زبان و ادبیات فارسی
محمد مهدی معلمی؛ سیدعلی قاسم زاده
چکیده
روح‌الارواح فی شرح اسماء الملک‌الفتاح، نوشتة شهاب‌الدین ابوالقاسم احمد‌بن منصور سمعانی (487-534 ق)، کهن‌ترین اثر مستقل در شرح اسماءالله به زبان فارسی است که در برخی از آثار ادبی و عرفانی، ازجمله کشف‌الاسرار میبدی، تأثیر مستقیم گذاشته است. نثر این کتاب روان، سلیس، و درعین‌حال شاعرانه است و گاه برای بیان مفاهیم عرفانی از نثری آهنگین ...
بیشتر
روح‌الارواح فی شرح اسماء الملک‌الفتاح، نوشتة شهاب‌الدین ابوالقاسم احمد‌بن منصور سمعانی (487-534 ق)، کهن‌ترین اثر مستقل در شرح اسماءالله به زبان فارسی است که در برخی از آثار ادبی و عرفانی، ازجمله کشف‌الاسرار میبدی، تأثیر مستقیم گذاشته است. نثر این کتاب روان، سلیس، و درعین‌حال شاعرانه است و گاه برای بیان مفاهیم عرفانی از نثری آهنگین یا مسجع بهره برده است. این کتاب از فواید ادبی، لغوی، زبانی، و حکایات عرفانی برخوردار است. نخستین بار، نجیب مایلهروی در سال 1368 این کتاب را براساس پنج نسخة خطی در انتشارات علمی و فرهنگی به‌چاپ رساند که تاکنون چندینبار تجدیدچاپ شده است. متأسفانه، این تصحیح خالی از ایراد نیست و اشکالات عدیدهای در آن راه یافته است. جستار حاضر کوشیده است متن چاپشده را با نسخ مورداستفادة مصحح بهدقت مقابله کند و بخشی از ایرادهای اساسی این تصحیح اعم از جاافتادگیها، بدخوانیها، تصحیفها، و رعایتنشدن اصل امانتداری در تصحیح متون را نشان دهد. نتیجۀ این پژوهش حاکی از آن است که بهسبب اشکالات متعددی که در متن روح‌الارواح راه یافته تصحیح مجدد آن ضروری است.
تاریخ
مهدی عزتی؛ روح‌اله بهرامی
چکیده
تدوین و نگارش تاریخ فرهنگی جهان اسلام از‌سویی نیازمند اشراف بر نظریات و تعاریف فرهنگی، متون و منابع، و نقد و بررسی پیشینۀ مطالعاتی تاریخ فرهنگی جهان اسلام در حوزه‌های متعدد فرهنگی و تمدنی آن و از‌سوی‌دیگر، نیازمند یک تعریف مشخص و ارائۀ الگوی روشن در فهم مقولۀ فرهنگ است. تاریخ فرهنگی جهان اسلام، به‌واسطۀ گستردگی و تنوعی که دارد، ...
بیشتر
تدوین و نگارش تاریخ فرهنگی جهان اسلام از‌سویی نیازمند اشراف بر نظریات و تعاریف فرهنگی، متون و منابع، و نقد و بررسی پیشینۀ مطالعاتی تاریخ فرهنگی جهان اسلام در حوزه‌های متعدد فرهنگی و تمدنی آن و از‌سوی‌دیگر، نیازمند یک تعریف مشخص و ارائۀ الگوی روشن در فهم مقولۀ فرهنگ است. تاریخ فرهنگی جهان اسلام، به‌واسطۀ گستردگی و تنوعی که دارد، هنوز به‌طور جدی مورد‌توجه قرار نگرفته است. همۀ نگارش‌هایی که بدین مدعا برخاسته‌اند به‌علت فقدان چنین تعاریف و چهارچوب‌های مشخصی تنها به برخی از زوایای این موضوع پرداخته و از فهم کلیت تاریخ فرهنگی بازمانده‌اند. این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی شکلی و محتوایی کتاب تاریخ فرهنگی جهان اسلام تألیف برومند اعظمی‌پور پرداخته است. به‌نظر می‌رسد، آن‌چه در محتوای کتاب مورد‌توجه نگارنده واقع شده است تاریخ فرهنگی و فرهنگ نیست، بلکه تنها بخشی از تاریخ آموزش، ساختار‌های آموزشی، و تاریخ علم در جهان اسلام در دورۀ مورد‌نظر بوده است. در‌نتیجه، نگارندۀ اثر به‌دلیل ارائه‌نکردن تعریفی روشن از مفهوم تاریخ فرهنگی به رویکرد رایج در نگارش این‌گونه آثار و اتخاذ نگاه و برداشت متداول از تاریخ علوم و تمدن اسلامی اتکا دارد. بنابراین، تاریخ فرهنگی جهان اسلام به تاریخ علوم و آموزش تقلیل یافته است.
