زبانشناسی و زبان‌های باستانی
مرتضی تقوی
چکیده
رویکرد «فرازبان معنایی طبیعی» از برجسته‌ترین تلاش‌ها در معنیشناسی معاصر برای تحلیل و توصیف معنا در فرهنگ‌های گوناگون است که آنا ویرزبیکا آن را مطرح کرده است. این رویکرد برپایة وجود مفاهیم پایه و جهانی‌ای به اسم «نخستی‌های معنایی» استوار است که با به‌کارگیری آن‌ها میتوان معنای هرگونه مفهوم ساده و پیچیده‌ای را ...
بیشتر
رویکرد «فرازبان معنایی طبیعی» از برجسته‌ترین تلاش‌ها در معنیشناسی معاصر برای تحلیل و توصیف معنا در فرهنگ‌های گوناگون است که آنا ویرزبیکا آن را مطرح کرده است. این رویکرد برپایة وجود مفاهیم پایه و جهانی‌ای به اسم «نخستی‌های معنایی» استوار است که با به‌کارگیری آن‌ها میتوان معنای هرگونه مفهوم ساده و پیچیده‌ای را در زبان‌های گوناگون توصیف کرد و از آن به‌منزلة ابزاری برای ورود به فرهنگ‌های متفاوت و ارائة تحلیل‌های معنایی (معنیشناسی بین‌فرهنگی) بهره جست. تاکنون پژوهش‌گران چهارچوب ارائه‌شدة ویرزبیکا را بر بیش از سی زبان اجرا کرده‌اند. هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب ویرزبیکا باعنوان کاربردشناسی بین فرهنگی: معنیشناسی تعاملات انسانی (2003) است که در آن وی رویکرد فرازبان معنایی طبیعی و آرای خود را به بحث می‌گذارد. در این مقاله، ابتدا به معرفی چهارچوب پیش‌نهادی نویسنده و مرور فصول کتاب و سپس به نقد این رویکرد پرداخته میشود و نقاط قوت و ضعف، مثال‌ها، و استدلال‌های متعدد ارائه‌شده در این کتاب بررسی میشود. درپایان، نتیجه گرفته میشود که رویکرد فرازبان معنایی طبیعی قطعاً می‌تواند برای توصیف معنا در زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون ارزش‌مند و راه‌نما باشد، اما باید از برخی ادعاهای مطرح‌شده در آن فاصله گرفت.
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
عالیه کرد زعفرانلوکامبوزیا
چکیده
هدف از نگارش این مقاله نقد و بررسی کتابِ آواشناسی: بررسی علمی گفتار، اثر گلناز مدرسی قوامی، دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی، است. بدین منظور به سه شاخصۀ اصلی در نقد و بررسی توجه شده است: الف) معرفی اثر و ارزیابی شکلی آن، شامل تعداد فصلها، ویژگیهای فنی اثر، ویرایش ادبی، و رعایت اصول علمی ارجاع‌‌دهی؛ ب) تحلیل ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله نقد و بررسی کتابِ آواشناسی: بررسی علمی گفتار، اثر گلناز مدرسی قوامی، دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی، است. بدین منظور به سه شاخصۀ اصلی در نقد و بررسی توجه شده است: الف) معرفی اثر و ارزیابی شکلی آن، شامل تعداد فصلها، ویژگیهای فنی اثر، ویرایش ادبی، و رعایت اصول علمی ارجاع‌‌دهی؛ ب) تحلیل و ارزیابی محتوایی اثر، شامل ابعاد آموزشی کتاب باتوجهبه اهدافِ درسی، مطابقت آن با آخرین سرفصل‌‌های مصوبِ رشتۀ زبانشناسی، تناسبِ مطالب با سطح علمی مخاطبان، میزان استفاده از ابزارهای علمی مانند تمرین، نمودار، جدول، و تصویر، پاسخ‌‌گویی به نیازهای علمی و کاربردی کشور، نظم منطقی و انسجام درونیِ بخش‌‌های مختلف کتاب، دقت در کاربردِ اصطلاحاتِ تخصصی و معادل‌‌سازی برای واژه‌‌های تخصصی خارجی، و استفاده از منابع روزآمد؛ ج) ارزیابی نهایی اثر، شامل اظهارنظر دربارۀ نقاطِ قوت و ضعف کتاب. درپایان، با هدف رفع و اصلاح برخی کاستیها و تکمیل برخی فصلها، پیشنهادهایی ازسوی ناقد ارائه شده که عبارت‌ا‌ند از اصلاح و یک‌دست‌کردن معادل فارسیِ واژه‌‌های تخصصی، تکمیلِ مبحث مربوط به «واکۀ مرکب»، و اضافه‌کردن مبحث مربوط به «هم‌‌تولیدی‌‌ها و توالی‌‌ها و انواع هرکدام».
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
جان‌الله کریمی‌مطهر؛ احمد رمضانی
چکیده
پیشینۀ آموزش دانشگاهی در رشتههای زبان و ادبیات خارجی تقریباً با تأسیس دانشگاه در ایران برابری میکند، اما نخستین کرسی دانشگاهی زبانشناسی حدود نیم‌قرن پیش تأسیس شد. پس از پیدایش رشتههای دانشگاهی مرتبط با حوزۀ مطالعاتی زبانشناسی و زبان‌های باستانی، تکوین آن‌ها در قالب بازنگری سرفصل‌‌های آموزشی و تخصصی‌تر‌شدن زمینه‌های ...
بیشتر
پیشینۀ آموزش دانشگاهی در رشتههای زبان و ادبیات خارجی تقریباً با تأسیس دانشگاه در ایران برابری میکند، اما نخستین کرسی دانشگاهی زبانشناسی حدود نیم‌قرن پیش تأسیس شد. پس از پیدایش رشتههای دانشگاهی مرتبط با حوزۀ مطالعاتی زبانشناسی و زبان‌های باستانی، تکوین آن‌ها در قالب بازنگری سرفصل‌‌های آموزشی و تخصصی‌تر‌شدن زمینه‌های علمی و نشر آثار مرتبط محقق شد. پرواضح است که باتوجهبه حجم پذیرش دانشجو ازیکسو و افزایش آثار و منابع آموزشی ازسوی ناشران دانشگاهی و غیردانشگاهی، درنگی بر این دو مسیرهای دانش را روشنتر میکند. در این مقاله، تلاش میشود تصویری از سهم رشتههای مرتبط با زبانشناسی و زبان‌های خارجی در نظام پذیرش دانشجو ارائه شود. اهمیت نقد منابع آموزشی برای کیفیتبخشی و ارائۀ متون علمی و وضعیت نقد متون دانشگاهی زبانشناسی و رشتههای زبان‌های خارجی با بررسی و مقولهبندی آثار منتشرشده در گروه تخصصی زبانشناسی و زبان‌های باستانی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی مرور شود و درنهایت پیشنهادهایی برای برونرفت از وضعیت کنونی ارائه شود.
