زبانشناسی و زبانهای باستانی
مهدی صفاییقلاتی
چکیده
تمهیدات یلمزلف شرحی است از نظریة صوری و پیچیدة «تحلیل بنیادی» که ادعای آن تبیین شناخت آدمی بهطور کل درقالب یک نظام محاسباتی جامع است. مترجم فارسی از عهدة بزرگترین چالش در ترجمة این اثر، یعنی انتخاب برابرنهادهای فارسی برای انبوه اصطلاحات تخصصی آن، بهخوبی برآمده است. مسئلة اصلی در نقد محتوایی اثر ادعای مترجم در پیشگفتار ...
بیشتر
تمهیدات یلمزلف شرحی است از نظریة صوری و پیچیدة «تحلیل بنیادی» که ادعای آن تبیین شناخت آدمی بهطور کل درقالب یک نظام محاسباتی جامع است. مترجم فارسی از عهدة بزرگترین چالش در ترجمة این اثر، یعنی انتخاب برابرنهادهای فارسی برای انبوه اصطلاحات تخصصی آن، بهخوبی برآمده است. مسئلة اصلی در نقد محتوایی اثر ادعای مترجم در پیشگفتار کتاب است که تلویحاً نظریة «تحلیل بنیادی» را نظریهای دارای قابلیتهای بالقوه برای تبیین معرفت زبانی در زبانشناسی امروز توصیف میکند. در خوانشی از نظریة یلمزلف در سایة انگارة شناختی کانت آشکار میشود که بنیادکردن «ضرورت پیشینی» بر «ساختار» نقصان اساسی مشترک در بنیان نظری رویکردهای صورتگرا، ازجمله نظریة «تحلیل بنیادی» یلمزلف، است و همین امر باعث شده است که نظریة یلمزلف نهتنها نتواند در تبیین «معرفتی خودبسنده» بهتوفیق برسد، بلکه به نقیض خود یعنی نظریهای «متعالی» بدل شده، با خردگرایی پیوند خورده، و از چالشهای پیشروی نظریههای عینیتگرا در امان نمانده است. از همینروست که «تحلیل بنیادی» یلمزلف کماکان در سایة نظریههای مبتنیبر واقعگرایی تجربی در رویکردهای شناختی جدید بهحاشیه رفته است و در آیندة زبانشناسی نیز احتمالاً جایگاهی استوار نخواهد داشت.