فلسفه
محمدمهدی اردبیلی
چکیده
مفهوم سوژه درکنار مفاهیمی از قبیل ابژه، خدا، و جوهر یکی از مهمترین مفاهیم تاریخ فلسفه به‌شمار میرود. هر‌کدام از این مفاهیم را می‌توان برای روایت‌کردنِ قسمی تاریخ فلسفه دست‌مایه قرار داد. این دقیقاً همان رسالتی است که رابرت سی. سالِمن در کتاب طلوع و افول خود (جلد هفتم از تاریخ فلسفۀ غرب آکسفورد) برای خود تعیین کرده است. او تاریخ ...
بیشتر
مفهوم سوژه درکنار مفاهیمی از قبیل ابژه، خدا، و جوهر یکی از مهمترین مفاهیم تاریخ فلسفه به‌شمار میرود. هر‌کدام از این مفاهیم را می‌توان برای روایت‌کردنِ قسمی تاریخ فلسفه دست‌مایه قرار داد. این دقیقاً همان رسالتی است که رابرت سی. سالِمن در کتاب طلوع و افول خود (جلد هفتم از تاریخ فلسفۀ غرب آکسفورد) برای خود تعیین کرده است. او تاریخ سوژه یا بهتعبیر خودش «تاریخِ خود» را از آغاز ایدئالیسم آلمانی در نیمۀ دوم قرن هجدهم نزد کانت آغاز میکند و با گذر از ایدئالیستهای شاخصی همچون فیشته، شلینگ و هگل، به نخستین بارقههای فروپاشیِ برداشتِ پرطمطراق از سوژۀ مدرن و اشاعۀ رویکردهای انتقادی نزد نیچه، کییرکهگور، و هایدگر راه میبرد و درپایان، بحثش را با شاخصترین چهرههای پستمدرن همچون فوکو و دریدا بهپایان میبرد. تمرکز اصلی مقالۀ حاضر، بیش از بررسی صوری و محتوایی این اثر، به ترجمۀ فارسی نخست این کتاب معطوف است. درنتیجه مقالۀ حاضر، بیش از تبیین و نقد خود محتوای کتاب، نوعی نقد ترجمه است که هرچند ترجمۀ خاصی را نقد میکند، امید دارد که این نقد امکانی را برای مواجهه با کلیت ترجمۀ آثار فلسفی فراهم کند.
هنر
عابد تقوی
چکیده
یکی از موضوع‌های بحث‌برانگیز در باستان‌شناسی و هنر جهان اسلام چیستی هنر اسلامی است. پژوهش‌گران متعددی دربارۀ خاستگاه، چیستی، و حوزۀ عمل هنر دوران اسلامی مقاله‌ها و کتاب‌های تخصصی نگاشته‌اند. آن‌چه معیار تمایز اندیشه‌های معاصر در تفسیر هنر به‌معنای اسلامی آن قلمداد میشود معطوف به مبانی نظری و چهارچوب‌های تفسیری است که ...
بیشتر
یکی از موضوع‌های بحث‌برانگیز در باستان‌شناسی و هنر جهان اسلام چیستی هنر اسلامی است. پژوهش‌گران متعددی دربارۀ خاستگاه، چیستی، و حوزۀ عمل هنر دوران اسلامی مقاله‌ها و کتاب‌های تخصصی نگاشته‌اند. آن‌چه معیار تمایز اندیشه‌های معاصر در تفسیر هنر به‌معنای اسلامی آن قلمداد میشود معطوف به مبانی نظری و چهارچوب‌های تفسیری است که هریک با رهیافتهای گوناگون آن را بررسی کرده‌اند. رهیافتهایی که بهواقع، نقش بهسزایی در بیان منسجم و متقن از پدیده‌های هنری در جهان اسلام داشتهاند. کتاب هنر اسلامی در زمرۀ کتاب‌های مرتبط با حوزۀ شناخت هنر دوران اسلامی است که با تکیه بر رهیافت تاریخینگری به رشتۀ تحریر درآمده است. بررسی این کتاب نشان میدهد که باوجود گستردگی حاکمیت سیاسی حکومتها در جهان اسلام، نویسنده توانسته است نمایی کلی از تحولات را در مقیاس محلی عرضه کند؛ بهطوریکه با تمرکز بر نقاط مهم جغرافیایی، دستاوردهای هنری مسلمانان را در توالی فرهنگی نظاممندی بیان کرده است.
فقه و حقوق
وحید اسدزاده؛ سیدقاسم زمانی
چکیده
اصل «جریان اطلاعات»، که نام دیگر آن «تبادل اطلاعات» است، در حوزۀ حقوق بین‌الملل مالیاتی نیز به‌رسمیت شناخته شده و ابزارها و مکانیسم‌هایی برای تحقق آن در نظر گرفته شده است. ازجملة این مکانیسم‌ها توافق‌نامه‌های تبادل اطلاعات مالیاتی است. با جهانی‌شدن حقوق بین‌الملل مالیاتی فعالیت‌های مالیات‌دهندگان دیگر به مرز مشخصی ...
بیشتر
اصل «جریان اطلاعات»، که نام دیگر آن «تبادل اطلاعات» است، در حوزۀ حقوق بین‌الملل مالیاتی نیز به‌رسمیت شناخته شده و ابزارها و مکانیسم‌هایی برای تحقق آن در نظر گرفته شده است. ازجملة این مکانیسم‌ها توافق‌نامه‌های تبادل اطلاعات مالیاتی است. با جهانی‌شدن حقوق بین‌الملل مالیاتی فعالیت‌های مالیات‌دهندگان دیگر به مرز مشخصی محدود نیست، ولی ادارههای مالیاتی همچنان به مرزهای خود محدود شده‌اند؛ بنابراین، دولتها به همکاریهای بیش‌تری با یک‌دیگر نیازمندند. لازمۀ این همکاریها تبادل اطلاعات مالیاتی به اشکال مختلف ازجمله تبادل به درخواست، تبادل خودکار، و تبادل خودجوش اطلاعات است که این امر از طریق انعقاد معاهدات بین‌المللی دوجانبه و چندجانبه میسّر میشود. در این نوشتار با بررسی نقادانۀ موافقت‌نامه‌های نمونۀ تبادل اطلاعات مالیاتی به‌روش توصیفی و تحلیلی می‌توان به انعقاد سندی مناسب برای راهاندازی تبادل اطلاعات بین دو کشور با سیستمهای مختلف مالیات بر درآمد امیدوار بود.
اقتصاد
فرهاد ترحمی
چکیده
کتاب توسعۀ درون‌زای منطقه‌ای: رهبری و نهادها به بررسی نقش سه مؤلفۀ رهبری، نهادها، و کارآفرینی در ایجاد توسعۀ درون‌زای مناطق می‌پردازد. اندیشۀ اصلی نویسندگان آن است که سه عنصر یاد‌شده می‌توانند زمینه را در هدایت صحیح دو عامل موهبت منابع و تناسب با ساختار بازار به‌سمت توسعۀ درون‌زای منطقه‌ای فراهم سازند. این گزاره برپایۀ حقایق ...
