نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی‌ ارشد اتنوموزیکولوژی (موسیقی‌شناسی)، دانشکدۀ موسیقی، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.

چکیده

این نوشتار کتابِ موسیقیِ شمالِ هند از مجموعه‌ کتاب‌های تجربة موسیقی؛ بازنمود فرهنگ را بازخوانی کرده است و هدف آن نقد کتابِ مدنظر با‌توجه‌به دوگانۀ مباحث فنی ‌‌ـ ‌‌موسیقایی و اجتماعی ‌ـ ‌موسیقایی بوده است. نظر به این‌که این مقاله با ذکر جزئیات کلیات را کشف می‌‌کند، منطق اجرایی آن قیاسی و اهداف آن تحلیلی، توصیفی، و تطبیقی است. تحلیل داده‌های فنی ـ ‌موسیقایی کتاب فوق با تطبیق برخی مفاهیم موسیقی کلاسیک ایرانی هم‌راه است. نقش ناواژه‌ها و عنصر بداهه‌پردازی در روندِ آفرینش موسیقی کلاسیک هندوستانی از موضوعات موردبررسی و نقد است. جایگاه موسیقی در حیات معنوی هند، تغییرات اجتماعی، و البته تأثیرات آن در موسیقی هند و تأثرات آن از موسیقی هندوستانی دیگر مبحث این مقاله است. با‌عنایت‌به متن کتاب و واکاوی آن می‌توان دریافت که مقولۀ جهانی‌شدگی نه‌فقط بر حیات اجتماعیِ موسیقی هندوستانی، بلکه در خود صوت موسیقایی و مناسبات درون‌صنفی تأثیر داشته است. به‌نظر می‌رسد محتویات صوتی راگاها در موسیقی هندوستانیْ فاقد تعریف قطعی و با طیفی از تعاریف مواجه است که قرائت و سابقۀ ذهنی موسیقی‌دان، به‌انضمام اتمسفر اجرا، در شکل‌گیری آن تعیین‌کننده است. تالا، مرتبط با مقولۀ زمان‌بندی موسیقی هندوستانی، زنجیری است که حلقه‌های آن را هجاهای کلامی می‌سازند و صناعت نوازندگان سازهای نغمگی، سازهای کوبه‌ای، و رقصنده را به یک‌دیگر مرتبط می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of the Cultural and Musical Structure of Indian Classic Music for Critical Rereading of the Book “The Music of Northern India”

نویسنده [English]

  • Navid Vaziri

MA Student of Ethnomusicology at Art University of Tehran, Music Faculty, Tehran University of Art, Tehran, Iran

چکیده [English]

This paper has attempted to reread the book The Music of Northern India from the collections of the musical experiments as a symbol of culture collection, and the aim of this research is to criticize the mentioned book considering the musical-technical dual discussions and the musical-social issues. Regarding that, this paper mentions the details for discovering the totals, the executive logic behind the paper is comparative, and its aims are analytical, descriptive, and comparative. Analyzing the technical-musical data of the mentioned book is in line with comparing some concepts of Iranian classical music. The role of the non-words and improvising elements in the creation of Indian classical music is the main issue of the criticism. The role of music in the mental life of India, social changes and, of course its influences on Indian music is another issue for discussion in this paper. Considering the text of the book and analyzing the text, we can understand that globalization not only has influenced the social life of the Indian music but also has been influential on musical sound and inter-social relations. It seems that the sound content of the Ragas in Indian music lacks any clear definition, and we face a series of definitions that reading and mental record of the musician, in line with performance atmosphere, have played an important role in the formation of the music. Tala, which is related to the musical timing of Indian music, is like a chain whose rings are formed by the verbal syllables and the art of the melodic instrument players, percussions, and the dancers relate them to each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Indian Classical Music
  • Hindustani Music
  • Indian Classical dance
  • Musical Changes
  • Raga and Tala
  • Improvisation
ارموی، صفی‌الدین عبدالمؤمن (1380)، الأدار فی الموسیقی، به‌اهتمام آریو رستمی، تهران: میراث مکتوب.
حجاریان، محسن (1389)، موسیقی جهان، تهران: کتاب‌سرای نیک.
راکرت، جورج (1395)، موسیقیِ شمالِ هند؛ تجربة موسیقی، بازنمود فرهنگ، ترجمۀ کبری ذوله، تهران: ماهور.
مسعودیه، محمدتقی (1389)، سازشناسی؛ آشنایی علمی با انواع سازها و طبقه‌بندی آ‌ن‌ها، تهران: سروش.
نلسون، دیوید پل (1393)، سُلکاتّو: زبان ریتم‌خوانی موسیقی جنوب هند، ترجمۀ پوریا پاکشیر، تهران: موسیقی عارف.
 
