ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد کتاب «النقد الأدبی أصوله ومناهجه»
نقد ادبی یکی از اساسیترین و پُرچالشترین حوزههای درسی ادبیات است. کتاب النقد الأدبی أصوله و مناهجه ـ که اواخر نیمة اول قرن بیست میلادی برای اولین بار بهچاپ رسید ـ از کتابهایی است که در دانشگاههای ایران در رشتة زبان و ادبیات عربی تدریس میشود. در این مقاله تلاش نویسنده بر آن است، تا با بررسی نگرگاهها و مفاهیمی که این کتاب طرح مینماید، دیدگاهی انتقادی پیش روی چشم خواننده بگشاید. در ابتدا طرح نکاتی که روساخت مینماید در دستور کار این مقال است. پس از آن، به ترتیبی که کتاب سامان یافته، گفتههای سید قطب بررسی میشود. بنابراین، اصول و مفاهیم نقد ادبی، سپس انواع ادبی، و، درنهایت، شیوههای نقد ادبی مورد مداقه قرار میگیرد. نتیجة این پژوهش نشان میدهد که این نویسنده بسیاری از نگرگاهها و مفاهیمی که از آنها سخن گفته، برخلاف ادعای اصالتمندی، ریشههایی غربی داشته و ردپای آرای ناقدان و اندیشمندان غربی را میتوان در این کتاب مشاهده کرد.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2378_d08b9fde15620226a8c6cd56ab4ad7bc.pdf
2017-01-20
1
23
اصول و مفاهیم نقد ادبی
انواع ادبی
سید قطب
شیوههای نقد ادبی
علی
بشیری
shmotoun.arabic@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
ابنجنی، أبوالفتح و عثمان بن جنی الموصلی (1952)، الخصائص، تحقیق محمد علی النجار، القاهرة: دار الکتب المصریة
1
ابوالعتاهیة (1986)، دیوان، بیروت: دار بیروت للطباعة و النشر
2
احمدی، بابک (1386)، حقیقت و زیبایی، تهران: نشر مرکز
3
اسکولز، رابرت (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمة فرزانه طاهری، تهران: آگه
4
افلاطون (۱۳۶۶)، دورة آثار افلاطون، تهران: خوارزمی
5
أنیس، إبراهیم (1978)، من أسرار اللغة، القاهرة: مکتبة الأنجلو المصریة
6
أنیس، إبراهیم (1984)، دلالة الألفاظ، القاهرة: مکتبة الأنجلو المصریة
7
آذرشب، محمدعلی و دیگران (1390)، «بررسی میراث ادبی سید قطب»، کتاب ماه و ادبیات، ش59
8
باختین، میخاییل(1986)، شعریة دوستویفسکی، ترجمة جمیل نصیف التکریتی، المغرب: دار توبقال للنشر
9
البدوی، محمد احمد (2002)، سید قطب ناقدا، القاهرة: الدار الثقافیة للنشر
10
براهنی، رضا (1391)، خطاب به پروانهها؛ و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم، تهران: مرکز
11
برت، آر.ال. (1382)، تخیل، ترجمة مسعود جعفری، تهران: مرکز
12
برسلر، چارلز (1386)، درآمدی بر نظریهها و روشهای نقد ادبی، ترجمة مصطفی عابدینیفرد، ویراستار: حسین پاینده، تهران: نیلوفر
13
تایسن، لُیس (1387)، نظریههای نقد ادبی معاصر، ترجمة مازیار حسینزاده و فاطمه حسینی، تهران: نگاه نو
14
چگنی، ابراهیم (1382)، فرهنگ دایرةالمعارفی زبان و زبانها، دانشگاه لرستان
15
الخالدی، صلاح عبدالفتاح (2000)، سید قطب: الأدیب الناقد و الداعیة المجاهد و المفکر المفسر الرائد، دمشق: دار القلم
16
داد، سیما (۱۳۸۵)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید
17
دراج، فیصل و دیگران (2008)، حصاد القرن، ج2، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر
18
رضایی، عربعلی (1382)، واژگان توصیفی ادبیات، انگلیسی ــ فارسی، تهران: فرهنگ معاصر
19
روبنز، ر.هـ. (1997)، موجز تاریخ علم اللغة (فی الغرب)، ترجمة احمد عوض، الکویت: عالم المعرفة
20
الرویلی، میجان و سعد البازعی (2002)، دلیل الناقد الأدبی، بیروت: المرکز الثقافی العربی
21
السادات، چیهان (1992)، أثر النقد الإنجلیزی فی النقاد الرومانسیین فی مصر، القاهرة: دار المعارف
22
سورن، پیتر. آ.ام (1389)، «تاریخ زبانشناسی»؛ بخشی از کتاب زبانشناسی در غرب، ترجمة علیمحمد حقشناس، تهران: سمت
23
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1368)، موسیقی شعر، تهران: آگاه
24
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1389)، موسیقی شعر، تهران: آگه
25
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1391)، رستاخیز کلمات، درسگفتارهایی دربارة نظریة ادبی صورتگرایان روس، تهران: سخن
26
شمیسا، سیروس (1381)، نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس
27
علوش، سعید (198۵)، معجم المصطلحات الأدبیة المعاصرة، بیروت: دار الکتاب اللبنانی
28
غنیمی هلال، محمد (۱۹۷۳)، النقد الأدبی الحدیث، بیروت: دارالثقافة
29
قرهباغی، علیاصغر (1383)، واژگان و اصطلاحات فرهنگی، تهران: سورة مهر
30
القضاة، نور محمد علی (1386)، بررسی مقایسهای نقد ادبی معاصر فارسی و عربی با تکیه بر آثار انتقادی عبدالحسین زرینکوب، محمدرضا شفیعی کدکنی، احمد امین، سید قطب، محمد مندور، و احسان عباس، رسالة دکترای دانشگاه تربیت مدرس
31
قطب، سید (2003)، النقد الأدبی أصوله و مناهجه، القاهرة: دار الشروق
32
کاپلستون، فردریک (1387)، تاریخ فلسفه، از فیتشه تا نیچه، ج7، تهران: سروش
33
کهنموییپور و دیگران (1381)، فرهنگ توصیفی نقد ادبی، تهران: دانشگاه تهران
34
محمدی، محمدحسین (۱۳۸۹)، «دایرة همحروفی (نظریهای نو در سبکشناسی بهکارگیری صامتها و مصوتها)»، فصلنامة تخصصی سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، س۳، ش۴
35
مددپور، محمد (۱۳۸۴)، آشنایی با آرای متفکران دربارة هنر، آرای متفکران جدید مدرن پستمدرن، ج 5، تهران: سورة مهر
36
مقدادی، بهرام (1378)، کیمیای سخن، تهران: هاشمی
37
میرحاجی، حمیدرضا (1389)، تأملاتی در حوزة معنایابی از متن در زبان عربی، زبان و ادبیات تطبیقی، دورة 14، ش2
38
ولک، رنه (1377)، تاریخ نقد ادبی، ترجمة سعید ارباب شیرانی، ج۴، بخش اول، تهران: نیلوفر
39
ولک، رنه (1379)، تاریخ نقد ادبی، ترجمة سعید ارباب شیرانی، ج2، تهران: نیلوفر
40
ولک، رنه (1388)، تاریخ نقد ادبی، ترجمة سعید ارباب شیرانی، ج1، تهران: نیلوفر
41
ولک، رنه (1388)، تاریخ نقد ادبی، ترجمة سعید ارباب شیرانی، ج7، تهران: نیلوفر
42
ولک، رنه (1389)، تاریخ نقد ادبی، ترجمة سعید ارباب شیرانی، ج3، تهران: نیلوفر
43
وهبه، مجدی (1974)، معجم مصطلحات الأدب، بیروت: مکتبة لبنان
44
ویلیامز، ریموند و دیگران (1386)، نظریههای رمان (مجموعه مقالات)، ترجمة حسین پاینده، تهران: نیلوفر
45
همایی، جلالالدین (1385)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: مؤسسة نشر هما
46
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد کتاب جلوههای بلاغت درنهج البلاغه
چکیدهنگارش اثر آموزشی درباره­ی سخنان امیر مومنان (ع) که به حق بعد از قرآن کریم و احادیث رسول اکرم (ص) امری ضروری و ثمربخش می­باشد، سخنانی است که گاه هر جمله آن رهرو را به سر منزل مقصد رهنمون میگردد، ولی عظمت کلمات امام همام چنان است که هرکس را یارای نوشتن درآن باره نیست، بنابراین استاد فرزانه جناب آقای دکتر محمد خاقانی به سبب حسن انتخاب موضوع، بررسی و واکاوی مباحث گوناگون علم بیان وعلم بدیع در نهج البلاغه، سپس به جهت تلاش در خور ستایش درگردآوری مثالها و شواهد زیبا درباره­ی مباحث این دو علم و آرایه برخی نظرات شخصی قابل تحسین میباشند و تلاششان درخور قدردانی است. از آنجاییکه کتابهای آموزشی نقش بسیار مهمی دریادگیری دارند، نقد و ارزیابی مستمر آنها و تلاش برای از بین بردن کاستی­های آنها امری اجتناب ناپذیر است، از این رو نگارنده­ی این مقاله، کتاب ارزشمند جلوه های بلاغت درنهج البلاغه را نخست به دقت مطالعه نموده، سپس ضمن احترام به مؤلف اثر واحترام به زحمات فراوان و منزلت والای علمی ایشان علاوه بر ذکر نقاط قوت، چند نکته را به منظور بهبود و بالابردن کیفیت اثر متذکر می گردد.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2379_f7758a619dca778e4eac42e396bcf326.pdf
2017-01-20
23
40
کلیدواژهها: جلوههای بلاغت در نهج البلاغه
بیان
بدیع
دکتر خاقانی
علی
پیرانی شال
ali.piranishal@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
التفتازانی، سعدالدین (2004 م)، مختصر المعانی، بیروت، لبنان: مؤسسة تاریخ العربی.
