نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• نصرالله صالحی

مدرس مرکز تربیت معلم شهید مفتح

چکیده

بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین‌رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمة متون از عربی و به‌ویژه‌‌ فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه‌شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد. تنها در دورة ناصری و با تشکیل دارالترجمة همایونی بود که مترجمان تعدادی از منابع و متون عثمانی را از زبان ترکی به فارسی ترجمه کردند. عجیب این‌که بعد از دورة ناصری روند ترجمة متون ترکی به فارسی تقریباً متوقف شد. این غفلت بزرگ و جدی ایرانیان از برگرداندن متون و منابعِ از زبان ترکی به فارسی بیش از هرچیز به فقر منابع برون‌مرزی تاریخ ایران منجر شده است. این در حالی است که بخش مهمی از منابع عثمانی حاوی آگاهی‌‌های ارزش‌مندی دربارة تاریخ ایران، از صفویه تا قاجاریه، است. از‌این‌رو، شناخت منابع و متون عثمانی و نیز برگرداندن این متون به فارسی نیازمند عزم جدی است. درحالی‌که مستشرقان بیش از دو سده است که منابع عثمانی را تصحیح و به زبان‌های خود ترجمه کرده‌اند، در ایران هنوز حتی شناختی نسبی از این منابع حاصل نشده است. در این مقاله نخست از اهمیت و ضرورت ترجمة متون عثمانی به فارسی سخن به میان آمده و سپس دربارة اهمیت تاریخ عثمان پاشا و نیز ترجمة فارسی آن بحث شده است.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه‌ها: ترجمه از ترکی به فارسی
• متون تاریخی عثمانی
• تاریخ سلانیکی
• تاریخ عثمان پاشا

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

The Importance and Necessity of Translating Ottoman History Texts into Persian (a Case Study of History of Osman Pasha)

نویسنده [English]

• Nasrollah Salehi

Researcher and Lecturer in Shahid Mofatteh Teacher Training Center

چکیده [English]

After Arabic and Persian, Turkish is considered as the third language of Islam world. Therefore, Ottoman scientists and scholars in addition to writing books in their own language have translated different kinds of texts from Arabic and especially Persian into Ottoman Turkish. Since tenth century, more than hundreds of books have been translated from Persian into Ottoman Turkish. This tendency still continues in modern Turkey. Contrary to this trend, very few numbers of texts have been translated from Ottoman Turkish into Persian and in fact they can be counted by one’s fingers. It was just during Naseri period and after construction of Homayouni Dar al Tarjoma (Translation House) that some of the texts and sources of Ottoman were translated by the Turkish translators into Persian. The strange thing is that after Naseri period this trend of translating Turkish texts into Persian almost stopped completely. Iranians huge and serious neglect of translating Turkish texts and sources into Persian, more than anything, resulted in weakening the cross border Iran history books and sources while significant parts of the Ottoman sources include precious information about Iran history from Safavids to Qajars.
Therefore, getting familiar with the Ottoman texts and sources, and translating them into Persian requires serious effort. While European orientalists have been translating Ottoman sources into their own languages for more than two decades, in Iran there is no even relative knowledge about these works. In this article, at first the importance and necessity of translating Ottoman texts are explained. Then, in a case study the importance of Osman Pasha History and its translation into Persian is discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: translation Persian Ottoman turkish
• Ottoman history texts
• Ottoman History
• Osman Pasha History