زبان و ادبیات عربی
زهرا هادوی خلیل آباد؛ حسین ایمانیان؛ علی بشیری
چکیده
ترجمه، بیش از آن‌که «ابزاری» برای برگرداندن دانش و آگاهی از یک زبان به زبان دیگر باشد، «فرایندی» در بازتاب‌‌دادن مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است. برای بهبود چنین بازتابی، میتوان از دیدگاههای نوین ترجمه، زبانشناسی، و گفتمانی بهره برد. یکی از دیدگاههای نوین ترجمه پیش‌نهادة کارمن گارسس اسپانیایی در سال 1994 و ...
بیشتر
ترجمه، بیش از آن‌که «ابزاری» برای برگرداندن دانش و آگاهی از یک زبان به زبان دیگر باشد، «فرایندی» در بازتاب‌‌دادن مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است. برای بهبود چنین بازتابی، میتوان از دیدگاههای نوین ترجمه، زبانشناسی، و گفتمانی بهره برد. یکی از دیدگاههای نوین ترجمه پیش‌نهادة کارمن گارسس اسپانیایی در سال 1994 و دارای چهار سطح «معنایی ـ لغوی»، «نحوی ـ واژه‌‌ساختی»، «گفتمانی ـ کارکردی»، و «سبکی ـ عملی» است که به‌کمک آن‌ها میتوان «افزایش، مانش (نگه‌داری)، و کاهش» اطلاعات متن اصلی را در متن ترجمه بررسی کرد. در این نظریه، از راه شمارش ویژگیهای مثبت و منفی ترجمه، «کفایت و مقبولیت» ترجمه نیز ارزیابی میشود. در جستار پیشِ‌رو، به نقد ترجمة حبیب‌‌الله عباسی از کتاب الصوفیه و السوریالیۀ ادونیس برپایة این نظریه پرداخته میشود. مترجم به‌دلیل پیش‌‌گرفتن شیوة «مترادف‌‌نویسی» و آوردن پینوشتهای کمابیش زیاد بر حجم متن ترجمه افزوده است، ولی براساس معیارهای مطرح‌‌شده نزد گارسس ترجمة او نگه‌دارندة اطلاعاتِ متن مبدأ است و باوجودی که میتوان بر روش مترجم در برگرداندن اصطلاح‌‌ها و نوع ترجمة واژه‌به‌واژه خرده گرفت، درمجموع، ترجمة وی دارای درجة کفایت و مقبولیتی است که در نظریة گارسس آمده است.
زبان و ادبیات عربی
حسام حاج مؤمن سیچانی
چکیده
این پژوهش به بررسی ترجمۀ محمد باهر از کتاب النقد الادبی اصوله و مناهجه، اثر سیدقطب، از منظر انتقال اطلاعات میپردازد. مسئله این است که در ترجمۀ کتاب مذکور مهمترین چالشهای انتقال اطلاعات چیست؟ عملکرد مترجم از منظر انتقال اطلاعات در چه محورهایی و چرا دچار آسیب شده است؟ روش مطالعه توصیفی ـ تحلیلی است. ابتدا کتاب عربی با ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی ترجمۀ محمد باهر از کتاب النقد الادبی اصوله و مناهجه، اثر سیدقطب، از منظر انتقال اطلاعات میپردازد. مسئله این است که در ترجمۀ کتاب مذکور مهمترین چالشهای انتقال اطلاعات چیست؟ عملکرد مترجم از منظر انتقال اطلاعات در چه محورهایی و چرا دچار آسیب شده است؟ روش مطالعه توصیفی ـ تحلیلی است. ابتدا کتاب عربی با ترجمۀ فارسی تطبیق داده و بررسی شده که ترجمه در چه مواردی دچار آسیب شده است. سپس، تلاش شده است تا آسیب‌‌ها در چهارچوبی منظم دسته‌‌بندی شوند. ذیل هر دسته، آسیب‌‌ها تحلیل شده و دلایلشان توصیف شده است. نظریۀ منتخب برای مطالعۀ نظریۀ «نوع‌‌‌‌شناسی متن» از کاترینا رایس است. نخست داده‌‌های این نظریه به‌‌عنوان مبانیِ مطالعه تبیین می‌‌شوند. سپس، کتاب عربی از منظر ژانرِ متن تحلیل میشود و درنهایت نمونه‌‌های آسیب‌‌ها تحلیل می‌‌شوند. این تحلیل نشان می‌‌دهد ترجمۀ مذکور از منظر انتقال اطلاعات در پنج محور دچار آسیب شده است: اصطلاح، واژه، ترکیب واژه‌‌ها، جمله، و روابط میان جمله‌‌ها. درنهایت استنتاج میشود که چالش عمدۀ ترجمۀ کتاب مذکور یکی نوسان‌داشتنِ زبان میان نقش اطلاعاتی و بیانی و دیگری استشهاد از متن‌‌های متنوعی است که در کتاب نقل شده است.
