نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه پیام نور

چکیده

چکیده
یکی از پژوهش‌های جدی سال‌های اخیر در حوزة مثنوی‌پژوهی و مولوی‌شناسی از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی اثر حمیدرضا توکلی است که انتشارات نیلوفر آن را چاپ و منتشر کرده است. این کتاب به دلایل گوناگون اقبال خواص و جامعة دانشگاهی را در پی داشته است و با توجه به کسب رتبة «کتاب سال»، «جایزة آل احمد» و «کتاب فصل» بیش از پیش شهرت یافته است. در این مقاله نویسنده ضمن بیان محاسن و ارزش‌های اثر، سعی می‌کند در دو ساحت نقد روشی (مباحث ساختاری) و نقد بینشی (محتوایی) کتاب را بررسی‌، تحلیل، و نقد کند. در ساحت نقد روشی به نکاتی همچون عدم سامان‌مندی دقیق و منطقی، فقدان تمییز و تمایز روش تحقیق از پیش فرض‌ها، حشو و درازنویسی (redundancy-verbose)،‌ فقدان روش‌مندی در جمع‌بندی مطالب پایان فصول، خارج‌شدن از حوزه و جامعة آماری پژوهش، عدم دقت در تفکیک موضوعی،‌ و عدم یک‌دستی در ذکر اطلاعات منابع در پی‌نوشت‌ها پرداخته می‌شود. در ساحت نقد بینشی نیز ضمن بررسی عنوان کتاب و دلایل عدم سنخیت عنوان با متن به مباحثی همچون تناقض در اجزای کتاب،‌ عدم تعریف روشن از مفاهیم و واژه‌های کلیدی، قضاوت‌های شتاب‌زده و کم‌فروشی تحقیقات پیشین، عدم تناسب عنوان‌ها و مطالب، تکرار نکات و استفاده از شواهد غیرضروری،‌ تفسیرها و برداشت‌های نادرست از مثنوی پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Which narration Criticism and analysis of AZ ESHARATHAYE DARYA "BOTIGHAYE REVAYAT DAR MATHNAVI" Book

نویسنده [English]

  • Mostafa Gorji
منابع
ابوالقاسمی، مریم (1380). «تحلیل و بررسی فلسفة خاموشی از دیدگاه مولانا»، پژوهش‌نامة علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، ش 29، س 31.
امن‌خانی، عیسی (1390). «نقدی دوباره بر کتاب از اشارتهای دریا: بوطیقای روایت در مثنوی» کتاب ماه ادبیات، ش 59.
بامشکی، سمیرا (1391). روایت‌شناسی داستان‌های مثنوی، تهران، هرمس.
براهنی، رضا (1344). «مولوی، سوررئالیسم، رمبو، و فروید»، نشریة دانشکدة ادبیات تبریز، ش 2، س 17.
توکلی، حمیدرضا (1391). از اشارت‌های‌دریا،‌ تهران: نیلوفر.
ثابت، مهدی ملک (1380). «خاموشی در مثنوی معنوی»، دانشور، ش 33، س 8.
حری، ابوالفضل (1390). «به سوی روایت‌شناسی معنوی، نگاهی به کتاب از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی معنوی» فصل‌نامة نقد ادبی، ش 13.
روحانی، رضا (1376). «با که گویم در جهان یک گوش نیست، اسرار خروش و خموشی مولانا»، ایران، 7 مهر.
روحانی، رضا (1376). «سخن‌آباد مولانا (تأملی در انگیزه‌های سخن‌گفتن و خاموشی مولانا در مثنوی»، ایران‌شناخت، ش 5.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1371). یادداشت‌ها و اندیشه‌ها، تهران: اساطیر.‌
زیرک، نصرالله (1377). «موج و دریا در مثنوی معنوی»، کیهان فرهنگی، ش 144، س 15.
صفوی، ‌سیدسلمان (1388). ساختار معنایی مثنوی معنوی، مهوش‌السادات علوی،‌ تهران:‌ میراث مکتوب.
سروش، عبدالکریم (1367). تمثیل در شعر مولانا، تهران: برگ.
سروش، عبدالکریم (1367). «دواعی و موانع شعرگفتن مولوی و حافظ»، کیهان فرهنگی، ش 11، س 5.
عفیفی،‌ عبدالرحیم (1373). فرهنگ‌نامة شعری،‌ تهران: سروش.
فتوحی، محمود (1380). «تحلیل تصویر دریا در مثنوی»، پژوهش‌نامة علوم انسانی (دانشگاه شهید بهشتی)، ش 31.
فخرالاسلام، بتول (1380). «چرا مولوی بر نام ‘خموشی’ را برای خود برمی‌گزیند»، کیهان فرهنگی، ش 176، س 18.
کسمایی، علی‌اکبر (1365). «خموشی از دیدگاه مولوی»، کیهان فرهنگی، ش 9، س 3.
گرجی، ‌مصطفی (1384). «تحلیل بوطیقای قصة موسی و خضر در مثنوی و کشفالاسرار»، پژوهش‌های ادبی،‌ ش 9 و 10.
گرجی،‌ مصطفی (1385). «نقد و تحلیل ساختارگرایانة غزل‌واره‌های انوری» فصل‌نامة علوم انسانی دانشگاه الزهرا، س 15، ش 56 و 57.
گرجی،‌ مصطفی (1386). «بررسی و تحلیل قصة «ناکجاآباد شقاوت» در مثنوی با توجه به بحران‌های انسانی» پژوهش‌های ادبی، ش 16.
گرجی،‌ مصطفی (1387). «بررسی و تحلیل کهن‌الگوی ایمان ابراهیمی در نگاه مولوی و سورن کرکگور» ادب‌پژوهی، ش 5، س 2.
گرجی، مصطفی (1388). هر که را درد است او بردست بو، تهران: جهاد دانشگاهی.
گرجی،‌ مصطفی (1390). آیین پژوهش در زبان و ادبیات، تهران: کلک سیمین.
گودرزی، معصوم (1390). «مروری بر کتاب از اشارت‌های دریا» کتاب ماه، ش 166، س 15.
مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (1386). دیوان شمس تبریزی، تهران: ثالث.
واربرتون، نایجل (1391). الفبای فلسفه، ترجمة مسعود ‌علیا، تهران: ققنوس.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1357). کشف الاسرار و عدة الابرار، به‌کوشش علی‌اصغر حکمت، تهران: ‌امیرکبیر.
 
Genette, Gerard (1980). Narrative Discourse ,Translated by Jane E. Lewin Foreword by Jonathan Culler, Cornell University Press, Ithaca, New York.