بیشتر
کتاب توسعۀ درون‌زای منطقه‌ای: رهبری و نهادها به بررسی نقش سه مؤلفۀ رهبری، نهادها، و کارآفرینی در ایجاد توسعۀ درون‌زای مناطق می‌پردازد. اندیشۀ اصلی نویسندگان آن است که سه عنصر یاد‌شده می‌توانند زمینه را در هدایت صحیح دو عامل موهبت منابع و تناسب با ساختار بازار به‌سمت توسعۀ درون‌زای منطقه‌ای فراهم سازند. این گزاره برپایۀ حقایق آشکارشده در مناطق مختلف جهان حاصل شده است. روش مقالۀ حاضر، در بررسی کتاب، اسنادی و تحلیلی است و هدف ارزیابی اثر با تأکید بر نقد محتوایی آن است. نتیجۀ بررسی نشان میدهد که گرچه مفاهیم مندرج در کتاب بخشی از نیاز علمی کشور را پوشش میدهد، دارای کاستی‌هایی نظیر عدم آزمون مدل پیشنهادی، ذکر شاخصهایی که با دقت نمیتوانند اندازهگیری شوند، و استفاده از معیار نامناسب در اندازهگیری برخی از شاخصهای معرفیشده است. ضمن این‌که تعریف دقیق و مشخصی از منطقه آورده نشده است. بهعلاوه، بیان تجربیات مناطق مختلف که سهم بالایی از کتاب را تشکیل میدهد، فاقد نتیجهگیری کلی است.
تاریخ
شعبانعلی بیدکی؛ محمد سپهری؛ محمود سید
چکیده
فرقۀ مرجئه ازجمله گروه‌های سیاسی ـ فکری بود که در نخستین سدۀ اسلامی با پرهیز از قضاوت درخصوص عقاید و مواضع جناح‌های فعال در میدان سیاست و اجتماع، در جامعۀ پرتلاطم مسلمانی، پا به عرصۀ وجود گذاشت. چنین به‌نظر میرسد که عملکرد دوگانۀ مرجئه در تاریخ ـ سازش و مقابله با حکومت ـ و به‌تبع آن داوری دوسویه دربارۀ ایشان به دوگانگی ...
بیشتر
فرقۀ مرجئه ازجمله گروه‌های سیاسی ـ فکری بود که در نخستین سدۀ اسلامی با پرهیز از قضاوت درخصوص عقاید و مواضع جناح‌های فعال در میدان سیاست و اجتماع، در جامعۀ پرتلاطم مسلمانی، پا به عرصۀ وجود گذاشت. چنین به‌نظر میرسد که عملکرد دوگانۀ مرجئه در تاریخ ـ سازش و مقابله با حکومت ـ و به‌تبع آن داوری دوسویه دربارۀ ایشان به دوگانگی موجود در اندیشۀ آنان و بهتعبیر بهتر ماهیت دوپهلوی کلمۀ ارجاء و تعریف خاص آن از ایمان، یعنی دو رکن اصلی تفکر مرجئه، بازمیگردد. ازهمینرو، اصطلاح مرجئه برای طیفی از جریانهای گوناگون فکری، سیاسی، و گاه متضاد و حتی درمورد خوارج و شیعه بهکار رفته است. مسئلۀ محوری پژوهش حاضر این است که نوع مواجهه و واکنش فرق مرجئه در سازش و مقابله با امویان چگونه بوده است؟ هدف پژوهش پیشرو آن است که نشان دهد امویان از این رویکرد دوگانۀ مرجئه چگونه درجهت مشروعیتیابی خود بهرهبرداری کردند. این پژوهش با رویکردی انتقادی به پژوهشهای پیشین و با نگاه توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است.
اقتصاد
فرهاد ترحمی؛ علی‌اصغر اسفندیاری
دوره 17، شماره 9 ، اسفند 1396، ، صفحه 27-50
چکیده
محتوای کتاب ابعاد اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت شامل متن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، مکاتبات، و بیانات انجام‌گرفته در این خصوص، تاریخچۀ صنعت نفت، و اقدامات انجام‌شدۀ وزارت نفت به‌منظور تحقق اقتصاد مقاومتی است. ضمن این‌که تلاش شده است که اقتصاد مقاومتی درراستای اقتصاد اسلامی تعریف شود، گرچه این مطلب اثبات نمی‌‌شود. ساختار کتاب ...
بیشتر
محتوای کتاب ابعاد اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت شامل متن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، مکاتبات، و بیانات انجام‌گرفته در این خصوص، تاریخچۀ صنعت نفت، و اقدامات انجام‌شدۀ وزارت نفت به‌منظور تحقق اقتصاد مقاومتی است. ضمن این‌که تلاش شده است که اقتصاد مقاومتی درراستای اقتصاد اسلامی تعریف شود، گرچه این مطلب اثبات نمی‌‌شود. ساختار کتاب خبری و خطابهای است و از منابع علمی بهاندازۀ کافی استفاده نشده است؛ بنابراین هیچگونه تحلیلی درخصوص ارتباط اقتصاد مقاومتی و بخش نفت مشاهده نمی‌‌شود. اثر یاد‌شده به‌منظور کسب اطلاعات کلی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و برخی برنامه‌های وزارت نفت در این حوزه قابلاستفاده است و برخلاف نظر نویسندگان اثر، مرجع کاملی در این حیطۀ علمی به‌شمار نمیآید. دراینباره، کوشش شده است که بهاختصار محورهای مرتبط با بخش نفت خام و گاز طبیعی در حوزۀ اقتصاد مقاومتی تبیین شود و نقاط قوت و ضعف مشخص شود. تحلیل صورتگرفته شامل مواردی است که کتاب به آن‌ها اشاره نکرده است و می‌تواند به‌منزلۀ مقدمهای برای پژوهشهای آتی مورداستفاده قرار گیرد.
علوم سیاسی
فرزاد آذرکمند
چکیده
کتاب جامعهشناسی مدرنیته؛ آزادی و انضباط روایتی از مدرنیته ارائه می‌دهدکه برمبنای آن، تاریخ مدرنیتة متأخر برپایة هم‌زمانی سلطه و آزادی بنا شده است و در آن عنصر انضباط نقش محوری را ایفا میکند. سؤال این است که انتقادات وارد بر مدرنیته از منظر بررسی آزادی و انضباط کدام‌اند و چه راه‌کاری برای غلبه بر آنان وجود دارد؟ مهمترین ...
بیشتر
کتاب جامعهشناسی مدرنیته؛ آزادی و انضباط روایتی از مدرنیته ارائه می‌دهدکه برمبنای آن، تاریخ مدرنیتة متأخر برپایة هم‌زمانی سلطه و آزادی بنا شده است و در آن عنصر انضباط نقش محوری را ایفا میکند. سؤال این است که انتقادات وارد بر مدرنیته از منظر بررسی آزادی و انضباط کدام‌اند و چه راه‌کاری برای غلبه بر آنان وجود دارد؟ مهمترین یافتههای پژوهش حاضر این است که اثر مزبور روایتی جدید از جامعة مدنی ارائه میدهد که مدرنیتة مبتنیبر انضباط و آزادی را بهچالش میکشد و خواهان جامعهزدایی و رسیدن به نوعی مدرنیزاسیون جدید است. در این جامعة مطلوب، مدرنیتة جدید برپایة تشکیل جماعتهای گذرا و موقتی می‌تواند راهی برای رهایی از وضع انضباطی مدرنیته تلقی شود. روش مورداستفاده در پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی است که با گردآوری مطالب به‌صورت اسنادی و کتابخانهای انجام شده است.
