نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار ادبیات فارسی،‌ پژوهشکدة توسعه و تحقیق علوم‌ انسانی، سازمان‌‌ سمت

2 استادیار ادبیات‌ انگلیسی، دانشگاه‌ علامه‌ طباطبائی

چکیده

کتاب سیاست نوشتار؛ پژوهشی در شعر و داستان معاصر هم‌اکنون در بعضی دانشگاه‌های ایران منبع درسی است و برای درس‌های جریان‌شناسی شعر معاصر ایران و جریان‌شناسی نثر معاصر ایران در دورة کارشناسی زبان و ادبیات فارسی و درس جریان‌شناسی شعر معاصر فارسی مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات معاصر فارسی تدریس می‌شود. در این مقاله، ضمن بررسی شکلی و محتوایی کتاب، به تحلیل نظریة نوینی پرداخته شده که نویسندة کتاب کوشیده است تا با تلفیق رویکردهای نظری معاصر غربی از‌یک‌سو و عطف توجه به ویژگی‌های بومی جامعه و ادبیات معاصر ایران از‌سوی‌دیگر رابطۀ متقابل سیاست، ادبیات معاصر، و ویژگی‌های جامعۀ معاصر ایران را در مقوله‌بندی تازه‌ای ارائه دهد و آن‌ها را تحلیل و بررسی کند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که سیاست نوشتار برای نخستین‌بار به‌‌شیوه‌ای نظام‌مند تأثیر ایدئولوژی‌های معاصر در جنبش‌های ادبی را نشان داده است. به این ترتیب، ادبیات قرن اخیر به چند جنبش تقسیم شده و هریک از این جنبش‌ها به‌مثابة اپیزودی درنظر گرفته شده است. به‌بیان‌دیگر، ادبیات معاصر ایران «مجموعه‌ای از جنبش‌های ادبی اپیزودیک» نامیده شده و در این میان برای بازنمایی استعاری ایدئولوژی در بیان ادبی وجهی ویژه در نظر گرفته است. رویکرد نظری این کتاب بر این پیش‌فرض استوار شده که پارادایم‌های ایدئولوژیک مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در نگارش آثار ادبی ‌صدسال اخیر در ایران بوده است. در مقالۀ پیشِِ‌رو، ضمن مروری کوتاه بر تجربیات تاریخ‌‌‌نگاری‌‌‌‌ ادبیات‌ فارسی در یک‌صدسال اخیر و هم‌چنین اشاره به بعضی نظریه‌های تاریخ‌ ادبیات ‌‌نگاری در چند دهۀ اخیر در غرب، کتاب یادشده نقد می‌شود. درپایان، ارتباط و تناظر نظریۀ ارائه‌شده در کتاب، یعنی «جنبش‌های ادبی اپیزودیک» با نظریۀ «ایران، جامعۀ کوتاه‌مدت»، در کانون توجه قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Fresh Look at the Relationship between Politics and Literature: A Critical Review of the Book “the Politics of Writing in Iran”

نویسندگان [English]

  • Abdolrasoul Shakeri 1
  • Masoud Farahmandfar 2

1 Assistant Professor of Persian Literature, SAMT Institute for Composing College Textbooks, Tehran

2 Assistant Professor of English Literature, Allameh Tabataba’i University, Tehran

چکیده [English]

