پژوهشی
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
علی بیات
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، صفحه 1-14
چکیده
چکیده به نظر برخی از محققان و نقادان شبه قاره، در میان انواع ادبی منظوم اردو، «مرثیه» یک نوع ادبی به‌شمار می‌‌رود که از مرثیة عربی و حتی فارسی مستقل است. درحقیقت، نوحه‌خواندن در سوگواری کسی که از دنیا رفته، در بین تمام ملت‌‌ها، وجود داشته و دارد؛ و البته بر اساس تفاوت‌‌های فرهنگی ملت‌‌ها ابراز این تأثرات نیز متفاوت است. ...
بیشتر
چکیده به نظر برخی از محققان و نقادان شبه قاره، در میان انواع ادبی منظوم اردو، «مرثیه» یک نوع ادبی به‌شمار می‌‌رود که از مرثیة عربی و حتی فارسی مستقل است. درحقیقت، نوحه‌خواندن در سوگواری کسی که از دنیا رفته، در بین تمام ملت‌‌ها، وجود داشته و دارد؛ و البته بر اساس تفاوت‌‌های فرهنگی ملت‌‌ها ابراز این تأثرات نیز متفاوت است. در ادبیات فارسی و اردو، مرثیة شهدای کربلا به‌دلیل تقدس دینی شکل خاصی به خود گرفته است. مرثیه‌سرایان اردوزبان، به‌‌ویژه شاعران پرآوازه‌‌ای چون میرانیس و میرزا دبیر، در پیشرفت آن تلاش زیادی کردند؛ بهطوری که بیشتر محققان و منتقدان اردوزبان به اهمیت ادبی مرثیه‌‌های آن‌ها معترف‌اند. اجزائی که آنان به مرثیه افزودند، علاوه‌بر القای غم و رنج، به‌دلیل داشتن حالت‌‌های دیالوگی و نمایش‌نامه‌‌ای، خواننده و شنونده را به خود جلب می‌‌نماید. افزودن بخش‌‌های جدید و اجزای متنوع، چون «بَین»، «شهادت»، «رزم» و غیره در قالب ترکیب‌‌بند مسدّس، گونه‌‌ای ادبی را پدید آورد که فقط شاعران بلندمرتبه توانستند در این حوزه آثاری باارزش پدید آورند. بررسی ابتکارات و اقدامات شاعرانی از این دست، چگونگی و اهمیت مرثیه در زبان اردو را مشخص می‌‌سازد.
پژوهشی
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
آتوسا رستم بیک تفرشی؛ احمد رمضانی واسوکلائی
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، صفحه 15-34
چکیده
چکیدهآموزش فرهنگ در یادگیری زبان خارجی و کاربرد متناسب آن در بافت‌‌های مختلف نه‌تنها مؤثر است، بلکه در مواردی گریزناپذیر. برای آموزش فرهنگ همراه با زبان خارجی روش‌‌های گوناگونی را می‌‌توان در پیش گرفت. درواقع آموزش زبان خارجی، خارج از بافت فرهنگی زبانِ هدف، تنها زمانی کارامد خواهد بود که با آموزش دست‌کم برخی از ویژگی‌‌های ...
بیشتر
چکیدهآموزش فرهنگ در یادگیری زبان خارجی و کاربرد متناسب آن در بافت‌‌های مختلف نه‌تنها مؤثر است، بلکه در مواردی گریزناپذیر. برای آموزش فرهنگ همراه با زبان خارجی روش‌‌های گوناگونی را می‌‌توان در پیش گرفت. درواقع آموزش زبان خارجی، خارج از بافت فرهنگی زبانِ هدف، تنها زمانی کارامد خواهد بود که با آموزش دست‌کم برخی از ویژگی‌‌های فرهنگی جامعة زبانی همزمان باشد. در این پژوهش، از یکسو، تلاش شده است تا با نگاهی به دو مفهوم زبان و فرهنگ نقش این دو در آموزش زبان بررسی شود. برای نیل به این هدف، مباحث نظری ارائهشده در این زمینه و برخی از پژوهشهای انجامشده مرور میشوند و مثالهایی برای روشنشدن بحث ارائه میشوند. ازسوی دیگر، مباحث مرتبط با فرایند آموزش و یادگیری زبان و نیازهای پژوهشی این حیطه بررسی می‌شود. در این مقاله از روش توصیفی ـ تحلیلی برای مرور پژوهشها استفاده شده است.
پژوهشی
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
طهمورث ساجدی
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، صفحه 35-44
چکیده
چکیدهکتاب دستور زبان فرانسه حاصل ترجمه و تدوین محققی است که توانسته اثری در حد یک مرجع آموزشی، برای کسانی که با زبان فرانسه آشنایی دارند، پدید آورد. مترجمِ مؤلف، که وقوف کامل به موضوع دارد، ترتیبِ موزونی از فصول تحقیق خویش را ترسیم و، در طول بررسی هریک از آن‌ها، جملات فرانسه را با ترجمه‌های دقیق همراه کرده و اصطلاحات خاص آن‌ها ...