2
خاقانی، محمد (1390)، جلوههای بلاغت در نهجالبلاغه، تهران: بنیاد نهجالبلاغه.
3
خرمشاهی، بهاءالدین و مسعود انصاری (1378)، پیام پیامبر مجموعهای از نامهها، وصایا، دعاها، و تفسیرها و سخنان جامع و فراگیر حضرت محمد (ص)، تهران: علمی و فرهنگی.
4
دشتی، محمد (1388)، نهجالبلاغه، قم: نسیم حیات.
5
رضی، احمد (1388)، «شاخصهای ارزیابی و نقد کتابهای درسی دانشگاهی»، فصلنامة پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 21.
6
رهادوست، بهار (1382)، «رویکرد بینرشتهای و مطالعهای»، زیباشناخت، ش 9.
7
فتوحی، محمود (1389)، آیین نگارش مقالة علمی ـ پژوهشی، تهران: سخن.
8
گرجی، مصطفی (1386)، «نقد کتاب آیین نگارش مقالة علمی ـ پژوهشی»، مجلة کتاب ماه ادبیات، ش 1.
9
ملکی، حسن (1385)، «مبانی و معیارهای نقد کتاب درسی دانشگاه»، سخن سمت، ش 17.
10
نیکوبخت، ناصر (1393)، «نقد کتاب آیین نگارش مقالة علمی ـ پژوهشی»، پژوهشنامة انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، س 4، ش 1، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
11
ونتلینگ، تیم (1376)، برنامهریزی برای آموزش اثربخش، ترجمة محمد چیذری، تهران: دانشگاه تربیتمدرس.
12
هاشمی، سید احمد (1940 م)، جواهر البلاغه فی المعانی والبیان والبدیع، مصر: مطبعة الاعتماد.
13
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد کتاب «مجانی الشعر العربی الحدیث ومدارسه» بر اساس زبانشناسی کاربردی
چکیدهمتون ادبی از جمله متونی است که در حوزه آموزش زبان های خارجی از جمله زبان عربی طرفداران بسیاری دارد. پر واضح است با توجه به ماهیت و ویژگی های منحصر به فرد ادبیات، باید میان تدریس آن و سایر متون آموزشیِ زبان تفاوت قائل شد.از جمله منابع آموزشی ادبیات معاصر عربی در دانشگاه های ایران، کتاب " مجانی الشعر العربی الحدیث ومدارسه" تألیف دکتر صادق خورشا است. از آن جهت که مخاطب آثاری از این دست، گویشوران فارسی می باشند و زبان عربی برای آنان زبان خارجی و نه زبان مادری به شمار می آید، لذا شایسته و بایسته است تألیف و تدریس در این زمینه بر مبنای اصول زبان شناسی کاربردی صورت گیرد.بنابراین، در پژوهش حاضر قصد داریم این کتاب را بر اساس مبانی این علم در حوزه تدریس ادبیات به زبان آموزان خارجی با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد نقد و واکاوی قرار دهیم.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2380_4184ff7d6cdbc0225ab2808e6ea8a3f9.pdf
2017-01-20
41
54
کلیدواژهها: زبان شناسی کاربردی
آموزش زبان عربی به دانشجویان ایرانی
آموزش ادبیات معاصر عربی
مجانی الشعر العربی الحدیث ومدارسه
صادق خورشا
مریم
جلائی
maryamjalaei@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
أبو هشام، (2005 م)، تدریس الأدب العربی لغیر الناطقین بالعربیة، متوفر فی العنوان التالی:
1
http://www.mojat.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=13#1X3
2
أبوخضیری، عارف کرخی، (2007 م)، الشعر فی مجال تعلیم اللغة، المؤتمر الدولی "إسهامات اللغة والأدب فی البناء الحضاری للأمة الإسلامیة" ج 2، مالیزیا: الجامعة الإسلامیة العالمیة،: صص 129 ـ 139.
3
إسماعیلی، سجاد، (1391 ش)، تعلیم النصوص الأدبیة فی أقسام اللغة العربیة وآدابها بالجامعات الإیرانیة ومدی تحقق أهدافه، رسالة ماجستیر غیر منشورة، جامعة تربیت مدرس.
4
پول، جورج، (1378 ش)، بررسی زبان، مترجم: محمد نور محمدی، چاپ دوم، تهران: راهنما.
5
جلائی، مریم، (1391 ش)، دراسة المدخل التواصلی فی تدریس الأدب العربی المعاصر لطلاب العربیة الإیرانیین، أطروحة دکتوراه غیر منشورة، جامعة أصفهان.
6
جلائی، مریم، نرگس گنجی وسید محمد رضا ابن الرسول، (1391 ش)، تدریس القصة القصیرة لمتعلمی العربیة من الناطقین بغیرها فی ضوء المدخل الاتصالی، مجلة لسان مبین، جامعة قزوین الدولیة، العدد 10، صص 160-181.
7
حبقة، طاهر محمد، (2009 م)، تبسیط النص الأدبی للقراءة الموسَّعة بما یتناسب مع المستویات اللغویة للناطقین بغیر العربیة (دراسة تطبیقیة علی رسالة الغفران) رسالة ماجستیر غیر منشورة، جامعة الدول العربیة، المنظمة العربیة للتربیة والثقافة والعلوم، معهد الخرطوم الدولی للغة العربیة.
8
خورشا، صادق، (1381 ش)، مجانی الشعر العربی الحدیث ومدارسه، طهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).
9
راضی، عبدالحکیم، (1982 ـ 1983 ق)، تدریس النصوص الأدبیة لطلاب اللغة الثانیة ... ملاحظات حول الصعوبات والحلول، المملکة العربیة السعودیة، جامعة أم القری، مجلة معهد اللغة العربیة، العدد 1، صص 231ـ 246.
10
رضا یزدی، مریم، (1380 ش)، استفاده از متن های ادبی برای آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
11
الس، تئووان و همکاران، (1372 ش)، زبان شناسی کاربردی (یادگیری و آموزش زبان های خارجی)، ترجمه: محمود الیاسی، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
12
ضیاء حسینی، محمد، (1385 ش)، روش تدریس زبان فارسی به فارسی آموزان خارجی، تهران: انتشارات سخن.
13
طعیمة، رشدی أحمد، (1982 ـ 1983 م)، قضایا وتوجیهات فی تدریس الأدب العربی، المملکة العربیة السعودیة، جامعة أم القری، مجلة معهد اللغة العربیة، العدد 1، صص 247ـ 287.
14
عظیمی، کاظم، (1384 ش)، نقد و بررسی کتاب مجانی الشعر العربی الحدیث و مدارسه (مجموعه شعر معاصر عربی و مکتب های ادبی)، سخن سمت، ، شماره 15، صص 97-102.
