روششناسی
رحمان شریف زاده
چکیده
کتاب پساروش: آشفتگی در پژوهش علوم اجتماعی نوشتۀ جان لا، فیلسوف و جامعهشناس انگلیسی، است. این کتاب از معدود کتابهایی است که خود روش را موردکاوش فلسفی ـ جامعهشناختی قرار میدهد. کتاب پساروش مفروضات متافیزیکی و هنجارمندیهای روشهای متعارف را میکاود و بهچالش میکشد و میکوشد رویکرد بدیلی را به روش در اختیار گذارد که ...
بیشتر
کتاب پساروش: آشفتگی در پژوهش علوم اجتماعی نوشتۀ جان لا، فیلسوف و جامعهشناس انگلیسی، است. این کتاب از معدود کتابهایی است که خود روش را موردکاوش فلسفی ـ جامعهشناختی قرار میدهد. کتاب پساروش مفروضات متافیزیکی و هنجارمندیهای روشهای متعارف را میکاود و بهچالش میکشد و میکوشد رویکرد بدیلی را به روش در اختیار گذارد که منعطفتر، سخاوتمندتر، و درعینحال محتاطتر و کمگویتر باشد. همچنین، این کتاب با بهرهگیری از موردکاویهای متعددی کردار، هدف، و ابزارهای بیانی روشها را موردبازاندیشی قرار میدهد. این کتاب در فضای برساختگرایی و نظریۀ کنشگرشبکه بحث را پیش میبرد، بااینحال بهزعم نویسنده در چندجا، بهویژه در بحثهای مربوط به عدم تعین و چندگانگی، از این دو فراتر میرود. در این مقاله، مهمترین دعاوی و مواضع این کتاب را طرح خواهیم کرد و توضیح خواهیم داد و نیز برخی از کاستیهای آن را ازجمله برخی بیدقتیها در بیان مطالب و مواضع کتاب دربارۀ برساختگرایی بهبحث خواهیم گذاشت.
روششناسی
رحمان شریفزاده
چکیده
کتاب فهم علم اجتماعی در نقد رویکردهای پوزیتیویستی به علم اجتماعی و نیز رویکردهای تعینگروانه در علوم اجتماعی ـ چه تعینگرایی زیستشناختی، چه اجتماعی، و چه روانشناختی ـ خوب عمل میکند. تریگ، در ساحت واقعگرایی انتقادی، بسیاری از دوگانگیهای رایج را بهخوبی و بهتفصیل بهنقد میکشد و با نقد دوگانگی واقعگرایی خام/ ناواقعگرایی ...
بیشتر
کتاب فهم علم اجتماعی در نقد رویکردهای پوزیتیویستی به علم اجتماعی و نیز رویکردهای تعینگروانه در علوم اجتماعی ـ چه تعینگرایی زیستشناختی، چه اجتماعی، و چه روانشناختی ـ خوب عمل میکند. تریگ، در ساحت واقعگرایی انتقادی، بسیاری از دوگانگیهای رایج را بهخوبی و بهتفصیل بهنقد میکشد و با نقد دوگانگی واقعگرایی خام/ ناواقعگرایی تلاش میکند، درعین گذار از روششناسیهای خام پوزیتیویستی و واقعگرایان غیرانتقادی، راهی را برای ارزیابی و داوری عقلانی باز کند. بااینحال، چنانکه خواهیم دید، تریگ روششناسیاش را خوب نمیپروراند؛ او از عینیت و ارزیابی بیطرفانۀ عقلانی دم میزند، ولی دستمایهای در اختیار خواننده قرار نمیدهد. ازاینگذشته، فهمی که از چیستی جامعه و ساختارها و واقعیتهای اجتماعی دارد ممکن است وجه تجربهگروانۀ روششناسیاش را بهخطر بیندازد. همچنین، بعضی از بحثهای تریگ در حوزۀ عقلانیت ابهام دارد و در نقد برساختگرایان و نسبیگرایان چندان دقیق عمل نمیکند.