علوم اجتماعی
عبدالرضا نواح
چکیده
کتاب‌شناسی انتقادی جامعهشناسی تشیع کتابی است که نویسندگان در آن به مذهب تشیع ازمنظری جامعهشناسی و باتوجهبه آثاری که درطی هفت دهۀ اخیر منتشر شده، پرداخته‌اند. نویسندگان در هر فصل از فصلهای هشتگانۀ کتاب یکی از موضوعات اجتماعی کاربردی دین را بررسی کرده‌اند. در هر فصل، یکی از تحقیقیترین مقالات پژوهشی باتوجهبه ...
بیشتر
کتاب‌شناسی انتقادی جامعهشناسی تشیع کتابی است که نویسندگان در آن به مذهب تشیع ازمنظری جامعهشناسی و باتوجهبه آثاری که درطی هفت دهۀ اخیر منتشر شده، پرداخته‌اند. نویسندگان در هر فصل از فصلهای هشتگانۀ کتاب یکی از موضوعات اجتماعی کاربردی دین را بررسی کرده‌اند. در هر فصل، یکی از تحقیقیترین مقالات پژوهشی باتوجهبه ویژگیهایی چون بررسی جامعهشناختی، حجم مقاله، کاربردیبودن پینوشتها تقسیمبندی موضوعی شده است. کتاب بهدلیل ماهیت تألیف گروهی هماهنگی لازم را به‌لحاظ محتوا و بررسی موضوع ندارد.مؤلفان کتاب کوشیدهاند تا به مذهب تشیع نه ازمنظر کلامی و فلسفی یا فقهی بلکه ازجنبۀ اجتماعی آن و تأثیراتی که در جامعه و انسجام میان مردم دارد بپردازند. فصلهای هشتگانۀ کتاب بدین شرحاند: تاریخ اجتماعی؛ روحانیت و مرجعیت؛ سیاست و قدرت؛ هنر، ادبیات، و فرهنگ؛ مناسک؛ عرفان و تصوف؛ اماکن مذهبی و زیارت؛ انتظار و مهدویت.روش بهکاررفته در این اثر را باید روشی اسنادی و هرمنوتیکال دانست که نویسندگان مقالات مختلف بیشتر به شرح برداشتهای خود از یک کتاب و محتوای آن پرداخته‌اند.
اقتصاد
محمدرضا مهربان پور؛ سیدعباس موسویان؛ محمد رسول حشمتی
چکیده
پس از پیروزی انقلاب، یکی از اصلی‌‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در کشور حذف ربا از نظام بانکی با تأسی از نظریۀ بانک‌داری بدون ربای شهید صدر بود. مبنای تدوین قانون بانک‌داری بدون ربا در سال 1361 در کشور، همین نظریۀ شهید صدر بوده است. اما با گذشت نزدیک به چهار دهه از انقلاب، عملکرد نظام بانکی درخصوص پیاده‌‌سازی این نظریه، به‌‌گونه‌‌ای ...
بیشتر
پس از پیروزی انقلاب، یکی از اصلی‌‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در کشور حذف ربا از نظام بانکی با تأسی از نظریۀ بانک‌داری بدون ربای شهید صدر بود. مبنای تدوین قانون بانک‌داری بدون ربا در سال 1361 در کشور، همین نظریۀ شهید صدر بوده است. اما با گذشت نزدیک به چهار دهه از انقلاب، عملکرد نظام بانکی درخصوص پیاده‌‌سازی این نظریه، به‌‌گونه‌‌ای بوده است که ازسوی صاحب‌نظران اقتصادی با انتقادهای فراوان روبه‌رو بوده است. در این مقاله ابتدا با روش مروری ـ تحلیلی به بررسی و نقد قانون بانک‌داری بدون ربا پرداخته شد و سپس به‌روش تحلیل محتوای کیفی و بهکمک ابزار مصاحبۀ نیمهساختاریافته با خبرگان بانکی و دانشگاهی، 118 واحد معنایی، 25 مفهوم، و درنهایت 8 مقوله با عنوان مهمترین انتقادات ساختاری در پیاده‌‌سازی بانک‌داری بدون ربا در ایران، استخراج شد و موردبررسی قرار گرفت. درنهایت، بهمنظور بهبود عملکرد نظام بانک‌داری بدون ربا، پیشنهادهایی ارائه شده است.
اقتصاد
ابوالفضل نوفرستی
چکیده
توسعۀ مالی و رشد اقتصادی: تبیین پیوندها یکی از کتاب‌های جدیدی است که درخصوص توسعة مالی در سال 1389 ترجمه شده و انتشار یافته است. این کتاب هفت فصل دارد که هر فصل آن را نویسندگان متفاوتی نوشته‌اند و به‌نظر هر فصل خلاصه‌ای از یک مطالعة گسترده‌تر است که در چهارچوبی تقریباً شبیه مقاله تنظیم شده است. اگرچه مطالب درج‌شده در هریک از این فصلها ...
بیشتر
توسعۀ مالی و رشد اقتصادی: تبیین پیوندها یکی از کتاب‌های جدیدی است که درخصوص توسعة مالی در سال 1389 ترجمه شده و انتشار یافته است. این کتاب هفت فصل دارد که هر فصل آن را نویسندگان متفاوتی نوشته‌اند و به‌نظر هر فصل خلاصه‌ای از یک مطالعة گسترده‌تر است که در چهارچوبی تقریباً شبیه مقاله تنظیم شده است. اگرچه مطالب درج‌شده در هریک از این فصلها ارزش بالایی برای مطالعه دارد، باتوجهبه سرعت توسعة علم اقتصاد طی دو دهة اخیر، بسیاری از موارد جدیدی که بر چگونگی ارتباط بین توسعة مالی و رشد اقتصادی اثرگذار است را موردتوجه قرار نداده است. به‌لحاظ ترجمه، این کتاب ترجمة روانی ندارد و به بازنگری در ترجمه و معادل‌های فارسی استفادهشده برای برخی از واژه‌‌های انگلیسی نیاز دارد. به‌لحاظ ویراستاری نیز، به‌نظر می‌رسد که ویراستاری کتاب با دقت انجام نشده است و نیاز است که کتاب مجدداً ویرایش شود.
زبان و ادبیات عربی
جمال طالبی قره‌قشلاقی؛ عسکر بابازاده اقدم
چکیده
ارزیابی و نقد کتاب‌های درسی برای تحول در حوزة آموزش امری اجتناب‌ناپذیر است تا صاحبان آثار علمی را در بهبود و برطرف‌کردن معایب و کاستی‌های آثارشان یاری کند. بر این اساس، جستار حاضر کتاب انواع شعر عربی و سیر تطور آن، تألیف خلیل پروینی و سید‌فضل‌الله قادری، را از دو جنبة شکلی و محتوایی نقد و بررسی کرده است تا نقاط ضعف و قوت آن را ...