فلسفه
محسن جاهد؛ سحر کاوندی
چکیده
در دهه‌های اخیر، کتاب‌های مقدماتی زیادی در‌زمینة فلسفة اخلاق و اخلاقیات به زبان انگلیسی و دیگر زبان‌ها نوشته شده است. این کتاب‌ها به آشنایی دانشجویان با موضوعات اخلاقی کمک می‌کنند، اما اکثر آن‌ها جامع نیستند و فقط بر برخی موضوعات، خصوصاً اخلاق هنجاری و گاه بر برخی مباحث اخلاق کاربردی، تمرکز کرده‌اند. کمبود کتاب درسی مناسب در ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر، کتاب‌های مقدماتی زیادی در‌زمینة فلسفة اخلاق و اخلاقیات به زبان انگلیسی و دیگر زبان‌ها نوشته شده است. این کتاب‌ها به آشنایی دانشجویان با موضوعات اخلاقی کمک می‌کنند، اما اکثر آن‌ها جامع نیستند و فقط بر برخی موضوعات، خصوصاً اخلاق هنجاری و گاه بر برخی مباحث اخلاق کاربردی، تمرکز کرده‌اند. کمبود کتاب درسی مناسب در حوزة فلسفة اخلاق و اخلاقیات در زبان فارسی بیشتر مشهود است و هیچ کتاب درسی جامعی که بتواند معیارهای دانشگاهی را تأمین کند در دسترس نیست. یکی از کتاب‌های مقدماتی، اما جامع، کتابِ اخلاق: درآمدی بر فلسفه اخلاق نوشتة نوئل استیوارت است. در این کتاب حوزه‌های اصلی اخلاق (فرااخلاق، اخلاق هنجاری، و اخلاق کاربردی) طرح شده است. ویژگیهای برجسته و کمنظیر این کتاب عبارتاند از: ارتباط منطقی مطالب آن، جامعیت در استدلالها و مباحث، ارزیابی انتقادی استدلالها، اختصار، وضوح مطالب. ازهمینرو دانشپژوهان میتوانند از این کتاب بهمثابۀ متن درسی جامع و منسجم در حوزة فلسفة اخلاق بهره ببرند. در این مقاله، پس از گزارش تفصیلیِ محتوای کتاب، آن را نقد و بررسی خواهیم کرد و نقاط قوت و ضعف آن را بهلحاظ فنی و محتوایی بیان خواهیم کرد.
تاریخ
حسن امینی
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 1-21
چکیده
مقالۀ پیشِ‌رو محتوای علمی و ساختار کتاب تاریخ و فلسفۀ ریاضیات را بررسی می‌کند. این کتاب تألیفی و دانشگاهی را انتشارات دانشگاه پیام نور به‌چاپ رسانده است. در برنامۀ مصوب وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری، دو درس اختیاری سه‌واحدی برای تاریخ ریاضیات و فلسفۀ علم (ریاضیات) در نظر گرفته شده است و سرفصل‌هایی برای آن‌ها ارائه شده، اما در برنامۀ ...
بیشتر
مقالۀ پیشِ‌رو محتوای علمی و ساختار کتاب تاریخ و فلسفۀ ریاضیات را بررسی می‌کند. این کتاب تألیفی و دانشگاهی را انتشارات دانشگاه پیام نور به‌چاپ رسانده است. در برنامۀ مصوب وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری، دو درس اختیاری سه‌واحدی برای تاریخ ریاضیات و فلسفۀ علم (ریاضیات) در نظر گرفته شده است و سرفصل‌هایی برای آن‌ها ارائه شده، اما در برنامۀ مزبور کتاب درسی خاصی برای این دو درس پیشنهاد نشده است. در این مقاله، ضمن ارائۀ ارجاعات لازم نشان داده شده که این کتاب درواقع ترجمهای از سه منبع دیگر است و نویسندگان آن هیچ نقشی در تولید محتوای کتاب ایفا نکردهاند، چنانکه یکی از فصول کتاب عیناً از روی ویکیپدیای فارسی نوشته شده است. علاوهبراین، ترجمهها مغلوط و مشتملبر اشتباهات علمی فراوان است.
