برخی داوریهای نارسا و احیاناً نادرست تاحدی به کتاب آسیب رسانده است. در این مقاله، به جنبههای مثبت و منفی این کتاب پرداخته میشود.
باستان شناسی
شاهین آریامنش؛ رضا مهرآفرین
چکیده
سالهاست که پژوهشگران گوناگون، همچون دینشناسان و فرهنگشناسان و زبانشناسان و باستانشناسان، به پژوهش دربارۀ دین زرتشت از آغاز تاکنون پرداخته و میپردازند. این پژوهشها آگاهیهای ارزندهای از این دین و باورمندان به آن بهدست میدهد. بااینحال، هنوز هم پژوهشگرانی هستند که در تلاشاند تا گوشههای گاه نهچندان روشن ...
بیشتر
سالهاست که پژوهشگران گوناگون، همچون دینشناسان و فرهنگشناسان و زبانشناسان و باستانشناسان، به پژوهش دربارۀ دین زرتشت از آغاز تاکنون پرداخته و میپردازند. این پژوهشها آگاهیهای ارزندهای از این دین و باورمندان به آن بهدست میدهد. بااینحال، هنوز هم پژوهشگرانی هستند که در تلاشاند تا گوشههای گاه نهچندان روشن این دین را در دورههای گوناگون روشن کنند. اگر سالهایی نهچندان دور پژوهشگران صرفاً براساس متنهای تاریخی و نیز متنهای دینی زرتشتیان به بیان دیدگاههای خود در این زمینه میپرداختند، امروزه کاوشهای باستانشناسی و پژوهشهای آنان به یاری پژوهشگران آمده است تا پرتویی نو بر این دین درگذر زمان انداخته شود. یکی از کتابهایی که افزونبر متنهای تاریخی و دینی از کاوشهای باستانشناسی نیز بهره گرفته است کتاب درآمدی بر زرتشتیگری نوشتۀ جنی رُز است که انتشارات آیبیتاریس آن را در سال 2011 منتشر کرده است. بانو جنی رز پژوهشگر میدان دین و آیین است و کارنامۀ پژوهشی او بیانگر فعالیتهای پژوهشی پیاپی او در زمینۀ دین ایرانیان است بنابراین کتاب درآمدی بر زرتشتیگری برایندی ارزنده از چند سال فعالیت پژوهشی او در این زمینه است. کتاب درعیناینکه کتابی نو در این میدان است و عنوان درآمدی بر زرتشتیگری بر آن نهاده شده است، چنانکه باید جامع نیست و ایرادهای چندی به آن وارد است که در این مقاله به نقد و بررسی این کتاب پرداخته میشود.
تاریخ
سید ابوالفضل رضوی
دوره 18، شماره 10 ، دی 1397، ، صفحه 115-129
چکیده
مسئله بهعنوان دغدغه و ابهامی که پژوهشگر تاریخ از درون موضوع موردپژوهش استخراج کرده است و سعی در تبیین و تفسیر آن دارد از دو وجه قابلطرح است: یک وجه از مسئله که سخت با موضوع و ملاحظات زمانی گذشته درهمتنیده است چگونگی تحقق مسئله است. این وجه جنبۀ معلولیت و روند تحققی مسئله را در خود دارد و درپرتو دانش و تخصص تاریخشناس و دیگر تاریخشناسان ...
بیشتر
مسئله بهعنوان دغدغه و ابهامی که پژوهشگر تاریخ از درون موضوع موردپژوهش استخراج کرده است و سعی در تبیین و تفسیر آن دارد از دو وجه قابلطرح است: یک وجه از مسئله که سخت با موضوع و ملاحظات زمانی گذشته درهمتنیده است چگونگی تحقق مسئله است. این وجه جنبۀ معلولیت و روند تحققی مسئله را در خود دارد و درپرتو دانش و تخصص تاریخشناس و دیگر تاریخشناسان متخصص در عصر موردمطالعه قابلطرح است؛ اما وجه علّی مسئله که به چرایی آن میپردازد، مقولهای است که بهطور مشخص با دانش و انگارههای ذهنی مرتبط با ملاحظات حیات تاریخشناس مرتبط است و چه در طرح و چه پاسخگویی ناظر به وضع موجود جامعۀ زیستبوم تاریخشناس است. وجوه کاربردی دانش تاریخ و تداخل گذشته و حال در پژوهش تاریخشناس و ماهیت بینرشتهای و میانرشتهای پژوهش او در این وجه از مسئله نمود پیدا میکند و حسب رویکرد گذشتهگرا یا عصرگرای تاریخشناس در طرح این وجه چرایی پژوهشهای تاریخی را جهت میدهد. در این نوشتار با تأملی گذرا دربارۀ جایگاه مسئله و ماهیت روشی طرح آن دو رویکرد یادشده را در تبیین و طرح مسئله بررسی میکنیم و نسبت آنها را با میزان کارآمدی دستاوردهای پژوهشی تاریخشناسان موردتأمل قرار میدهیم.
تاریخ
سید ابوالفضل رضوی
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 185-202
چکیده
نوشتار حاضر، با درنظرداشتن نسبت میان مفاهیم «تاریخ» و «تاریخنگاری»، نقد بیرونی و درونی کتاب تاریخنگاری فارسی، اثر جولی اسکات میثمی، را در دستورکار دارد. میثمی ازدیدگاه خویش و مسئلهای که در سیر تحول تاریخنگاری فارسی طرح و تبیین کرده است، بینش تاریخنگارانۀ مورخان عهد سامانی و غزنوی و سلجوقی را مطالعه و تفسیر میکند، ...