علوم اجتماعی
مریم اسکافی نوغانی؛ غلام‌رضا صدیق اورعی
چکیده
هدف این مقاله ارزیابی کتاب تاریخ و نظریۀ اجتماعی است که غلام‌رضا جمشیدی‌ها ترجمه کرده است. این ارزیابی از نظر شکلی، محتوایی، روش‌شناختی، و ترجمه انجام شده است. در این مقاله متن اصلی در تقابل با متن ترجمه قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آن هم در متن اصلی و هم در نسخۀ ترجمه‌شده استخراج شده است. نتایج نشان داد این کتاب ویژگیهای مثبت زیادی ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزیابی کتاب تاریخ و نظریۀ اجتماعی است که غلام‌رضا جمشیدی‌ها ترجمه کرده است. این ارزیابی از نظر شکلی، محتوایی، روش‌شناختی، و ترجمه انجام شده است. در این مقاله متن اصلی در تقابل با متن ترجمه قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آن هم در متن اصلی و هم در نسخۀ ترجمه‌شده استخراج شده است. نتایج نشان داد این کتاب ویژگیهای مثبت زیادی دارد. محتوای کتاب سازگاری مناسبی با پیش‌فرض‌های اساسی دارد، زیرا به‌لحاظ منطقی نویسنده نشان داده است که تاریخ بخشی از جامعهشناسی و جامعهشناسی بخشی از علوم اجتماعی است؛ پس می‌توان مانند نویسنده نتیجه گرفت که تاریخ نیز بخشی از علوم اجتماعی است و همچنین مغایرتی با ارزش‌های اسلامی و اصول دینی ندارد. از نظر حجم مطالب و اطلاعات و دانش منتقل‌شده، دانشجویان و افراد مبتدی ناآشنا با این علوم می‌توانند استفاده‌های تاریخی زیادی از این کتاب داشته باشند. از این جهت کتاب مذکور می‌تواند به‌منزلۀ منبع کمک‌درسی و بهره‌گیری از منابع معتبر آن برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته‌های تحصیلی جامعهشناسی و تاریخ پیش‌نهاد شود. وجود بیش از شش‌صد منبع ارزش‌مند تاریخی و جامعهشناسی در کتاب‌شناسی از نکات بسیار ارزش‌مند دیگر در این کتاب است. همچنین ترجمۀ روان و کوتاه نسبت به متن سنگین و ثقیل اصلی (صرف‌نظر از ایرادهای آن) نکتۀ قوت دیگر این کتاب است. با‌این‌حال، این کتاب با آخرین سرفصل‌های مصوب وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری به‌منزلۀ کتاب اصلی در تدریس دروس دانشگاهی مطابقت ندارد و کتاب جانبی و کمک‌درسی شمرده میشود و نمی‌توان از آن به‌منزلۀ کتاب درسی استفاده کرد. نبود نتیجه در پایان هر فصل خواننده را سردرگم نگه می‌دارد. انسجام منطقی در مطالب درون هر فصل و بین مطالب فصول مختلف بسیار ضعیف است. رفع برخی از ایرادها در ترجمه و ایرادهای ویرایشی و نگارشی می‌توانند به غنای کار بیفزایند. اصلاحات درون‌متنی مخصوصاً برای دست‌رسی راحت‌تر خواننده به منابع و به‌روزبودن منبع‌دهی از ایرادهای اساسی کار است که امید است در چاپ بعدی اصلاح شود.
مدیریت و سیاست‌گذاری
رسول استادی؛ روح اله تولایی
چکیده
مدیریت اسلامی علمی است که در جمهوری اسلامی ایران اجرایی‌شدن آن بیشتر موردانتظار است. محققان دینی ـ مدیریتی نیز در این حوزه تحقیقات بیش‌تری انجام داده‌اند. یکی از این محققان حجۀ‌الاسلام ولی‌الله نقی‌پورفر است که در دهۀ 1370 کتابی با عنوان اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن نوشت. این پژوهش به نقد و بررسی این کتاب ارزش‌مند می‌پردازد ...
بیشتر
مدیریت اسلامی علمی است که در جمهوری اسلامی ایران اجرایی‌شدن آن بیشتر موردانتظار است. محققان دینی ـ مدیریتی نیز در این حوزه تحقیقات بیش‌تری انجام داده‌اند. یکی از این محققان حجۀ‌الاسلام ولی‌الله نقی‌پورفر است که در دهۀ 1370 کتابی با عنوان اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن نوشت. این پژوهش به نقد و بررسی این کتاب ارزش‌مند می‌پردازد تا محاسن و کاستیهای آن را موردبررسی قرار دهد. در این پژوهش بعد از معرفی نویسنده و خلاصه‌ای از کتاب به پیشینۀ تحقیقات انجام‌شده در حوزۀ مدیریت اسلامی پرداخته میشود تا با استفاده از تحقیقات پیشین نقد و بررسی دقیق این کتاب انجام گیرد. از نظر شکلی و ساختاری کتاب محاسنی دارد، مانند استفاده از مقدمات غنی برای آماده‌کردن خواننده برای مطالب اصلی و همچنین نگارش سادۀ اصول پنج‌گانه. از معایب آن وجود ایرادهای نگارشی، علائم سجاوندی، نداشتن بخش فهرست اَعلام، و ... است. از منظر محتوایی نیز کتاب از روش استناد به آیات و روایات برای اثبات مطالب خود استفاده کرده و تنها به پنج اصل عدم تقدم بر خدا و رسول، آخرت‌گرایی، وحدت و هماهنگی، اِعمال مدیریت براساس اختیار نیروها، و اعمال مدیریت براساس بصیرت نیروها اکتفا کرده که به‌صورت مفصل به نقد این اصول پرداخته میشود.
تاریخ
سید ابوالفضل رضوی
چکیده
مواجهة مانزلو با ماهیت شناخت تاریخی و کیفیت حصول آن در دو افق معرفتی مدرن و پسامدرن در پرتو سه رویکرد تاریخ‌شناختی بازساخت‌گرایی، برساخت‌گرایی، و واساخت‌گرایی در گذار از مدرنیسم تا پسامدرنیسم، با تفاوت ظریفی که نوشتار پیشِ‌رو میان دو مفهوم «مورخ» و «تاریخ‌شناس» قائل شده است، بررسی میشود. مورخ اندیشه‌گری است که ...
