علوم سیاسی
مجمد علی توانا
چکیده
عبد الإله بلقزیز، فیلسوف مغربی (مراکشی)، در کتاب عرب و مدرنیته: پژوهشی در گفتمان مدرنیست‌ها، شیوۀ مواجهۀ گفتمان‌های فکری معاصر عربی (اصالت، اصلاح‌طلب و لیبرال) با مدرنیته را بررسی و این پرسش را طرح می‌کند که چرا این گفتمان‌ها موفق نشده‌اند راهی به‌سوی مدرنیتۀ عربی بازکنند؟ از نظر بلقزیز مشکل اصلی به چهارچوب نظری این گفتمان‌ها ...
بیشتر
عبد الإله بلقزیز، فیلسوف مغربی (مراکشی)، در کتاب عرب و مدرنیته: پژوهشی در گفتمان مدرنیست‌ها، شیوۀ مواجهۀ گفتمان‌های فکری معاصر عربی (اصالت، اصلاح‌طلب و لیبرال) با مدرنیته را بررسی و این پرسش را طرح می‌کند که چرا این گفتمان‌ها موفق نشده‌اند راهی به‌سوی مدرنیتۀ عربی بازکنند؟ از نظر بلقزیز مشکل اصلی به چهارچوب نظری این گفتمان‌ها بازمیگردد. این چهارچوب بر 1. تعریف مکانیکی از رابطۀ خود و دیگری، 2. نگرش خطی به تاریخ، و 3. فهم سطحی از مدرنیته مبتنی است. درمقابل بلقزیز گفتمان عقلگرایی انتقادی را جایگزین مناسبتری برای آن گفتمان‌ها میداند، زیرا بر دیالکتیک و نقد درونی خود و دیگری، نگرش غیرخطی به تاریخ، فهم فرهنگی از مدرنیته، دوری از مطلقگرایی، و امکان ترکیب عقل غربی و عقل اسلامی مبتنی است. اما بهنظر میرسد راهحل بلقزیز همچنان دارای دو مشکل بنیادین است: 1. مفروضگرفتن مطلوبیت و گریزناپذیری (حتمیت) مدرنیته، 2. فقدان نظام معرفتی و روششناسی ناب بومی برای گذار به پیشرفت.