بیشتر
ارزیابی و نقد کتاب‌های درسی برای تحول در حوزة آموزش امری اجتناب‌ناپذیر است تا صاحبان آثار علمی را در بهبود و برطرف‌کردن معایب و کاستی‌های آثارشان یاری کند. بر این اساس، جستار حاضر کتاب انواع شعر عربی و سیر تطور آن، تألیف خلیل پروینی و سید‌فضل‌الله قادری، را از دو جنبة شکلی و محتوایی نقد و بررسی کرده است تا نقاط ضعف و قوت آن را تبیین کند. از مهمترین مزایای اثر مذکور میتوان به نوبودن طرح و شیوة عمل و ارائة موضوعات پژوهشی اشاره کرد. مهمترین معایب شکلی آن نیز عبارت‌ا‌ند از اغلاط پرشمار نگارشی، رعایتنکردن شیوهنامة فرهنگستان ادب فارسی، و قلم و صفحه‌آرایی نامطلوب کتاب که لازم است بازبینی و اصلاح شود. ازلحاظ محتوایی نیز اشکالات عدیدهای ازجمله فقدان انسجام در برخی مباحث ازمنظر روش تحقیق، تسلسل منطقی نداشتنِ مطالب، بررسینکردن سیر تطور موضوعات در برخی ادوار تاریخی ازجمله دورة اندلس، ضعف در ارجاع‌‌دهی، و مراجعهنکردن به منابع دستاول و استفاده از برخی منابع دستدوم در آن بهچشم میخورد.
زبان‌های خارجی
محمد احمدی صفا
چکیده
کتاب درسی از عناصر ضروری در فرایند آموزشی به‌شمار می‌رود و در بسیاری از محیط‌های آموزشی رسمی درکنار عناصر دیگر از قبیل معلم و فراگیر نقش‌محوری را بر‌عهده دارد. بی‌تردید ارزیابی و نقد این منبع آموزشی تأثیری مستقیم در آموزش و ارتقای کیفی آن خواهد داشت. پژوهش حاضر به نقد کتاب اصول و روش تحقیق در زبانشناسی کاربردی پرداخته است و با ...
بیشتر
کتاب درسی از عناصر ضروری در فرایند آموزشی به‌شمار می‌رود و در بسیاری از محیط‌های آموزشی رسمی درکنار عناصر دیگر از قبیل معلم و فراگیر نقش‌محوری را بر‌عهده دارد. بی‌تردید ارزیابی و نقد این منبع آموزشی تأثیری مستقیم در آموزش و ارتقای کیفی آن خواهد داشت. پژوهش حاضر به نقد کتاب اصول و روش تحقیق در زبانشناسی کاربردی پرداخته است و با رویکردی توصیفی ـ انتقادی ابعاد شکلی و محتوایی این کتاب را درمعرض نقد قرار می‌دهد. درکنار مزیتهایی از قبیل تنوع فعالیتهای مختلف طراحیشده، گسترۀ منابع مورداستفاده، و رعایت اصول و قواعد نگارشی، از مهمترین نقاط ضعف آن میتوان به پوشش ندادن کامل اهداف تعیین‌شده در محتوای کتاب، نوسان در سطح دشواری زبانی، و نیز پایبندنبودن محتوا به سرفصل مقطع هدف اشاره کرد.
زبان‌های خارجی
طاهره رضایی
چکیده
انتخاب کتاب مناسب برای درس نقد و نظریه از چالش‌های استادان است و موفقیت کلاس و حس رضایت‌مندی دانشجویان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در ایران، در رشتههای مختلف دانشگاهی این درس به دانشجویان ارائه میشود و بنابراین کتاب مناسب برای تدریس این درس از نیازهای بازار نشر دانشگاهی کشور است. در این بازار، کتاب‌های متعددی عرضه شده که اهم آن‌ها ...
بیشتر
انتخاب کتاب مناسب برای درس نقد و نظریه از چالش‌های استادان است و موفقیت کلاس و حس رضایت‌مندی دانشجویان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در ایران، در رشتههای مختلف دانشگاهی این درس به دانشجویان ارائه میشود و بنابراین کتاب مناسب برای تدریس این درس از نیازهای بازار نشر دانشگاهی کشور است. در این بازار، کتاب‌های متعددی عرضه شده که اهم آن‌ها ترجمۀ متون انگلیسیزبان است. ازآنجاییکه درس نقد و نظریه ازجمله دروس دشوار برای دانشجویان بهحساب میآید، انتخاب کتاب مناسب می‌تواند از فشار درس بر دانشجو و استاد کم کند. در این مقاله، نویسنده کتاب راه‌نمای نقد ادبی و نظریۀ فرهنگی راتلج را با ویراستاری سایمن مالپاس و پال ویک چاپ سال 2013 م با چند نمونه کتاب نقد انگلیسیِ مورداستفاده در رشتۀ زبان و ادبیات انگلیسی مقایسه میکند تا نقاط ضعف و قوّت این کتاب آشکار شود و ازنظر ارزش آموزشی ارزیابی شود. هم‌چنین، پیشنهادهایی برای کاربردیکردن آن در کلاس درس ارائه میکند. درنهایت، نویسنده بر این اعتقاد است که راه‌نمای نقد ادبی و نظریۀ فرهنگی راتلج کتابی قابلاعتنا برای تدریس درس نقد و نظریه است و چنانچه ترجمۀ مناسبی از آن در دست باشد، می‌تواند پاسخگوی نیاز دیگر رشتهها نیز باشد.
هنر
احسان ذبیحی فر
چکیده
کتاب مبانی آفرینش ملودی در آهنگ‌سازی را نشر مرکز در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است. مؤلف کتاب کوشیده است تا در هشت فصل مجزا از تمامی جوانب به موضوع ملودی بپردازد. متن اثر دارای نثری روان و قابل‌فهم است و طرح جلد کتاب نیز مزین و بی‌پیرایه است. از مهمترین ویژگیهای این کتاب میتوان به رویکرد موسیقی‌شناسانۀ مؤلف در پرداختن به موضوع، استفاده ...
بیشتر
کتاب مبانی آفرینش ملودی در آهنگ‌سازی را نشر مرکز در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است. مؤلف کتاب کوشیده است تا در هشت فصل مجزا از تمامی جوانب به موضوع ملودی بپردازد. متن اثر دارای نثری روان و قابل‌فهم است و طرح جلد کتاب نیز مزین و بی‌پیرایه است. از مهمترین ویژگیهای این کتاب میتوان به رویکرد موسیقی‌شناسانۀ مؤلف در پرداختن به موضوع، استفاده از منابع متعدد و متنوع، تعدد نمونهها و تصاویر مرتبط با متن، و ارائۀ جمعبندی و چکیده در پایان هر مبحث اشاره کرد. باتوجهبه مباحث طرحشده در فصلها و روند آموزشی و تحلیلیِ ارائه‌شده، عنوان مناسبی برای کتاب انتخاب نشده است. هم‌چنین به‌طور کلی، فصلهای اول، سوم، و ششم کتاب را که عمدۀ مطالب آن‌ها در دیگر کتاب‌ها با انسجام بیشتری طرح شده‌اند نمیتوان از امتیازات این کتاب بهحساب آورد. درمقابل، زاویۀ نگاهی که نویسنده در فصلهای دوم و هشتم ارائه میکند مباحث ویژه و سودمندی دربارۀ ملودی است که در کتاب‌های فارسیزبانِ دیگر به آن‌ها پرداخته نشده است.