15
العناتی، ولید أحمد، (2009 م)، رؤی لسانیة فی تدریس القصة القصیرة للناطقین بغیر العربیة، مجلة جامعة النجاح للأبحاث، العدد 23 (1)، صص 73ـ 94.
16
الفارسی، حسین بن علی، تعلیم قواعد العربیة للناطقین بغیرها فی المستوی المتقدم من خلال النصوص الشعریة، المؤتمر الدولی الرابع للغة العربیة، دبی، 10-6/ 5 /2015، المجلد 5.
17
لازار، گیلیان، (1380 ش)، ادبیات و آموزش زبان، مترجم: محمد غضنفری، تهران: انتشارات سمت.
18
الملاح، أحمد یاسر، تحدیات تدریس الأدب العربی فی الجامعات الأمریکیة، المؤتمر الدولی الرابع للغة العربیة، دبی، 10-6/ 5 /2015، المجلد 10.
19
Collie, J and S, Slater, (1988). Literature and Language Teaching, Oxford: Oxford University Press.
20
Dhakal, Dubi Nanda, (2001) , Value of Literature in Language Teaching " Journal of NELTA. Vol l6, No.1: P.P:109-113.
21
Erkaya, Odilea Rocha, (2005) , "Benefits of Using Short Stories in the EFL Context.": P.P: 1-13.
22
Gajdusek, L, (1988), "Toward wider use of literature in ESL: Why and how" TESOL Quarterly, 22(2) , P.P: 227-257.
23
Ghosn, I , (2002) , "Four good reasons to use literature in primary school ELT" ELT Journal, 56, (2),: P.P: 172-179.
24
Hişmanoğlu, Murat, (2005(, "Teaching English Through Literature" Journal of Language and Linguistic Studies, Vol.1, No.1: P.P: 53-66.
25
Ramsaran, Susan, (1983), "Poetry in the Language classroom" ELT Journal. Volume 37/1. P.P: 36-43.
26
Sioufi. Mayssa, (2007), L’utilisation de «La Nouvelle» en classe de langue. Damascuse University Jounral, Vol.23, No 2, P. P: 19-43.
27
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی عناوین مقالات پژوهشی رشتۀ علوم حدیث ازمنظر روششناسی تحقیق(مطالعۀ موردی مجلۀ علمی ـ پژوهشی علوم حدیث)
یکی از معیارهای مهم در ارزیابی مقالات علمی، اعم از پژوهشی و ترویجی، انتخاب عنوان مناسب است. صاحبنظران روششناسی پژوهشهای علمی معیارهایی ازقبیل جزئیبودن، گویایی، جذابیت، اختصار، دقت، و تازگی را برای عناوین مقالات پژوهشی برشمردهاند که پایبندی به این معیارها در انتخاب عناوین مقالات پژوهشی ضروری است. در مقالة حاضر، برای یافتن پاسخ این مسئله که نویسندگان و داوران مقالات علمی در حوزة دینپژوهی تا چه حد به معیارهای انتخاب عنوان توجه داشتهاند، با روشی آمیخته از توصیف، تطبیق، و نقد، عناوین 86 مقاله از مقالات فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی علوم حدیث را، برای نمونه، براساس معیارهای یادشده، ارزیابی و نقد کردهایم تا از این رهگذر، ضمن بیان میزان توجه یا بیتوجهی مؤلفان و داوران به این معیارها، شیوة درست انتخاب عناوین علمی برای مقالات پژوهشی دینی را نیز در پژوهشهای آتی تبیین کنیم.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2381_d070ed1b147b778994a37e4a9fa54f95.pdf
2017-01-20
55
80
روش تحقیق
اصول مقالهنویسی پژوهشی
نقد عنوان مقاله
فصلنامۀ علوم حدیث
علی
حاجیخانی
li.hajikhani@modares.ac.ir
1
استادیار دانشگاه تربیت مدرس تهران
LEAD_AUTHOR
نوروز
امینی
n.amini@modares.ac.ir
2
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث تربیت مدرس
AUTHOR
آخوندزاده، شاهین و دیگران (1386)، مبانی نگارش علمی، تهران: مرز فکر.
1
استاپلتون، پل (1379)، نگارش مقالات پژوهشی، ترجمۀ محمدباقر شمسی، کرمانشاه: طاقبستان.
2
ایازی، سید محمدعلی (1385)، «نقد و بررسی ضرب قرآن»، فصلنامۀ علوم حدیث، س 11، ش 41، تابستان.
3
بابازادهاقدم، عسگر و حسین خانیکلقای (1392)، «نقدی بر شیوۀ مقدمهنویسی در مقالات ادبیات فارسی»، پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، س 13، ش 27، تابستان.
4
بست، جان (1366)، روشهای تحقیق در علوم تربیتی، ترجمة حسنپاشا شریفی و نرگس طالقانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5
حاجی، حمزه (1386)، بررسی تحلیلی اسباب ورود حدیث نبوی در صحاح سته و کتب اربعه، پایاننامۀ کارشناسیارشد علوم قرآن و حدیث، قم: دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم.
6
حاجی، حمزه (1388)، «گونهشناسی، اعتبار و معایب سبب ورود حدیث»، فصلنامۀ علوم حدیث، س 14، ش 54، زمستان.
7
حبیبی، اسماعیل و زهره میرحسینی (1387)، «نگارش مقالات علمی با رعایت معیارهای ISI (مؤسسة اطلاعات علمی)»، فصلنامۀ دانششناسی (علوم کتابداری و اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات)، س 1، ش 2، پاییز.
8
حری، عباس (1378)، آیین نگارش علمی، تهران: نهاد کتابخانههای عمومی کشور.
9
حیاتی، زهیر و رحیم علیجانی (1389)، نگارش مقاله و گزارش سایر انتشارات علمی، تهران: چاپار.
10
خاکی، غلامرضا (1391)، روش تحقیق در مدیریت (با رویکرد پیمایشی)، تهران: فوژان.
11
خسروجردی، محمود (28 تیر 1393)، «چکیدۀ شیوهنامۀ A.P.A»، دسترسی در
12
˂http://journal.bpj.ir/ViewContent.aspx?PageID=18˃.
13
رستمی، محمدحسن (1389)، «باران در روایات»، فصلنامۀ علوم حدیث، س 15، ش 58، پاییز.
14
رضایی، رمضان (1388)، «بر مرکب خیال»، فصلنامۀ بهارستان سخن (ادبیات فارسی)، س 4، ش 13، بهار و تابستان.
15
رضی، احمد (1391)، «پژوهشهای مسئلهمحور در مطالعات ادبی»، دوفصلنامۀ فنون ادبی، س 4، ش 1، بهار و تابستان.
16
زنجانی، برات (1386)، «اتیمولوژی واژۀ مسلمان»، فصلنامۀ بهارستان سخن، س 3، ش 9، بهار.
17
ستوده، غلامرضا (1371)، مرجعشناسی و روش تحقیق در ادبیات فارسی، تهران: سمت.
18
سرمد، زهره و دیگران (1378)، روشهای تحقیق در علوم رفتاری، تهران: برگه.
19
سیف، علیاکبر (1375)، روش تهیۀ پژوهشنامه در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی رودهن.
20
ظریف، فرهاد (28 تیر 1393)، «راهنمای تهیۀ مقالات فصلنامۀ علمی ـ تخصصی مهندسی مکانیک جامدات»، دسترسی در http://pcbj.mihanblog.com/post/page/61˃˂.
21
عسکری، صادق (1389)، «نقدی بر انتخاب موضوع و عنوان مقاله در مجلات علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیات عربی»، مجلۀ زبان و ادبیات عربی، س 1، ش 2، بهار و تابستان.
22
علیزاده، ولیاله و محمدعلی قاسمی (1390)، شیوۀ مقالهنویسی، قم: مرکز فقهی ائمة اطهار.
23
فتوحی، محمود (1389)، آیین نگارش مقالۀ علمی پژوهشی، تهران: سخن.
24
فرامرز قراملکی، احد (1383)، اصول و فنون پژوهش در گسترۀ دینپژوهی، قم: مدیریت حوزۀ علمیه.
25
فرامرز قراملکی، احد (1390)، روششناسی مطالعات دینی، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
26
فرانکفورد، چاوا و دیوید نچمپاس (1381)، روشهای پژوهش در علوم اجتماعی، ترجمۀ فاضل لاریجانی و رضا فاضلی، تهران: سروش.
