زبان‌های خارجی
مرضیه یحیی پور؛ جان‌اله کریمی‌مطهر؛ تاتیانا ولادیمیروونا مالتسِوا
چکیده
خیام، شاعری از «کرانه‌های زعفرانی» و با شهرت جهانی، بهدلیل رباعیات دل‌فریب، اندیشمندانه، و فلسفی‌اش در کنار سایر شاعران «سرزمین کهن» ایران، در صدر محفل شعر و ادب روسیه تکیه زده است. هدف ما در مقاله معرفی و نقد ترجمه‌های رباعیات خیام به زبان روسی و نشان‌دادن تأثیرگذاری اشعار و اندیشه‌‌های او در مترجمان و شاعران روسی ...
بیشتر
خیام، شاعری از «کرانه‌های زعفرانی» و با شهرت جهانی، بهدلیل رباعیات دل‌فریب، اندیشمندانه، و فلسفی‌اش در کنار سایر شاعران «سرزمین کهن» ایران، در صدر محفل شعر و ادب روسیه تکیه زده است. هدف ما در مقاله معرفی و نقد ترجمه‌های رباعیات خیام به زبان روسی و نشان‌دادن تأثیرگذاری اشعار و اندیشه‌‌های او در مترجمان و شاعران روسی است. مترجمان، ایران‌شناسان، سیاست‌مداران، و شاعران روسی نقش چشم‌گیری در شناساندن خیام به جامعۀ روسی داشتند. خیام صفحاتی از دفتر اشعار توراوِرف، چاچیکِف، سورکوف، کِدرین، ایو'انِف، سانّیکِف، ویناکوروف، پلی‌‌ستسکی، یسنین، و حمزه‌‌تف را به‌‌خود اختصاص داده است. مطالعات نشان می‌‌دهند که شاعران روس علاوه‌بر مدح خیام، گاهی نیز برای بیان ایدۀ اثر خود با کلامی از خیام، به‌‌‌منزلۀ اپیگراف، اشعار خود را شروع کرده‌‌اند. با بررسی‌‌های انجام‌شده به این نتیجه می‌‌رسیم که رباعیات خیام برای اکثر اندیشمندان سرچشمۀ الهام اندیشه‌‌های فلسفی، عرفانی، و منبعی برای اشباع خلأ معنوی، درک «اسرار ازل»، حل معمای «دنیای کهن»، و جهان‌‌شناسی به‌‌حساب می‌‌آید. بررسی اشعار مورد‌مطالعه در مقاله حاکی از آن است که رباعیات خیام درهای رازآلود و اسرارآمیز جهان هستی را به‌روی اکثر اندیشمندان و خوانندگان روسی گشوده و مستی شراب هستی را به آن‌ها چشانده است، اگرچه برخی نیز، بهدلیل تضاد و تناقض در اشعار خیام، به ظن خویش برداشت‌‌های متفاوتی از اشعار او داشتند.
زبان‌های خارجی
لودمیلا نیکالایونا کارنِیوا؛ مرضیه یحیی‌پور؛ جان‌اله کریمی‌مطهر
چکیده
در مقاله، ابتدا اشاره‌‌ای کوتاه به تاریخچۀ ژانر سونت1 و تاج گل سونت‌‌ها و چگونگی ورود آن به ادبیات روسی خواهیم داشت. درادامه، با اشاره به خاستگاه سونت در ادبیات جهان و سپس روسیه، به نقد و بررسی اثر مناره‌‌ها، تاج گل سونت‌‌های والری میتروخین، شاعری از کریمه که بر همین اساس بنا نهاده شده است، می‌‌پردازیم. پس از پوشکین، خالق منظومۀ ...
بیشتر
در مقاله، ابتدا اشاره‌‌ای کوتاه به تاریخچۀ ژانر سونت1 و تاج گل سونت‌‌ها و چگونگی ورود آن به ادبیات روسی خواهیم داشت. درادامه، با اشاره به خاستگاه سونت در ادبیات جهان و سپس روسیه، به نقد و بررسی اثر مناره‌‌ها، تاج گل سونت‌‌های والری میتروخین، شاعری از کریمه که بر همین اساس بنا نهاده شده است، می‌‌پردازیم. پس از پوشکین، خالق منظومۀ فوارۀ باغچهسرای و شعر «اهدا به فوارۀ کاخ باغچه‌‌سرا»، در اشعار دیگر شاعران روسی، فضای تکرارنشدنی کریمه، استعداد، حساسیت جغرافیایی، و عشق او به کریمه ملموس است. ردپای اشعار باغچهسرای پوشکین در منارههای میتروخین هم مشاهده میشود. مصرع‌‌های اصلی منارههای میتروخین انعکاسی هنری از باغچهسرای است. موضوع اصلی در منارههای میتروخین زندگی مسالمت‌‌آمیز مردم با عقاید گوناگون و به‌عبارتی گفت‌‌و‌‌گوی ادیان در کریمه است. او با استفاده از این نوع ادبی به درون‌‌پویی جغرافیای سیاسی می‌‌پردازد. با نقد و بررسی منارههای والری میتروخین می‌‌توان به این نتیجه دست یافت که او پای‌‌بند به وصیت پوشکین و مانند او معتقد به حفظ وحدت میان اقوام ساکن کریمه است و سمبل‌‌های تاریخی و طبیعیِ جغرافیای سیاسی کریمه بی‌‌تأثیر در آفرینش سونت‌‌های او نیست.
