انسان شناسی
حامد وحدتی نسب؛ عالیه عبداللهی
چکیده
کتاب انسان خداگونه: تاریخ مختصر آینده بخش دوم از سه‌‌گانۀ انسان خردمند، انسان خداگونه، و 21 درس برای قرن 21ام است. در این کتاب، نویسنده (یووال نوح هراری) کوشیده است تا با مروری کلی بر تطور اندیشۀ بشر از آغاز و به‌ویژه پس از انقلاب علمی و ظهور زیرشاخه‌های اومانیسم (لیبرالیسم، سوسیالیسم، و فاشیسم) این گزاره را مطرح کند که خلق اینترنتِ ...
بیشتر
کتاب انسان خداگونه: تاریخ مختصر آینده بخش دوم از سه‌‌گانۀ انسان خردمند، انسان خداگونه، و 21 درس برای قرن 21ام است. در این کتاب، نویسنده (یووال نوح هراری) کوشیده است تا با مروری کلی بر تطور اندیشۀ بشر از آغاز و به‌ویژه پس از انقلاب علمی و ظهور زیرشاخه‌های اومانیسم (لیبرالیسم، سوسیالیسم، و فاشیسم) این گزاره را مطرح کند که خلق اینترنتِ همهچیز و بهرهمندی از الگوریتمهایی بهمراتب کاملتر و دقیقتر از الگوریتمهای ذهن انسان توسط گوگل و فیسبوک به زوال لیبرالیسم، ظهور کیشِ دیتا (دیتائیسم)، و درنهایت بیاستفادهشدن بشر امروزین منجر خواهد شد. درکنار مقابله و بازبینی متن ترجمه و ارائۀ ایرادات و حذفیات، نگارندگان کوشیدهاند تا نشان دهند که امکان دارد آینده به چنین سمتوسویی نرود، اگر انسان‌ها بتوانند با کمکگرفتن از آگاهی جهانشمولی که اکنون بیش از هر زمان دیگر به آن مسلحاند، از سیر تحولات در گذشته درس بیاموزند و پیش از رخدادن آیندۀ مدنظر نویسندۀ کتاب برایش چارهاندیشی کنند.
باستان شناسی
حامد وحدتی‌نسب
چکیده
کارلتون استیونز کوون از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های باستان‌شناسیِ پیش از تاریخ ایران است که در حدود هفتاد سال پیش به نخستین پژوهش‌هایِ سازمان‌یافته در باستان‌شناسی ایران همت گماشت. برای سالیان متمادی باستان‌شناسان ایرانی آثار کوون را مطالعه کرده و استادان در کلاس درس آن‌ها را تدریس کرده‌اند. اکنون و پس از گذشت هفت دهه لزوم بازبینی ...
بیشتر
کارلتون استیونز کوون از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های باستان‌شناسیِ پیش از تاریخ ایران است که در حدود هفتاد سال پیش به نخستین پژوهش‌هایِ سازمان‌یافته در باستان‌شناسی ایران همت گماشت. برای سالیان متمادی باستان‌شناسان ایرانی آثار کوون را مطالعه کرده و استادان در کلاس درس آن‌ها را تدریس کرده‌اند. اکنون و پس از گذشت هفت دهه لزوم بازبینی کارهای کوون بیش از پیش احساس میشود. در این نوشتار این بازبینی از چندین نگاه انجام شده است: مبانی نظری کار میدانی، میزان تخصص‌گرایی (تطابق تخصص سرپرست با پژوهش)، ره‌یافت عملی کاوش، نحوۀ ثبت و ضبط مواد فرهنگی، و چگونگی آنالیز مواد فرهنگی. نتایج بازنگری کارهای میدانی کوون در ایران حاکی از این است که او در ره‌یافت‌های نظری و عملی خود ضعف‌های فراوانی داشت و بیش از آن‌که دغدغۀ انجام‌دادن صحیح کار میدانی باستان‌شناسی داشته باشد، بیشتر درپی کشف بقایای اسکلتی انسان نئاندرتال بوده است. ازدیگرسوی، نگاهی به کارنامۀ انتشاراتی کوون عقاید به‌غایت نژادپرستانه درکنار سابقۀ عضویت او در ارتش و آژانس اطلاعاتی ایالات متحده (سیا) در جنگ جهانی دوم و جنگ سرد و هم‌چنین پرسش‌های فراوان بی‌پاسخ دربارۀ چرایی انتخاب محوطه‌های موردکاوش قرارگرفته در ایران این فرض را قوّت می‌بخشد که باستان‌شناسی اولویت نخست کوون در ایران نبوده است.