27
فرزند وحی، جمال و محمدجعفر شهروزی (1387)، «اسباب ورود حدیث در کافی»، فصلنامۀ سفینه، س 5، ش 19، تابستان.
28
کیوی، ریمون و لوکوان کامپنهود (1370)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمۀ عبدالحسین نیکگهر، تهران: فرهنگ معاصر.
29
محمدی، هاشم (1390)، «یک منظومه با دو نام متفاوت»، فصلنامۀ بهارستان سخن، س 7، ش 18، پاییز و زمستان.
30
مصلائیپور یزدی، عباس و محسن دیمهکار گراب (1389)، «گونهشناسی روایات تفسیری امام رضا»، فصلنامۀ حدیثپژوهی، س 2، ش 3، بهار و تابستان.
31
معرفت، محمدهادی (1391)، علوم قرآنی، قم: مؤسسۀ فرهنگی تمهید.
32
موسوینسب، سید محمدصادق (1390)، «فرضیه کجا لازم است؟»، دوفصلنامۀ پژوهش، س 3، ش 2، پاییز و زمستان.
33
میرزایی، خلیل (1390)، شیوۀ علمی مقالهنویسی، تهران: جامعهشناسان.
34
نادری، عزتاله و مریم سیفنراقی (1375)، روشهای تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی، تهران: بدر.
35
نکونام، جعفر (1382)، روش تحقیق کتابخانهای با تأکید بر علوم اسلامی، قم: دانشگاه قم.
36
نکوئیان، علیاکبر (1390)، «چگونه یک مقالۀ علمی بنویسیم؟»، مجلۀ جراحی استخوان و مفاصل ایران، ش 35.
37
هال، جرج. م. (1378)، چگونه یک مقالة علمی بنویسیم؟، ترجمۀ نورالدین پیرمؤذن و دیگران، تهران: مترجمین.
38
یدالهپور، بهروز (1386)، «روایات ضرب قرآن به قرآن در ترازوی نقد»، فصلنامۀ علوم حدیث، س 12، ش 44، تابستان.
39
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد ترجمۀ کتاب معنی شناسی
در عصر حاضر، مباحث مرتبط با معنیشناسی عمق و دامنۀ بیشتری به خود گرفته است و اندیشمندان این رشته مباحث و نظریههای مختلفی در این زمینه عرضه کردهاند و دانش زبانشناسی، بهویژه معنیشناسی، بهصورت علمی مستقل مطرح شده است. ازجملۀ این دانشمندان احمد مختار عمر است که با تألیف کتاب علم الدلالة به نظریههای معنیشناسی پرداخته است. اثر یادشده را سیدحسین سیدی به زبان فارسی برگردانده است. نگارنده در پژوهش حاضر درصدد است، با تکیه بر روش نقد و تحلیل، این اثر را واکاوی کند و نقاط ضعف و قوّت آن را بازشناساند. در این زمینه نخست به بررسی اجمالی متن مبدأ و سپس به نقد ترجمۀ آن پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که از اثر حاضر فقط میتوان بهعنوان یک کتاب کمکدرسی برای دروس فقه اللغة، واژهشناسی، زبانشناسی کاربردی، و ترجمه استفاده کرد؛ اما این اثر جامعیت یک کتاب درسی را ندارد.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2382_c94bb2b36e53fd4298ed1a4949033519.pdf
2017-01-20
81
103
احمد مختار عمر
زبان عربی
کتاب معنیشناسی
نقد ترجمه
مهین
حاجیزاده
hajizadeh_tma@yahoo.com
1
دانشیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
باقری، مهر(1383). مقدمات زبانشناسی، تهران، نشر قطره، چاپ هفتم.
2
بورشه، ت(1377). زبانشناسی و ادبیات: تاریخچه چند اصطلاح، ترجمه کورش صفوی، تهران، هرمس.
3
بیروت،منمختارات،ط. أولانوری، حسن و علی محمد پشت دار(1377). آیین نگارش و ویرایش 2، تهران، دانشگاه پیام نور
4
حاجی زاده، مهین(1388). دستور نویسی و زبانشناسی عربی، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، چاپ اول.
5
سعران، محمود(1997). علم اللغه(مقدمه للقاری العربی)، قاهره، دار الفکر العربی.
6
صفوی، کورش(1383). درآمدی بر معنیشناسی، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، چاپ دوم.طالقانی، محمود(1370) روش تحقیق نظری در علوم اجتماعی تهران: دانشگاه پیام نور.
7
ضیاء حسینی، محمد(1389). مبانی زبانشناسی، رهنما، چاپ دوم.
8
کاردان، علی محمد(1382). «نقش کتاب دانشگاهی و ویژگی­های آن»، سخن سمت، شماره10،تهران: سمت).عمر، احمد( 1982). علم الدلاله، مکتبه دار العروبه، الطبعه الأوالمسدی، عبدالسلاال لسانیات و أسسها المعرفیه، تونس، المطبعه العربیه.
9
نیازی، شهریار(1383). پژوهشی تاریخی – معنایی درباره الاسماء الحسنی، تهران، قدیم، چاپ اول.
10
http://shamela.ws/index.php/author.
11
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد کتاب «قَطرُالنَّدی و بَلُّ الصَّدی»
کتاب قَطرُالنَّدی و بَلُّ الصَّدی یک دورة نسبتاً کاملی از قواعد زبان عربی، بهویژه نحو، را دربر دارد که ابنهشام انصاری آن را در قرن هشتم هجری قمری بهرشتۀ تحریر درآورده و از آن زمان تاکنون شروح متعددی بر آن نوشته شده است. این کتاب همواره یکی از منابع مهم درسی حوزه و دانشگاه بهشمار میرود؛ این امر حاکی از اهمیت آن در یادگیری قواعد زبان عربی است. ازاینرو، نگارنده بر آن شد تا ازنظر محتوایی این اثر مهم را بررسی کند و، افزونبر ذکر مزایا و نقاط قوّت، با بهرهگیری از آموزههای قواعد زبان عربی در کتب صرف و نحو، پارهای از کاستیهای آن را ارزیابی کند.این کتاب، مانند همۀ تألیفات بشری، کاستیهایی دارد. یافته­های این پژوهش بیانگر آن است که این کتاب، باوجود نقاط قوّت فراوان، دارای ابهاماتی است که بسیاری از دانشجویان را در یادگیری آن با مشکل مواجه کرده است که شرح و ترجمۀ آن به زبان فارسی ضروری مینماید. نگارنده به یاری خداوند متعال این مهم را بهعهده گرفته و در شرف اتمام آن است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2385_2d6ffa7f9c13c93bd9e591e1af31761b.pdf
2017-01-20
105
122
کلیدواژهها: ابن هشام
علم نحو
قطرالندی و بل الصدی
یدالله
رفیعی
rafiei_y20@yahoo.com
1
استادیار گروه پژوهشی ترجمه پژوهشگاه علوم انسانی
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنعقیل، عبدالله (1367)، شرح ابنعقیل، تهران: احمدی.
2
ابنهشام انصاری، عبدالله بن یوسف (1994)، شرح قطرُ الندی و بل الصدی، تحقیق محمد محیالدین عبدالحمید، بیروت: المکتبة العصریة.
3
سیوطی، جلالالدین عبدالرحمان (1979)، بغیة الوعاة، بیروت: دار الفکر.
4
ضیف، شوقی (بیتا)، المدارس النحویة، قاهره: دار المعارف.
5
عسقلانی، احمد بن علی (1993)، الدرر الکامنة فی اعیان المائة الثامنة، بیروت: دار الجیل.
6
عکاوی، رحاب خضر (1997)، موسوعة عباقرة الاسلام فی النحو و اللغة و الفقه، بیروت: دار الفکر العربی.
7
فروخ، عمر (1989)، تاریخ الادب العربی، بیروت: دار العلم للملایین.
