نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
گروه دکتری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
سخن از نسبت معماری و دین، سابقه‌ای آشنا در ایران معاصر، خصوصاً در نظرورزی‌های حوزه‌ی هنر، شهر و معماری‌اسلامی دارد. تبار این ادبیات، پشتگرم به میراثی انباشته در طول سالیان، به پژوهش‌هایی با رویکرد تاریخنگارانه می‌رسد. این تبار در سیر تاریخی شکل‌گیری خود، درگذرگاه‌هایی نقّادانه، متحول شده‌است. این گذرگاه‌ها را در چهار دسته نقد اصلاح‌گر، نقد تحول‌خواه، نقد روش‌شناسانه و نهایتاً نقد در موضع انکار و مخالفت، می‌توان قرارداد. با مرور بر مبانی و معیارهای این نگرش‌ها، می‌توان به استقراء، زمینه‌های بروز چالش و آسیب در نظرورزی‌های حوزه‌ی هنر و شهر و معماری اسلامی را شناخت؛ از آن‌جمله می‌توان به ابهام مفهومی، گوناگونی تلقی‌ها، پیش‌فرض و پیش‌داوری، تعمیم‌های ناروا و... اشاره‌کرد. این مرور نقادانه و آسیب‌شناسانه -هرچند پسینی و گذشته‌نگر است- گامی برای مواجهه سامان‌مند با گستردگی و گوناگونی دیدگاه‌ها در ادبیات موضوع است. علاوه بر آن، شایسته است از منظری پیشینی نیز به مبادی و مبانی روش‌شناسی این حوزه از نظرورزی، توجهی دوباره کرد. به نظر می‌رسد روش پژوهش در نسبت هنر، شهر، معماری و دین (به فراخور سخن از «نسبت» و برپایه ماهیت چند‌رشته‌ای طرفین نسبت)، ناگزیر از رویکرد بینارشته‌ای است؛ چیزی که می‌تواند معیاری برای ارزیابی پژهش‌های گذشته و چراغ راهی برای پژوهش‌های آینده باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Islamic Art and Architecture; a Critical and Pathological Review
نویسندگان [English]
- Jalal Mohaddesi
- Hadi Nadimi
Phd Department, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shaid Beheshti University, Velenjak, Tehran, Iran
چکیده [English]
Relation between Architecture and Religion is a known discourse in Iran. Considering this relation in the context of Islamic Art, City and/or architecture, it is rooted in Oriental and Historic studies inherited among generations of researchers during years. The timeline view shows critical points upon which the discourse and its context has shaped, modified and developed evolutionary. These critical points could be brought in four main categories which "corrects", "transforms", "methodologically" proposes or even totally "rejects" the background studies and/or established approaches in it. Exploring these critics considering their basics and criteria would help an inducing pathology of the field, among which diverse viewpoints, deductive and/or disciplinary approaches, theoretical ambiguity, inappropriate methodology, etc. could be mentioned. This critical and pathological review may help to analyze and then organize the status quo of the literature although in a passive a priori approach. It seems that an active and a posteriori approach would lead to a better methodology in research. Considering the “Relation” and the multidisciplinary nature of its components as in Art, City, Architecture & Religion (here Islam), an interdisciplinary approach in research is inevitable. Interdisciplinary approach not only hands over criteria for better criticizing the background of the field but also would shed light over the onward march of the research.
کلیدواژه‌ها [English]
- Islamic art
- Islamic architecture
- Islamic city
- criticize
- Relation between Architecture & Religion
)