بیشتر
چکیدهکتاب دستور زبان فرانسه حاصل ترجمه و تدوین محققی است که توانسته اثری در حد یک مرجع آموزشی، برای کسانی که با زبان فرانسه آشنایی دارند، پدید آورد. مترجمِ مؤلف، که وقوف کامل به موضوع دارد، ترتیبِ موزونی از فصول تحقیق خویش را ترسیم و، در طول بررسی هریک از آن‌ها، جملات فرانسه را با ترجمه‌های دقیق همراه کرده و اصطلاحات خاص آن‌ها را نیز بهدرستی ارائه داده است. در تمامی موارد، سعی بر این بوده که با جملات ساده منظور را بیان کند. ازجمله کوششهای او، تأکید بر تلفظ الفبای فرانسه، جنس اسامی، اسامی حرف تعریف، جمع واژگان، افعال بیقاعده و افعال باقاعده، اسم مفعول و مطابقت آن بوده است. در بررسی حاضر، تأکید ما بر این است که نشان دهیم، بهرغم منابع محدود این ترجمه و تحقیق، مترجمِ مؤلف توانسته دستوری شکیل و مفید فراهم کند و، در آن، با مثالهای امروزی و توضیحات لازم، مباحث گوناگون دستور زبان فرانسه را برای علاقهمندان آن در سطح متوسطه ارائه کند. بههمین دلیل هم، در ابتدای این بررسی، مبنا را مقایسة جایگاه فعلی این دستور زبان با دستورهای پیشین قرار دادهایم تا ارزش واقعی آن معلوم گردد.
پژوهشی
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
مهدی سبزواری
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، صفحه 45-61
چکیده
چکیدهاسامی مرکب بخش مهمی از دایرة واژگان سخن‌گویان هر زبان هستند و همواره در حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. ساخت اسامی مرکب حاصل تعامل حوزه‌های نحو و صرف است و، در این میان، حوزة معناشناسی اسامی مرکب زبان فارسی کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با رویکردی معنایی ـ شناختی، انواع و چگونگی ...
بیشتر
چکیدهاسامی مرکب بخش مهمی از دایرة واژگان سخن‌گویان هر زبان هستند و همواره در حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. ساخت اسامی مرکب حاصل تعامل حوزه‌های نحو و صرف است و، در این میان، حوزة معناشناسی اسامی مرکب زبان فارسی کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با رویکردی معنایی ـ شناختی، انواع و چگونگی روابط معنایی اسامی مرکب برون‌مرکز را بررسی می‌کنیم. از منظر زبان‌شناسی شناختی، آن نوع رابطة معنایی که میان اجزای ترکیب وجود دارد معیاری قطعی برای تعبیر نهایی ترکیب است. درواقع چگونگی پیوند اجزای ترکیب با یک‌دیگر است که منجر به شکل‌گیری رابطه‌ای خاص در هر اسم مرکب بین هسته و توصیف‌گر می‌شود. اسامی مرکب درون‌مرکز دارای یکی از اقسام رابطه‌های معنایی شناخته‌شده بین اجزای خود هستند؛ درحالی که اسامی مرکب برون‌مرکز از الگوی مشخصی در این زمینه پیروی نمی‌کنند و بررسی معنا‌شناختی این نوع از اسامی مرکب، که از گفتار روزمره و متون مختلف گردآوری شده‌اند، در تحقیقات در حوزه‌های فرهنگ‌نویسی، زبان‌شناسی پیکره‌ای، زبان‌شناسی شناختی و صرف و معناشناسی قابل استفاده است. با داشتن درکی درست از نوع ارتباط سازه‌های ترکیب، درک و دانش کلی ما از دایرة واژگان ذهنی فارسی‌زبانان ارتقا می‌یابد.
پژوهشی
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
محمدحسین قرشی
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، صفحه 63-84
چکیده
چکیدهشناخت ماهیت و چیستی زبان به‌دلیل پیچیدگی و گستردگی آن امری دشوار است و از دیرباز ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. فارابی، با اطلاق «علم اللسان» بر همة علوم زبانی، نخستین‌بار ترتیب علوم زبانی را در یک نظام واحد فراهم کرد. فارابی در بیان جایگاه زبان و منطق می‌گوید: «جایگاه منطق در ارتباط با عقل چون مرتبه و جایگاه ...
