علوم سیاسی
سلمان صادقی زاده
چکیده
تاکنون بسیاری مدرنیته را بهمثابۀ کلیتی یکپارچه در نظر گرفتهاند که در زمان و مکانی خاص متولد شده و بالیده است. در این دیدگاه، مدرنیته بهمثابۀ امری زمانمند و مکانمند پنداشته میشود که با دیگر فرهنگها و اقلیمها ناسازگار و بیگانه است، اما اگر مدرنیته را «متنی فرهنگی» در نظر بگیریم که بسترساز سوژگی انسانی است، میتوانیم ...
بیشتر
تاکنون بسیاری مدرنیته را بهمثابۀ کلیتی یکپارچه در نظر گرفتهاند که در زمان و مکانی خاص متولد شده و بالیده است. در این دیدگاه، مدرنیته بهمثابۀ امری زمانمند و مکانمند پنداشته میشود که با دیگر فرهنگها و اقلیمها ناسازگار و بیگانه است، اما اگر مدرنیته را «متنی فرهنگی» در نظر بگیریم که بسترساز سوژگی انسانی است، میتوانیم نشانگان آن را در تمامی جمعیتهای انسانی به نسبتهای مختلف بیابیم. کتاب سه تقریر رقیب دربارۀ مدرنیته: خروج، اعتراض، وفاداری میکوشد تا با نشاندادن ناسازواریهای نظری در درک امر مدرن بر ماهیت منشوری و چندگانۀ آن تأکید ورزد و امکانهای مختلف در مواجهه با آن را بررسی کند. از این نظر، دشوارۀ کانونی کتاب بررسی امکانات نظریای است که در انگارۀ مدرن نهفتهاند. بدنۀ اصلی اثر به نظرهای شش اندیشمند غربی دربارۀ مدرنیته میپردازد. همچنین در آخرین قسمت کتاب، نظرهای اندیشمندان ایرانی دربارۀ مدرنیته به بحث گذارده میشود و آرای آنها از سه منظر وفاداری به مدرنیته، اعتراض به آن، و خروج از آن بررسی میشود. درمجموع میتوان این اثر را تلاشی ارزنده برای ارائۀ درکی بهتر از مفهوم مدرنیته دانست؛ امری که بهخودی خود میتواند جامعۀ ایرانی را در رویارویی آگاهانهتر با مدرنیته یاری بخشد. مقالۀ حاضر میکوشد تا به دو روش صورتگرایانه (فرمالیستی) و محتوایی کتاب یادشده را موردنقد و ارزیابی قرار دهد.