بیشتر
مواجهة مانزلو با ماهیت شناخت تاریخی و کیفیت حصول آن در دو افق معرفتی مدرن و پسامدرن در پرتو سه رویکرد تاریخ‌شناختی بازساخت‌گرایی، برساخت‌گرایی، و واساخت‌گرایی در گذار از مدرنیسم تا پسامدرنیسم، با تفاوت ظریفی که نوشتار پیشِ‌رو میان دو مفهوم «مورخ» و «تاریخ‌شناس» قائل شده است، بررسی میشود. مورخ اندیشه‌گری است که در فضای گفتمانی تحقق موضوع تاریخی زیست میکند و مستغرق در شرایط عصر، تجربۀ زیسته، و فهم قسری حاصل از آن به نگارش تاریخ می‌پردازد و مدارک تاریخی را پدید میآورد. «تاریخ‌شناس» در فضای گفتمانی معاصر زندگی میکند و متناسب با مقتضیات ساختاری و گفتمانی عصر خویش میاندیشد و با تاریخ ارتباط برقرار میکند؛ تاریخ‌شناس، چه در مفهوم بازساختی ـ برساختی و چه مفهوم واساختی، در پرتو رخدادگویی و عبور از رخدادها روایت خود را عرضه میکند. شرح مفصل فراز و فرود رویکردهای سهگانة مذکور مورداهتمام کتاب مانزلو با عنوان واساخت تاریخ است که در دو وجه سلبی و ایجابی بررسی میشود.
زبان‌های خارجی
ناهید اکبرزاده؛ جان‌اله کریمی‌مطهر
چکیده
اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم زمان شکلگیری مکاتب هنری جدید در اروپا بود. ظهور رئالیسم ناشی از تغییرات اساسی در فهم جهان و تجدیدنظر بنیادی در رابطۀ بین انسان و جهان بود. در اروپا بعد از جنبش‌‌های کارگری رویکرد نویسندگان و شاعران، که تا پیش از این برپایۀ عقل و استدلال (کلاسیک‌‌ها) یا تخیلات فردی (رمانتیک‌‌ها) بود، به‌ناگاه ...
بیشتر
اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم زمان شکلگیری مکاتب هنری جدید در اروپا بود. ظهور رئالیسم ناشی از تغییرات اساسی در فهم جهان و تجدیدنظر بنیادی در رابطۀ بین انسان و جهان بود. در اروپا بعد از جنبش‌‌های کارگری رویکرد نویسندگان و شاعران، که تا پیش از این برپایۀ عقل و استدلال (کلاسیک‌‌ها) یا تخیلات فردی (رمانتیک‌‌ها) بود، به‌ناگاه تغییر میکند و تقابل فرد با پیرامونش هستۀ اصلی این مکتب ادبی قرار می‌گیرد. رئالیسم احساسات جمعی و واقعیت‌‌های پیرامون خود را به‌تصویر کشید. این مکتب ادبی به شاخه‌های مختلفی تقسیم شد، ازجمله رئالیسم جادویی، بورژوا، انتقادی، سوررئالیسم، و.... ردپای این مکتب ادبی در آثار نویسندگان ایرانی نیز مشهود است. ایران در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم دست‌خوش تغییرات اساسی سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی شد. ازاین‌رو، جنبش‌‌های ادبی هم در ایران تغییرات مهمی را پشت‌سر گذاشت. درپی انقلاب مشروطه، اصلاحات ارضی، ورود صنعت چاپ، ترجمۀ آثار ادبی، و... زبان و سبک نگارش در ایران تغییر کرد. زبان عامیانه، روان، ساده، و طنزآمیز جای‌گزین زبان درباری و رسمی شد. داستان کوتاه، پاورقی‌‌نویسی، و رمان‌‌های اجتماعی ـ تاریخی جای‌گزین ادبیات تعلیمی و الهیات عرفانی شد.
علوم تربیتی
سیدمحمد حسین حسینی؛ سوسن کشاورز
دوره 17، شماره 7 ، دی 1396، ، صفحه 29-53
چکیده
اگرچه نقد زیربنای رشد، توسعه، و بالندگی فردی و اجتماعی است، اما این امر به فرهنگ مسلط و فرایند منطقی جامعة علمی تبدیل نشده است. چنین وضعیتی دلایل گوناگونی دارد. یکی از این دلایل مفروضات زیربنایی یا پارادایم حاکم‌بر جامعة علمی است. بنابراین، هدف از نگارش این مقاله تحلیل فرهنگ نقد و تبیین این فرهنگ براساس سه پارادایم مسلط علمی، یعنی ...
بیشتر
اگرچه نقد زیربنای رشد، توسعه، و بالندگی فردی و اجتماعی است، اما این امر به فرهنگ مسلط و فرایند منطقی جامعة علمی تبدیل نشده است. چنین وضعیتی دلایل گوناگونی دارد. یکی از این دلایل مفروضات زیربنایی یا پارادایم حاکم‌بر جامعة علمی است. بنابراین، هدف از نگارش این مقاله تحلیل فرهنگ نقد و تبیین این فرهنگ براساس سه پارادایم مسلط علمی، یعنی مدرنیسم، پست‌مدرنسیم، و آشوب و پیچیدگی است. بنابراین، از روش پژوهش استدلال استنتاجی استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة کلیة کتاب‌ها، مقالات، مطالعات، و پژوهشهای مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع به روش نمونه‌گیری هدف‌مند برای نمونه انتخاب شدند. اطلاعات ازطریق سیاهة یادداشت‌برداری گردآوری و سپس به‌روش کلامی و تحلیل محتوای کیفی تحلیل شد. یافته‌ها نشان میدهد که مدرنیسم فقط نقد به‌منزلة قطعیت نظریه‌ای را ممکن میکند که برداشتی منفی، سطحی، و ناسازگار با روح نقد محسوب میشود. بنابراین، فرهنگ نقد در این پارادایم شکل نگرفته و نهادینه نخواهد شد. پست‌مدرنیسم نیز بستر یا فرصت چندانی برای نقد مهیا نمی‌کند. اما آشوب و پیچیدگی بستری بسیار مناسب برای شکلگیری، ترویج، و نهادینه‌شدن فرهنگ نقد است؛ زیرا، ویژگی‌ها و مفروضات آن تبیین مناسبی از مفهوم ویژگی‌ها و انواع سنت‌های نقد ارائه می‌کنند. بنابراین، شکلگیری، ترویج، و نهادینه‌سازی فرهنگ نقد نیازمند گذار پارادایمی از مدرنیسم و پست‌مدرنیسم به آشوب و پیچیدگی است.
باستان شناسی
سعید امیرحاجلو
چکیده
تحلیل الگوی استقرار در باستان‌شناسی به مفهوم مطالعۀ رابطۀ استقرارها با یک‌دیگر و ارزیابی میزان اثرگذاری متغیرهای محیطی و فرهنگی بر توزیع، جابه‌جایی و تحولات سکونتگاه‌ها، و تغییرات جمعیتی در گذر زمان است. اگرچه این پژوهش‌ها در دنیا با بهره‌گیری از روش‌های ترکیبی و میان‌رشته‌ای به پیشرفت رسیده، کاستی‌ها و اشکالات «برخی» ...