8
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد کتاب «النحو العصری»
«النحوالعصری» کتابی جدید در قواعد نحو و صرف است، که مطابق گفته مؤلف، روش و شیوه ارائه بحثهای آن جدید، و فهم و استفاده از آن آسان است. در این کتاب، نحو و صرف زبان عربی بهطور کامل بررسی و محاسن و معایب شیوه تالیفات نحو زبان عربی گردآوری و تمام مباحث نحو و صرف زبان عربی و اسلوبهای آن را بررسی شده است. کتاب «النحو العصری» از جامعیت نسبی برخوردار است، ولی نداشتن فهرست منابع، آیات و احادیث و ... از نقاط ضعف آن بهشمار میآید. شیوه آموزشی این اثر نسبتاً خوب است، ولی از آنجایی که برای آموزش قواعد صرف و نحو عربی، به تمرین و تکرار نیاز است لذا فقدان تمرین در این کتاب از نقاط ضعف آن بهشمار می­آید. از آنجاکه مباحث مطرحشده در این کتاب سطحی و ساده­اند میتوان گفت: این کتاب فقط برای سطوح متوسط مناسب است، و با توجهبه برخی اشکالات علمی نمی­­تواند بهعنوان یک منبع صرف و نحو مطرح باشد، و یا کتابی تخصصی بهشمار آید. این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی کتاب مذکور، سطح علمی کتاب، شیوه­های آموزشی آن و میزان موفقیت نویسنده در شرح، توضیح و آموزش قواعد زبان عربی را ارزیابی نماید.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2386_d508bb3eafa8a70344ed126618283337.pdf
2017-01-20
123
135
کلیدواژهها: صرف و نحو عربی
سلیمان فیاض
النحو العصری
آموزش قواعد زبان عربی
سید ابوالفضل
سجادی
a-sajady@araku.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنعقیل (1411 ق)، شرح ابنعقیل، تهران: ناصرخسرو.
2
الأفغانی، سعید (لاتا)، من تاریخ النحو، بیروت: دار الفکر.
3
تفتازانی، سعدالدین (لاتا)، شرح المختصر، قم: دار الحکمة.
4
حسن، عباس (1383 ش)، النحو الوافی، تهران: ناصرخسرو.
5
زجاج، ابوإسحاق (1391 ق)، ماینصرف و ما لا ینصرف، القاهرة: الأهرام التجاریة.
6
زمخشری، محمود (لاتا)، الکشاف، بیروت: دار الکتاب العربی.
7
السامرایی، فاضل صالح (1428 ق)، معانی النحو، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
8
الصبان، محمدعلی (لاتا)، حاشیة الصبان علی شرح الأشمونی، بیروت: المکتبة العصریة.
9
الغلایینی، مصطفی (1388 ق)، جامع الدروس العربیة، القاهرة: المطبعة المصریة.
10
فاضلی، محمد (1388 ش)، دراسة و نقد فی مسائل بلاغیة هامة، تهران: سمت.
11
مدنی، سیدعلیخان (1388 ش)، الحدائق الندیة، تصحیح و تحقیق سیدابوالفضل سجادی، قم: ذوی القربی.
12
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد ترجمة کتاب أسس علم اللغة العربیة (زبانشناسی عربی)
کتاب أسس علم اللغة العربیة ازجمله آثار برجستۀ محمود فهمی حجازی است که در زمینۀ زبانشناسی عربی به رشته تحریر درآمده است. برگردان این کتاب به زبان فارسی برای رشته زبان و ادبیات عربی کاملاً ضروری به نظر میرسد. بنابراین، اقدام سید حسن سیدی برای ترجمة این کتاب قابل تقدیر است. اما، باوجود زحمات زیادی که ایشان در این راه مبذول داشته اند، به نظر میرسد ترجمۀ ایشان خالی از اشکال نیست. نگارنده در این جستار، براساس رویکرد متنمدار، به نقد و بررسی این ترجمه در دو سطح واژگان و جملات پرداخته است و درآخر به نتایجی میرسد که مهمترین آنها حاکی از آن است که مترجم در معادل گزینی برخی اصطلاحات دچار لغزش شده است. همچنین، پایبندی مفرطِ مترجم به ساختار زبان عربی و نیز ناآگاهی کافی از برخی نظریات و مسائل زبانشناسی ترجمه، مانند همنشینی، موجب شده در مواردی ترجمه گنگ و نامفهوم از آب درآید.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2387_6b70583d724bfcbcac642a11839c1463.pdf
2017-01-20
137
158
أسس علم اللغة العربیة
ترجمه
حسن سیدی
زبانشناسی عربی
محمد فهمی حجازی
نقد ترجمه
علی
سعیداوی
alisaidawi@yahoo.com
1
استادیار گروه عربی دانشگاه بوعلیسینا
LEAD_AUTHOR
البعلبکی، روحی (1385)، فرهنگ عربی ــ فارسی المورد، ترجمۀ محمد مقدس، تهران: امیرکبیر.
1
حجازی، محمود فهمی (2003)، أسس علم اللغة العربیة، قاهرة: دار الثقافة للطباعة والنشر.
2
حجازی، محمود فهمی (1379)، زبان شناسی عربی: درآمدی تاریخی ــ تطبیقی در پرتو فرهنگ و زبانهای سامی، ترجمۀ سیدحسن سیدی، تهران: سمت؛ بهنشر.
3
حسین، طه (1986)، المجموعة الکاملة الأیام، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
4
حسین، طه (1363)، آن روزها، ترجمۀ حسین خدیو جم، تهران: انتشارات صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران.
5
حسینی، سجاد (1390)، «اهمیت تاریخی و نقد ترجمۀ مجمع الخواص»، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، دورة 11، ش 23.
6
سجادی، سیدجعفر (1381)، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری.
7
سعیداوی، علی (1391)، دراسة مباحث المنصوبات والفعل ونقدها فی کتب فن الترجمة وفقا لترجمتین أدبیتین من العربیة إلى الفارسیة، رسالۀ دکتری، دانشگاه اصفهان، دانشکده زبانهای خارجه.
8
سیاوشی، صابره (1391)، «بررسی و نقد ترجمۀ کتاب تاریخ ادبیات عربی»، پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، دورۀ 12، ش 25.
9
صلحجو، على (1388)، گفتمان و ترجمه، تهران: نشر مرکز.
10
عمید، حسین (1389)، فرهنگ فارسی، تهران: راه رشد.
11
عنانی، محمد (2009)، فن الترجمة، مکتب لبنان ناشرون.
12
فرحزاد، فرزانه (1382)، «چارچوب نظری برای نقد ترجمه»، مطالعات ترجمه، س1، ش 3.
13
فرشیدورد، خسرو (1388)، دستور مختصر امروز، تهران: سخن.
14
کبیری، قاسم (1388)، اصول و روش ترجمه، تهران: نشر راهنما.
15
لطفیپور ساعدی، کاظم (1371)، درآمدی به اصول و روش ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
16
هتیم، بزیل و جرمی ماندی (1388)، مرجعی پیشرفته برای ترجمه، ترجمة مریم جابر، تهران: سمت.
17
وافی، علی عبد الواحد (1984)، علم اللغة، دار نهضة مصر للطبع والنشر.
18
House, J. (2010), Translation, University Press: Oxford.
19
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی کتاب دراسة منهجیة فی ترجمة الصحف و المجلات
نقد و بررسی آثار علمی باعث شناساندن ویژگیها و کاستیهای آنها و درنتیجه دوری از نقاط ضعف و تأکید بر نقاط قوت را درپی خواهد داشت و بیتردید ارتقای کیفیت کتابهای دانشگاهی فقط با نقادی صریح، سازنده، و کنارگذاشتن تعارفات میسر خواهد شد. بر این اساس و بنا به درخواست شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی، کتاب دراسة منهجیة فی ترجمة الصحف و المجلات اثر استاد محترم عدنان طهماسبی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نتایج بهدستآمده از بررسی اثر مذکور بر این موضوع دلالت دارد که این کتاب مانند اکثر تألیفات انسانی امتیازات و کاستیهایی دارد که در شکل و محتوا نمودار شده است. ازجمله امتیازات این اثر داشتن پیشگفتار، فهرست مطالب، مراجع معتبر، معادلیابی خوب برخی اصطلاحات سیاسی و ورزشی، و روانی و رسایی ترجمه بهجز در برخی از موارد است که بهصورت مفصل دربارة آنها بحث شده است. نبود تقسیمبندی دقیق موضوعی، نداشتن تمرینات مناسب، عدم حرکتگذاری، اشکالات تایپی، شتابزدگی، و عدم ویرایش از کاستیهای این کتاب بهشمار میرود که باعث بروز ضعفهای زیادی در عدم انطباق ترجمة فارسی با متن عربی شده است. در پایان نیز پیشنهاداتی برای رفع کاستیها و نادرستیها ارائه شده است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2388_f276922628cb66d13036403274f322af.pdf
2017-01-20
159
181
نقد
روزنامههای عربی
ترجمه
محتوا
طهماسبی
محمدرضا
عزیزیپور
azizipour75@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه کردستان
LEAD_AUTHOR
انطوان الیاس، الیاس (1377)، القاموس العصری، ترجمة مصطفی طباطبایی، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
1
انیس، ابراهیم و دیگران (1372)، المعجم الوسیط، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
2
آذرنوش، آذرتاش (1379)، فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، تهران: نشر نی؛ چاپار.