Ruckert, George (2016), Music in North India: Experiencing Music, Expressing Culture, Kobra Zoleh (trans.), Tehran: Mahoor.
گزیدۀ آثار فارسی برای مطالعۀ بیش‌تر موضوع فرهنگ، هنر، و موسیقی هند
اسعدی، هومان و محمدرضا پورجعفر (1381)، «هم‌نهادی فرهنگ‌های موسیقایی ایران و هند در موسیقی کلاسیک کشمیر»، ماهور، س 4، ش 15.
اعظم‌لطفی، فرزانه و سیدصادق حسینی اشکوری (1393)، حلقه‌های هنر در ایران و هند: مجموعه‌مقالات اولین همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و هند، قم: مجمع ذخایر اسلامی، مؤسسة تاریخ علم ‌و فرهنگ‏.
افراسیابی، نیما (1392)، «طرح‌واره‌ای برای معنویت و موسیقی کلاسیک هند»، بخارا، ش 92.
اف‍ص‍ح‍ی‌، ع‍ل‍ی (1383)، ت‍اری‍خ‌ س‍ی‍ن‍م‍ای‌ ه‍ن‍د، تهران: کتاب هم‌راه.
بُلخاری، حسن (1389)، «سادرشیا و میمسیس: بررسی تطبیقی حکمت هنر هندی و فلسفة هنر یونانی با ‌تکیه ‌بر آرای فلوطین»، حکمت و فلسفه، س 6، ش 2.
بیلی، درک (1393)، «درآمدی برشناخت موسیقی هند»، ترجمۀ طینوش بهرامی، مجلۀ انگار.
پاریخ، آرویند (1378)، «سیتار هندی»، کتاب ماه هنر، ش 11.
پاکروان، مهسا (1382)، «نقش امیرخسرو دهلوی در تحول فرهنگ موسیقایی هند»، ماهور، س 5، ش 19.
ت‍اگ‍ور، راب‍ی‍ن‍دران‍ات (1384)،‌ ق‍ل‍ب‌ خ‍دا: ن‍ی‍ای‍ش‌ه‍ای‌ راب‍ی‍ن‍درانات ت‍اگ‍ور، ان‍ت‍خ‍اب‌ و وی‍رای‍ش‌ ه‍رب‍رت‌اف‌ وت‍ر، ت‍رج‍م‍ۀ م‍اری‍ه‌ ق‍ل‍ی‍چ‌خ‍ان‍ی، تهران: نوروز هنر.
ترکمانی، احمد (1388)، «مرقع گلشن: نگاهی بر تأثیر نقاشی ایران بر نقاشی هند»، کتاب ماه هنر، ش 129.
تیلوتسن، جایلز‌هنری روپرت (1389)، الگوهای معماری هند: فضا و زمان در طرح و تصویر، ترجمۀ رمضانعلی روح‌اللهی، تهران: متن.
ثمینی، نغمه و محمود طاووسی (1384)، «اسطوره و نمایش در هندوستان»، هنرهای زیبا، ش 22.
جانجی، رکا (1388)، ارتباط زیبایی‌شناختی: نظرگاه هندی، ترجمۀ نریمان افشاری، تهران: متن.
جوادی، شهره (1392)، «باورهای هندی از توحید تا شرک»، هنر و تمدن شرق، س 1، ش 2.
چادها، پینکی و ابوالقاسم دادور (1392)، «نگاهی به تاریخچه رقص در اساطیر و تاریخ هند»، نقش‌مایه، س 5، ش 14.
چراغی، پویان (1394)، جریان‌سازان اصلی نقاشی گورکانی هند با تبیین تبادلات فرهنگی ایران و هند از آغاز تا پایان عصر صفوی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر، و ارتباطات‏.
حجاریان، محسن (1389)، موسیقی جهان، تهران: کتاب‌سرای نیک.
خالقی، روح‌الله (1382)، «فعالیت‌های فرهنگی در هند» ماهور، س 6، ش 21.
خضرایی، بابک و لیلا رضایی (1394)، «اشاره‌ای به احوال چند موسیقی‌دان و رساله‌ای در بیان موسیقی و نغمات اهل هند در تذکرة مرآة‌الخیال (تألیف 1102ق)»، ماهور، س 17، ش 67.
دادور، ابوالقاسم، فهیمه دانشگر، و پینکی چادها (1396)، رقص‌های آیینی هندی از منظر دینی و نمادین، تهران: دانشگاه الزهرا (س)؛ مرکب سپید.
دل‌زنده، سیامک (1394)، «شمایل‌نگاری در شبه‌قارۀ هند»، نامۀ فرهنگستان، ویژه‌نامۀ شبه‌قاره، ش 4.
دوتا، مادهومیتا (1389)، تاریخ موسیقی در هند: اثر مادوماتی دت، ترجمۀ نسیم کمپانی، تهران: بادبان.