بیشتر
تحلیل الگوی استقرار در باستان‌شناسی به مفهوم مطالعۀ رابطۀ استقرارها با یک‌دیگر و ارزیابی میزان اثرگذاری متغیرهای محیطی و فرهنگی بر توزیع، جابه‌جایی و تحولات سکونتگاه‌ها، و تغییرات جمعیتی در گذر زمان است. اگرچه این پژوهش‌ها در دنیا با بهره‌گیری از روش‌های ترکیبی و میان‌رشته‌ای به پیشرفت رسیده، کاستی‌ها و اشکالات «برخی» از پژوهشهای منتشرشده در ایران قابل‌تأمل است. نامناسب‌بودن روش بررسی میدانی، اتکای صرف به گاه‌نگاری نسبی، بی‌توجهی به علوم پایه، تصاویر ماهواره‌ای و هوایی و روش‌های سنجش از دور، وسعت محوطه‌ها، فرایندهای تافانومیک، تحلیل‌های آماری، نظریه‌ها و روش‌های تحلیل فضایی، و عوامل اقتصادی از این جمله‌اند. بر این اساس، در این مقاله پیشنهادهایی برای مطالعات الگوی استقرار برپایۀ روش‌های ترکیبی ارائه شده است. از جملۀ این روشها، مطالعۀ متون تاریخی در پژوهشهای دوران تاریخی و اسلامی، بررسی فشرده، و توجه به پدیده‌های برون‌سایتی به‌ویژه در پژوهشهای پس از عصر نوسنگی، پرداختن به الگوی استقرار پس از گاه‌نگاری‌های مطلق، تحلیل بقایای جانوری، گیاهی، آزمایش خاک و روش‌های ژئوفیزیکی، تحلیل‌های آماری متناسب با داده‌ها، تحلیل الگوها و روابط اقتصادیِ استقرارها، تحلیل فضایی استقرارها برپایۀ نظریه‌ها، و مدل‌های روزآمد است.
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
مریم حکیمی؛ مریم ایرجی؛ علی اکبر خمیجانی فراهانی
چکیده
طبقه‌بندی مفهومی واژه‌ها یکی از موضوعاتی است که از دیرباز، پژوهش‌گران در حوزۀ مفهوم‌شناسی و اصطلاح‌شناسی به آن توجه کرده‌اند. پژوهش پیشِ‌رو با هدف طبقه‌بندی مفهومی واژههای مشتق و مرکب فارسی انجام شده است. برای این منظور، 660 واژۀ مشتق و مرکب، که به روش نمونه‌گیری تصادفی نظام‌مند از فرهنگ املایی خط فارسی استخراج شده‌اند، ...
بیشتر
طبقه‌بندی مفهومی واژه‌ها یکی از موضوعاتی است که از دیرباز، پژوهش‌گران در حوزۀ مفهوم‌شناسی و اصطلاح‌شناسی به آن توجه کرده‌اند. پژوهش پیشِ‌رو با هدف طبقه‌بندی مفهومی واژههای مشتق و مرکب فارسی انجام شده است. برای این منظور، 660 واژۀ مشتق و مرکب، که به روش نمونه‌گیری تصادفی نظام‌مند از فرهنگ املایی خط فارسی استخراج شده‌اند، براساسِ دو طبقه‌بندی مفهومیای تحلیل و بررسی شده‌اند که فلبر و وایسنهوفر ارائه کرده‌اند. نتایج این تحلیل نشان داد این دو طبقه‌بندی قابلیت پوشش همۀ دادههای پژوهش را ندارند و فقط بخشی از داده‌ها را می‌توان براساسِ آن‌ها طبقه‌بندی کرد. درادامه، بهمنظورِ رفع کاستیهای این دو طبقه‌بندی و دستیابی به نظام مفهومی جامع، روی داده‌ها عمل مفهوم‌شناسی انجام شد. حاصل آن شناسایی 54 مفهوم زیربنایی مجزا بود که درنهایت، در قالب الگوی طبقه‌بندی نظاممندی ارائه شد. در این الگو، همۀ مفاهیم شناساییشده در قالب پنج گروه بسیار کلی ساماندهی شده‌اند: 1. فرایند که خود به دو دستۀ عمدۀ کنش و رویداد تقسیم میشود؛ 2. موجودیت که خود شامل دو دستۀ عمدۀ موجودیت فیزیکی و موجودیت انتزاعی است؛ 3. رابطه؛ 4. وضعیت؛ 5. ویژگی.
زبان و ادبیات فارسی
مراد اسماعیلی
دوره 18، شماره 2 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 31-45
چکیده
بی‌شک، انتخاب روش مناسب و متناسب با تحقیق یکی از بنیادی‌‌ترین اصول پژوهش علمی محسوب میشود و آگاهی و آشنایی با این روشها و رویکردها سبب شکلگیری پژوهشهای ارزش‌مند و قابل اعتنایی خواهد شد. روش تحقیق به زبان ساده، نوشتة مریم صادقی، کتابی است که در آن سعی شده است تا روش تحقیق و اصول پایان‌‌نامه‌نویسی برای دانشجویان رشتة ...
بیشتر
بی‌شک، انتخاب روش مناسب و متناسب با تحقیق یکی از بنیادی‌‌ترین اصول پژوهش علمی محسوب میشود و آگاهی و آشنایی با این روشها و رویکردها سبب شکلگیری پژوهشهای ارزش‌مند و قابل اعتنایی خواهد شد. روش تحقیق به زبان ساده، نوشتة مریم صادقی، کتابی است که در آن سعی شده است تا روش تحقیق و اصول پایان‌‌نامه‌نویسی برای دانشجویان رشتة زبان و ادبیات فارسی تبیین شود. نگارنده در این مقاله به بررسی و نقد این کتاب پرداخته و برخی از امتیازها و کاستیهای آن را برشمرده است؛ براساس یافتههای این تحقیق، این کتاب با داشتن نکات مثبتی چون پرداختن به سؤال تحقیق و تمرینات اختصاصی، ذکر جداول، و مهمترازهمه تمرکز بر رشتة زبان و ادبیات فارسی کاستی‌ها و ایراداتی چون عدم تطابق عنوان با متن کتاب، بی‌توجهی به اصول ابتدایی نگارش و ویرایش، ایجازهای مخل، استفاده از منابع نامعتبر، و جامعنبودن برخی مطالب نیز در خود دارد که سبب میشود خوانندگان کتاب در بسیاری از مباحث نتوانند به کنه مطلب رسیده و بهرة لازم را از آن کسب کنند.
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
رضا امینی
چکیده
در این مقاله، فرهنگ مردم: کلمات و اصطلاحات خودمانی، عامیانه و اسلنگ مردم آمریکا نوشتۀ ریچِرد الن اسپیرز، ترجمۀ بابک محقق و مسعود قاسمیان به زبان فارسی، معرفی و نقد شده است. از ویژگیهای مثبت این فرهنگ ثبت و حفظ بخش بزرگی از واژههای گفتاری، کوچه‌‌بازاری، و ممنوع زبان فارسی و دیگری کارآمدی بسیار آن برای مترجمان انگلیسی به فارسی ...