3
جر، خلیل (1373)، المعجم العربی الحدیث؛ فرهنگ لاروس، ترجمة حمید طبیبیان، ج 1 و 2، تهران: چاپخانة سپهر.
4
شمسآبادی، حسین (1381)، الترجمة بین النظریة و التطبیق من العربیة الی الفارسیة، تهران: چاپار فرزانگان.
5
طبیبیان، حمید (1378)، فرهنگ فرزان فارسی ـ عربی، تهران: فرزان روز.
6
طهماسبی، عدنان (1387)، دراسة منهجیة فی ترجمة الصحف و المجلات، تهران: جهاد دانشگاهی.
7
عزیزیپور، محمدرضا (1393)، المصطلحات المتداولة فی الصحافة العربیة، تهران: سمت.
8
غفرانی، محمد (1388)، قاموس عصری فی المصطلحات الحدیثة، تهران: امیرکبیر.
9
غفرانی، محمد و مرتضی آیتاللهزاده شیرازی (1381)، فرهنگ اصطلاحات روز، تهران: امیرکبیر.
10
قیم، عبدالنبی (1385)، فرهنگ معاصر عربی فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
11
میرزایی، نجفعلی (1379)، فرهنگ اصطلاحات معاصر، قم: دار الثقلین.
12
ORIGINAL_ARTICLE
آسیبشناسی روشهای تدریس درس آزمایشگاه زبان ازنظر استادان و دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عربی
آموزش مهارتهای زبانی همواره بهمثابة یکی از مهمترین دغدغههای برنامهریزان و متخصصان آموزش در نظام آموزشی بهشمار میرود. اگرچه آموزش زبان عربی در ایران کاستیها و مشکلات بیشماری دارد، این مشکلات بیشتر در بخش مهارتهای زبانی و بهویژه در درس آزمایشگاه زبان بهچشم میخورد. این جستار با استفاده از روش پیماشی بر آن است تا علاوهبر بررسی روشهای تدریس درس آزمایشگاه زبان در مقطع کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی، میزان موفقیت استادان در تدریس این درس و همچنین میزان استفادة آنها از معیارهای مناسب تدریس درس آزمایشگاه را کشف کند و در پایان نیز راهکارهای مناسبی درجهت حل مشکلات تدریس این درس ارائه دهد. جامعة آماری این پژوهش شامل ده استاد متخصص در حوزة مهارتهای زبانی و 68 دانشجوی کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی در دانشگاههای تهران است. مهمترین یافتههای پژوهش نشان داد: در تدریس درس آزمایشگاه زبان، اهداف موردنظر برنامهریزان آموزش محقق شده است و مشکلاتی ازجمله روشهای سنتی تدریس، عدم تنوع موضوعات، و خلأ تجهیزات و امکانات آموزشی جدید بهچشم نمیخورد.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2389_df851d181a4ef568759f04eb9bfd8a6e.pdf
2017-01-20
183
200
آموزش زبان عربی
مهارتهای زبانی
روش تدریس
آزمایشگاه زبان
عیسی
متقیزاده
motghizadeh@modares.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
سجاد
اسماعیلی
sjd.esmaili@gmail.com
2
دانشآموخته دکتری زبانوادبیات عربی دانشگاه تربیتمدرس
AUTHOR
محمدرحیم
خالیزاده
m.khalizadeh@modares.ac.ir
3
کارشناسیارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
داوود
ایکدری
4
کارشناسیارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
آلیاسین، محمدحسن (1974)، المبادئ الأساسیة فی طرق التدریس العامة، مصر: مکتبة النهضة.
1
چستن، کنت (1378)، گسترش مهارتهای آموزش زبان دوم (تئوری و عملی)، ترجمة محمود نورمحمدی، ج 1، تهران: رهنما.
2
حقانی، نادر (1384)، «مهارت پنجم»، مجلة پژوهشهای زبان، ش 25.
3
دستغیب، اقدس (1381)، «تأثیر تمرین از راه شنوایی بر مهارتهای کلی زبان»، مجلة پژوهشهای زبان، ش 12.
4
رسولی، حجت (1384)، «ریشهیابی مشکلات زبان عربی در دانشگاههای ایران (مبانی تعریف گرایشها)»، مجلة پژوهشنامة علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، ش 47، 48.
5
الرکابی، جودت (1986)، طرق تدریس اللغة العربیة، دمشق: دارالفکر.
6
سلیمی، علی (1386)، «آموزش عربی در مدارس و دانشگاههای ایران (نقصها، کاستیها، و راهکارها)»، مجموعهمقالات همایش مدیران گروههای عربی کشور، دانشگاه بوعلی همدان، تیرماه.
7
شعبانی، حسن (1387)، مهارتهای آموزشی و پرورشی، روشها، و فنونها، ج 1، تهران: سمت.
8
شکیب الأنصاری، محمود (1379)، «نقد و بررسی آموزش مکالمة عربی در دانشگاهها»، نامة علوم انسانی، ش 2، تابستان.
9
صفوی، أمانالله (1382)، روشها، فنون، و الگوهای تدریس، سمت: تهران.
10
طباخة، عبدالأمیر (2007)، منهجیة البحث تقنیات ومناهج، دارالهادی: بیروت.
11
عطا، إبراهیم محمد (بیتا)، طرق تدریس اللغة العربیة والتربیة الدینیة، القاهرة: مکتبة النهضة المصریة.
12
فتحی آذر، اسکندر (1387)، روشها و فنون تدریس، تبریز: دانشگاه تبریز.
13
فلاد، جیمز (1369)، زبان و مهارتهای زبانی، ترجمة علی آخشینی، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
14
قادری دوست، الهام و مریم دانای طوسی (1389)، «مطالعة اهداف و مؤلفههای آموزش مهارتهای زبانی (خواندن، نوشتن، گوشدادن، و سخنگفتن) در برنامة درسی زبان فارسی دورة متوسطة ایران»، مجلة نوآوریهای آموزشی، دورة 9، ش 3، پاییز.
15
کنن، رابرت و دیوید نیوبل (1385)، راهنمای بهبود روشهای تدریس در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، ترجمة احمدرضا نصر و دیگران، تهران: سمت.
16
گروه زبانشناسی کاربردی و آموزش زبانها (1362)، «قلمرو زبان فارسی و آموزش زبانهای بیگانه»، هفت مقاله، تهران: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
17
متقیزاده، عیسی و دانش محمدی (1388)، «تحلیل و بررسی عوامل ضعف دانشجویان رشتة زبان و ادبیات عربی در مهارتهای زبانی از دیدگاه استادان و دانشجویان این رشته»، مجلة پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، ش 1.
18
متقیزاده، عیسی، سجاد اسماعیلی، و دانش محمدی (1390)، «بررسی و نقد میزان اجرای راهبردهای تدریس متون شعری در دورة کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی»، مجلة پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، ش 1.
19
متقیزاده، عیسی، نورالدین پروین، دانش محمدی، و سجاد اسماعیلی (1391)، «میزان اجرای روشها و فنون تدریس قواعد در مقطع کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی ازنظر استادان و دانشجویان»، مجلة جستارهای زبانی، ش 2.
20
مدکور، علی احمد (1991)، تدریس فنون اللغة العربیة، القاهرة: دار الشواف.
21
میرحسنی، اکبر (1376)، «تقویت مهارت شنیداری در یادگیری زبان دوم»، مجلة رشد آموزش زبان، ش 5.
22
ولیپور، علیرضا (1380)، «کندوکاو در چگونگی ایجاد مهارتهای زبانی شنیدن، خواندن، و درک مفهوم متن در زبان روسی»، مجلة پژوهش زبانهای خارجی، ش 11.
