نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی

چکیده

پای‌بندی به اصول تدوین کتب آموزشی علوم انسانی، به‌خصوص در مباحث فقهی، حقوقی، و اصول فقه از الزاماتی اجتناب‌ناپذیر است. با کندوکاو در شیوة نگارش، پیکربندی مباحث و محتوای علمی کتاب مبانی استنباط حقوق اسلامی مواردی چون فقدان وحدت سبک در پیکربندی مطالب، نادیده‌انگاری منطق تدوین و دستاوردهای متأخران و معاصران، فقدان ارتباط منطقی میان برخی عناوین مطرح‌شده، فقدان بهره‌مندی از مستندات لازم، کاربردینبودن برخی مباحث مطرحشده، ناهمگونی استدلال­ها، چشم‌پوشی از آموزه‌های اساسی، بهره‌نبردن از یافته‌های جدید حقوقی و قوانین موضوعی بازنگری‌شده، و جزم‌انگاری قواعد محل اختلاف این کتاب را از ابعاد گوناگون نقدپذیر کرده است. ازسویدیگر، ضرورت کابردیکردن متون آموزشی حقوقی و انطباق‌ها با آخرین یافته‌ها و تطبیق با قوانینِ عرصه‌های مختلف، با تأکید بر نظریه‌های عالمان فقه و حقوق و دانش اصول بر اهمیت این نقد می‌افزاید. ازآنجاکه هدف نگارش این کتاب تهیة متن آموزشی متناسب با شرایط کنونی دانش حقوق و آماده‌سازی دانشجویان برای انجام‌دادن تحقیقات حقوقی است، دست‌کم بازنگری در مباحث آن بهمنزلة متن آزمون‌های تحصیلات تکمیلی و استخدامی ضروری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Review of“Basics of Islamic Law Inference” Book

نویسنده [English]

  • Sayyid Abdolrahim Hosseini

Associate Professor of Islamic Jurisprudence and the Principles of Islamic Law, University of Tehran (Farabi Campus)

چکیده [English]