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
گلرخ سعیدنیا
چکیده
(1396، تهران، نشر نی، 358 صفحه، چاپ دوم؛ چاپ اول 1390) پرداخته می شود. در دوران اخیر فرایند نقد به مرحله ای از رشد خود رسیده که در زمینه های بسیار متنوعی تأثیرگذار بوده است. به این منظور، ابتدا زمینه‌ای از نظریه‌هایی که در این کتاب موردبحث قرار گرفته و مطلبی کوتاه راجع‌به نویسندۀ کتاب ارائه شده است و سپس مروری کوتاه بر آثاری از فاولر ...
بیشتر
(1396، تهران، نشر نی، 358 صفحه، چاپ دوم؛ چاپ اول 1390) پرداخته می شود. در دوران اخیر فرایند نقد به مرحله ای از رشد خود رسیده که در زمینه های بسیار متنوعی تأثیرگذار بوده است. به این منظور، ابتدا زمینه‌ای از نظریه‌هایی که در این کتاب موردبحث قرار گرفته و مطلبی کوتاه راجع‌به نویسندۀ کتاب ارائه شده است و سپس مروری کوتاه بر آثاری از فاولر می شود که بنیان گذار زبان شناسی انتقادی بوده و رویکردهای انتقادی دیگری را رقم زده است. تبلور و تحقق نظریات فاولر بعدها در آثار صاحب نظران علوم انسانی به‌خصوص زبان شناسی، جامعه شناسی، و... بهچشم می خورد. این بررسی با رویکردی فرمالیستی و انتقادی به نقد ترجمۀ کتاب موردنظر میپردازد و به ارزیابی معادل سازی ها و پیوست های الحاقی (شامل واژه نامه ها و کتاب نامه ها) مترجم می پردازد، با این نتیجه گیری که بخشی از این ملحقات که به آن اشاره شده ضروری نبوده است و کمکی به درک بهتر مخاطب نمی کند.
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
رامین گلشائی
چکیده
این مقاله به بررسی و نقد ترجمة کتاب استعاره، نوشتة دیوید پانتر، میپردازد که محمدمهدی مقیمی‌زاده آن را به فارسی ترجمه کرده و انتشارات علم آن را منتشر کرده است. پانتر در این کتاب کارکردهای استعاره را در حوزه‌های مختلف دانش بشری، از ادبیات و فلسفه تا سیاست و روان‌کاوی، می‌کاود. ترجمة کتاب از دو منظر صوری و محتوایی بررسی شده است. در ...