بیشتر
چکیدهشناخت ماهیت و چیستی زبان به‌دلیل پیچیدگی و گستردگی آن امری دشوار است و از دیرباز ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. فارابی، با اطلاق «علم اللسان» بر همة علوم زبانی، نخستین‌بار ترتیب علوم زبانی را در یک نظام واحد فراهم کرد. فارابی در بیان جایگاه زبان و منطق می‌گوید: «جایگاه منطق در ارتباط با عقل چون مرتبه و جایگاه دستور زبان است در ارتباط با زبان». در فصل اول کتاب احصاءالعلوم، به مسائل زبان و زبان‌شناسی پرداخته شده است. مباحث فارابی بیشتر ناظر بر همگانیهای زبان است و به زبان خاصی اشاره ندارد. در این مقاله، نگارنده کوشش نموده است تا ضمن بررسی دیدگاه فارابی در خصوص مسائل زبانی، جایگاه او را در تبیین این موضوع بررسی و نیز نقش و تأثیر او در مسائل زبانشناختی را مشخص کند.
پژوهشی
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
امیرحسین مدنی
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، صفحه 85-96
چکیده
چکیدهیکی از علومی که امروزه در غرب مطرح است، و البته پیشینة آن به قرن چهاردهم می‌رسد، علم هرمنوتیک است؛ دانشی که مشغلة فکری بسیاری از متفکران و فیلسوفان است. نخست‌بار شلایر ماخر هرمنوتیک را، که در فارسی بیشتر به «تأویل» ترجمه می‌شود، در مورد کتاب مقدس به‌کار برد و سپس دامنه‌اش به تمام تجربه‌ها و شئونات بشری کشیده شد. بهطوری ...
بیشتر
چکیدهیکی از علومی که امروزه در غرب مطرح است، و البته پیشینة آن به قرن چهاردهم می‌رسد، علم هرمنوتیک است؛ دانشی که مشغلة فکری بسیاری از متفکران و فیلسوفان است. نخست‌بار شلایر ماخر هرمنوتیک را، که در فارسی بیشتر به «تأویل» ترجمه می‌شود، در مورد کتاب مقدس به‌کار برد و سپس دامنه‌اش به تمام تجربه‌ها و شئونات بشری کشیده شد. بهطوری که امروزه هرمنوتیک در تمامی رشتهها و دانشهای بشری، حتی علمی چون تاریخ که فقط با صدق و کذب امور سروکار دارد، دخالت دارد.
پژوهشی
زبان‌های خارجی
مرضیه یحیی پور؛ زینب صادقی؛ جان‌اله کریمی‌مطهر
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، صفحه 97-116
چکیده
چکیدهآنّا آخماتووا، شاعر سدۀ بیستم روسیه، در اشعار خود به جلوه‌‌های مختلف وطن و پایداری پرداخته است. وضعیت اجتماعی دورۀ حیات شاعر در روسیه از عوامل تأثیرگذار در آثار و زندگی‌اش بود که در اشعارش بازتاب ویژه‌‌ای داشته است. در اشعار آخماتووا، تاریخ روسیه در دورۀ حکومت استالین منعکس و طنین وطن از مضمون‌های خاص اشعار او شده است؛ بهطوری ...
بیشتر
چکیدهآنّا آخماتووا، شاعر سدۀ بیستم روسیه، در اشعار خود به جلوه‌‌های مختلف وطن و پایداری پرداخته است. وضعیت اجتماعی دورۀ حیات شاعر در روسیه از عوامل تأثیرگذار در آثار و زندگی‌اش بود که در اشعارش بازتاب ویژه‌‌ای داشته است. در اشعار آخماتووا، تاریخ روسیه در دورۀ حکومت استالین منعکس و طنین وطن از مضمون‌های خاص اشعار او شده است؛ بهطوری که، بدون وطن، عشق، خانواده، و زندگی برای او معنا نداشت. سرنوشت غمانگیز او با سرنوشت تلخ کشورش در دوران «حکومت وحشت» استالین پیوند خورده بود. در آثار او، انعکاس زندگی پرمشقت و پر فراز و نشیب وی، بهعنوان یک زن، آشکارا قابل مشاهده است. در این مقاله منظومۀ «رکوییم» (Requiem)، یکی از مشهورترین آثار شاعر، بررسی شده است. در این منظومه عناصر شعر حماسی و تغزلی با یک‌دیگر ادغام شده‌اند؛ درحالی که بازتاب سیمای زنانۀ شاعر نیز آشکارا دیده می‌شود؛ و حماسه با بار عاطفیای که شاعر به پشتوانۀ روح زنانۀ خود به حوادث حماسی بخشیده است، به سبکی خاص و نو در ادبیات روسیه تبدیل شده است. حماسه در اشعار او با رنج و تنهایی، اما با مقاومت و امید، درهم آمیخته است.