23
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد مطالعات برنامۀ درسی آموزش زبان عربی به غیرعرب زبانها مطالعه موردی کتاب المرجع فی مناهج تعلیم اللغة العربیة للناطقین بلغات أخری
مطالعات برنامهریزی درسی در آموزش زبان عربی در ایران، برخلاف کشورهای عربی، بسیار اندک و انگشت شمار است. کتاب المرجع فی مناهج تعلیم اللغة العربیة للناطقین بلغات أخری از مهمترین کتابهای این حوزه در کشورهای عربی است؛ در این پژوهش به نقد و بررسی این کتاب پرداخته میشود. روش پژوهش به این صورت است که تلاش خواهد شد نقاط قوّت و ضعف شکلی و محتوایی اثر تبیین شود. در بررسی محتوایی، مباحث مطرحشده در کتاب با کتابهای برنامهریزی درسی به ویژه در زبان انگلیسی مقایسه میشود.نتایج پژوهش نشان میدهد که دیدگاه نویسندگان در این کتاب دیدگاهی فرهنگی است و درواقع نویسندگان توانستهاند از طریق بومیسازی نظریات و رویکردهای غربی در برنامۀ درسی، آنها را در چارچوبی اسلامی ــ عربی برای آموزش زبان عربی به غیرعرب زبانها ارائه دهند. از جمله نارساییهای محتوایی این اثر فقدان بحث و بررسی عنصر مهم «نیازسنجی» در برنامۀ درسی و نپرداختن به مباحث مهمی مثل روشهای تربیت معلمان و ارزیابی و ارتقای عملکرد آنان است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2390_b8d0c31d2841fa805d99178d893361ac.pdf
2017-01-20
201
216
آموزش
برنامۀ درسی
رویکرد فرهنگی
زبان عربی
غیرعرب زبانها
دانش
محمدی
d.mohammadi64@shiraza.ac.ir
1
استادیار بخش زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
بسیونی عمیرة، إبراهیم (1991)، المنهج و عناصره، القاهرة: دار المعارف.
1
ریتشاردز، جاک (2001)، تطویر مناهج تعلیم اللغة، ترجمۀ: ناصر بن عبدالله بن غالی و صالح بن ناصر الشویرخ، نسخة الکترونیة.
2
طعیمة، رشدی أحمد، علی أحمد مدکور، و ایمان أحمد هریدی (2010)، المرجع فی مناهج تعلیم اللغة العربیة للناطقین بلغات أخری، قاهرة: دار الفکر العربی.
3
کامل الناقة، محمود و رشدی أحمد طعیمة (2006)، تعلیم اللغة اتصالیا بین المناهج و الاستراتیجیات، منشورات المنظمة الإسلامیة للإعداد و العلوم و الثقافة ـ إیسیسکو.
4
Brown, D. (2001), Teaching by Principles: An Interactive Approach to Language Pedagogy, San Francisco: Longman Inc.
5
Graves, K. (2000), Designing language courses: A guide for teachers, Heinle and Heinle.
6
McDonough, J. and Shaw, C. (2003), ‘Materials and Methods’ in ELT a Teachers’ Guide 3.
7
Nation, I.S.P. and Macalister, J. (2010), Language Curriculum Design, New York: Routledge.
8
Nunan, D. (1993), Syllabus design, Oxford: Oxford University Press.
9
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد ترجمه کتاب فصول فی فقه العربیه
گرچه از چاپ اول این کتاب بیش از چهل سال میگذرد، دربین کتب فقه اللغة از اهمیت بالایی برخوردار است. باتوجهبه سرفصلهای مشترک در اغلب کتابهای این حوزه آنچه جایگاه اثر را تقویت میکند جامعیت و تحلیل علمی و پرهیز از نقل و روایت محض است؛ هرچند کتابهای دیگری نیز بعد از این کتاب به چاپ رسیدهاند، ولی جایگاه و مشخصة علمی کتاب رمضان عبدالتواب را نداشتهاند. حمیدرضا شیخی در سال 1367 ش ترجمهای از کتاب مذکور بهدست داده است که با نقد و بررسی آن بهشیوة استقراء تام و تطبیق اصطلاحی و ساختاری ترجمة وی با اصل اثر این نتایج عمده حاصل شد که ترجمة فارسی کتاب صرفنظر از اغلاط چاپی نهچندان کم و برخی اشتباهات در فهم و انتقال مفاهیم درمجموع ترجمهای قابلقبول و مورداطمینان است. شاید مهمترین نکته در این ترجمه عدم برگردان شواهد شعری است که جز در یک فصل، در بقیة کتاب بدون ترجمه رها شده و چهبسا استنباط مترجم این بوده است که ذکر این ابیات بهعنوان نمونة آوایی، صرفی، یا نحوی بوده و بُعد معنایی و مفهومی آن مدنظر مؤلف قرار نداشته است. ولی باید پذیرفت که مخاطب اصلی اثر عربزبانان یا عربیدانان هستند و مخاطب ترجمه غالباً غیرعربزبانان.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2391_40aa5a4373f40e43ab055d24bc81c3bf.pdf
2017-01-20
217
233
فصول فی فقه العربیة
مباحثی در فقه اللغة و زبانشناسی عربی
رمضان عبدالتواب
حمیدرضا شیخی
نقد ترجمه
علیرضا
نظری
a.nazari@hum.ikiu.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)
LEAD_AUTHOR
آذرنوش، آذرتاش (1379ش) ، فرهنگ معاصر عربی­ـ فارسی، تهران: نشر نی، چاپ اول.
1
حجازی، محمد فهمی (1379ش)، زبانشناسی عربی، ترجمه: سیدحسین سیدی، تهران: انتشارات سمت و به­نشر، چاپ اول.
2
الصالح، صبحی (2005)، دراسات فی فقه اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین، ط17
3
صفوی، کورش (1385ش)، هفت گفتاردرباره ی ترجمه، تهران: مرکز، چاپ هفتم.
4
عبدالتواب، رمضان (1367ش)، مباحثی در فقه اللغه و زبانشناسی عربی، ترجمه: حمیدرضا شیخی، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، ط 1.
5
عبدالتواب، رمضان(1999)، فصول فی فقه العربیة، القاهرة: مکتبة الخانجی، ط 6 کت­فورد، جی.سی (1370ش)، یک نظریه ی ترجمه از دیدگاه زبانشناسی (رساله ای در زبانشناسی کاربردی)، ترجمه احمد صدارتی، تهران: نشرنی، چاپ 1
6
لطفی­پور ساعدی، کاظم (1378ش)، درآمدی به اصول و روش ترجمه، چاپ 8، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
7
معلوف، لویس (1992)، المنجد فی اللغة، بیروت: منشورات دارالمشرق، ط 33
8
وافی، علی عبدالواحد (1973)، فقه الغة ، القاهره: دارالنهضة مصر للطبع و النشر، ط7
9
یعقوب، امیل بدیع (1986)، فقه اللغة العربیة و خصائصها، بیروت: دارالعلم للملایین، ط2
10
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی انتقادی کتاب آموزشی «تعلیم اللغة العربیة» ویژه دانشجویان رشته حقوق
چکیده از مهمترین چالش­های آموزش زبان عربی در ایران، آموزش آن با اهداف خاص می­باشد. تعلیم اللغة العربیة اثر مشترک دکتر فرامرز میرزایی و دکتر علی نظری، کتابی است که به منظور آموزش زبان عربی به دانشجویان رشته حقوق تدوین شده است. ارتباط تنگاتنگ برخی حوزه­های رشته حقوق با زبان عربی و نبود کتاب­های آموزشی متنوع در این حوزه، ضرورت تالیف چنین آثاری را دو چندان ساخته است. در این مقاله دو بعد شکلی و محتوایی اثر مورد بررسی قرار گرفته است. در خصوص بعد شکلی به طرح جلد، حروف­نگاری، صفحه­آرایی، صحافی، علایم نگارشی، و اشتباهات تایپی پرداخته می­شود. محور بررسی محتوایی نیز تناسب عنوان و محتوا، نظم منطقی فصول و مباحث آن، نقد محتوای علمی، رسایی و روانی اثر و ارجاع­دهی می­باشد. امتیازات اصلی کتاب به تدوین نمونه­ها و تمرین­های فراوان فقهی، و تا حدودی به چیدمان جدید اثر باز می­گردد. اما از طرف دیگر وجود کاستی­های شکلی و محتوایی می­طلبد که نویسندگان در چاپ­های بعدی به برطرف کردن آن اهتمام ورزند.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2392_02234d4b4d67794ee1ae3357386f8c49.pdf
2017-01-20
235
256
کلیدواژهها: تعلیم اللغة العربیة
فرامرز میرزایی
علی نظری
نقد متون آموزشی
رشته حقوق
یوسف
نظری
nazari.yusuf@gmail.com
1
استادیار بخش زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
منابع
1
آرمند، محمد. (1384). «ملاحظاتی در نگارش متون درسی». سخن سمت. شماره14. ص55-45
2
تیموری، محسن. (1385). الصرف و النحو. چ7. تهران: پیام نور.