بیشتر
این مقاله به بررسی و نقد ترجمة کتاب استعاره، نوشتة دیوید پانتر، میپردازد که محمدمهدی مقیمی‌زاده آن را به فارسی ترجمه کرده و انتشارات علم آن را منتشر کرده است. پانتر در این کتاب کارکردهای استعاره را در حوزه‌های مختلف دانش بشری، از ادبیات و فلسفه تا سیاست و روان‌کاوی، می‌کاود. ترجمة کتاب از دو منظر صوری و محتوایی بررسی شده است. در بررسی صوری کتاب به‌لحاظ فنی، ساختاری، ویژگیهای ویرایشی، و نگارشی بررسی شده است. ارزیابی محتوایی اثر شامل بررسی دقت و صحت ترجمه و معادل‌گزینی‌ها میشود. اضافه‌شدن بخشی تحت عنوان پینوشتهای مترجم در ترجمۀ فارسی، پانویسی اصطلاحات تخصصی و اسامی خاص، و روانی نثر ترجمه از نقاط قوت کتاب است. ازسوی‌دیگر، وجود اشکالات ویرایشی و نگارشی، ضعف در معادل‌گزینی‌های دقیق، عدم یک‌دستی در انتخاب معادل‌ها، ضعف در رمزگشایی از ساختار زبان مبدأ، و مخدوش‌شدن استعاره‌ها در فرایند ترجمه از نقاط ضعف این کتاب است. کتاب استعاره این پتانسیل را دارد که افق‌های فکری جدیدی را پیش‌روی خوانندگان فارسی‌زبان بگشاید، به‌خصوص برای خوانندگانی که زمینة مختصری درباب موضوع داشته باشند. بااین‌حال، فهم بهتر مثال‌ها و استعاره‌های به‌کاررفته در آن‌ها نیازمند مراجعه به متن اصلی خواهد بود.
زبان‌های خارجی
اسماعیل فرنود
چکیده
اثر ترجمه‌شده را با دیدگاههای متفاوتی میتوان مطالعه کرد؛ یکی از این دیدگاه‌ها معیارهای نقد ترجمه مبتنی‌بر کارکرد ترجمه است. گاهی این کارکرد بیشتر فرامتنی است و گاهی به گفتمانی میپردازد که اثر ترجمه‌شده در جامعۀ مقصد تولید می‌کند. مطالعه و بررسی مقابله‌ای متن مبدأ و متن مقصد، به‌لحاظ زبانی، آموزشی، و در سنجش کیفیت ترجمه ...
بیشتر
اثر ترجمه‌شده را با دیدگاههای متفاوتی میتوان مطالعه کرد؛ یکی از این دیدگاه‌ها معیارهای نقد ترجمه مبتنی‌بر کارکرد ترجمه است. گاهی این کارکرد بیشتر فرامتنی است و گاهی به گفتمانی میپردازد که اثر ترجمه‌شده در جامعۀ مقصد تولید می‌کند. مطالعه و بررسی مقابله‌ای متن مبدأ و متن مقصد، به‌لحاظ زبانی، آموزشی، و در سنجش کیفیت ترجمه مفید است که به آن ارزیابی ترجمه می‌گوییم. نقد ترجمه «باید به این مسئله بپردازد که ترجمه در جامعة مقصد چه می‌کند» (فرحزاد 1387: 39). مترجم محصولی را تولید می‌کند و این محصول در جامعۀ مقصد مصرف میشود و درنتیجه تولید فکر و ایدئولوژی می‌کند. در این نوع مطالعه، بازتاب کار مترجم فراتر از بررسی درست یا اشتباهبودن ترجمۀ یک واژه است. تفکر انتقادی باید کل گفتمان و پیآمدهای مجموعۀ تولیدشده را هدف قرار دهد. در این نوشتار، نگاهی میاندازیم به پذیرش آثار کریستیان بوبن و نقش ترجمه‌های این آثار توسط مهوش قویمی در معرفی این نویسندۀ فرانسوی به مخاطبان فارسی‌زبان.
اقتصاد
وحید محمودی؛ محمد تیو
چکیده
کتاب بازنگری در مفهوم نابرابری (Inequality Reexamined) یکی از آثار آمارتیا سن است که در سال 1992 منتشر شد. در این کتاب، سن با ارزیابی رویکردهای مختلف نسبت به نابرابری، به تبیین این مقوله درقالب رویکرد قابلیت محور میپردازد و برابری واقعی فرصت‌ها را تنها ازطریق برابری قابلیت‌ها (یا حذف نابرابری‌های آشکار در قابلیت‌ها) امکان‌پذیر می‌داند. سن ...