هنر
ثریا غفارپوری؛ مجید شریف زاده
چکیده
یکی از کتاب‌های چاپ‌شده در حوزۀ صنایع دستی کتاب شناخت صنایع دستی ایران است که مؤلف آن را به‌عنوان کتاب درسی برای دانشجویان رشتههای مدیریت جهان‌گردی، مدیریت هتل‌داری، و مدیریت امور گمرکی معرفی کرده است. مقالۀ حاضر بررسی و نقد این کتاب است. پس از معرفی کتاب، نخست نقد شکلی اثر و سپس نقد محتوا صورت گرفته است. در این مقاله، به‌روش نقد ...
بیشتر
یکی از کتاب‌های چاپ‌شده در حوزۀ صنایع دستی کتاب شناخت صنایع دستی ایران است که مؤلف آن را به‌عنوان کتاب درسی برای دانشجویان رشتههای مدیریت جهان‌گردی، مدیریت هتل‌داری، و مدیریت امور گمرکی معرفی کرده است. مقالۀ حاضر بررسی و نقد این کتاب است. پس از معرفی کتاب، نخست نقد شکلی اثر و سپس نقد محتوا صورت گرفته است. در این مقاله، به‌روش نقد و تحلیل کتاب موردارزیابی قرار میگیرد و ضمن برشمردن نواقص، کاستیها، و اشتباهات نشان داده میشود که اثر یادشده به‌عنوان یک کتاب درسی دانشجویی نمیتواند مورداستفاده قرار گیرد و جامعیت یک کتاب علمی را ندارد. ازجمله استفاده‌نکردن از منابع علمی و تاریخی در بیان مطالب کتاب، توضیحات ناکافی در عناوین تخصصی، استفاده‌نکردن از ابزارهای علمی مناسب، تکراریبودن محتوا، و ... نقدی است که بر این کتاب ارائه شده است. اشکالات موجود در تأثیر منفی کتاب در دانش مخاطبان نقش قابل‌توجهی دارد و آن را شایستۀ حضور در محیط دانشگاهی نمیکند. درپایان، پیشنهادهایی برای رفع کاستیها و اشکالات ارائه شده است.
باستان شناسی
بهروز افخمی
چکیده
امروزه موزه‌ها در جهان نقش توسعه‌ای داخلی و خارجی دارند. «موزه»ها نهادی مؤثر در تعامل و همکاری بین‌المللی به‌شمار می‌آیند و در توسعة آموزش، مهارت‌های خلاق، و خودباوری فرهنگی در کشورها نقش مؤثری دارند. تجربه‌‌های جهانی حاکی از این است که موزه‌ها به‌مثابة نهادی پویا در جامعه در ارتقای دانش عمومی در حوزة میراث فرهنگی ...
بیشتر
امروزه موزه‌ها در جهان نقش توسعه‌ای داخلی و خارجی دارند. «موزه»ها نهادی مؤثر در تعامل و همکاری بین‌المللی به‌شمار می‌آیند و در توسعة آموزش، مهارت‌های خلاق، و خودباوری فرهنگی در کشورها نقش مؤثری دارند. تجربه‌‌های جهانی حاکی از این است که موزه‌ها به‌مثابة نهادی پویا در جامعه در ارتقای دانش عمومی در حوزة میراث فرهنگی به‌طور مؤثری عمل می‌کنند و در کارآفرینی فرهنگی تأثیرگذار بوده‌اند. در آموزشْ دانش‌های مرتبط با حوزة میراث فرهنگی، مطالعات موزه، و دانش موزه‌داری ازجمله آموزش‌های پایه و تخصصی به‌شمار می‌آیند. باوجود اهمیت موزه و پتانسیل‌های بی‌بدیل موزه‌داری در کشور، چهارچوب مفهومی و عملیاتی موزه در ایران با فقر دانش حرفه‌ای روبه‌روست. انتشار کتاب مطالعات موزه تاحدودی این خلأ را پر کرده است و فرصتی برای علاقه‌مندان این حوزة مطالعاتی به‌وجود آورده است. کتاب حاضر هرچند به‌لحاظ علمی و محتوایی با انتقاداتی روبه‌روست، باتوجهبه این‌که جزو پیش‌گامان در حوزة مبانی مطالعات موزه تلقی میشود فی‌نفسه حرکت ارزش‌مند و روبه‌جلویی تلقی میشود. در این نوشتار، کتاب حاضر عمدتاً به‌شکل محتوایی و علمی موردبررسی و نقد واقع میشود و پیشنهادهایی در کل متن مقاله ارائه شده است که تدوین‌کنندگان درصورت صلاح‌دید و وارددانستن آن‌ها می‌توانند در چاپ بعدی این موارد را مدنظر قرار دهند.
باستان شناسی
کوروش روستایی
چکیده
کتاب موردنقد در این نوشته جلد نخست از کتاب دوجلدیِ فرهنگ مصور باستان‌شناسی دوران پیش از تاریخ (انگلیسی ـ فارسی) است. جلد نخست اساساً ماهیتی لغت‌نامه‌ای دارد، ضمن این‌که برای شماری از مدخل‌ها توضیحی کوتاه نیز آورده شده است. کتابِ موردبحث از جنبه‌های متعدد ازجمله صفحه‌آرایی، شیوة نگارش، و به‌ویژه ازنظر محتوایی واکاوی شده است. در ...
