پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
در غیاب نقدادبی و زبانِ آن نگاهی به چرایی غیاب نقد ادبی و زبان نقد در گفتمان ادبی پیشامدرن

عیسی امن‌خانی؛ منا علی‌مددی

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 1-20

چکیده
  نقد ادبی و زبان بایستۀ آن حتی به فرض حضور آن در ادبیات گذشتۀ ایران، سابقۀ چندانی ندارد چرا که زبانِ رایج و هنجار گفتمان پیشامدرن زبان مدح/هجو بوده است؛ نویسندگان و شاعران این دوره به تناوب گاه زبان مدح را به کار گرفته­اند، گاه نیز از زبان هجو استفاده کرده­اند. اما با فرا رسیدن مشروطیت و استقرار گفتمان مدرن، به تدریج زبان مدح/هجو ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
تحلیل و نقد کتاب الثابت و المتحول (سنت و تجدد)

فرزاد بالو

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 21-39

چکیده
  چکیده ادونیس، در کتاب الثابت و المتحول (­سنت و تجدد)­، بازشناسی، تبیین و تحلیل دیالکتیک سنت و تجدد را در فرهنگ اسلامی و در حوزه­های دینی­، سیاسی،  فکری، و ادبی ­(­شعر) از ظهور اسلام تا عصر حاضر دنبال می­کند­. به باور وی­، تصلب سنت در عرصه­های دینی­، فکری و ادبی­، ­عرصه را برای تجدد و نوآوری در هر یک از این حوزه­ها ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
دریچه‌ای نو اما نیمه‌باز بررسی و نقد کتاب در سپهر سپهری

زهرا پارساپور

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 41-59

چکیده
  چکیده شعر سهراب سپهری قابلیت فراوانی جهت نقد محتوایی با رویکردهای عرفانی و فلسفی دارد. از این رو سروش دباغ که از سویی دلبسته عرفان و فلسفه است و از سویی مفتون ذهن و زبان سپهری، تلاش می کند در این مجموعه فکر و اندیشه سپهری را پیرامون چند واژه و مفهوم کلیدی در دیوان او جستجو و بیان کند. کتاب «در سپهر سپهری » مجموعه ای شامل چند مقاله ...  بیشتر

زبان و ادبیات فارسی
نقد و تکمله‌ای بر مباحث تاریخی مطرح‌شده پیرامون زندگی و شخصیّت خاقانی شروانی در ارمغان صبح

محمّدرضا ترکی

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 61-85

چکیده
  چکیدهارمغان صبح از گزیده‌های دانشگاهی مفید و موفّق روزگار ما در زمینۀ متون نظم است. مؤلّف ارجمند این اثر تلاش کرده است نمونه‌هایی از آثار خاقانی شروانی، اعمّ از قصیده و دیگر قالب‌های شعری، را به‌شیوه‌ای بسامان و با دقّت علمی همراه با شرح نکات و ظرایف آن‌ها به‌دانشجویان زبان و ادبیّات فارسی و دیگر علاقه‌مندان به‌متون فارسی عرضه ...  بیشتر

زبان و ادبیات فارسی
تحلیل و نقد کتاب کارکرد گفتمانی سکوت در ادبیات معاصر فارسی

محمد راغب

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 87-102

چکیده
  چکیدهکارکرد گفتمانی سکوت در ادبیات معاصر فارسی (انتشارات نقش جهان: 1392) اثر لیلا صادقی به بررسی «سکوت» از منظری زبان­شناختی می­پردازد و رویکردها و دیدگاههای تازه­ای را از افرادی چون دنیس کورزون، توماس برونو، توماس هاکین، ژاک دریدا، سوزان سانتاگ، میشل افرات و دیگران بررسی می­کند و آنها را در پیکره­ای متنوع از ادبیات داستانی ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
تحلیل و نقد کتابِ اصول و طبقه‌بندی نقد ادبی

رضا روحانی

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 103-117

چکیده
  چکیده نقد ادبی از درس‌ها و مباحث علمی و ضروری و کاربردی در رشته­های ادبی است. دربارة این علم و اصول و مبانی و نظریات و مکاتب مختلف آن در دهه های اخیر کتاب‍های مناسبی به نگارش درآمده یا ترجمه و تألیف شده است. یکی از کتاب‌هایی که در سال 1390 با عنوان «اصول و طبقه بندی نقد ادبی» تألیف شده به کوشش دکتر محمود فضیلت است که در انتشارات ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
تحلیل و نقد کتاب گشودن رمان

محمدرضا روزبه

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 119-132

چکیده
  چکیدهطی دهه‌های پیشین، کتب و مقالات فراوانی در باب مباحث تئوریک داستان و داستان‌نویسی نوشته شده‌اند که هریک به‌نوبه خود در ارتقای چشم اندازهای نظری و عملی داستان‌نویسان یا خوانندگان آثار داستانی نقشی داشته اند. کتاب گشودن رمان اثر حسین پاینده از زمره این آثار است. این کتاب، پیشنهادگر روشی ساخت گرایانه و نسبتاً مرسوم در نقد و تحلیل ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
نقد کتاب بومی‌گرایی در ادبیات منثور (1300-1320)

مریم عاملی رضایی

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 133-153

چکیده
  چکیدهکتاب بومی‌گرایی در ادبیات منثور، به بررسی و بازشناسی نمونه‌هایی از عناصر و عوامل بومی‌گرایی در برخی نشریات، نمایشنامه‌ها، سفرنامه‌ها و ادبیات داستانی سال‌های 1300 تا 1320پرداخته  و جریان ادبیات بومی‌گرا را در این سال‌ها بررسی کرده است. عناصر و عوامل بومی‌گرایی در این اثر در قالب عناصر ملی، مذهبی دسته‌بندی و نمونه‌های ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
بررسی و نقد رساله‌های شعری فلاسفه‌ی مسلمان از فن شعر ارسطو: ترجمه در زمانه‌ی عسرت

داوود عمارتی‌مقدم

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 155-175

چکیده
  چکیده مقاله­ی حاضر، به بررسیِ انتقادیِ کتاب رساله­های شعری فیلسوفان مسلمان، به کوشش دکتر سید مهدی زرقانی و دکتر حسن حسن زاده­ی نیری اختصاص دارد. در این مقاله نشان خواهیم داد که به دلایلی، از جمله بدفهمیِ قسمت­هایی از متن عربی، تکیه بر نسخ مغلوط، عدم آشنایی مترجمان با یافته­های دیگر محققانی که به بررسیِ رساله­های شعری ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
نقدی بر کتاب‌ مرجع شناسی و روش تحقیق

سیدعلی قاسم‌زاده

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 177-192

چکیده
  چکیدهمسأله­محوری دانشجویان در بازخوانی متون کلاسیک و کشف جریان‌های فکری و ادبی دغدغه­ای است که در گرو سطوح آموزشی درس مرجع شناسی و روش تحقیق و تغییر نگرش سنتی به پژوهش در علوم ادبی و بازشناسی مسائل بنیادین آن است. از این رو، بازنگری در نگارش کتاب­های پژوهش بنیان با هدف رفع آسیب­های موجود، ضرورتی انکارناپذیر است؛ زیرا تقریبا ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
تحلیل و نقد کتاب اگزیستانسیالیسم و ادبیات معاصر ایران

مصطفی گرجی

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 193-206

چکیده
  یکی‌از پژوهش‌های جدی در حوزه ارتباط ادبیات معاصر با مکتب‌های فلسفی با تاکید بر فلسفه قاره‌ای(اگزیستانسیال، هرمنوتیک و ساختاری) در مقابل فلسفه انگلوساکسون (فلسفه تحلیل و فلسفه زبانی) کتاب «اگزیستانسیالیسم و ادبیات معاصر ایران» است که به قلم عیسی امن‌خانی و به‌همت انتشارات علمی (اول؛ 1392) در 243 صفحه چاپ و منتشر شده است. این اثر ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات فارسی
نقدی بر کتاب جستارهایی درباب نظریة روایت و روایت‌شناسی

هادی یاوری

دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، صفحه 207-229

چکیده
  چکیده کتاب جستارهایی درباب نظریة روایت و روایت­شناسی (حرّی، 1392) که دربردارندة هفت مقالة ترجمه­ای و سه مقاله تألیفی است، با هدف ارائة منسجم و هدفمند مهم­ترین جنبه­های نظریة ]عمومی[ روایت و ارائة تحلیل­های روایی مناسبی از متون فارسی برای استفاده هرچه بهتر فارسی زبانان علاقمند به این حوزه ترجمه و تألیف شده است. در نوشتار حاضر ...  بیشتر