بیشتر
کتاب بازنگری در مفهوم نابرابری (Inequality Reexamined) یکی از آثار آمارتیا سن است که در سال 1992 منتشر شد. در این کتاب، سن با ارزیابی رویکردهای مختلف نسبت به نابرابری، به تبیین این مقوله درقالب رویکرد قابلیت محور میپردازد و برابری واقعی فرصت‌ها را تنها ازطریق برابری قابلیت‌ها (یا حذف نابرابری‌های آشکار در قابلیت‌ها) امکان‌پذیر می‌داند. سن در این کتاب بر این باور است که «نابرابری» موضوع محوری در تمامی رویکردها و نظریههای اجتماعی است، لذا میبایستی بهجای مطرحکردن سؤال «چرا برابری؟»، سؤال «برابری در چه حوزهای؟» در دستورکار قرار گیرد. این کتاب را مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با ترجمة پرویز قاسمی و آزیتا گلزاده قشلاقچایی در سال 1394 به‌چاپ رساند که در چند صفحة آتی به نقد ترجمة صورتگرفته پرداخته میشود. برمبنای این نقد، هرچند ترجمة صورتگرفته روایی نوشتاری مناسبی دارد، اما ازمنظر چگونگی ترجمه، با اشکالات بسیاری دستبهگریبان است؛ لذا ازلحاظ انتقال معنی ازیکسو و نوع تأثیر متن ازسوییدیگر، موفق عمل نکرده است.
روش‌شناسی
آرش موسوی؛ محمد امین برادران نیکو
چکیده
در این مقاله می‌خواهیم به معرفی، نقد، و بررسی کتاب در جست‌وجوی روش نوشتة جان لا و ترجمة مجتبی عزیزی بپردازیم. جان لا این کتاب را با عنوان After Method در سال 2004 نوشته و انتشارات راتلج آن را منتشر کرده است. در جست‌وجوی روش خواستار تحولی عمیق در روش‌شناسی است و به نقد هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی رایج میپردازد. در مقدمة مقاله، به زمینة ...
بیشتر
در این مقاله می‌خواهیم به معرفی، نقد، و بررسی کتاب در جست‌وجوی روش نوشتة جان لا و ترجمة مجتبی عزیزی بپردازیم. جان لا این کتاب را با عنوان After Method در سال 2004 نوشته و انتشارات راتلج آن را منتشر کرده است. در جست‌وجوی روش خواستار تحولی عمیق در روش‌شناسی است و به نقد هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی رایج میپردازد. در مقدمة مقاله، به زمینة نظری پیدایش کتاب، ایدههای اصلی آن، و معرفی مؤلف و مترجم اشاره میشود. درادامه، کتاب از دو جهت صوری و محتوایی موردنقد قرار میگیرد. از جهت صوری برخی نکات نگارشی، حروفچینی، صفحهآرایی، و اشتباهات تایپی بیان میشود. در بخش محتوایی، ابتدا ترجمة اصطلاحات تخصصی متن موردبحث قرار میگیرد. سپس جملاتی از کتاب انتخاب شده که ترجمة آن فهم مطلب را دشوار کرده است. میان متن اصلی و متن ترجمه مقایسههایی صورت گرفته و اشکالات ترجمه نشان داده شده است. پس از آن پیشنهاداتی نیز ارائه شده است. ترجمۀ چنین آثار بدیعی، ازیکسو، ادبیات بحث به زبان فارسی را گسترده و غنی میسازد و ازسوی‌دیگر، همواره با دشواریهایی روبهرو است. ابهام در ترجمة برخی اصطلاحات تخصصی و ناتوانی در انتقال درست مفاهیم به خواننده مشکلات اصلی ترجمه است.
فلسفه
علی کرباسی زاده اصفهانی
چکیده
در این مقاله، پس از اشاره به جایگاه تاریخ فلسفۀ راتلج درمیان تاریخ فلسفه‌های موجود در زبان فارسی، اوصاف شکلی و محتوایی ترجمۀ فارسی جلد سوم این تاریخ فلسفه، به‌قلم آقای حسن مرتضوی، نقد و بررسی شده است. از کاستی‌های این ترجمه میتوان به جاافتادگی‌ها، به‌کارگیری‌ها واژه‌های فرنگی، بی‌توجهی به معادل‌های تخصصی، یک‌دست‌نبودن اصطلاحات ...