بیشتر
کتاب موردنقد در این نوشته جلد نخست از کتاب دوجلدیِ فرهنگ مصور باستان‌شناسی دوران پیش از تاریخ (انگلیسی ـ فارسی) است. جلد نخست اساساً ماهیتی لغت‌نامه‌ای دارد، ضمن این‌که برای شماری از مدخل‌ها توضیحی کوتاه نیز آورده شده است. کتابِ موردبحث از جنبه‌های متعدد ازجمله صفحه‌آرایی، شیوة نگارش، و به‌ویژه ازنظر محتوایی واکاوی شده است. در این نوشته با مثال‌های متعدد بحث شده است که صفت «پیش از تاریخ» برای کتاب صرفاً عنوانی بی‌ربط است. هم‌چنین، جنبة «مصوربودن» کتاب، که در عنوان آن نیز لحاظ شده است، به‌طور جدی موردبحث قرار گرفته است؛ شمار قابل‌توجهی از تصاویر کتاب کاملاً بی‌مورد است و صرفاً بر حجم کتاب افزوده است. گذشته از این موارد، مسئلة مهم اشتباهاتی است که در معادل‌های پیش‌نهادی دیده میشود؛ این اشتباهات نه سَهوی، بلکه بینشی است. از دیگر ایرادهای کتاب معادل‌های نامأنوس و ناآشنا برای خوانندة (باستان‌شناس) فارسی‌زبان است که این مورد نیز با مثال‌های متعدد نشان داده شده است. درمجموع، دربین کتاب‌های مشابهی که پیش‌تر در زمینة واژگان باستان‌شناسی منتشر شده‌اند، این کتاب ازنظر کیفی یکی از نازل‌ترین آن‌هاست. به‌نظر می‌رسد که در تدوین کتابِ حاضر تأمل و دقت کم‌ترین جایگاه را داشته است.
زبان و ادبیات فارسی
رویا یدالهی شاه‌راه
چکیده
در این مقاله، کتاب نظر بر نظر، نوشتة سیدعلی کاشفی خوانساری متشکل از دوازده بررسی کتاب، یک آسیب‌شناسی نشر کتاب‌های نظری ادبیات کودک، و جوابیه‌ای به جوابیة نقد در دو بخش بررسی و نقد شده است: در بخش اول، کلیت ساختاری و محتوایی کتاب و در بخش دوم، همة مقالات به‌تفکیک، برمبنای اصول بررسی کتاب. درنهایت، فقدان مقدمة جامع، ایراد شمارة صفحات ...
بیشتر
در این مقاله، کتاب نظر بر نظر، نوشتة سیدعلی کاشفی خوانساری متشکل از دوازده بررسی کتاب، یک آسیب‌شناسی نشر کتاب‌های نظری ادبیات کودک، و جوابیه‌ای به جوابیة نقد در دو بخش بررسی و نقد شده است: در بخش اول، کلیت ساختاری و محتوایی کتاب و در بخش دوم، همة مقالات به‌تفکیک، برمبنای اصول بررسی کتاب. درنهایت، فقدان مقدمة جامع، ایراد شمارة صفحات نمایه، مستدل و منطقینبودن بخش عمدهای از مدعاهای مطرح‌شده در کتاب، ذکرنکردن نمونهها و مصادیق مدعاها و نقدها در هنگام ضرورت، غالباً فقدان و گاهی نقص ارجاع به منابع، استفاده از زبان و اصطلاحات غیرتخصصی در نقدها، و برخی اغلاط و ایرادهای نگارشی و تایپی اشکالات عمدة کتاباند. نقاط قوت مقالات بررسی کتاب عبارت‌ا‌ند از: معرفی تاریخچه و حوزة موضوعی کتاب‌ها و جایگاه آن‌ها درمیان آثار مشابه در اغلب مقالات، گاهی فراتررفتن از نقد صرف، طرح مباحث جدید، طبقهبندی و عنوانبندی یا شمارهگذاری نقدها و محورهای نقد در برخی مقالات که دریافت مفاهیم را آسانتر میکند، و در کل کتاب هم ظاهر و شمایل ساده و مناسب آن. درنهایت، کتاب مناسب پژوهش و آموزش دانشگاهی تشخیص داده نشد.
زبان و ادبیات فارسی
روح الله هادی
چکیده
پژوهش دربارة پادشاه سخن، سعدی، کاری درخور ستایش و آفرین است و هرچه این کار مفصل تر، شادی برانگیزتر. کتاب آتش پارسی در شناخت زندگی و شعر اوست و دیدن همین نام لبخند شادی را بر لب های خواننده می‌نشاند، اما تأمل در اوراق کتاب و مطالعة جدی آن، درعین‌این‌که گاه خواننده را با نکته‌سنجیها و نکات تازهای روبه‌رو میکند، این احساس ...
بیشتر
پژوهش دربارة پادشاه سخن، سعدی، کاری درخور ستایش و آفرین است و هرچه این کار مفصل تر، شادی برانگیزتر. کتاب آتش پارسی در شناخت زندگی و شعر اوست و دیدن همین نام لبخند شادی را بر لب های خواننده می‌نشاند، اما تأمل در اوراق کتاب و مطالعة جدی آن، درعین‌این‌که گاه خواننده را با نکته‌سنجیها و نکات تازهای روبه‌رو میکند، این احساس را آرامآرام تغییر می‌دهد؛ خوانندة منصف درمییابد که مسلمانی شیعه کلیات سعدی را بههمراه مجموعهای از آثار تاریخی، دینی، عرفانی، ادبی، و اخلاقی پیشروی نهاده و با نقل بیرویه از آن ها کوشیده تا سعدی را مطابق باور خویش بشناساند. پایان مطالعة کتاب بار سنگین پرس شهای بسیاری را بر دوش خواننده م یگذارد: حجمگرایی، استنباطهای نادرست، تکرار، ارجاع بیسروسامان، و ... خواننده را از نویسندة کتاب و ناشر محترم گله مند می کند که چرا پاس خاطر ذهن و جیبش را نداشته و در تألیف و داوری کتاب دقت بیشتری بهکار نبرده اند.
فلسفه
محمد عنبرسوز؛ یوسف نوظهور
چکیده
جستار پیش‌رو، که متکفل نقد و بررسی کتاب فلسفۀ عملی کانت از نقد به آموزه نوشتۀ گری بنهم است، با روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و براساس برداشت ناقد از اثر موردبحث، درصدد نشان‌دادن این است که این اثر، علاوه‌براین‌که طرح جدیدی در خوانش فلسفۀ عملی کانت درمی‌اندازد، از برخی جنبه‌ها نیز اشکالاتی جدی را متوجه خود می‌بیند. برخی از این کاستیها ...
بیشتر
جستار پیش‌رو، که متکفل نقد و بررسی کتاب فلسفۀ عملی کانت از نقد به آموزه نوشتۀ گری بنهم است، با روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و براساس برداشت ناقد از اثر موردبحث، درصدد نشان‌دادن این است که این اثر، علاوه‌براین‌که طرح جدیدی در خوانش فلسفۀ عملی کانت درمی‌اندازد، از برخی جنبه‌ها نیز اشکالاتی جدی را متوجه خود می‌بیند. برخی از این کاستیها عبارت‌ا‌ند از: شفافنبودن متن، گزینشیبودن مطالب، ارائهنکردن نتیجهگیری برای هر فصل از کتاب، و فشردگی بیشازحد و گستردگی موضوعات موردبحث. هم‌چنین نگارنده، علاوه‌بر معرفی ساختار اثر موردبحث، نقاط قوت آن را نیز تبیین خواهد کرد که مهمترین آن‌ها عبارت‌ا‌ند از: توجه ویژۀ بنهم به ارتباط و نسبت آثار مختلف کانت با یکدیگر و سیر فکری او در فلسفۀ عملی (انتقال از آثار انتقادی به آثار تعلیمی)؛ بررسی آن دسته از آثار کانت در فلسفۀ عملی که کمتر موردتوجه مفسران (به‌ویژه کانتشناسان ایرانی) قرار گرفتهاند؛ مخالفت نویسنده با دیدگاه موردقبول عموم مفسران فلسفۀ عملی کانت (خوانش صورتگرایانه)؛ و ارائۀ تفسیری جدید از آن (تفسیر غایتگرایانه).
تاریخ
پروین ترکمنی‌آذر
دوره 18، شماره 10 ، دی 1397، ، صفحه 1-13
چکیده
جامعة اسلامی در قرون سوم و چهارم هجری به‌علت تسلط آل‌بویه، حکومت‌گران ایرانی و شیعی بر دستگاه خلافت عباسی سنی‌مذهب، دارای اهمیت است و به همین علت موردتوجه ایران‌شناسان و اسلام‌شناسان قرار گرفته است. تحقیق دربارة این دوره از تاریخ به شناخت دقیق از جامعة اسلامی، جامعة ایرانی، و هم‌چنین دیدگاه‌های اهل تسنن و تشیع نیاز دارد. کتاب ...
بیشتر
جامعة اسلامی در قرون سوم و چهارم هجری به‌علت تسلط آل‌بویه، حکومت‌گران ایرانی و شیعی بر دستگاه خلافت عباسی سنی‌مذهب، دارای اهمیت است و به همین علت موردتوجه ایران‌شناسان و اسلام‌شناسان قرار گرفته است. تحقیق دربارة این دوره از تاریخ به شناخت دقیق از جامعة اسلامی، جامعة ایرانی، و هم‌چنین دیدگاه‌های اهل تسنن و تشیع نیاز دارد. کتاب متحده با رویکردی به دو مؤلفة رهبری و وفاداری در جامعة اسلامی و با تأکید بر دورة آل‌بویه نگاشته شده است. این‌که نویسنده تا چهاندازه توانسته است فهم دقیقی از تاریخ و فرهنگ ایران و اسلام ارائه دهد و مترجمان در رفع کاستی‌های مؤلف موفق عمل کرده‌اند سؤالاتی بوده که مقالة حاضر به‌روش تطبیقی درصدد نقد اثر و ترجمه‌های آن با دو رویکرد نقد درونی و بیرونی اقدام کرده است. نتیجه نشان می‌دهد که اثر باوجود داشتن نوآوری و خلاقیت در انتخاب بحثهای اجتماعی، به‌علت عدم شناخت صحیح مؤلف از جامعة اسلامی و آداب و فرهنگ ایرانی، دچار اشکالاتی در فهم و انتقال آن شده است. درضمن ترجمة اول، به‌علت همخوانی مترجمان به‌لحاظ تخصص علمی توانسته است ترجمة قابلقبولتری ارائه کند.
تاریخ
یعقوب خزایی
دوره 18، شماره 10 ، دی 1397، ، صفحه 45-64
چکیده
امروزه بحث روش و روش‌شناسی یکی از سنجه‌های مهم علمیت هر رشتة علمی به‌شمار می‌رود. شاید اکنون بدون معرفت درموردروش و روش‌شناسی ادعای علمیت در هر علمی موردتردید باشد. پژوهش حاضر ضمن نقد سه اثر منتشرشده در حوزۀ روش تحقیق در تاریخ، یعنی روش تحقیق در تاریخ‌نگاری اثر جهانگیر قائم‌مقامی، درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ نوشتة علیرضا ...
بیشتر
امروزه بحث روش و روش‌شناسی یکی از سنجه‌های مهم علمیت هر رشتة علمی به‌شمار می‌رود. شاید اکنون بدون معرفت درموردروش و روش‌شناسی ادعای علمیت در هر علمی موردتردید باشد. پژوهش حاضر ضمن نقد سه اثر منتشرشده در حوزۀ روش تحقیق در تاریخ، یعنی روش تحقیق در تاریخ‌نگاری اثر جهانگیر قائم‌مقامی، درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ نوشتة علیرضا ملایی توانی، و روش پژوهش در تاریخ‌شناسینوشتة حسن حضرتی به ارزش‌یابی روش و روش‌شناسی و نسبت آن با تفکر در علم تاریخ پرداخته است. این نقد نشان می‌دهد که چه پی‌آمدهایی از اتخاذ ره‌یافت پوزیتیویستی در علم تاریخ متصور است. پذیرش الگوهای روش‌شناختی علوم طبیعی در تاریخ، تضعیف موضع نقد، تضعیف موضع اندیشه‌ورزی در علم تاریخ، نادیده‌انگاشتن نقش مورخ به‌عنوان دست‌کم بخشی از فرایند تولید علم تاریخ، و ... ازجمله تبعات اتخاذ ره‌یافت پوزیتیویستی در تاریخ است. بر این اساس، راه‌برد پژوهش کنونی آن است که تمهیداتی اندیشیده شود تا به‌واسطة آن تفکر در تاریخ به موضعی غالب تبدیل شود. مسئلة نوشتار حاضر این است که نسبتی مشخص بین علم تاریخ و تفکر برقرار سازد و در این راستا تعریف و تأویلی از علم تاریخ و روش‌شناسی تاریخی ارائه شده که به تقویت تفکر استمداد برساند.
زبان‌های خارجی
احمد رمضانی؛ پیوند میهن‌دوست
دوره 18، شماره 8 ، آبان 1397، ، صفحه 147-165
چکیده
هدف از این مقاله تحلیل وضعیت آموزش زبان انگلیسی به دانش‌‌آموزان کم‌‌توان ذهنی، بررسی انتقادی کتاب دانش‌‌آموز و کتاب کار (پایۀ هفتم) و کتاب راه‌نمای تدریس است. روش پژوهش حاضر توصیفیـ تحلیلی است. باتوجهبه معیارهای نقد شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، نقاط قوت و ضعف شکلی و محتوایی کتاب درسی و کار ارائه شد. از مهمترین نقاط قوت ...