A Persian translation of the book The Politics of Writing in Iran: A History of Modern Persian Literature, written by Dr. Kamran Talattof from Arizona University, has recently been published in Iran, and is currently a textbook in some Iranian universities and is taught for the courses of ‘Contemporary Persian Poetry’ and ‘Contemporary Persian Prose’ at the undergraduate level and also for the course of ‘Contemporary Persian Poetry’ at the postgraduate level. In addition to analyzing the form and content of the book, the writers of the present article try to examine the new theory that Talattof has proposed through integrating contemporary Western theoretical approaches and specific features of contemporary Iranian society and literature. His book sheds light on the mutual relationship between politics and contemporary literature and society of Iran. The Politics of Writing in Iran examines methodically and unprecedentedly the impact of different ideologies on literary movements, and accordingly arranges the literary products of the last one hundred years into several movements, arguing that each of these movements is an ‘episode’ and thus the whole modern Persian literature is ‘episodic’. The theoretical approach of Talattof’s book rests on this premise that ideological paradigms have determined the manner of writing literary works in Iran in the past hundred years. The present article offers not only a short overview of the literary historiographic attempts in Iran in the last one hundred years, but also a brief account of the Western theories of literary historiography in the last few decades. In the end, the relation and correspondence of the book’s theory of ‘episodic literary movements’ and the theory of ‘Iran as a short-term society’ is highlighted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Politics
  • Literature
  • Historiography of Literature
  • Episodic Literary Movement
  • Short-Term Society
اسمعیلی، سهیلا، احمد پاکتچی، تقی پورنامداریان، و دیگران (1384)، دربارة تاریخ ادبیات، تهران: سمت.
آبراهامیان، یرواند (1378)، «استبداد شرقی: بررسی ایران عصر قاجار»، در: مقالاتی در جامعه‌شناسی سیاسی ایران، ترجمۀ سهیلا ترابی فارسانی، تهران: شیرازۀ کتاب.
بالایی، کریستف و میشل کویی پرس (1366)، سرچشمه‌های داستان کوتاه فارسی، ترجمۀ احمد کریمی حکاک، تهران: پاپیروس.
بالایی، کریستوف (1377)، پیدایش رمان فارسی، ترجمة ‌مهوش ‌‌‌قویمی و نسرین‌‌دخت خطاط، تهران: معین و انجمن ایران‌شناسی‌ فرانسه در ایران.
براون، ادوارد (1395)، تاریخ ادبیات ایران (از فردوسی تا سعدی)، ترجمة فتح‌الله مجتبایی، تهران: مروارید.
تلطف، کامران (1394)، سیاست نوشتار: پژوهشی در شعر و داستان معاصر، ترجمة مهرک ‌‌کمالی، تهران: نامک.
جعفری جزی، مسعود (1396)، «تغییر جایگاه شاعران در تاریخ ادبیات، بخش نخست: دوران قدیم»، مجلة بخارا، ش 119.
جعفری جزی، مسعود (1397)، «تغییر جایگاه شاعران در تاریخ ادبیات، بخش هفتم»، مجلة بخارا، ش 127.
رضوی، سیدابوالفضل (1397)، «نقدی‌ بر رویکرد تاریخ‌نگارانۀ‌ ‌جولی‌ اسکات‌ میثمی‌ در کتاب‌ تاریخ‌نگاری‌ فارسی»، پژوهش‌نامۀ‌ انتقادی‌ متون‌ و برنامه‌های‌ علوم‌ انسانی، ش 1.
زرقانی، سیدمهدی (1388)، تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان فارسی: تطور و دگردیسی ژانرها تا میانة سدة پنجم، تهران: سخن.
سمیعی گیلانی، احمد (1386)، نارسایی‌ها در تدوین تاریخ ادبیات فارسی و ضرورت اصلاح و رفع آن‌ها، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد ایران‌شناسی.
شاکری، عبدالرسول (1395)، «سیاست نوشتار: معرفی کتاب و گفت‌وگو با نویسنده»، جهان کتاب، ش 9.
فتوحی رودمعجنی، محمود (1387)، نظریة تاریخ ادبیات: با بررسی انتقادی تاریخ ادبیات‌نگاری در ایران، تهران: سخن.
کریمی حکاک، احمد (1378)، «ادوارد براون و مسئلة اعتبار تاریخی»، ایران‌نامه، ش 68.
میرعابدینی، حسن (1368-1366)، صدسال داستان‌نویسی، تهران: تندر.
میرعابدینی، حسن (1394-1389)، مروری بر تاریخ‌نگاری ادبیات معاصر، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ویتفوگل، کارل آگوست (1392)، استبداد شرقی: بررسی تطبیقی قدرت تام، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: ثالث.
همایون ‌کاتوزیان، محمدعلی (1390)، ایران، جامعۀ کوتاه‌مدت و سه ‌مقالۀ دیگر، ترجمۀ عبدالله کوثری، تهران: نشر نی.
یارشاطر، احسان [ویراستار] (1393)، تاریخ ادبیات فارسی؛ ایران پیش از اسلام، ج‌ 17، ‌به‌قلم گروهی از ایران‌شناسان، ترجمة گروه مترجمان، تهران: سخن.
یارشاطر، احسان [ویراستار] (1393)، تاریخ ادبیات فارسی؛ مقدمه‌ای کلی بر ادبیات فارسی، ج 1، به‌قلم گروهی از ایران‌شناسان، ترجمة مجدالدین کیوانی، تهران: سخن.
یارشاطر، احسان [ویراستار] (1394)، تاریخ ادبیات فارسی؛ ادبیات شفاهی زبا‌‌ن‌های ایرانی، ج‌ 17، به‌قلم گروهی از ایران‌شناسان، ترجمة گروه مترجمان، تهران: سخن.
Crane, R. S. (1967), The Idea of the Humanities, and other Essays Critical and Historical (vol. 1), U of Chicago P.
Greenblatt, S. and C. T. Christ (eds.) (2012), The Norton Anthology of English Literature, Norton & Company.
Hartman, Geoffrey (1970), “Toward Literary History”, in: Beyond Formalism, New Haven: Yale UP.
Hutcheon, L. and M. J. Valdés (eds.) (2002), Rethinking Literary History: A Dialogue on Theory, Oxford UP.
Jauss, Hans Robert and Elizabeth Benzinger (1970), “Literary History as a Challenge to Literary Theory”, New Literary History 2, no. 1.
Lindberg, John D. (1968), “Literature and Politics”, The Bulletin of the Rocky Mountain Modern Language Association, vol. 22, no. 4.
Marks, Peter (2012 ed), Literature and Politics: Pushing the World in Certain Directions, Cambridge Scholars Publishing.
Meisami, J. S. (2014), Medieval Persian Court Poetry, Princeton U P.
Miller, J. H. (1989), “The Function of Literary Theory at the Present Time”, in: The Future of Literary Theory, London: Routledge.
Orwell, George (2004), “Writers and Leviathan”, in: The Complete Works, Delphi Classics, 2013.
Ranciere, Jacques (2004), “The Politics of Literature”, SubStance, vol. 103, no. 1.
Weimann, Robert (1976), Structure and Society in Literary History, Charlottesville: U of Virginia P.
Simpson, D. (1989), “Going on about the War without Mentioning the War: the other Histories of the Paul de Man Affair”, Critical Quarterly, vol. 31, no. 4.
Stone, L. (1979). “The Revival of Narrative: Reflections on a New Old History”, Past & Present, no. 85.
Thornton, W. H. (1994), “The Politics of Literary Historiography”, Journal of Literary Studies, vol. 10, no. 3-4.
Wellek, R. (1946), “Six Types of Literary History”, English Institute Essays, no. 113.
Wittfogel, K. A. (1959), “Oriental Despotism: A Comparative Study of Total Power”: