پژوهشی تاریخ
نقدی بر کتاب تاریخ و فلسفۀ ریاضیات

حسن امینی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 1-21

چکیده
  مقالۀ پیشِ‌رو محتوای علمی و ساختار کتاب تاریخ و فلسفۀ ریاضیات را بررسی می‌کند. این کتاب تألیفی و دانشگاهی را انتشارات دانشگاه پیام نور به‌چاپ رسانده است. در برنامۀ مصوب وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری، دو درس اختیاری سه‌واحدی برای تاریخ ریاضیات و فلسفۀ علم (ریاضیات) در نظر گرفته شده است و سرفصل‌هایی برای آن‌ها ارائه شده، اما در برنامۀ ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقدی بر رویکرد روش‌شناسی و منطق تحلیلی کتاب اسلام متصوفان

روح‌الله بهرامی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 23-43

چکیده
  اسلام متصوفان عنوان نوشتاری از نویسندۀ تونسی محمد طیب در حوزۀ تحقیقات تصوف و عرفان است. در این جستار، تلاش خواهد شد ضمن مطالعه، بررسی، و معرفی کتاب مذکور، این نوشتار ازلحاظ شکلی و محتوایی با نگرشی انتقادی ارزیابی و نقد و بررسی علمی شود. بنابراین، در این بررسی ضمن نقد ساختار کلی، شیوۀ طراحی، تنظیم، و چاپ اثر، اهداف و مبانی نظری و علمی ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
بررسی و نقد کتاب اروپا از دوران ناپلئون

حسین پندار

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 45-67

چکیده
  اروپا از دوران ناپلئون کتابی جامع در تاریخ اروپای لیبرال (نه تاریخ لیبرال اروپا)، به‌قلم دیوید تامسن، فیلسوف سیاسیِ لیبرال‌مشربِ انگلیسی است که به‌رغم پافشاری‌اش در موضع لیبرالیستی در تبیین، نقد، و بررسی کلیت یک‌پارچه‌ای از اروپا که میراث تاریخی‌اش را از عوامل یگانه‌آفرین و وحدت‌زا می‌گیرد. اما غفلت از نکته‌ای قابل‌اعتنا ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقدی بر کتاب شناخت و نقد منابع و مآخذ تاریخ ایران بعد از اسلام

جهانبخش ثواقب

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 69-100

چکیده
  تألیف کتاب‌‌های درسی و کمک‌‌درسی که برخوردار از استانداردهای لازم علمی، پژوهشی، و آموزشی باشند، برای دروس رشته‌‌های دانشگاهی امری ضروری است. در سال‌‌های اخیر، چندین سازمان و نهاد در این زمینه فعالیت چشم‌گیر داشته‌اند؛ مانند سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشگاه حوزه و ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
علوم انسانی در ایران؛ وضعیت کنونی و راه‌کارهای ارتقای آن با بهره‌گیری از الگوی تحلیل درونی/ محیطی

سیّد حسین حسینی؛ روح‌الله شهابی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 101-126

چکیده
  هدف از نگارش پژوهش حاضر شناسایی وضعیت کنونی علوم انسانی در ایران و پیش‌نهاد راه‌کارهایی برای ارتقای آن با بهره‌‌گیری از الگوی «SWOT» است. روش پژوهش حاضر کیفی است و برای جمع‌‌آوری اطلاعات، از مطالعة کتاب‌خانه‌ای و مصاحبه با صاحب‌نظران استفاده شده است. هم‌چنین برای تحلیل داده‌‌ها از الگوی تحلیل درونی/ محیطی (SWOT) استفاده شده ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقد کتاب جنسیت در آرای اخلاقی از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری

نیره دلیر

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 127-145

چکیده
  هدف پژوهش حاضر بررسی و نقد کتاب جنسیت در آرای اخلاقی از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری است که گسترۀ زمانی هفت قرن در دو مقطع مهم از تاریخ ایران، یعنی باستان و ‌قرن‌های نخستین دورۀ اسلامی، را در بر می‌گیرد. مؤلف اثر در نظر دارد تا آرا، نظریات، و مسائل حقوقی و فقهی را که در این حوزۀ زمانی دربارۀ جنسیت مؤنث در آثار و متون این دوره ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقدی بر کتاب نظام وزارت در دولت عباسیان (عصر آل‌‌ بویه و سلجوقیان)

سید محمدرحیم ربانی‌زاده

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 147-159

چکیده
  نظام وزارت یکی از ارکان قوام‌بخش هر حکومتی است. هرگاه حکومتی از یک دستگاه دیوانی قوی برخوردار باشد، ثبات بیش‌تری داشته است و دولت عباسی نیز از دستگاه دیوانی ـ وزارتی برخوردار بوده است که نمود آن در دورة آل‌ بویه و سلجوقیان بیش‌تر به‌چشم می‌‌آید. برای تبیین نقش دیوان وزارت آثار زیادی نوشته‌‌اند. یکی از آن‌ها کتاب نظام وزارت در ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
درآمدی بر جغرافیای تاریخی فرارود در بوتۀ نقد

محسن رحمتی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 161-184

چکیده
  نوشتار حاضر جایگاه تبیینی و تفسیری کتاب درآمدی بر جغرافیای تاریخی فرارود؛ در سده‌های نخستین اسلامی را از دو منظر ایجابی و سلبی نقد می‌کند. ماوراءالنهر، شرقی‌ترین ایالت جهان ایرانی و اسلامی، طی قرن‌های نخستین اسلامی پیوندهای تنگاتنگ فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، و سیاسیِ انکارناپذیری با دیگر نواحی جهان اسلام داشته است و در‌عین‌حال، ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقدی بر رویکرد تاریخ‌نگارانۀ جولی اسکات میثمی در تاریخ‌نگاری فارسی

سید ابوالفضل رضوی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 185-202

چکیده
  نوشتار حاضر، با درنظرداشتن نسبت میان مفاهیم «تاریخ» و «تاریخ‌نگاری»، نقد بیرونی و درونی کتاب تاریخ‌نگاری فارسی، اثر جولی اسکات میثمی، را در دستور‌کار دارد. میثمی ازدیدگاه خویش و مسئله‌ای که در سیر تحول تاریخ‌نگاری فارسی طرح و تبیین کرده است، بینش تاریخ‌نگارانۀ مورخان عهد سامانی و غزنوی و سلجوقی را مطالعه و تفسیر می‌کند، ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقدی بر نظریة «قیام امام حسین (ع) برای تشکیل حکومت» در کتاب شهید جاوید

محسن رنجبر

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 203-220

چکیده
  از دیدگاه‌های مطرح در چند دهة اخیر دربارة فلسفه و هدف قیام امام حسین (ع) دیدگاه «قیام برای تشکیل حکومت» است که در کتاب شهید جاوید به آن پرداخته شده است. این دیدگاه، که در‌مقابل دیدگاه «تعبد به شهادت» مطرح شده بود، موجی از اعتراض و نارضایتی در محافل دینی و روحانی و مجالس خطبا و وعاظ شیعه ایجاد کرد و نقدها و ردیه‌های بسیاری ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نگاهی به کتاب Metaethics نوشتۀ سیمون کیرچین و سخنی درباب ترجمۀ آن

محمد زندی؛ مسلم قربان‌بابایی؛ عبدالله متقی‌زاده

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 221-234

چکیده
  کتاب Metaethics نوشتة سیمون کیرچین ازجمله کتاب‌های حوزة فرااخلاق است که نخستین چاپ آن را مؤسسة پالگریو مک‌میلان در سال 2012 منتشر کرد. کیرچین عضو هیئت علمی دانشگاه کنت انگلستان است. کتاب وی یک درس‌نامة مقدماتی در فرااخلاق است که مشتمل‌بر مهم‌ترین مباحث این حوزه است. قلم نسبتاً روان نویسنده، طرح تفصیلی مطالب با زبان ساده و مناسب، و طرح ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقد تاریخ‌نگاری دورۀ آق‌‌قویونلو

رضا طاهرخانی؛ محمّد سپهری

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 235-257

چکیده
  برخلاف اهمیت تحولات سیاسی و فرهنگی ایران در دورة فرمان‌روایی آق‌قویونلوها در نیمة دوم سدة نهم هجری قمری، شمار متون و منابع اصلی مربوط به این دوران فراوان نیست و همة آن‌چه تاکنون شناسایی شده هنوز به‌صورت انتقادی منتشر نشده‌اند. در حوزة تاریخ‌نویسی آثاری که در این دوره تألیف شد ادامة همان روش ساده‌نویسی اواخر سدة هفتم بود. نثر منشیان ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقدی بر کتاب ایران از آغاز دوران اسلامی تا حملۀ مغول

حمید کرمی‌پور

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 259-273

چکیده
  مؤلف این کتاب، علی‌اکبر ولایتی، تاریخ ایران از ورود اسلام تا حملة مغول را در ده فصل بررسی کرده است. چنان‌که از عناوین فصول کتاب مشخص می‌شود، این اثر تاریخ سیاسی ایران در دورة مورداشاره را کانون توجه خود قرار داده و مسائل اقتصادی و اجتماعی در آن به‌صورت پراکنده موردبحث قرار گرفته است. نویسندة کتاب درخلال فصل‌های مختلف علایق دینی ...  بیشتر

پژوهشی اقتصاد
نقد کتاب توسعه اقتصادی

سیدحسین میرجلیلی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 275-299

چکیده
  این کتاب اقتصادهای درحال‌توسعة آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین، و اروپای شرقی و مرکزی را، که حدود 85 درصد جمعیت جهان است، تحلیل می‌کند. متن مسئله‌مند است و مسائل کشورهای درحال‌توسعه را در قالب سؤال در نوزده فصل مطرح کرده و بدان‌ها پاسخ داده است. محتوای اثر عمدة سرفصل‌های درس توسعة اقتصادی را پوشش می‌دهد. نظم منطقی و انسجام درونی در ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
بررسی و نقد کتاب تاریخ‌نگاری محلی ایران در دورۀ اسلامی؛ تا سدۀ هفتم هجری

مرتضی نورایی

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 301-310

چکیده
  کتاب تاریخ‌نگاری محلی ایران در دورۀ اسلامی؛ تا سدۀ هفتم هجری (قنوات 1393: 434) از‌جمله کتاب‌های تاریخی است که بر جریان متن‌نگاری در عرصۀ تاریخ تکیه دارد؛ تاریخ متن‌نگاری در متن. به‌بیان‌دیگر، مقصد اثر بازنمایی وقایع یا جریان تاریخی نیست، بلکه در این مقام بازسازی ساز‌و‌کار تاریخ‌نگاری خاصی (محلی) در روند زمانی معین، از قرن سوم ...  بیشتر