زبان و ادبیات فارسی
محمد مهدی معلمی؛ سیدعلی قاسم زاده
چکیده
روح‌الارواح فی شرح اسماء الملک‌الفتاح، نوشتة شهاب‌الدین ابوالقاسم احمد‌بن منصور سمعانی (487-534 ق)، کهن‌ترین اثر مستقل در شرح اسماءالله به زبان فارسی است که در برخی از آثار ادبی و عرفانی، ازجمله کشف‌الاسرار میبدی، تأثیر مستقیم گذاشته است. نثر این کتاب روان، سلیس، و درعین‌حال شاعرانه است و گاه برای بیان مفاهیم عرفانی از نثری آهنگین ...
بیشتر
روح‌الارواح فی شرح اسماء الملک‌الفتاح، نوشتة شهاب‌الدین ابوالقاسم احمد‌بن منصور سمعانی (487-534 ق)، کهن‌ترین اثر مستقل در شرح اسماءالله به زبان فارسی است که در برخی از آثار ادبی و عرفانی، ازجمله کشف‌الاسرار میبدی، تأثیر مستقیم گذاشته است. نثر این کتاب روان، سلیس، و درعین‌حال شاعرانه است و گاه برای بیان مفاهیم عرفانی از نثری آهنگین یا مسجع بهره برده است. این کتاب از فواید ادبی، لغوی، زبانی، و حکایات عرفانی برخوردار است. نخستین بار، نجیب مایلهروی در سال 1368 این کتاب را براساس پنج نسخة خطی در انتشارات علمی و فرهنگی به‌چاپ رساند که تاکنون چندینبار تجدیدچاپ شده است. متأسفانه، این تصحیح خالی از ایراد نیست و اشکالات عدیدهای در آن راه یافته است. جستار حاضر کوشیده است متن چاپشده را با نسخ مورداستفادة مصحح بهدقت مقابله کند و بخشی از ایرادهای اساسی این تصحیح اعم از جاافتادگیها، بدخوانیها، تصحیفها، و رعایتنشدن اصل امانتداری در تصحیح متون را نشان دهد. نتیجۀ این پژوهش حاکی از آن است که بهسبب اشکالات متعددی که در متن روح‌الارواح راه یافته تصحیح مجدد آن ضروری است.
تاریخ
علی کاوسی رحیم
چکیده
هدف از نگارش مقالۀ حاضر نقد اثری با عنوان فهرست‌وارة نسخههای خطی کیمیا و علوم وابسته در کتابخانههای ایران است که زهره مازیار و نسیبه رنجبردار با مقدمه‌‌ای به‌قلم یوسف بیگ‌‌باباپور در سال 1392 به‌چاپ رسانده‌اند. باتوجه‌به این‌که پژوهش در زمینة کیمیا در حوزة تمدنی اسلام و ایران در آغاز راه قرار دارد در نگاه نخست تدوین ...
بیشتر
هدف از نگارش مقالۀ حاضر نقد اثری با عنوان فهرست‌وارة نسخههای خطی کیمیا و علوم وابسته در کتابخانههای ایران است که زهره مازیار و نسیبه رنجبردار با مقدمه‌‌ای به‌قلم یوسف بیگ‌‌باباپور در سال 1392 به‌چاپ رسانده‌اند. باتوجه‌به این‌که پژوهش در زمینة کیمیا در حوزة تمدنی اسلام و ایران در آغاز راه قرار دارد در نگاه نخست تدوین فهرستوارهای در این زمینه بسیار نویدبخش و مفید بهنظر میرسد، فهرستوارهها حلقة واسط بین پژوهشگران متون کهن و نسخ خطی هستند و تدوین یک فهرستواره اولین گام در مسیر پژوهشهای مبتنیبر نسخ خطی است. چنانکه در بخش نخست مقاله ذکر خواهد شد، تنها امتیاز اثر یادشده همین است. آنگاه در بخش دوم این مقاله کاستیهای این فهرستواره در شش محور طرح و بهاختصار بیان شده است. بهرهبردن انحصاری از فهرست‌وارة دنا بدون ارجاع مناسب به آن، اشتباهات و اغلاط نگارشی فراوان، و فروگذارکردن تعداد قابلتوجهی از نسخ خطی سه نقص اساسی است که متوجه این اثر است. درمجموع، آنچه در این فهرستواره آمده نهتنها حق مطلب را ادا نکرده است، بلکه بهزعم نگارندۀ این مقاله پژوهشگران این حوزه را دچار تشویش خواهد کرد.