3
رستم بیک تفرشی، آتوسا. احمد رمضانی. (1391). «نقش فرهنگ در آموزش زبان خارجی». پژوهش­نامه انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی. شماره اول. ص34-15
4
رضائی نبرد، امیر. (1389). «سبک­های حروف­نگاری». کتاب ماه هنر. شماره 150. ص57-46
5
سمت. (1389). «گزیده شیوه­نامه تدوین و آماده­سازی منابع درسی و علمی». تهران: سمت
6
الشرتونی، رشید. (1379). مبادئ العربیة. ج4. چ7. تهران: امیرکبیر.
7
غلامحسین زاده، غلامحسین. (1386). راهنمای ویرایش. چ6. تهران: سمت.
8
الغلایینی، مصطفی. (2010). جامع الدروس العربیة. چ1. بیروت: الأمیرة.
9
القرآن الکریم
10
کرمی، بیژن. (1387). متون و قواعد عربی: ویژه دانشجویان رشته حقوق. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی
11
گشمردی، محمودرضا. (1389). «مبانی نظری فراگیرمحوری در روش­های آموزش زبان خارجی». فصلنامه پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی. دوره1. شماره1. ص148-135
12
المجلسی، محمدباقر. (1404). بحارالأنوار. لبنان: مؤسسة الوفاء
13
مشکین­فام، بتول. (1388). البحث الأدبی مناهجه و مصادره. چ4. تهران: سمت.
14
میرحاجی، حمیدرضا. (1389).«بررسی و نقد کتاب­های عربی مقطع دبیرستان (عمومی)». ص29-1
15
میرزایی، فرامرز؛ علی نظری. (1384). «ارائه یک الگوی آموزشی مناسب جهت کسب مهارت خواندن زبان عربی (برای دانشجویان رشته حقوق)». مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. شماره2. ص141-113
16
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل انتقادی کتاب فضائلُ مصرَ وأخبارُها و خواصُّها
چکیدهمقالۀ حاضر با هدف نقد و بررسی کتاب «فضائلُ مصرَ وأخبارُها وخواصُّها »اثر ابن زولاق، دربارۀ پویش علمی تاریخ­نگارى اسلامی ـ ادبیِ تمدّن فاطمیان و تاریخ­ محلّی به نگارش درآمده است. این نوع تاریخ­نگاری اسلامی ـ ادبی با سنّت ریشه­دار و اصالت خاصّ خود، پیوسته مورد اهتمام مؤرخان مسلمان و از جمله ابن زولاق بوده است. وی به نگارش تاریخ­ محلّی مصر پرداخت و کتابش در زمرۀ یکی از گونه­های اصیل و قانونمند تاریخ­نگارى اسلامی یعنی تاریخ محلّی شهرهای متنوع جهان اسلام مطرح شد. اثر علمی ابن زولاق، تلاشی ارزشمند وگامی بلند در تبیین عمق واعتلای تاریخ­نگارى محلّی فاطمیان است و به روش توصیفی ـ تحلیلی، نقد و ارزیابی می­شود.از نتایج به دست آمده در این وجیزه، می­توان به عوامل ظهور این نوع تاریخ­نگاری نزد ابن زولاق، از جمله انگیزۀ وطن­دوستی و جایگاه برجسته آن و علاقه شخصی این مؤرخ محلّی به ثبت وقایع تاریخی محلّ زندگی­اش و نیز تشویق حاکمان محلّی اشاره کرد. هم­چنین، نویسنده در بررسی تاریخ محلّی، رویکرد تاریخی ـ روایی و بر اساس شیوۀ حدیثی ـ خبری از شیوه­های تنظیم در تاریخ­نگاری اسلامی بهره برده است و مطالب کتاب را غالباً بر اساس تقسیم­بندی ادواری و زمانی، ارائه می­کند.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2393_e72eb0c5cf22e272a618537d27074808.pdf
2017-01-20
257
276
کلیدواژهها: تاریخ نگاری محلّی
ابن زولاق
کتابِ «فضائل مصر»
نقد و تحلیل
مریم
هاشمی
mhashemi27@hotmail.com
1
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم
1
ابن زولاق، حسن بن ابراهیم بن حسین لیثی (2000). فضائل مصر وأخبارها وخواصها، تحقیق: علی عمر، قاهره: مکتبه الخانجی، چ2.
2
ابن ظهیره محمد بن محمد القدسی (1969). الفضائل الباهره فی محاسن مصر والقاهره، قاهره: دار الکتب المصریه.
3
ابن عبدالحکم، عبدالرحمن بن عبدالله (1995). فتوح مصر، تحقیق: علی عمر، قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه.
4
اتکینسون ودیگران (1379). فلسفه تاریخ، روش­شناسی وتاریخ­نگاری، ترجمه حسین­علی نوذری، تهران: انتشارات طرح نو.
5
اشپولر، برتولد و دیگران (1380). تاریخ­نگاری در ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نشر گستره.
6
حضرتی، حسن (1391). روش پژوهش در تاریخ­شناسی، تهران: نشر پژوهشکدۀ امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
7
حضرتی، حسن (دی 1388). «درآمدی بر نقد تاریخی»، کتاب ماه (تاریخ و جغرافیا)، شماره 140.
8
حمیدی، جعفر (1372). تاریخ نگاران، تهران: مرکز چاپ وانتشارات دانشگاه شهید بهشتی،چ 1.
9
خیراندیش، عبدالرسول (مرداد و شهریور 1380). «صورت­شناسی تاریخ­های محلّی»، کتاب ماه (تاریخ و جغرافیا)،سال 4، شماره 10-11.
10
رضایی، غلام­عباس، و محمودی، ابوبکر (1389). «بررسی تطوّر ساختاری دو قصیدۀ جاهلی واسلامی از حسّان بن ثابت با نظر به مکتب ساختارگرایی»، پژوهشنامۀ نقد ادبی، شمارۀ 1، دانشگاه شهید بهشتی.
11
الرندی، ابوالبقاء (2010). دیوان شعر، تحقیق: حیاه قاره، کویت: مرکز البابطین لتحقیق المخطوطات الشعریه.
12
رودگر، قنبرعلی (بی تا). «چند وچون تاریخ محلّی»، کتاب ماه تاریخ وجغرافیا.
13
روزنتال، فرانتس (1366). تاریخ تاریخ نگارى در اسلام، ترجمه اسدالله آزاد، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی،چ 2.
14
زیدان، جرجی (1352). تاریخ تمدّن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، تهران: انتشارات امیرکبیر، چ 4.
15
سجادی، سید صادق و عالم زاده، هادی (1379). تاریخ نگاری در اسلام، تهران: انتشارات سمت، چ 2.
16
طیبی، سیدمحمد (زمستان 1381). «سیری در تاریخ­نگارى محلّی»، فصلنامه پژوهشگران فرهنگ شورای پژوهشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان، سال اول، شماره 1.
17
قصاب، ولید (2007). مناهج النقد الأدبی الحدیث، رؤیه اسلامیه، دمشق: دارالفکر.
18
گروهی از نویسندگان، (1361). تاریخ نگارى در اسلام و مجموعه مقالات، ترجمه و تدوین یعقوب آژند، تهران: نشر گستره، چ 1.
19
مسلم بن حجّاج (1977). صحیح مسلم، بیروت: دار الکتب العلمیه.
20
میرزائی، فرامرز، ابویسانی، حسین، (بی­تا). «تحلیل انتقادی کتاب «الاتجاهات والحرکات فی الشعر العربی الحدیث»، بی نا.
21
نورائی، مرتضی (1390). تاریخ نگارى محلّی و خطط نویسی در مصر دورۀ اسلامی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ1.
22
النویری، احمد بن عبدالوهاب (1923). نهایه الأرب فی فنون الأدب، قاهره: المؤسسه المصریه.
23