بیشتر
نوشتار حاضر، با درنظرداشتن نسبت میان مفاهیم «تاریخ» و «تاریخنگاری»، نقد بیرونی و درونی کتاب تاریخنگاری فارسی، اثر جولی اسکات میثمی، را در دستورکار دارد. میثمی ازدیدگاه خویش و مسئلهای که در سیر تحول تاریخنگاری فارسی طرح و تبیین کرده است، بینش تاریخنگارانۀ مورخان عهد سامانی و غزنوی و سلجوقی را مطالعه و تفسیر میکند، اما نکته در این است که این پژوهشگر عرصۀ ادبیات و تاریخ تا چهاندازه توانسته است گفتمان تاریخنگارانۀ دوران میانۀ ایران را درک کند و اثر وی چه افق جدیدی را در عرصۀ تاریخنگاری گشوده است. نقد کتاب میثمی با رویکرد سلبی و ایجابی توأمان انجام شده و از هر حیث، مطلوب واحدی را در نظر دارد که همانا، پویایی بیشتر دانش تاریخ و شئون معرفتی آن است. بنابراین، ضمن معرفی اجمالی مطالب کتاب و تعیین جایگاه پژوهشی آن، به نقد مطالب آن مبادرت میکند. مسئله این است که میثمی در طراحی و انجام پژوهش خویش رویکرد روشمندی داشته است یا خیر و درصورتیکه پاسخ مثبت است، تا چهاندازه به مبانی روشی و معرفتی پایبند بوده است.
هنر
جواد حسینزاده ساداتی
دوره 17، شماره 4 ، مهر 1396، ، صفحه 33-44
چکیده
فرهنگ و هنر ایران آنچنان پیچیده و غنی است که بیش از یکسده است که پژوهشگران به کشف و توصیف و توضیح آن پرداختهاند و همچنان نیز دروصف آن قلم میزنند. کتاب تاریخ فرهنگ و هنر ایران نیز ازجمله کتابهایی در این زمینه است که برای معرفی فرهنگ و هنر ایران در دوران پیش از اسلام به دانشجویان و علاقهمندان تهیه و تدوین شده است. نگارنده ...
بیشتر
فرهنگ و هنر ایران آنچنان پیچیده و غنی است که بیش از یکسده است که پژوهشگران به کشف و توصیف و توضیح آن پرداختهاند و همچنان نیز دروصف آن قلم میزنند. کتاب تاریخ فرهنگ و هنر ایران نیز ازجمله کتابهایی در این زمینه است که برای معرفی فرهنگ و هنر ایران در دوران پیش از اسلام به دانشجویان و علاقهمندان تهیه و تدوین شده است. نگارنده در این کتاب تلاش کرده است تا با دیدگاهی درزمانی (Diachronic) به معرفی و بحث (هرچند مختصر) درمورد ابعاد مختلف هنر و فرهنگ ایران پیش از اسلام بپردازد. چنین تلاشهایی قطعاً در آشنایی نسل جوان کشور با فرهنگهای گذشتۀ جامعۀ ایران و بهویژه ایران باستان مفید است و در وضعیت امروزی که بحران هویت گریبان جامعۀ ما را گرفته راهگشا خواهد بود. نوشتار حاضر نخست، این اثر را معرفی میکند و چهارچوب شکلی و محتوایی آن را بررسی و توصیف میکند. سپس، هم درمورد شکل و هم درمورد محتوا پیشنهادهایی را ارائه میکند که نگارنده امیدوار است درصورت بهکارگیری آنها در چاپهای بعدی کتاب، موجب بهبودی کیفی آن شود و نگارندگان کتاب را هرچه بیشتر به هدف اصلیشان نزدیک کند.
فلسفه
محمدجواد صافیان
دوره 14، شماره 31 ، شهریور 1393، ، صفحه 87-103
چکیده
کتاب هیدگر، از طریق پدیدارشناسی به سوی تفکر اولین اثر تفسیری ـ تحلیلی سیر تفکر هیدگر به زبان انگلیسی و تنها اثر به این زبان است که حاوی مقدمهای است از هیدگر که در جواب پرسشهای نویسنده از او نگاشته شده است. روش نویسنده تفسیر تحلیلی و همدلانۀ تفکر هیدگر بر اساس سی اثر اعم از کتاب و مقاله از دورههای مختلف اندیشۀ اوست. نویسنده در ...
بیشتر
کتاب هیدگر، از طریق پدیدارشناسی به سوی تفکر اولین اثر تفسیری ـ تحلیلی سیر تفکر هیدگر به زبان انگلیسی و تنها اثر به این زبان است که حاوی مقدمهای است از هیدگر که در جواب پرسشهای نویسنده از او نگاشته شده است. روش نویسنده تفسیر تحلیلی و همدلانۀ تفکر هیدگر بر اساس سی اثر اعم از کتاب و مقاله از دورههای مختلف اندیشۀ اوست. نویسنده در عین حال گاهی هرچند بهندرت به نقد اندیشههای هیدگر نیز پرداخته است. کتاب در حجمی بالغ بر 768 صفحه با نثری روان و سلیس و استوار نگاشته شده است. نویسنده خود برخی معادلهای انگلیسی را به ازای واژگان بعضاً ابداعی هیدگر برساخته که عمدتاً مفید معنای اصلی کلمه است. تحلیلهای ریچاردسون درکل منسجم و دارای خط سیر مشخصی است و برای خوانندگانی که با تفکر هیدگر آشنایی مقدماتی دارند میتواند بسیار مفید و آموزنده باشد. کتاب درمجموع یک تحلیل تخصصی و در عین حال روشنگر از سیر تفکر هیدگر است.