هنر
احسان ذبیحی فر؛ سید شاهین محسنی
چکیده
این مقاله به نقد، ترجمه، شرح، و تحلیل کتاب النغم، اثر ارزش‌مند و کوتاه یحیی‌بن المنجم، دانشمند قرن سوم هجری اختصاص دارد که در آن روایت اسحاق موصلی از «مکتب غنا قدیم» آورده شده است. این رساله از قدیمی‌ترین آثار در موسیقی نظری است که شیوۀ تحلیلی دارد و درعین‌حال، به سنت شفاهی و عملی موسیقی نزدیک است و با سنت ریاضیاتی ـ فلسفی ...
بیشتر
این مقاله به نقد، ترجمه، شرح، و تحلیل کتاب النغم، اثر ارزش‌مند و کوتاه یحیی‌بن المنجم، دانشمند قرن سوم هجری اختصاص دارد که در آن روایت اسحاق موصلی از «مکتب غنا قدیم» آورده شده است. این رساله از قدیمی‌ترین آثار در موسیقی نظری است که شیوۀ تحلیلی دارد و درعین‌حال، به سنت شفاهی و عملی موسیقی نزدیک است و با سنت ریاضیاتی ـ فلسفی که بعدها غلبه مییابد، تفاوتهای اساسی دارد. محور اصلی رساله، اول بررسی تعداد نغمات اصلی در موسیقی و جایگذاری آنها برروی عود، و دوم شرح نظریۀ «مجرا»ست که ابداع اسحاق موصلی است. در تحلیل نظام نغمگانی المنجم مشخص میشود که این نظام شامل ده نغمه و متشکل از دو مجرای بنصر هشتنغمهای و وسطی هفتنغمهای است که قطعاً در دو نغمه اختلاف دارند و در بقیۀ نغمات مشترکاند و نشان داده میشود که آنچه تا امروز مطرح شده و اینکه نظریۀ مجرا مشابه مد یا گام شمرده شده است صحیح نیست. در این مقاله، علاوهبر نقد رساله، متن کامل آن به فارسی ترجمه شده و برمبنای آن، ضمن اشاره به اشکالات شرحهای قدیمیتر و نقد آنها، شرح و تحلیلی سرراست و متنمحور از آرای المنجم ارائه میشود.
هنر
احسان ذبیحی فر
چکیده
کتاب مبانی آفرینش ملودی در آهنگ‌سازی را نشر مرکز در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است. مؤلف کتاب کوشیده است تا در هشت فصل مجزا از تمامی جوانب به موضوع ملودی بپردازد. متن اثر دارای نثری روان و قابل‌فهم است و طرح جلد کتاب نیز مزین و بی‌پیرایه است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این کتاب می‌توان به رویکرد موسیقی‌شناسانۀ مؤلف در پرداختن به موضوع، استفاده ...
بیشتر
کتاب مبانی آفرینش ملودی در آهنگ‌سازی را نشر مرکز در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است. مؤلف کتاب کوشیده است تا در هشت فصل مجزا از تمامی جوانب به موضوع ملودی بپردازد. متن اثر دارای نثری روان و قابل‌فهم است و طرح جلد کتاب نیز مزین و بی‌پیرایه است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این کتاب می‌توان به رویکرد موسیقی‌شناسانۀ مؤلف در پرداختن به موضوع، استفاده از منابع متعدد و متنوع، تعدد نمونهها و تصاویر مرتبط با متن، و ارائۀ جمعبندی و چکیده در پایان هر مبحث اشاره کرد. باتوجهبه مباحث طرحشده در فصلها و روند آموزشی و تحلیلیِ ارائهشده، عنوان مناسبی برای کتاب انتخاب نشده است. همچنین بهطور کلی، فصلهای اول، سوم، و ششم کتاب را که عمدۀ مطالب آنها در دیگر کتابها با انسجام بیشتری طرح شدهاند نمیتوان از امتیازات این کتاب بهحساب آورد. درمقابل، زاویۀ نگاهی که نویسنده در فصلهای دوم و هشتم ارائه میکند مباحث ویژه و سودمندی دربارۀ ملودی است که در کتابهای فارسیزبانِ دیگر به آنها پرداخته نشده است.