زبان‌های خارجی
رضا طاهرخانی؛ سیدامیر افضلی‌میر؛ افشین مالمیر؛ آرش مسلسل؛ زهرا منتظری
دوره 17، شماره 7 ، دی 1396، ، صفحه 77-91
چکیده
نقد و بررسی کتاب‌های آموزشی گامی مهم در برنامۀ درسی است. به‌همین‌منظور، پژوهش حاضر نقاط ضعف و قوت زبان انگلیسی پایۀ دهم را ارزیابی جامع کرده است. بدین‌منظور، 400 دانش‌آموز و 40 معلم زبان انگلیسی پایۀ دهم از شهرهای همدان، مشهد، رشت، و اهواز با تکمیل پرسش‌نامۀ عبدالوهاب (2013) در این پژوهش شرکت کردند. برای اطمینان از روایی و پایایی ...
بیشتر
نقد و بررسی کتاب‌های آموزشی گامی مهم در برنامۀ درسی است. به‌همین‌منظور، پژوهش حاضر نقاط ضعف و قوت زبان انگلیسی پایۀ دهم را ارزیابی جامع کرده است. بدین‌منظور، 400 دانش‌آموز و 40 معلم زبان انگلیسی پایۀ دهم از شهرهای همدان، مشهد، رشت، و اهواز با تکمیل پرسش‌نامۀ عبدالوهاب (2013) در این پژوهش شرکت کردند. برای اطمینان از روایی و پایایی ابزار پژوهش، ابتدا پرسش‌نامۀ یادشده بهصورت آزمایشی در مقیاس محدود (100 دانش‌آموز و 30 معلم) بهاجرا درآمد که ضریب همسانی درونی پرسشنامه (آلفای کرونباخ برابر 86/0) و نیز روایی آن ازطریق تحلیل عاملی تأیید شد. طبق نتایج دبیران کتاب را بهلحاظ موضوع و محتوا مناسب و ازنظر جنبههای ظاهر و شرایط اجتماعی و فرهنگی نسبتاً ضعیف ارزیابی کردند. دانشآموزان نیز این کتاب را ازلحاظ موضوع، محتوا، و جنبههای ظاهری مناسب ارزیابی کردند، اما ازلحاظ مهارت شنیداری و شرایط اجتماعی و فرهنگی نسبتاً ضعیف ارزیابی کردند. میتوان نتیجه گرفت که این کتاب بهلحاظ ویژگیهای ظاهری، کارآمدبودن، اختصاص اهداف، محتوا، و مهارتهای زبانی موفق بوده و توانسته است تاحدودی نظر مثبت معلمان و دانشآموزان پایۀ دهم را به خود جلب کند.
علوم تربیتی
محمد آرمند
دوره 15، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-15
چکیده
آموزش و پرورش تطبیقی از مباحث مهم در علوم تربیتی است. دستاوردهای آموزش و پرورش تطبیقی در اصلاح نظام‌های آموزشی کاربرد بسیاری دارد، به همین دلیل به این موضوع در اغلب کشورها توجه شده است. در زبان فارسی کتاب‌های متعددی در این باره نوشته شده که یکی از این کتاب‌ها آموزش و پرورش مقایسه‌ای تألیف شراره حبیبی است که می‌تواند به عنوان ...
بیشتر
آموزش و پرورش تطبیقی از مباحث مهم در علوم تربیتی است. دستاوردهای آموزش و پرورش تطبیقی در اصلاح نظام‌های آموزشی کاربرد بسیاری دارد، به همین دلیل به این موضوع در اغلب کشورها توجه شده است. در زبان فارسی کتاب‌های متعددی در این باره نوشته شده که یکی از این کتاب‌ها آموزش و پرورش مقایسه‌ای تألیف شراره حبیبی است که می‌تواند به عنوان یکی از منابع درسی آموزش و پرورش تطبیقی استفاده شود. از ویژگیهای مثبت این کتاب از نظر فنی، حروف مناسب و خوانا، صفحهآرایی خوب، و قطع و طرح جلد مناسب است. از نظر محتوایی نیز سلیس و روان بودن متن، هماهنگی عنوانها و مطالب، و بیان مطالب به نحو مختصر و مفید از ویژگیهای مثبت کتاب است. از کاستیهای کتاب میتوان به قدیمی بودن مطالب و استفاده نکردن از منابع جدید و دست اول، نقل قول مطالب از سایر کتاب‌ها بدون تحلیل و بررسی، و آوردن برخی مطالب غیرمرتبط با آموزش و پرورش تطبیقی اشاره کرد. همینطور استفاده نکردن از تصویر، جدول، و نمودار از نارساییهای دیگر کتاب است. در پایان مقاله پیشنهادهایی کاربردی ارائه شده است که با استفاده از آن‌ها میتوان کیفیت کتاب را بهبود بخشید