باستان شناسی
حامد وحدتی نسب
چکیده
کتاب پیدایی و زوال سومین شامپانزه: چگونه میراث حیوانی ما بر مسیر زندگیمان تأثیر گذارده است؟ اثر جرد دایموند از برترین آثار در پیوند زیست‌‌شناسیِ تطوری و پیچیدگی‌‌های فرهنگی جوامع انسانی است. نویسنده در این اثر کوشیده تا ریشۀ بسیاری از رفتارهای اجتماعی انسان‌های امروزین را در زیست‌‌شناسیِ به‌ارث‌رسیده از اجداد کهن انسان‌ها ...
بیشتر
کتاب پیدایی و زوال سومین شامپانزه: چگونه میراث حیوانی ما بر مسیر زندگیمان تأثیر گذارده است؟ اثر جرد دایموند از برترین آثار در پیوند زیست‌‌شناسیِ تطوری و پیچیدگی‌‌های فرهنگی جوامع انسانی است. نویسنده در این اثر کوشیده تا ریشۀ بسیاری از رفتارهای اجتماعی انسان‌های امروزین را در زیست‌‌شناسیِ به‌ارث‌رسیده از اجداد کهن انسان‌ها جست‌وجو کند و در این امر بسیار موفق بوده است. یگانه نقطه‌ضعف کتاب به‌‌روزنبودن مطالب آن است؛ موضوعی که دست‌مایۀ نگارش نقد پیش‌رو شده است. در این نوشتار تلاش شده تا در مواردی که کشفیات جدیدتر از زمان نگارش کتاب در تأیید برخی موارد مطرح‌شده از جانب نویسنده نیستند، مطالب بیان و کتاب به‌‌روزرسانی شود. در کتاب، داستان پیدایی و زوال گونۀ انسان به پنج بخش تقسیم میشود. بخش‌های نخست و دوم کتاب (فصول یکم تا هفتم) دربرگیرندۀ شواهد استخوانی، ابزارها، و ژن‌هاست که در قامت مدارک باستان‌شناختی و زیستی عرضه میشود. بخش سوم (فصول هشتم تا دوازدهم) به ویژگی‌های فرهنگی اشاره می‌‌کند که انسان را از جانوران متمایز کرده است. در دو بخش انتهایی کتاب، نویسنده بر خصایص ویران‌گر گونۀ انسان مروری اجمالی داشته و ریشۀ برخی از این ویژگی‌‌ها را در زیست‌‌شناسی کهن انسان ردیابی کرده است.
باستان شناسی
حامد وحدتی نسب
چکیده
کتاب انسان خردمند، تاریخ مختصر بشر ازجملۀ پژوهش‌هایی است که در جهان با عنوان رویکرد تاریخ کلان طبقه‌بندی میشود. کتاب یادشده به‌قلم یووال نوح هراری از دانش‌آموختگان مشرب فکری جرد دایموند به‌‌رشتۀ تألیف درآمده است. نویسنده درخلال چهار فصل عمدۀ کتاب با عناوین انقلاب شناختی، انقلاب کشاورزی، وحدت بشر و انقلاب علمی کوشیده است فرازونشیب‌های ...
بیشتر
کتاب انسان خردمند، تاریخ مختصر بشر ازجملۀ پژوهش‌هایی است که در جهان با عنوان رویکرد تاریخ کلان طبقه‌بندی میشود. کتاب یادشده به‌قلم یووال نوح هراری از دانش‌آموختگان مشرب فکری جرد دایموند به‌‌رشتۀ تألیف درآمده است. نویسنده درخلال چهار فصل عمدۀ کتاب با عناوین انقلاب شناختی، انقلاب کشاورزی، وحدت بشر و انقلاب علمی کوشیده است فرازونشیب‌های داستان تطور انسان را از حوالی صد هزار سال پیش تا رسیدن به عصر مدرن روایت کند. گرچه نویسنده و مترجم و ویراستاران همگی از قلمی شیوا و جذاب برخوردارند، برخی ایرادات محتوایی منجر شده برخی انتقادات به رویکرد علمی نویسنده فراگیر شود. شاید مهمترین نقد وارده به کتاب سادهانگاری بیش از اندازه و وسواس کم درخصوص ارائۀ مدلها و تاریخهاست. نویسنده در هیچ بخشی از کتاب توضیح نداده که چرا مبدأ انقلاب شناختی را هفتاد هزار و نه همچون بیشینۀ پژوهشگران پنجاه هزار سال قرار داده است. هم‌چنین وی خواننده را دربارۀ شخصیت اصلی کتاب (انسان خردمند) تاحدودی سردرگم رها می‌‌کند. اینکه مراد نویسنده انسان هوشمند ابتدایی (homo sapiens) است یا انسان هوشمند هوشمند (homo sapiens sapiens) هرگز مشخص نمیشود.