بیشتر
در این مقاله، فرهنگ مردم: کلمات و اصطلاحات خودمانی، عامیانه و اسلنگ مردم آمریکا نوشتۀ ریچِرد الن اسپیرز، ترجمۀ بابک محقق و مسعود قاسمیان به زبان فارسی، معرفی و نقد شده است. از ویژگیهای مثبت این فرهنگ ثبت و حفظ بخش بزرگی از واژههای گفتاری، کوچه‌‌بازاری، و ممنوع زبان فارسی و دیگری کارآمدی بسیار آن برای مترجمان انگلیسی به فارسی است. ترجمۀ اصطلاحات و پارهگفتارهای انگلیسی آن نیز در بیشینۀ موارد با ظرافت و دقت انجام شده است. افزونبراینها، این فرهنگ بخش زیرعنوان «جستاری در چیستی اسلنگ» را دارد که خواندن آن برای پژوهندگان این حوزه بسیار سودمند خواهد بود. بااینهمه، به‌لحاظ ارجاعدهی، ترجمۀ شماری از اصطلاحات و پارهگفتارها، گزینش برخی برابرها، و نیفزودن توضیحات لازم (به‌صورت پانوشت یا از هر رهگذر دیگری) دربارۀ اصطلاحات، تعبیرها، و واژگانِ کمتر آشنا بر این فرهنگ خردههایی وارد است که در این مقاله بدانها توجه شده است.
علم اطلاعات و دانش‌شناسی
مهدی شقاقی
چکیده
در مقالۀ حاضر قصد بر آن است که کتاب «آمار در علم سنجی و علم اطلاعات و دانش‌شناسی» تألیف پرویز نصیری و امیرحاجسلمانی که در سال 1396 توسط انتشارات سمت منتشر شده است به نقد گذاشته شود. تفاوت این کتاب با کتاب‌های دیگر آمار توجه به تحلیل نرم افزاری داده ها، تلاش برای گره زدن احتمالات به آمار از طریق بحث توزیع های آماری ...
بیشتر
در مقالۀ حاضر قصد بر آن است که کتاب «آمار در علم سنجی و علم اطلاعات و دانش‌شناسی» تألیف پرویز نصیری و امیرحاجسلمانی که در سال 1396 توسط انتشارات سمت منتشر شده است به نقد گذاشته شود. تفاوت این کتاب با کتاب‌های دیگر آمار توجه به تحلیل نرم افزاری داده ها، تلاش برای گره زدن احتمالات به آمار از طریق بحث توزیع های آماری و برآورد، اثبات برخی فرمولهای آماری، و اختصاص فصلی مجزا به نام «تجزیه و تحلیل های آماری است. با این حال، کتاب حاضر بر خلاف ادعای آن در برخی موارد شامل «بیان سادۀ مفاهیم آماری و کاربرد عملی آن‌ها» نیست و خوانندۀ مستقل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا قادر به درک برخی مفاهیم، بهخصوص در بخش توزیع های آماری، برآوردها و الگوی عاملی نیست و تنها مدرسان این درس می توانند آن را برای دانشجویان قابل فهم سازند. بهعلاوه فاقد جامعیت است و جای آزمون های ناپارامتریک، و برخی تحلیل‌های پیشرفتۀ آماری مثل آنکووا، مانکووا، تحلیل مسیر و غیره خالی است و در عین حال آموزش نرمافزاری آن طور که بایسته است آموزانده نشده است. با این حال، می توان کتاب حاضر را کتابی با طرح مقدماتی خوب برای بهبود در آینده دانست و آن را به یک کتاب همه پذیر ارتقاء داد.
علوم سیاسی
سید پارسا حجازی؛ محمد جعفر جوادی ارجمند
چکیده
جک اسنایدر به عنوان یک نوواقع‌گرای تدافعی، گرچه خود را وفادار به سنت ساختارگرایی والتز نگه داشته است؛ اما تفاوت بزرگ او که این اثر، در توجه او به ساختارهایی است که در قیاس با ساختار نظام بین‌الملل، در سطح تقلیل‌گرایانه قرار می‌گیرند. نویسنده با ترکیب سطوح ذکر شده، تصویر واضح‌تری از علل جنگ و توسعه‌طلبی‌های بدون توجیه برخی کشور‌ها ...
بیشتر
جک اسنایدر به عنوان یک نوواقع‌گرای تدافعی، گرچه خود را وفادار به سنت ساختارگرایی والتز نگه داشته است؛ اما تفاوت بزرگ او که این اثر، در توجه او به ساختارهایی است که در قیاس با ساختار نظام بین‌الملل، در سطح تقلیل‌گرایانه قرار می‌گیرند. نویسنده با ترکیب سطوح ذکر شده، تصویر واضح‌تری از علل جنگ و توسعه‌طلبی‌های بدون توجیه برخی کشور‌ها ارائه میکند. از جمله ساختارهای اشاره شده در اثر اسنایدر می‌توان به تفاوتهای موجود در سیستمهای سیاسی ملت-دولتها و تاثیر این تفاوتها در سیاست‌گذاری خارجی اشاره کرد. نویسنده بسیاری از ریشه های تصمیمات توسعه طلبانه[1] را در بعد روانشناختی نیز جستجو میکند و از طرف دیگر علل احتمالی تفکرات توسعه طلبانه را در تحمیلهای ساختاری سطح کلان نیز مورد بررسی قرار میدهد، که از دیدگاه وی در اکثر مواقع در جایگاهی ثانویه هستند. گرچه این تحمیلها در بیشتر اوقات مورد استفاده طیف توسعه طلب یک کشور قرار می‌گیرند تا با استفاده از تکنیک های پروپاگاندایی و بزرگنمایی مخاطرات خارجیPaper Tiger) (Imaging در جهت بسیج منابع سیاسی و حرکت به سوی توسعهطلبی افسار گسیخته حرکت کنند.
زبان و ادبیات فارسی
محمد فولادی
دوره 13، شماره 28 ، آذر 1392، ، صفحه 19-35
چکیده
چکیده شاهنامۀ فردوسی به‌منزلة برجسته‌ترین منظومة ادب حماسی زبان فارسی همواره مورد توجه پژوهش‌گران بوده و جنبه‌های متفاوت این اثر مانند زبان، محتوا، ساختار، اساطیر، و شخصیت‌های متن بررسی شده و به صورت کتاب یا در قالب مقاله به جامعۀ علمی ارائه شده است؛ هریک از این آثار جنبه‌های ارزش‌مند و احتمالاً کاستی‌هایی دارد که مطرح‌کردن ...