بیشتر
هدف از این مقاله تحلیل وضعیت آموزش زبان انگلیسی به دانش‌‌آموزان کم‌‌توان ذهنی، بررسی انتقادی کتاب دانش‌‌آموز و کتاب کار (پایۀ هفتم) و کتاب راه‌نمای تدریس است. روش پژوهش حاضر توصیفیـ تحلیلی است. باتوجهبه معیارهای نقد شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، نقاط قوت و ضعف شکلی و محتوایی کتاب درسی و کار ارائه شد. از مهمترین نقاط قوت کتاب درسی میتوان به معرفی کارکردهای زبانی و روال‌‌های اجتماعی متداول و چاپ رنگی اشاره کرد. از مهمترین نقاط ضعف کتاب درسی آموزش حروف الفبا به‌شیوۀ سنتی، آموزش نامناسب اعداد، طراحی تمرین‌‌های نامناسب و کیفیت پایین تصاویر بود. کتاب معلم نیز باتوجهبه معیارهای پیش‌نهادی همسلی (1997) درقالب ارزش‌یابی کلی و تفصیلی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. از نقاط قوت کتاب معلم وضوح و روشنی دستورالعملهای کتاب راه‌نما برای تدریس و ارزش‌یابی، پرداختن به فرایند یادگیری براساس نظریه‌‌های امروزی، معرفی اهداف دوره، و ارائۀ دستورالعملهای مناسب برای ارزش‌یابی بود. از نقاط ضعف کتاب راه‌نما میتوان به عدم توجه به سبک‌های یادگیری متفاوت دانش‌‌آموزان و صحافی نامناسب کتاب اشاره کرد. درنهایت، پیشنهادهایی برای بهبود کیفیت و متناسب‌‌سازی محتوای آن باتوجهبه سطح توان‌مندی دانش‌‌آموزان کم‌‌توان ذهنی داده شد.
فلسفه
زهره سعیدی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، ، صفحه 101-114
چکیده
فلسفة اشراق، به‌مثابة حدفاصل فلسفة ابن‌سینا و ملاصدرا، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. ازاین‌رو هر کتابی که بخواهد تلاش خود را معطوف به معرفی و تحلیل آن سازد درخور بررسی و نقد است. نویسنده در کتاب پیش‌رو پس از تبیین زمینة پیدایش فلسفة اشراقیـ استدلالیِ شیخ اشراق با زندگی‌نامه، آثار، و روش فلسفی وی آغاز کرده است. آن‌گاه به نقدهای ...
بیشتر
فلسفة اشراق، به‌مثابة حدفاصل فلسفة ابن‌سینا و ملاصدرا، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. ازاین‌رو هر کتابی که بخواهد تلاش خود را معطوف به معرفی و تحلیل آن سازد درخور بررسی و نقد است. نویسنده در کتاب پیش‌رو پس از تبیین زمینة پیدایش فلسفة اشراقیـ استدلالیِ شیخ اشراق با زندگی‌نامه، آثار، و روش فلسفی وی آغاز کرده است. آن‌گاه به نقدهای شیخ اشراق بر فلسفة مشاء پرداخته و سپس به دو حوزة معرفت‌شناسی و هستیشناسی در حکمت اشراق ورود پیدا کرده است. وی در این کتاب مبنای کار خود را آثار شیخ اشراق قرار داده است و ضمن معرفی خلاصهوار آثار وی، توصیف موجزی از فلسفة اشراق براساس کتاب اصلی او،حکمةالاشراق، ارائه داده است. در این مقاله، بهدرخواست شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، برآنیم با معرفی کلی اثر و ارائة خلاصه‌ای از محتوای آن نقاط قوت و ضعف آن را در ابعاد صوری و محتوایی نشان دهیم و با طرح پیشنهادهایی به بهبود آن، درصورت چاپ بعدی، یاری رسانیم.
فقه و حقوق
محمدرضا اسدی؛ سید سعید لواسانی
دوره 18، شماره 5 ، مرداد 1397، ، صفحه 1-17
چکیده
اعتباریات پایۀ علوم انسانیِ اسلامی است، درصورتی‌که نگاه جامع و فلسفی به آن داشته باشیم و آن را جزئی از مباحث وجودی بدانیم. درواقع، انسان موجودی تکوینی و حقیقی است که امور خود را در زیست دنیوی و با زبان اعتبار بیان میکند. بنابراین، اعتباریات رابطۀ تنگاتنگی با انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی دارد و به این علت است که پایۀ علوم انسانی قرار ...
بیشتر
اعتباریات پایۀ علوم انسانیِ اسلامی است، درصورتی‌که نگاه جامع و فلسفی به آن داشته باشیم و آن را جزئی از مباحث وجودی بدانیم. درواقع، انسان موجودی تکوینی و حقیقی است که امور خود را در زیست دنیوی و با زبان اعتبار بیان میکند. بنابراین، اعتباریات رابطۀ تنگاتنگی با انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی دارد و به این علت است که پایۀ علوم انسانی قرار میگیرد. به این دلیل است که گزاره‌های علوم انسانی، ازجمله گزاره‌های فقهی و حقوقی، اعتباری به شمار میروند، نه حقیقی و برهان در این علوم جایگاهی ندارد. آنچه در این علوم مهم است، جلب منفعت و دفع ضرر و کسب کمال و سعادت است و در علوم انسانیِ اسلامی رسیدن به قرب الاهی است، اما کسانی که گزاره‌های فقهی و حقوقی را حقیقی میدانند خلط بین تکوین و تشریع کرده‌اند، زیرا رابطۀ واقعی در جایی است که رابطۀ علت و معلول برقرار باشد، اما در مسائل فقهی و حقوقی حکمی با جعل شارع و قانونگذار اعتبار شده است و هیچ منشأ تکوینیای ندارد، بلکه مقررات شرعی یا عرفیِ قانونی است که وضع شده است.
فقه و حقوق
مجید بنایی اسکویی
دوره 18، شماره 5 ، مرداد 1397، ، صفحه 45-66
چکیده
اسناد تجاری به‌منزلة وسیلة پرداخت غیرنقدی در روابط تجار از جایگاه خاصی برخوردار بوده و در کتب متعدد حقوقی درخصوص این اسناد گفت‌وگو شده است. جلد سوم کتاب حقوق تجارت با عنوان اسناد تجاری است که در حوزههای گوناگون ازقبیل صدور، انتقال، پرداخت، و سایر موضوعات مرتبط با اسناد تجاری نوشته شده است. نقد اثر حاضر با استفاده از معیارها و ...
بیشتر
اسناد تجاری به‌منزلة وسیلة پرداخت غیرنقدی در روابط تجار از جایگاه خاصی برخوردار بوده و در کتب متعدد حقوقی درخصوص این اسناد گفت‌وگو شده است. جلد سوم کتاب حقوق تجارت با عنوان اسناد تجاری است که در حوزههای گوناگون ازقبیل صدور، انتقال، پرداخت، و سایر موضوعات مرتبط با اسناد تجاری نوشته شده است. نقد اثر حاضر با استفاده از معیارها و مشخصههای شناختهشده بهمنظور ارزیابی و داوری اثر و شناسایی نقاط ضعف و قوت آن درجهت ارتقا و بهبود پژوهشهای آینده انجام میشود. از مهمترین نواقص کتاب، فقدان تحلیل حقوقی مباحث و نوآوری است. در کتاب حاضر، نهتنها به توضیح مختصر مواد قانونی اکتفا شده، بلکه به منابع دیگری جز قوانین استناد نشده است که امید است در چاپهای بعدی، برخی از کاستی‌های آن رفع شود.
