نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه باستان‌شناسی، دانشگاه مازندران

چکیده

درباب معماری مساجد صدر اسلام ایران تحقیقات بی‌شماری انجام شده است. در بیش‌تر این پژوهش‌ها، مساجد به‌صورت تک‌نگاری موردمطالعه قرار گرفته‌اند. در این بین، توجه محققان به ساختار فیزیکی و تحولات تاریخی سازه و تزئینات معطوف بوده است. این قالب کلیشه‌ای و تکراری در این کتاب، که خانم باربارا فینستر نوشته است، نیز رعایت شده است. هم‌چنین، در این کتاب به تحولات معماری مساجد اولیة ایران به‌تفصیل پرداخته شده است. نقد این کتاب از دو منظر ساختار شکلی و محتوایی ارزیابی شده است. این کتاب به‌مثابة یکی از کتاب‌های تحلیلی معماری صدر اسلام قابل‌تأمل است و می‌توان براساس استدلال‌های نویسنده، دریچه‌ای نو به معماری مذهبی ایران در قرون اولیة اسلامی باز کرد. درکنار نقاط قوت این اثر فاخر، نقاط ضعفی نیز دیده می‌شود که به‌طور کلی متوجه بخش تألیف و ترجمة کتاب است. انتخاب معادل‌های گنگ برای واژگان تخصصی و نیز برخی ایرادات محتوایی از مهم‌ترین موارد قابل‌ملاحظه به‌شمار می‌آیند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Iranian Mosque from Early Islamic Period to Seljuq Dynasty

نویسنده [English]

  • Abed Taghavi

Assistant Professor of Archaeology, University of Mazandaran

چکیده [English]

Many studies have been undertaken with respect to the architecture of Islamic mosques in Iran. In most of these studies, mosques have been investigated monographically, so researchers have paid close attention to the physical structure, historical changes, and ornaments. In this book, Barbara Finster has taken into account such a repetitive format. Besides, this book has thoroughly focused on the evolution of early Islamic mosques in Iran. The present review has taken both form and content into account for further evaluation. This book can be regarded as one of the analytic and interpretive books which can open new horizons to Islamic architecture in the early Islamic centuries based on the writer’s postulations. Although this outstanding work has some merits, it is not without demerits particularly with respect to its translation.  The selection of inappropriate equivalents for the technical words and some content inaccuracies are some of the major pitfalls of the book.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Architecture
  • Early Islamic Architecture
  • Early Iranian Mosques
  • Plan
  • Ornaments
اردلان، نادر و لاله بختیار (1390)، حس وحدت: (نقش سنت در معماری ایرانی)، ترجمۀ ونداد جلیلی، تهران: علم معمار رویال.
بلر، شیلا (1387)، معماری ایلخانی در نظنز: مجموعه شیخ عبدالصمد اصفهانی، ترجمة ولی‌الله کاووسی، تهران: فرهنگستان هنر.
بلر، شیلا و جاناتان بلوم (1379)، هنر و معماری اسلامی 2، ترجمة اردشیر اشراقی، تهران: سروش.
بورکهارت، تیتوس (1390)، مبانی هنر مسیحی، ترجمۀ امیر نصری، تهران: حکمت.
بورکهارت، تیتوس (1392)، هنر اسلامی، زبان، و بیان، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، تهران: سروش.
زاره، فردریش (1385)، اردبیل: بقعة شیخ صفی، ترجمة صدیقه خوانساری موسوی، تهران: فرهنگستان هنر.
شوان، فریتیوف (1390)، منطق و تعالی، ترجمۀ حسین خندق‌آبادی، تهران: نگاه معاصر.
شیمل، آنه ماری (1376)، تبیین آیات خداوند: نگاهی پدیدارشناسانه بـه اسـلام، ترجمة عبـدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
فینستر، باربارا (1392)، معماری مساجد اولیة ایران از آغاز تا دورة حکومت سلجوقیان، ترجمة فرامرز نجد سمیعی، تهران: پازینه.
کرسول، کیل آرچی‌بالد کمرون (1393)، گذری بر معماری متقدم مسلمانان، ترجمۀ مهدی گلچین عارفی، تهران: مؤسسۀ تألیف، ترجمه، و نشر آثار هنری «متن».
گرابار، الگ (1379)، شکلگیری هنر اسلامی، ترجمۀ مهرداد وحدتی دانشمند، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
نصر، سیدحسین (1375)، هنر و معنویت اسلامی، ترجمۀ رحیم قاسمیان، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر؛ چاپاول.
ویلبر، دونالد (1388)، مسجد عتیق شیراز، ترجمة افرا بانک، تهران: فرهنگستان هنر.
هیلن‌ برند، رابرت (1380)، معماری اسلامی (فرم، عملکرد، معنی)، ترجمة باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، تهران: روزنه.
هیلن‌ برند، رابرت (1394)، هنر و معماری اسلامی، ترجمة اردشیر اشراقی، تهران: روزنه.
Akkach, Samer (2005), Cosmology and Architecture in Premodern Islam, Albany: State University of New York Press.
Anisi, Alireza (2009), Early Islamic Architecture in Iran, Ph.D. Thesis, the University of Edinburgh.
Dickie, James (2000), From Architecture of the Islamic World, George Michell (ed.), London: Thames and Hudson.