بیشتر
در این مقاله، پس از اشاره به جایگاه تاریخ فلسفۀ راتلج درمیان تاریخ فلسفه‌های موجود در زبان فارسی، اوصاف شکلی و محتوایی ترجمۀ فارسی جلد سوم این تاریخ فلسفه، به‌قلم آقای حسن مرتضوی، نقد و بررسی شده است. از کاستی‌های این ترجمه میتوان به جاافتادگی‌ها، به‌کارگیری‌ها واژه‌های فرنگی، بی‌توجهی به معادل‌های تخصصی، یک‌دست‌نبودن اصطلاحات به‌کاررفته، ترجمه‌های وارونه، بیدقتیها و سهلانگاریهای فراوان، و ناآگاهی از معانی یا مفاهیم دقیق واژه‌های فلسفی عصر میانه اشاره کرد. این ترجمه درمجموع ناکارآمد، غیرفنی، و نارسا معرفی شده است.
زبان و ادبیات عربی
علی بشیری؛ علیرضا کاوه نوش‌آبادی
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 1-22
چکیده
یکی از کتاب‌های مهمی که در عرصة شعر معاصر عربی نگاشته شده است الشعر العربی المعاصر قضایاه و ظواهره الفنیة و المعنویة اثر عزالدین اسماعیل، منتقد نام‌دار ادبیات عربی، است. این کتاب با ترجمة سیدحسین سیدی و با عنوان بررسی جنبههای هنری ــ معنایی شعر معاصر عرب به‌چاپ رسیده است. این پژوهش ازمنظر روابط جانشینی و هم‌نشینی که سوسور، زبان‌شناس ...
بیشتر
یکی از کتاب‌های مهمی که در عرصة شعر معاصر عربی نگاشته شده است الشعر العربی المعاصر قضایاه و ظواهره الفنیة و المعنویة اثر عزالدین اسماعیل، منتقد نام‌دار ادبیات عربی، است. این کتاب با ترجمة سیدحسین سیدی و با عنوان بررسی جنبههای هنری ــ معنایی شعر معاصر عرب به‌چاپ رسیده است. این پژوهش ازمنظر روابط جانشینی و هم‌نشینی که سوسور، زبان‌شناس معروف، از آن سخن بهمیان آورده است، به نقد و بررسی این ترجمه پرداخته است. در مقالة پیش‌روی از رهگذر روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیهبر مطالعات ترجمة توصیفی محصولمدار به پارههایی از ترجمة این کتاب پرداختهایم و آن‌ها را زیر ذرهبین نقد و تحلیل قرار دادهایم و سپس، ترجمهای پیشنهادی ارائه کردهایم. بهطور کلی، باید گفت که ترجمة این کتاب باوجود تلاشها و زحمات فراوان مترجم در انتقال مطالب از زبان مبدأ به زبان مقصد با اشکالاتی روبهروست که میتواند ناشی از ناآشنایی یا نداشتن دقت کافی مترجم درمورد دو زبان مبدأ و مقصد و نیز اصطلاحاتی باشد که در حوزة واژگانی و اصطلاحی این زبانها کاربست مناسب و بهجای خود را دارد.
زبان‌های خارجی
اسماعیل فرنود
دوره 18، شماره 3 ، خرداد 1397، ، صفحه 97-114
چکیده
نقد ترجمه از شاخه‌های اصلی ترجمه‌‌شناسی کاربردی محسوب میشود و ارزیابی ترجمه زیرمجموعه‌ای از نقد ترجمه است. در ارزیابی تمرکز منتقد بیشتر بر غلط‌‌یابی است که به آن نقد کمّی می‌گوییم. اما در یک نقد جامع، به جنبههای کیفی و فرامتنی هم باید پرداخت. ارائة اولین ترجمه از آثار مهمِ نویسنده‌ای تأثیرگذار بسیار حساس و پراهمیت ...