بیشتر
چکیده شاهنامۀ فردوسی به‌منزلة برجسته‌ترین منظومة ادب حماسی زبان فارسی همواره مورد توجه پژوهش‌گران بوده و جنبه‌های متفاوت این اثر مانند زبان، محتوا، ساختار، اساطیر، و شخصیت‌های متن بررسی شده و به صورت کتاب یا در قالب مقاله به جامعۀ علمی ارائه شده است؛ هریک از این آثار جنبه‌های ارزش‌مند و احتمالاً کاستی‌هایی دارد که مطرح‌کردن آن‌ها و توضیحات نویسنده می‌تواند زوایای دیگری را روشن کند که ممکن است از دید مؤلف یا خواننده پوشیده باشد. مقالة حاضر بررسی و نقد مجموعه‌مقالاتی است که به‌صورت کتابی با عنوان از اسطوره تا حماسه چاپ شده است. در این نوشتار، پس از معرفی اجمالی کتاب، پیشینه‌‌ای کوتاه در این موضوع آمده است؛ سپس در دو بخش بررسی امتیازات و کاستیهای شکلی و تحلیل ابعاد محتوایی اثر به نقد کتاب مذکور پرداخته میشود؛ بخش عمدۀ مقاله نقد محتوایی کتاب را به خود اختصاص داده است. در پایان پیشنهادهایی برای بهترشدن مطالب ارائه شده است. ضمن اشاره به جسارت علمی مؤلف و دقت ایشان، به‌نظر میرسد پس از رفع کاستیهای شکلی مذکور، در بخش محتوا اهمیت موضوع ایجاب میکند تا در برخی نتیجه‌‌گیری‌‌ها تأمل بیش‌تری مبذول شود و منابع دیگری نیز دیده شوند. همچنین در بررسی مباحث اسطوره‌شناختی و به‌ویژه شاهنامه‌پژوهی لازم است جهان‌بینی اسلامی فردوسی و نگاه دینی و قرآنی او نیز در مفاهیم و سطوح گوناگون زبانی لحاظ شود تا بحث جامع‌‌تر و دقیق‌‌تر ارائه شود.
اقتصاد
سید عقیل حسینی؛ سعید سیدحسین زاده یزدی
چکیده
مسئلهی اصلی این مقاله تبیین مؤلفههای اساسی مکتب اردولیبرالیسم آلمانی و نقدهای نظری و عملی وارد به آن و پرسش از نسبت میان اردولیبرالیسم و سایر مکاتب نئولیبرالیسم است. در این راستا ابتدا با استفاده از روش کتابخانهای و مراجعه به آثار دست اول مهمترین اندیشمندان اردولیبرالیسم از قبیل اویکن، روپکه و روستو و همچنین شارحین اصلی ...
بیشتر
مسئلهی اصلی این مقاله تبیین مؤلفههای اساسی مکتب اردولیبرالیسم آلمانی و نقدهای نظری و عملی وارد به آن و پرسش از نسبت میان اردولیبرالیسم و سایر مکاتب نئولیبرالیسم است. در این راستا ابتدا با استفاده از روش کتابخانهای و مراجعه به آثار دست اول مهمترین اندیشمندان اردولیبرالیسم از قبیل اویکن، روپکه و روستو و همچنین شارحین اصلی آن‌ها مؤلفههای مکتب اردولیبرالیسم استخراج میگردد. این اصول عبارتند از: تقدم حقوق و نهادهای حقوقی بر اقتصاد و اصول تقویمگر و تنظیمگر آن، اصالت نظم رقابتی و اصالت یک دولت قوی در چارچوب قانون اساسی اقتصادی و اجرای سیاست نظمدهی با هدف صیانت از بازار. سپس به اختصار تحلیلی تطبیقی از نسبت این مکتب با مکتب شیکاگو و تنظیمگری ارائه خواهد شد. در نهایت نقدهای نظری وارده به اندیشهها و اصول اساسی این مکتب و نقدهای عملی وارده به آثار و تبعات ناشی از اجرای سیاست‌گذاری اردولیبرال به تفصیل مورد بحث و تحلیل قرار می‌گیرد.
الهیات و ادیان
حامد خانی (فرهنگ مهروش)
چکیده
یکی از آثارِ پرخواننده در ایران از آغاز دهۀ 1340ش تا کنون کتاب انسان موجود ناشناخته اثر الکسیس کارِل است. ایرانیان این کتاب را بارها تجدید چاپ، و مستند و منبع بحث‌های مختلف خود کرده، و شخصیت‌هایی پرشمار با اندیشه‌هایی متنوع نیز خواندن آن را ترویج نموده‌اند. با گذشت زمانی هفتادوچند‌ساله از نخستین ترجمۀ فارسیِ کتاب هنوز رونق بازار ...
بیشتر
یکی از آثارِ پرخواننده در ایران از آغاز دهۀ 1340ش تا کنون کتاب انسان موجود ناشناخته اثر الکسیس کارِل است. ایرانیان این کتاب را بارها تجدید چاپ، و مستند و منبع بحث‌های مختلف خود کرده، و شخصیت‌هایی پرشمار با اندیشه‌هایی متنوع نیز خواندن آن را ترویج نموده‌اند. با گذشت زمانی هفتادوچند‌ساله از نخستین ترجمۀ فارسیِ کتاب هنوز رونق بازار این اثر از دست نرفته، و درعینحال، محتوا و کارکرد آن در جامعۀ ایران تحلیل نشده است. مطالعۀ پیشِ‌رو گامی نخست فراسوی این هدف است. بنا داریم با مرور شواهدِ توجهِ ایرانیان به کتاب از این فرضیه دفاع کنیم که ترویج گستردۀ آن را اسلامگرایانی با گرایشهای مختلف دنبال کرده‌اند و این ترویج نتیجۀ دستاوردهای نظری مهمّ اثر برای این جریانها بوده است؛ جریانهایی که خواستهاند فقر مطالعات موجود و ضعفهای نظری در بازنمودن یک نظریۀ انسانِ بومی و مدرن را با بهرهجویی از کتابِ کارِل جبران کنند. چنانکه خواهیم دید، از دهۀ 1380ش و با توسعۀ گفتمان علوم انسانی اسلامی نیز این کتاب همچون مؤید ضرورت گزیدن یک علم انسانی دینپسند به جای علوم انسانی مُتَعارَف تلقی شده است.
تاریخ
یزدان فرخی
دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، ، صفحه 27-35
چکیده
شمار چشمگیر و اهمیت آثار شرق‌شناسان و ایران‌شناسان، ترجمۀ برخی از این پژوهش‌ها را ضروری کرده است؛ و انتشار فراوان این دسته از آثار در چند دهۀ اخیر به‌صورت ترجمۀ کتاب و مقاله، ضرورت ارزیابی و بررسی آن‌ها را نشان میدهد. بررسی پیاپی ترجمه‌ها نشان میدهد که اصولی برای ارتقای کیفیت علمی و ادبی ترجمه لازم است. گاهی رعایت‌نکردن برخی ...
بیشتر
شمار چشمگیر و اهمیت آثار شرق‌شناسان و ایران‌شناسان، ترجمۀ برخی از این پژوهش‌ها را ضروری کرده است؛ و انتشار فراوان این دسته از آثار در چند دهۀ اخیر به‌صورت ترجمۀ کتاب و مقاله، ضرورت ارزیابی و بررسی آن‌ها را نشان میدهد. بررسی پیاپی ترجمه‌ها نشان میدهد که اصولی برای ارتقای کیفیت علمی و ادبی ترجمه لازم است. گاهی رعایت‌نکردن برخی اصول ضروری، آسیب جدی به بازگردانی اثر وارد میکند و خواننده را از درک درست متن باز می‌دارد. از اینرو بحث و تأکید این مقاله آن است که با آگاهی مترجمان به برخی از این اصول می‌توان تاحدودی از گسترش آن‌ها جلوگیری و زمینۀ ارتقای محتوای ترجمه‌ها را فراهم کرد. به‌نظر میرسد که ترجمۀ پژوهشهای تاریخی، فنون ویژهای را طلب میکندکه در ترجمۀ متون علوم دیگر چندان ضروری نیست. در این مقاله بررسی برخی از آسیبهای متداول در فن بازگردانی پژوهشهای ایران‌شناسی و شرقشناسی تلاش شده است مهارتها و برخی از اصول لازم معرفی شود.