زبان و ادبیات عربی
پیمان صالحی
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 113-136
چکیده
با عنایت به این‌که متون منثور معاصر، علاوه‌بر جنبة آموزشی، بیش از هر زمان دیگری منعکس‌کنندة فرهنگ آن است، کتابی که به‌عنوان منبع درسی معرفی میشود، علاوه‌بر ساختار شکلی و محتوایی مناسب، باید مطابق با جدیدترین نظریه‌ها و رویکردهای ادبی باشد تا بتواند رسالت ادبی خویش را به انجام برساند. در همین راستا، در این پژوهش تلاش شده است ...
بیشتر
با عنایت به این‌که متون منثور معاصر، علاوه‌بر جنبة آموزشی، بیش از هر زمان دیگری منعکس‌کنندة فرهنگ آن است، کتابی که به‌عنوان منبع درسی معرفی میشود، علاوه‌بر ساختار شکلی و محتوایی مناسب، باید مطابق با جدیدترین نظریه‌ها و رویکردهای ادبی باشد تا بتواند رسالت ادبی خویش را به انجام برساند. در همین راستا، در این پژوهش تلاش شده است به‌روش بازخوانی اثر و در دو بخش تحلیل کمّی و کیفی نشان داده شود که آیا کتاب ملامح النثر الحدیث و فنونه از پتانسیل لازم به‌مثابة یک منبع درسی برای رشتة زبان و ادبیات عربی برخوردار است یا خیر. نتایج حکایت از آن دارد که باوجود داشتن محاسنی چون خط کاملاً خوانا، صفحه‌آرایی مطلوب، و عملکرد فنی برخی از نویسندگان، این کتاب معایب کمّی و کیفی فراوانی دارد که درصورت ارائه به‌عنوان کتاب درسی بسیار ضعیف و ناقص خواهد بود. استفادة بسیار اندک و جزئی از علائم ویرایشی و نبود فهرست منابع و کتاب‌شناسی تاریخ ادبیات ازجمله معایب کمّی این کتاب است. تجدیدچاپ‌نشدن کتاب پس از 21 سال، نقصان موضوعی و محتوایی عناوین، بی‌نظمی و انسجام‌نداشتن مطالب، دقت کافی نداشتن در استناددهی، استفاده‌نکردن از منابع متعدد، معتبر، و بهروز، و نیز نقصان در ارائة مطالب و استنباط غلط از مهمترین معایب کیفی این کتاب است.
زبان و ادبیات عربی
عیسی متقی‌زاده
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 217-233
چکیده
کتاب درسی دانشگاهی در فرایند یاددهی و یادگیری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. کتاب درسی مناسب ویژگی‌ها و شاخص‌هایی دارد که آن را از کتاب‌های غیردرسی متمایز میکند. نقد و تحلیل محتوای کتاب‌های دانشگاهی سبب میشود در طراحی و سازمان‌دهی مناسب آن دقت کافی به‌عمل آید. در این پژوهش با هدف دست‌یافتن به شاخص‌های کتاب‌های درسی دانشگاهی از ...
بیشتر
کتاب درسی دانشگاهی در فرایند یاددهی و یادگیری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. کتاب درسی مناسب ویژگی‌ها و شاخص‌هایی دارد که آن را از کتاب‌های غیردرسی متمایز میکند. نقد و تحلیل محتوای کتاب‌های دانشگاهی سبب میشود در طراحی و سازمان‌دهی مناسب آن دقت کافی به‌عمل آید. در این پژوهش با هدف دست‌یافتن به شاخص‌های کتاب‌های درسی دانشگاهی از روش تحقیق کتاب‌خانه‌ای استفاده کرده‌ایم. در این مقاله، با تحلیل محتوای کتاب تعریف و مفاهیم آن، کاربرد و ابعاد آن، و نظراتی را که در زمینة طراحی کتاب‌های درسی ارائه شده است موردارزیابی و نقد قرار داده‌ایم. در این مقاله به‌طور موردی میزان برخورداری کتاب قواعد و متون عربی، کتابی که برای دانشجویان رشتة زبان و ادبیات فارسی فراهم آمده است، از شاخص‌های کتاب دانشگاهی بررسی شده است. کتاب درسی از مهمترین و تأثیرگذارترین رسانه‌های آموزشی است که نقش ارزش‌مندی در نظام تعلیم و تربیت ایفا میکند. طراحی کتاب‌ها باید باتوجهبه معیارها و ضوابط خاصی در همة ابعاد متن باشد. تحلیل محتوای کتاب‌های درسی می‌تواند نقاط قوّت و ضعف احتمالی کتاب‌های درسی را برای اصلاح و تغییر احتمالی محتوا متناسب با اهداف تعیین‌شده و اصول علمی دراختیار مدیران و برنامه‌ریزان و مؤلفان کتاب‌های درسی قرار دهد.
زبان و ادبیات عربی
ابراهیم نامداری
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 273-289
چکیده
صاحب‌نظران در زمینة رعایت استانداردهای ساختار مقاله‌های علمیـ پژوهشی اصول، قواعد، و ضوابط خاصی را درنظر دارند که پای‌بندی به این موارد نیازمند مهارت، تجربه، و دقت فراوان است. در این پژوهش برآنیم تا به نقد و بررسی ساختار شش مقالة چاپ‌شده در مجلة ادب عربی دانشگاه تهران در حوزة ادبیات عصر میانه و میزان انطباق آن با استانداردهای مقاله‌های ...
بیشتر
صاحب‌نظران در زمینة رعایت استانداردهای ساختار مقاله‌های علمیـ پژوهشی اصول، قواعد، و ضوابط خاصی را درنظر دارند که پای‌بندی به این موارد نیازمند مهارت، تجربه، و دقت فراوان است. در این پژوهش برآنیم تا به نقد و بررسی ساختار شش مقالة چاپ‌شده در مجلة ادب عربی دانشگاه تهران در حوزة ادبیات عصر میانه و میزان انطباق آن با استانداردهای مقاله‌های علمیـ پژوهشی بپردازیم. بررسی استانداردهای مربوط به ساختار مقاله‌های علمیـ پژوهشی در این شش مقاله حاکی از آن است که برخی از مقالات دارای نواقصی ازقبیل کلیبودن عنوان، نداشتن روش و هدف پژوهش در چکیده، ضعف در انتخاب واژه‌‌های کلیدی، مشخصنبودن پرسش‌های اصلی، اشارهنکردن به پیشینة پژوهش، و کلیشهای و کلیبودن نتیجههاست. ازسویدیگر، تعدادی از مقاله‌های بررسیشده نیز نقاط قوّت و استانداردهای لازم را دارند که ازجملة آن میتوان به ارائة عمقی مبانی نظری پژوهش، رویکرد انتقادی و تحلیلمحور، نوآوری، انطباق محتوای اثر با عنوان، استناد به منابع معتبر، و دادههای بهروز اشاره کرد.