بیشتر
نقد ترجمه از شاخه‌های اصلی ترجمه‌‌شناسی کاربردی محسوب میشود و ارزیابی ترجمه زیرمجموعه‌ای از نقد ترجمه است. در ارزیابی تمرکز منتقد بیشتر بر غلط‌‌یابی است که به آن نقد کمّی می‌گوییم. اما در یک نقد جامع، به جنبههای کیفی و فرامتنی هم باید پرداخت. ارائة اولین ترجمه از آثار مهمِ نویسنده‌ای تأثیرگذار بسیار حساس و پراهمیت است. محمدتقی غیاثی یکی از مترجمان شناختهشده است که سه اثر از مجموعۀ بیستجلدی روگُن ماکار را ترجمه کرده است. سه کتاب زمین، سهم سگان شکاری، و دارایی خانوادة روگن، که درحالحاضر تنها ترجمه‌های موجود از آن‌ها ترجمه‌های غیاثی هستند. در این نوشته، پس از مقدمهای دربارۀ معیارهای نقد ترجمه و تمایزش با ارزیابی، نگاهی کلی داریم به ترجمه‌های غیاثی از زولا. نگارنده بر آن است تا با برجستهکردن ویژگیهای تکرارشده و مشترک در هر سه اثر، بهنوعی به رویکرد و عادات مترجم دست یابد.
زبان و ادبیات عربی
مهین حاجی‌زاده
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 81-103
چکیده
در عصر حاضر، مباحث مرتبط با معنی‌شناسی عمق و دامنۀ بیش‌تری به خود گرفته است و اندیشمندان این رشته مباحث و نظریههای مختلفی در این زمینه عرضه کردهاند و دانش زبانشناسی، به‌ویژه معنی‌شناسی، به‌صورت علمی مستقل مطرح شده است. ازجملۀ این دانشمندان احمد مختار عمر است که با تألیف کتاب علم الدلالة به نظریههای معنی‌شناسی ...
بیشتر
در عصر حاضر، مباحث مرتبط با معنی‌شناسی عمق و دامنۀ بیش‌تری به خود گرفته است و اندیشمندان این رشته مباحث و نظریههای مختلفی در این زمینه عرضه کردهاند و دانش زبانشناسی، به‌ویژه معنی‌شناسی، به‌صورت علمی مستقل مطرح شده است. ازجملۀ این دانشمندان احمد مختار عمر است که با تألیف کتاب علم الدلالة به نظریههای معنی‌شناسی پرداخته است. اثر یادشده را سیدحسین سیدی به زبان فارسی برگردانده است. نگارنده در پژوهش حاضر درصدد است، با تکیه بر روش نقد و تحلیل، این اثر را واکاوی کند و نقاط ضعف و قوّت آن را بازشناساند. در این زمینه نخست به بررسی اجمالی متن مبدأ و سپس به نقد ترجمۀ آن پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌‌دهد که از اثر حاضر فقط میتوان به‌‌عنوان یک کتاب کمکدرسی برای دروس فقه اللغة، واژهشناسی، زبانشناسی کاربردی، و ترجمه استفاده کرد؛ اما این اثر جامعیت یک کتاب درسی را ندارد.
زبان و ادبیات عربی
علی سعیداوی
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 137-158
چکیده
کتاب أسس علم اللغة العربیة ازجمله آثار برجستۀ محمود فهمی حجازی است که در زمینۀ زبانشناسی عربی به رشته تحریر درآمده است. برگردان این کتاب به زبان فارسی برای رشته زبان و ادبیات عربی کاملاً ضروری به نظر میرسد. بنابراین، اقدام سید حسن سیدی برای ترجمة این کتاب قابل تقدیر است. اما، باوجود زحمات زیادی که ایشان در این راه مبذول ...
بیشتر
کتاب أسس علم اللغة العربیة ازجمله آثار برجستۀ محمود فهمی حجازی است که در زمینۀ زبانشناسی عربی به رشته تحریر درآمده است. برگردان این کتاب به زبان فارسی برای رشته زبان و ادبیات عربی کاملاً ضروری به نظر میرسد. بنابراین، اقدام سید حسن سیدی برای ترجمة این کتاب قابل تقدیر است. اما، باوجود زحمات زیادی که ایشان در این راه مبذول داشته اند، به نظر میرسد ترجمۀ ایشان خالی از اشکال نیست. نگارنده در این جستار، براساس رویکرد متنمدار، به نقد و بررسی این ترجمه در دو سطح واژگان و جملات پرداخته است و درآخر به نتایجی میرسد که مهمترین آن‌ها حاکی از آن است که مترجم در معادل گزینی برخی اصطلاحات دچار لغزش شده است. همچنین، پایبندی مفرطِ مترجم به ساختار زبان عربی و نیز ناآگاهی کافی از برخی نظریات و مسائل زبانشناسی ترجمه، مانند هم‌نشینی، موجب شده در مواردی ترجمه گنگ و نامفهوم از آب درآید.