ذکرگو، امیرحسین (1377)، اسرار اساطیر هند، تهران: فکرروز.
ذکرگو، امیرحسین (1390)، مبانی سنتی هنر و زندگی: تأملی در کتاب «رقص شیوا»ی آناندا کومارا سوامی، تهران: متن.
ذکرگو، امیرحسین (1394)، اسطوره‌شناسی و هنر هند، تهران: فرهنگستان هنر جمهوری؛ متن.
رحمانی، جبار (1394)، شکوفایی تمدن اسلامی در هند: تحلیلی بر فرایندها و ساز‌و‌کار شکوفایی تمدن اسلامیـ هندی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی‌ و اجتماعی.
رسولی، زهرا (1387)، «تأثیر نقاشی ایرانی بر نقاشی هند در ادوار مختلف در سرزمین‌های شمال و دکن هند»، کتاب ماه هنر، ش 118.
روشه، دیوید (1381)، «موسیقی و خلسه در شبه‌قارة هند»، ترجمۀ فرزانه طاهری، فصل‌نامۀ فرهنگستان هنر (خیال)، ش 2.
زعفرانی، سمانه (1392)، بررسی تطبیقی مد دستگاه چهارگاه موسیقی ایرانی و راگای بهایراو موسیقی هندوستانی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه هنر تهران.
شایگان، داریوش (1392)، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، ج 1 و 2، تهران: فرزان‌روز.
فاطمی، ساسان (1393)، موسیقی پنج‌ قاره، تهران: انجمن موسیقی ایران.
کانا، بالراج و عزیز کورتها (1395)، هنر معاصر هند، ترجمۀ مریم یزدان‌پناه، تهران: نشر نظر.
کرامت، دلارام (1393)، «چند نکته دربارة روابط متقابل میان موسیقی هند و آسیای مرکزی»، ماهور، س 17، ش 66.
کراون، روی‌سی (1388)، تاریخ مختصر هنر هند، ترجمۀ فرزان سجودی و کاوه سجودی، تهران: فرهنگستان هنر.
کومارا سوآمی، آناندا (1377)، «وجوه اشتراک هنر هندی و چینی»، ترجمۀ مینا نوایی، سورة اندیشه، س 1، ش 73.
کومارا سوآمی، آناندا (1381)، مقدمه‌ای بر هنر هند، ترجمۀ امیرحسین ذکرگو، تهران: روزنه.
گل‌محمدی، فریبا (1379)، «تاریخ اجمالی هنر هند»، کتاب ماه هنر، 22.
مبینی، مهتاب و ابوالقاسم دادور (1387)، «بررسی تطبیقی نقش گاو در اساطیر و هنر ایران و هند»، مطالعات ایرانی، س 7، ش 14.
مجد، فوزیه (1380)، «ای گانالولا»، ماهور، س 3، ش 11.
مسعودیه، محمدتقی (1390)، مبانیِ اتنوموزیکولوژی؛ موسیقی‌شناسی تطبیقی، تهران: سروش.
منظمی، شهرام (1387)، «ریتم در موسیقی هند»، کتاب ماه هنر، ش 116.
میریان، میثم (1395)، «مفهوم راگا و راگینی در سنت موسیقی هند»، هنر موسیقی، س 19، ش 156.
ه‍الید، م‍ادل‍‍ن و هرمان گوتس (1384)، ه‍ن‍ر ه‍ن‍د و ای‍ران‍ی؛ ه‍ن‍د و اس‍لامی، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: مولی.
ورن‍وی‍ت‌، استیون (۱۳۸۳)، گ‍رایش ب‍ه‌ غ‍رب؛ در ه‍ن‍ر ق‍اج‍ار، ع‍ث‍م‍انی و ه‍ن‍د، ترجمۀ پیام بهتاش، ت‍ه‍ران‌: ک‍ارن‍گ‌‏‏‏‏‏.
ویسواناتهان، تی و متیو هارپ آلن (1394)، موسیقیِ جنوبِ هند؛ تجربة موسیقی، بازنمود فرهنگ، ترجمۀ کبری ذوله، تهران: ماهور.
یارو، رالف (1389)، تئاتر هند؛ تئاتر سرآغاز، تئاتر آزادی، تهران: متن.
یثربی، چیستا (1388)، پ‍ن‍ج‌ پ‍ری‌ ن‍ی‍ل‍وف‍ری‌: اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ای‌ ش‍ف‍اب‍خ‍ش‌ از ک‍ش‍ور چ‍ی‍ن‌ و ه‍ن‍د، تهران: نشر قطره.