نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• سیدشمس‌الدین حسینی

دکترای اقتصاد، گرایش بخش عمومی، عضو هیئت‌علمی دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

در اقتصادی چون اقتصاد ایران که نفت سهم بالایی در رشد اقتصادی دارد، تکانه‌پذیری و درمقابل، پایداری رشد اقتصادی اهمیت مضاعف دارد. شناخت تکانه‌پذیری رشد اقتصاد ایران در دورۀ سال‌های 1356 تا 1395 با رویکرد «تحلیل کیفی ــ بخشی» در چهارچوب حساب‌داری بخشی رشد در این مقاله هدف قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که دامنۀ تغییر رشد اقتصادی در دورۀ موردمطالعه در ایران 46 درصد بوده است، که بالاترین دامنۀ تغییر رشد به بخش نفت با 4/195 درصد برمی‌گردد. ازطرفی، بالاترین تکانه‌های رشد به سال‌هایی برمی‌گردد که بخش نفت با یک تکانۀ مقداری، چون وضع تحریم (محدودیت خرید خارجی‌ها) مواجه شده است. سال 1359 و سال 1391 دو نمونۀ روشن برای این امر هستند. چنان‌که لغو یا تعلیق تحریم‌ها در سال 1361 و سال 1395 جهش‌های رشد اقتصاد ایران را درپی داشته است که این جهش‌ها نه به‌منزلۀ قرارگرفتن در یک مسیر رشد بلندمدت و پایدار، بلکه یک اصلاح کوتاه‌مدت در رشد اقتصادی است. مطالعه نشان می‌دهد وابستگی و تکانه‌پذیری بخش نفت از خارج بنابه دلایلی چون انحصار دولتی در طرف عرضه، انحصار در طرف خرید، و بهره‌گیری کشورهایی چون امریکا از تحریم صادرات نفت رشد اقتصادی را ناپایدار کرده است.

کلیدواژه‌ها

• رشد اقتصادی
• تکانه‌های رشد
• پایداری رشد
• تحریم مقداری نفت

عنوان مقاله [English]

A Critique on Growth Studies and Analysis on the Shock Resistance of Iran’s Growth Rate in the Context of Resistance Economy

نویسنده [English]

• Seyyed Shamseddin Hosseini

PhD in Economics, Public Sector Economics ,Faculty Member of Economics, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

As oil sector has a great share in the Iran’s economic growth rate, the concept of economic growth shock resistance and stability has gained great momentum. The aim of this paper is to identify the shock resistance of Iran’s economic growth from 1978 to 2016 with the approach of “quality-sectoral analysis” in the framework of growth sectoral accounting. Results show that the economic growth rate during this period has varied about 46 percent in which oil sector growth rate has a variation of 195.4 percent. It is also verified that the largest growth shocks happened in years of oil sector production quantity shocks due to an exogenous reason like oil purchase sanctions. Two years of 1981 and 2012 are eminent in this issue. On the other hand, on the event of sanctions lift or suspension in 1983 and 2016, the growth rate experienced a jump which cannot be considered as standing in the line of long run and stable growth rate, but a short-term reform happened in the growth rate. Results of the paper show that the shock of oil sector has made the economic growth unstable due to its high dependency to foreign countries as a result of governmental supply monopoly, demand monopoly and the U.S. sanctions on Iran oil exports.

کلیدواژه‌ها [English]

• Economic Growth
• Growth shocks
• Growth stability
• Oil exports sanctions