زبان و ادبیات عربی
علیرضا نظری
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 217-233
چکیده
گرچه از چاپ اول این کتاب بیش از چهل سال می‌گذرد، دربین کتب فقه اللغة از اهمیت بالایی برخوردار است. باتوجه‌به سرفصل‌های مشترک در اغلب کتاب‌های این حوزه آن‌چه جایگاه اثر را تقویت می‌کند جامعیت و تحلیل علمی و پرهیز از نقل و روایت محض است؛ هرچند کتاب‌های دیگری نیز بعد از این کتاب به چاپ رسیده‌اند، ولی جایگاه و مشخصة علمی کتاب رمضان ...
بیشتر
گرچه از چاپ اول این کتاب بیش از چهل سال می‌گذرد، دربین کتب فقه اللغة از اهمیت بالایی برخوردار است. باتوجه‌به سرفصل‌های مشترک در اغلب کتاب‌های این حوزه آن‌چه جایگاه اثر را تقویت می‌کند جامعیت و تحلیل علمی و پرهیز از نقل و روایت محض است؛ هرچند کتاب‌های دیگری نیز بعد از این کتاب به چاپ رسیده‌اند، ولی جایگاه و مشخصة علمی کتاب رمضان عبدالتواب را نداشتهاند. حمیدرضا شیخی در سال 1367 ش ترجمهای از کتاب مذکور بهدست داده است که با نقد و بررسی آن بهشیوة استقراء تام و تطبیق اصطلاحی و ساختاری ترجمة وی با اصل اثر این نتایج عمده حاصل شد که ترجمة فارسی کتاب صرفنظر از اغلاط چاپی نهچندان کم و برخی اشتباهات در فهم و انتقال مفاهیم درمجموع ترجمهای قابلقبول و مورداطمینان است. شاید مهمترین نکته در این ترجمه عدم برگردان شواهد شعری است که جز در یک فصل، در بقیة کتاب بدون ترجمه رها شده و چهبسا استنباط مترجم این بوده است که ذکر این ابیات به‌‌عنوان نمونة آوایی، صرفی، یا نحوی بوده و بُعد معنایی و مفهومی آن مدنظر مؤلف قرار نداشته است. ولی باید پذیرفت که مخاطب اصلی اثر عربزبانان یا عربیدانان هستند و مخاطب ترجمه غالباً غیرعربزبانان.
زبان و ادبیات فارسی
داوود عمارتی‌مقدم
دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، ، صفحه 155-175
چکیده
چکیده مقالهی حاضر، به بررسیِ انتقادیِ کتاب رسالههای شعری فیلسوفان مسلمان، به کوشش دکتر سید مهدی زرقانی و دکتر حسن حسن زادهی نیری اختصاص دارد. در این مقاله نشان خواهیم داد که به دلایلی، از جمله بدفهمیِ قسمتهایی از متن عربی، تکیه بر نسخ مغلوط، عدم آشنایی مترجمان با یافتههای دیگر محققانی که به بررسیِ رسالههای شعری ...