زبان‌های خارجی
علی بیات
دوره 14، شماره 32 ، آذر 1393، ، صفحه 27-50
چکیده
چکیده شاعران اردو‌زبان که آثار شاعران بلند‌مرتبۀ فارسی‌زبان را چه در شکل و چه در محتوای اغلب قالب‌‌های شعری اردو سرمشق خود قرار دادند، پس از گذشت سال‌‌های زیاد و کسب مهارت، نمونه‌‌های قابل تأمل و پر مغز و نغزی را از خود به یادگار گذاشتند. در قصیده‌‌سرایی هم از همان آغاز عدۀ زیادی از این شاعران طبع‌‌آزمایی کردند. در این بین، ...
بیشتر
چکیده شاعران اردو‌زبان که آثار شاعران بلند‌مرتبۀ فارسی‌زبان را چه در شکل و چه در محتوای اغلب قالب‌‌های شعری اردو سرمشق خود قرار دادند، پس از گذشت سال‌‌های زیاد و کسب مهارت، نمونه‌‌های قابل تأمل و پر مغز و نغزی را از خود به یادگار گذاشتند. در قصیده‌‌سرایی هم از همان آغاز عدۀ زیادی از این شاعران طبع‌‌آزمایی کردند. در این بین، میرزا محمد رفیع سودا، علاوه بر دیگر موضوعات این قالب شعری چون مدح، ذم، هجو، در تشبیب‌‌های بهاریه و عاشقانه، موضوع نعت رسول خدا، حضرت محمد(ص)، و منقبت ائمۀ اطهار(ع) را هم به طور ویژه سر‌لوحۀ کار خود قرار داده و قصیدههای ارزش‌مندی با آرایه‌‌های ادبی مناسب و به‌جا با محتوای بسیار خوب و جذاب از خود به یادگار گذاشته است. در این مقاله، با روش توصیفی و تحلیلی، اجزای چند قصیدۀ نعتیه و منقبتیۀ او و مهارتش در پرداختن به اجزای گوناگون یک قصیده، از قبیل مطلع، تشبیب، تخلص، تجدید مطلع و مقطع توصیف و تحلیل شده است و مشخص شده که او در مدح ممدوحِ مقدس و دینی به جایگاه و اهمیت او وقوف کامل داشته و اغلب با در‌نظر‌گرفتن همین قداست و اهمیت، به‌خوبی از عهدة ستایش و تعریف او برآمده است. انکسار و خضوع او در تمام قصیده‌‌ها در مقابل این بزرگواران و انتظار کرم و بخشش و شفاعت از آن‌ها به جای چشم‌‌داشت مادی، که عموماً از یک ممدوح غیر دینی متصور است، از ویژگی مهم شعر سودا به‌شمار میرود.
زبان‌های خارجی
عادل خنیاب‌نژاد
دوره 16، شماره 38 ، فروردین 1395، ، صفحه 27-57
چکیده
موضوع این مقاله نقد و بررسی کتاب خواندن متون ساده، تألیف زهره جوزدانی و نازیتا عظیمی میبدی، از انتشارات سمت است که برای درسی با همین عنوان در مقطع کارشناسی زبان فرانسه و به‌دست دو تن از مدرسان این رشته تألیف شده است. این کتاب شامل گزیده‌‌هایی از متون ادبی نویسندگان و شاعران فرانسوی از قرن هفدهم تا اواخر قرن بیستم است، به اضافة ...
بیشتر
موضوع این مقاله نقد و بررسی کتاب خواندن متون ساده، تألیف زهره جوزدانی و نازیتا عظیمی میبدی، از انتشارات سمت است که برای درسی با همین عنوان در مقطع کارشناسی زبان فرانسه و به‌دست دو تن از مدرسان این رشته تألیف شده است. این کتاب شامل گزیده‌‌هایی از متون ادبی نویسندگان و شاعران فرانسوی از قرن هفدهم تا اواخر قرن بیستم است، به اضافة بخشهایی که مؤلفان برای درک بهتر متون به آن‌ها اضافه کرده‌اند. بررسیای که انجام دادیم نشان میدهد که کتاب از نظر شکل، محتوا و همچنین رعایت اصول روش تحقیق اشکالات اساسی دارد که باعث میشود دانشجویان در خوانش آن با مشکلات فراوان روبهرو شوند. در نتیجه و در مجموع، این کتاب نمیتواند منبع مناسبی برای درس یاد‌شده باشد و تا آنجا که میدانیم، کم نیستند مدرسانی که ترجیح میدهند از منابع دیگری برای تدریس «خواندن متون ساده» استفاده کنند. بنابراین، باید بازنویسی و اصلاحاتی اساسی در این کتاب اعمال شود تا بتواند در راستای اهداف تعیینشده استفاده شود.
تاریخ
محسن رحمتی
چکیده
نوشتار حاضر کم و کیف مقاله «بررسی تأسیس و زوال حکومت محلی آل شومله در خوزستان عصر سلجوقی» را از دو منظر ایجابی و سلبی مورد نقد قرار میدهد. شناخت خاندان کَم‌نام شومله که با اتخاذ عنوان «اتابک» یا «اتابک معظم»، یک حکومت محلی در نواحی غرب و جنوب غربی ایران (در حدّ فاصل بین قلمرو سلاطین سلجوقی و خلافت عباسی)، تأسیس کرده ...
بیشتر
نوشتار حاضر کم و کیف مقاله «بررسی تأسیس و زوال حکومت محلی آل شومله در خوزستان عصر سلجوقی» را از دو منظر ایجابی و سلبی مورد نقد قرار میدهد. شناخت خاندان کَم‌نام شومله که با اتخاذ عنوان «اتابک» یا «اتابک معظم»، یک حکومت محلی در نواحی غرب و جنوب غربی ایران (در حدّ فاصل بین قلمرو سلاطین سلجوقی و خلافت عباسی)، تأسیس کرده بودند، اهمیت ویژه دارد. مقاله مورد نقد که به عنوان نخستین اثر پژوهشی مستقل معرفی شده، به نوعی سر آغاز جریانی نوین در پژوهشهای مربوط به این حوزه توانَد بود. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که در مقاله مورد نقد، اهمیت موضوع و تلاش برای پردازش متفاوتِ مطلب از نکات ممتاز مقاله است، ولی کاستی‌هایی همچون ارجاعات ناصحیح، ناهماهنگی عنوان و محتوا، بی‌توجهی به پیشینه تحقیق، غفلت از برخی منابع اصلی، بی توجهی به نقد و اعتبار سنجی روایات،استفاده از گزارههای قطعی و مطلق، ضعف در استدلالها و استناجات، خطا در بازشناسی اعضای خاندان شومله و برخی اغلاط محتوایی نیز در آن «قابل مشاهده است.