Devotion to rules of writing educational books of humanities, especially in jurisprudence, legal issues, and principles of jurisprudence, is an inevitable requirement. According to the investigation on the manner of writing and configuration of scientific topics and contents of “Basics of Islamic Law Inference” book,  some issues such as lack of style cohesion in classifying topics, ignoring logic of complication and recent achievements, lack of logical relationship between some of the described issues, non-using required documents, impracticality of described issues, heterogeneity of reasoning, ignoring key doctrines, lack of using new legal findings and revised books made this book reviewable; on the other hand, the practical requirement for composing legal educational texts and its conformity with the latest finding and adaptation with applicable law in various areas, emphasizing the theories of jurisprudents and using their latest achievements are essential for jurisprudence texts. Since the book mentioned herein is for education which should make students feel ready for conducting legal research based on the fundamental views, it seems that it is essential to revise its topics as a source of higher education and employment examination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legal Principles
  • Educational Text
  • Words Topics
  • Proof of Orders
  • Scientific Principles
ابنسینا، شیخ‌الرئیس (1404ق)، الشفاء (المنطق)، قم: کتابخانة آیتالله مرعشی.
ابنیحیی، زکریا‌بن محمد (بیتا)، غایة الاصول فی شرح لبّ الاصول، مصر: دارالکتب العربیة الکبری.
اصفهانى، محمدحسین ‏(1416 ق‏)، بحوث فی الاصول‏، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
امام خمینى، روح‌الله (‏1376 ش)، جواهر الاصول‏، تقریرات محمدحسن مرتضوى لنگرودى، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امامی، سیدحسن (1340 ش)، حقوق مدنی، تهران: کتابفروشی اسلامی.
انصارى، مرتضى‌بن محمدامین ‏(1428 ق)، فوائد الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی‏.
آخوند خراسانى، محمدکاظم‌بن حسین (1409 ق‏)، کفایة الاصول، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
آشتیانى، محمدحسن‌بن جعفر (1388 ش)، بحر الفوائد فى شرح الفرائد، قم: منشورات ذوی القربی.
آشتیانى، محمود (بی تا)، الحاشیة على درر الفوائد، قم: مؤلف.
بروجردى، حسین (1419 ق‏)‏، الحجة فی الفقه‏، تقریرات مهدی حائرى یزدى، اصفهان: مؤسسة الرسالة.
تبریزى، موسى‌بن جعفر (1369 ق‏)، أوثق الوسائل فی شرح الرسائل، قم: کتبی نجفی‏.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1375 ش)، دانشنامة حقوقی، تهران: امیرکبیر.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1375 ش)، مقدمة عمومی علم حقوق، تهران: گنج دانش.
حائرى، مرتضى (1424 ق)‏، مبانى الاحکام فی اصول شرائع الاسلام‏، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
حسینى شهرستانى، محمدحسین ‏(بیتا)، غایة المسؤول فی علم الاصول‏، قم: آل البیت‏.
حسینى میلانى، على (1428 ق‏)، تحقیق الاصول‏، قم: الحقائق.
حکیم، محسن ‏(1408 ق‏)، حقائق الاصول‏، قم: کتاب‌فروشی بصیرتى.
حکیم، محمدتقى‌بن محمدسعید (1418 ق‏الاصولالعامة فی الفقه المقارن، قم: مجمع جهانی اهل بیت (ع).
حلى، حسین ‏(1432 ق)، اصول الفقه‏، قم: مکتبۀ الفقه و الاصول المختصة.
حیدرى، علىنقى ‏(1412 ق‏)، اصول الاستنباط، قم: لجنۀ ادارة الحوزة العلمیة.
خضریبیک (1969م)، اصول الفقه، مصر: المکتبة التجاریة الکبری.
خویی، سیدابوالقاسم (1300 ش‏)، مصابیح الاصول‏، تقریرات علاءالدین بحرالعلوم، تهران: مرکز نشر الکتاب‏.
خوئى، ابوالقاسم (1428 ق‏)‏، غایة المأمول‏، تقریرات محمدتقى جواهرى، قم: مجمع الفکر الاسلامی‏.
دربندى، آقابن عابد (بیتا)، خزائن الاحکام‏، قم: بینا.
الزرقاء، مصطفی احمد (1967 م)، الفقه الاسلامی فی ثوبۀ الجدید، دمشق: دار الفکر.
سبحانى تبریزى، جعفر (1388 ش‏)، الوسیط فی اُصول الفقه‏، قم: مؤسسة امام صادق (ع).
سبحانى تبریزى، جعفر (1424 ق‏)، ارشاد العقول الى مباحث الاصول‏، قم: مؤسسة امام صادق (ع).
شاطبی، موسی‌بن محمد (1421 ق)، الموافقات، مصر: دارابن عفان.
شایگان، سیدعلی (1375 ش)، حقوق مدنی، قم: طه.
شهیدصدر، محمدباقر (1417 ق‏)، بحوث فی علم الاصول تقریرات حسن عبد الساتر، بیروت: الدار الاسلامیه‏.
شیرازى، احمد (1386 ش‏)، تعلیقات الفصول فی الاصول، نجف اشرف: مطبعۀ الآداب‏.
صاحب‌بن عباد، اسماعیل‌بن عباد (1414‍ ق‌ المحیط فی اللغة‌، بیروت: عالم الکتاب‌.
صدر، سیدمحمدباقر (1425 ق‏)، دروس فی علم الاصول، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏.
طباطبایى المجاهد، محمدبن على‏ (1296 ق‏)، مفاتیح الاصول‏، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏.
طریحى، فخرالدین (1416 ق‌)، مجمع البحرین‌، تهران: کتاب‌فروشى مرتضوى‌.
غزالی، محمدبن محمد (1390 ش)، المستصفی من علم الاصول، تهران: احسان.
فراهیدى، خلیل‌بن احمد (1410 ق‌)، کتاب العین‌، قم: هجرت.
کاتوزیان، ناصر (1392 ش)، حقوق مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1394 ش)، فلسفة حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاشف الغطاء، على (1381 ق‏)، النور الساطع فی الفقۀ النافع، نجف اشرف: ‏مطبعۀ الآداب.
کلباسى، محمدبن محمدابراهیم‏ (1317 ق)، رسالة فی حجیة الظن، بیجا: بینا.
محمدی، ابوالحسن (1383)، مبانی استنباط حقوق اسلامی، تهران: دانشگاه تهران.
المظفر، محمدرضا (1375 ش‏)، اصول الفقه، قم: اسماعیلیان‏.
مکى عاملى، حسین یوسف (1391 ق‏)، قواعد استنباط الاحکام‏، قم: مؤلف.
موسوى قزوینى، على (1427 ق‏)،‏ تعلیقة على معالم الاصول، قم: اسلامی.
میرزاى قمى، ابوالقاسم‌بن محمدحسن (1378 ق‏)‏، قوانین الاصول، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
نجم‌آبادى، ابوالفضل ‏(1380 ش‏)، الاصول، قم:مؤسسة آیه‌الله العظمی البروجردی، لنشر معالم اهل البیت‏.
نراقى، محمدمهدى‌بن ابى‏ذر (1388 ش‏)، انیس المجتهدین فی علم الاصول‏، قم: بوستان کتاب‏.