بیشتر
چکیده مقالهی حاضر، به بررسیِ انتقادیِ کتاب رسالههای شعری فیلسوفان مسلمان، به کوشش دکتر سید مهدی زرقانی و دکتر حسن حسن زادهی نیری اختصاص دارد. در این مقاله نشان خواهیم داد که به دلایلی، از جمله بدفهمیِ قسمتهایی از متن عربی، تکیه بر نسخ مغلوط، عدم آشنایی مترجمان با یافتههای دیگر محققانی که به بررسیِ رسالههای شعری فلاسفه‌ی مسلمان پرداختهاند و... ، متاسفانه ترجمهی فارسی این رسالهها را نمیتوان چندان قابل اعتماد دانست. همچنین از آنجا که در کتاب رسالههای شعری فیلسوفان مسلمان، برای توضیح پارهای مسائل بارها به کتاب بوطیقای کلاسیک ارجاع داده شده است، بررسیِ این کتاب نیز به موازات ترجمه‌های رسالههای شعریِ فلاسفه‌ی مسلمان ضرورت دارد. بنابراین، در بخش نخست مقاله به طور مختصر به کتاب بوطیقای کلاسیک و در بخش دوم به تفصیل به ترجمهی رسالههای شعری فلاسفه‌ی مسلمان پرداخته شده و کاستی‌های هر یک مورد بررسی قرار گرفته است.
زبان و ادبیات فارسی
هادی یاوری
دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، ، صفحه 207-229
چکیده
چکیده کتاب جستارهایی درباب نظریة روایت و روایتشناسی (حرّی، 1392) که دربردارندة هفت مقالة ترجمهای و سه مقاله تألیفی است، با هدف ارائة منسجم و هدفمند مهمترین جنبههای نظریة ]عمومی[ روایت و ارائة تحلیلهای روایی مناسبی از متون فارسی برای استفاده هرچه بهتر فارسی زبانان علاقمند به این حوزه ترجمه و تألیف شده است. در نوشتار حاضر ...
بیشتر
چکیده کتاب جستارهایی درباب نظریة روایت و روایتشناسی (حرّی، 1392) که دربردارندة هفت مقالة ترجمهای و سه مقاله تألیفی است، با هدف ارائة منسجم و هدفمند مهمترین جنبههای نظریة ]عمومی[ روایت و ارائة تحلیلهای روایی مناسبی از متون فارسی برای استفاده هرچه بهتر فارسی زبانان علاقمند به این حوزه ترجمه و تألیف شده است. در نوشتار حاضر به ارزیابی جنبههای مختلفی از این متن پرداختهایم و با تکیه بر شواهد فراوان نشان دادیم که این کتاب از جنبههای مختلف کیفیت معادلگزینی و ترجمه؛ مسائل زبانی، ابعاد صوری، مستندسازی و همچنین کیفیت مقالات تألیفی ایراد و خطاهای زیادی دارد و چنانچه به لحاظ صوری و محتوایی نظم ونسق و انسجام بیابد و با افزودن مقالات ترجمهای دیگر و مقالات تألیفی سنجیدهتر تجدید چاپ شود، ممکن است بتواند برخی نیازهای مخاطبان عام روایتشناسی را برطرف کند و یا به عنوان منبعی کمک درسی مورد استفاده قرار گیرد.
زبان و ادبیات عربی
نرگس قندیل‌زاده
دوره 15، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 141-166
چکیده
اقبال روزافزون دانش‌پژوهان به «ادبیات تطبیقی» تألیف و ترجمۀ آثار استواری در این باب را ضروری می‌کند. از آثار ترجمه‌شده در این حوزه، کتاب ادبیات تطبیقی: پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی اثر محمد سعید جمال‌الدین و ترجمۀ سعید حسام‌پور و حسین کیانی است که هم بررسی مستقل و غیر مقابله‌ای و هم کیفیت‌سنجی آن بر اساس مقابله ...
بیشتر
اقبال روزافزون دانش‌پژوهان به «ادبیات تطبیقی» تألیف و ترجمۀ آثار استواری در این باب را ضروری می‌کند. از آثار ترجمه‌شده در این حوزه، کتاب ادبیات تطبیقی: پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی اثر محمد سعید جمال‌الدین و ترجمۀ سعید حسام‌پور و حسین کیانی است که هم بررسی مستقل و غیر مقابله‌ای و هم کیفیت‌سنجی آن بر اساس مقابله با متن اصلی نشان می‌‌دهد که این اثر، به رغم برخی نقاط قوت، بدون بازبینی و اصلاحات کلی و جزئی، صلاحیت لازم برای تدریس به دانشجویان را ندارد و برای استفادۀ سایر علاقهمندان نیز چندان مفید نیست.