زبان‌های خارجی
مرضیه یحیی‌پور؛ معصومه معتمدنیا؛ جان‌اله کریمی مطهر
دوره 18، شماره 8 ، آبان 1397، ، صفحه 343-359
چکیده
در این مقاله، ضمن معرفی کانستانتین بالمونت شاعر سمبولیست سدۀ بیستم روسیه معروف به ملک‌‌الشعرا و شمس‌‌الشعرا در ادبیات روسی، به آن‌‌دسته از اشعار با مضامین شرقی وی، که هم‌سو با اساس مکتب سمبولیست روسی است، پرداخته شده است. بالمونت یکی از بنیان‌گذاران مکتب سمبولیست روسی است. این ایدۀ ادیان الهی، که با مرگ انسان تنها جسم او از بین ...
بیشتر
در این مقاله، ضمن معرفی کانستانتین بالمونت شاعر سمبولیست سدۀ بیستم روسیه معروف به ملک‌‌الشعرا و شمس‌‌الشعرا در ادبیات روسی، به آن‌‌دسته از اشعار با مضامین شرقی وی، که هم‌سو با اساس مکتب سمبولیست روسی است، پرداخته شده است. بالمونت یکی از بنیان‌گذاران مکتب سمبولیست روسی است. این ایدۀ ادیان الهی، که با مرگ انسان تنها جسم او از بین می‌‌رود و بازگشت انسان به‌سوی خداست، اساس سمبولیسم روسی نیز است که در اشعار بالمونت به‌کرّات ملاحظه میشود. سپس به خاستگاه و نحوۀ شکلگیری برخی از مضامین شرقی اشاره خواهد شد. عناصر چهارگانه یا عناصر اربعه (آتش، آب، خاک، و هوا) از مضامین اصلی اشعار بالمونت است. بالمونت با شاعران ایرانی مانند مولانا، خاقانی، و حافظ آشنا بود و به‌‌نظر می‌‌رسد اشعار با مضامین عناصر چهارگانه به تأسی از شاعران ایرانی سروده شده‌‌اند. او که درپی یافتن «شمس» در این دنیاست، تحت‌‌تأثیر قرآن، پیامبر اکرم (ص)، آثار عرفانی ایرانی ـ شرقی، و صوفی‌گری حافظ و مولاناست و اشعار «فراموش نکن: قرآن کتاب پرهیز است»، «ازآن‌جا»، «ستارۀ صحرا»، «سکوت»، «جلال‌الدین رومی»، «پند»، «عندلیب»، و ... را براساس مضامین شرقی و اشعار شاعران ایران‌‌زمین سروده است. مضامینی که در شکلگیری اندیشه‌‌های عرفانی و صوفیانۀ شاعر روس تأثیرگذار بودند و توجه عمدۀ شاعر در آن‌ها به «جهان هستی» و مفهوم «ازلیت و ابدیت» است.
زبان‌های خارجی
مرضیه یحیی‌پور
دوره 16، ویژه‌نامه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی ، مرداد 1395، ، صفحه 239-254
چکیده
طلسم، موتیف دائمی فرهنگ جهانی است و با نشانه هایی از قبیل انگشتر، دستبند، گردنبند و یا اشکالی دیگر شناخته می شود که حاوی ورد و دعا و یا نشانی است. موضوع طلسم بخشی از ادبیات را هم پوشش می دهد و نویسندگان و شاعران جهان از جمله روسی نیز به آن در آثار خود پرداخته اند. الکساندر کوپرین، الکساندر پوشکین، میخائیل لرمانتف و آنّا آخماتِوا ...
بیشتر
طلسم، موتیف دائمی فرهنگ جهانی است و با نشانه هایی از قبیل انگشتر، دستبند، گردنبند و یا اشکالی دیگر شناخته می شود که حاوی ورد و دعا و یا نشانی است. موضوع طلسم بخشی از ادبیات را هم پوشش می دهد و نویسندگان و شاعران جهان از جمله روسی نیز به آن در آثار خود پرداخته اند. الکساندر کوپرین، الکساندر پوشکین، میخائیل لرمانتف و آنّا آخماتِوا که هر یک به شیوه ای با دین و فرهنگ شرقی ارتباط داشته اند، طلسم در آثارشان دارای ویژگی های شرقی است و به طریقی با فرهنگ شرقی ارتباط دارد. در مقاله پس از مقدمه ای کوتاه دربارۀ ریشۀ واژه طلسم و اشاره به برخی آثار نویسندگان و شاعران روسی با موضوع طلسم، به سه شعر الکساندر پوشکین با نام های «در غار مخفی، در روز تعقیب و آزار»، «حافظم باش، طلسم من» و «طلسم» پرداخته می شود که شاعر در آن ها به این موضوع اشاره کرده است. طلسم در هر یک از این اشعار دارای قدرت خارق العاده است. متن اشعار الکساندر پوشکین با موتیف طلسم فاقد اشیائی مانندحلقه، انگشتر، دستبند، گردنبند هستند و محتوای اشعار برگرفته از دین و فرهنگ مشرق زمین است و با توجه به شرایط زندگی و تهدیدهایی که از طرف حکومت تزاری متوجه شاعر بوده، طلسم های او پناهگاهی برای وی محسوب می شدند.
