اقتصاد
حمیدرضا عبداللهیان
چکیده
کتاب امکان‌سنجی انتشار اوراق صکوک در اقتصاد ایران، مطالعۀ موردی بخش معدن و صنایع معدنی حاصل گزارشی از طرح تحقیقاتی است که در پژوهشکدۀ اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس توسط امیرحسین مزینی اجرا شده است. این اثر به چگونگی تأمین مالی بخش معدن از طریق انتشار صکوک استصناع پرداخته است. این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر، به بررسی و نقد آن از جنبه‌های ...
بیشتر
کتاب امکان‌سنجی انتشار اوراق صکوک در اقتصاد ایران، مطالعۀ موردی بخش معدن و صنایع معدنی حاصل گزارشی از طرح تحقیقاتی است که در پژوهشکدۀ اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس توسط امیرحسین مزینی اجرا شده است. این اثر به چگونگی تأمین مالی بخش معدن از طریق انتشار صکوک استصناع پرداخته است. این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر، به بررسی و نقد آن از جنبه‌های صوری و محتوایی پرداخته است. یافتههای این مقاله نشان می‌دهد باآنکه کتاب مدنظر روشی برای بررسی امکان استفاده از صکوک در بخشهای مختلف اقتصادی را ارائه می‌دهد و تاحدودی یک اثر کاربردی است، از حیث ویژگیهای صوری و محتوایی دارای اشکالاتی است. ویرایشنشدن ادبی و علمی اثر سبب شده است که علاوهبر ضعف در نظم و توالی منطقی مطالب، مباحث استحکام لازم را نداشته باشند. نادیدهگرفتن منابع دستاول و آشفتگی در نحوۀ ارجاعدهی از اشکالات دیگر این اثر به‌شمار میآید. مؤلف در کتاب به نقش و تأثیر سیاستهای بانک مرکزی ایران، به‌ویژه نقش آن در نرخگذاری دستوری صکوک، هیچ اشارهای نکرده است که این موضوع از مهمترین دلایل استقبالنکردن بخشهای مختلف اقتصادی از صکوک بهمنزلۀ ابزار تأمین مالی اسلامی است.
اقتصاد
وهاب قلیچ
چکیده
تأثیرات ناگوار شیوع بیماری کرونا در اقتصاد کشورهای جهان اقتصاددانان را به فکر ارائۀ تحلیلها و نظرهای کارشناسانه واداشته است. اثر اقتصاد کرونا؛ اقتصاد مقاومتی در عصر ویروس کرونا اولین کتاب قابل‌توجه در این حوزه است که با هدف شناخت مسیرهای بهینۀ برون‌رفت اقتصاد ایران از بحران کرونا با رویکرد اقتصاد مقاومتی منتشر شده است. این مقاله ...
بیشتر
تأثیرات ناگوار شیوع بیماری کرونا در اقتصاد کشورهای جهان اقتصاددانان را به فکر ارائۀ تحلیلها و نظرهای کارشناسانه واداشته است. اثر اقتصاد کرونا؛ اقتصاد مقاومتی در عصر ویروس کرونا اولین کتاب قابل‌توجه در این حوزه است که با هدف شناخت مسیرهای بهینۀ برون‌رفت اقتصاد ایران از بحران کرونا با رویکرد اقتصاد مقاومتی منتشر شده است. این مقاله با تحلیل و بررسی این اثر در دو محور شکلی و محتوایی به این نتیجه میرسد این کتاب که حاصل نظرها و تحلیلهای جمعی از صاحبنظران اقتصادی است، علیرغم امتیازات زیادی همچون جدید و نوآورانهبودن موضوع و نگارش روان و رسا، به دلایلی همچون فقدان انسجام و نظم در پرداخت به موضوع، تعجیل در چاپ پیش از روشنشدن ابعاد اقتصادی و اجتماعی شیوع بیماری، انتخاب قالب نامناسب در ارائۀ مباحث، عدم استفادۀ کافی از تجربۀ اقتصادهای جهانی، و درنهایت ضعف در جامعیت و عمق تحلیلها و راهکارها نتوانسته است به اهداف مدنظر دست یابد. این مقاله سعی دارد تا نکاتی را بهمنظور تقویت اثر از جنبۀ نگارشی و محتوایی پیشنهاد کند.
اقتصاد
منصور زراءنژاد؛ حمیدرضا عبداللهیان
چکیده
در این مقاله کتاب مقدمهای بر اقتصاد تحریم: مبانی نظری و تاریخچۀ تحریم در جهان و ایران، تألیف مهدی طغیانی و دیگران، نقد و بررسی شده است. این مقاله در چهار بخش مقدمه، معرفی و توصیف اثر، ارزیابی محتوایی اثر، و نتیجه‌‌گیری و پیش‌نهادات تنظیم شده است. نتایج این مقاله نشان داد اثر بهلحاظ ابعاد شکلی و فنی، ویرایش ادبی، استنادات، ...
بیشتر
در این مقاله کتاب مقدمهای بر اقتصاد تحریم: مبانی نظری و تاریخچۀ تحریم در جهان و ایران، تألیف مهدی طغیانی و دیگران، نقد و بررسی شده است. این مقاله در چهار بخش مقدمه، معرفی و توصیف اثر، ارزیابی محتوایی اثر، و نتیجه‌‌گیری و پیش‌نهادات تنظیم شده است. نتایج این مقاله نشان داد اثر بهلحاظ ابعاد شکلی و فنی، ویرایش ادبی، استنادات، و ارجاعات ایرادهای فراوانی دارد. متن روان و رساست. فصلبندی کتاب مناسب، ولی انسجام درونی مطالب نامناسب است. قدرت استدلال، تحلیل، و تبیین علمی اثر راضیکننده نیست. اثر به‌عنوان منبع درسی کاربرد آموزشی ندارد.
اقتصاد
فرهاد ترحمی؛ فاطمه بزازان
دوره 18، شماره 9 ، آذر 1397، ، صفحه 69-92
چکیده
محتوای کتاب اقتصاد مقاومتی؛ از نظریه تا عمل شامل بنیان‌های نظری و چالش‌های حوزۀ اقتصاد مقاومتی و شروط تحقق و دستاوردهای آن است. در این جهت، با به‌کارگیری مدل مدیریتی شش‌حلقه‌ای، بهلحاظ نظری و عملی اقتصاد مقاومتی بررسی شده است. حلقه‌های مدل عبارت‌اند از رهبری و مدیریت، کاهش وابستگی‌ها، اصلاح ساختارها، توسعۀ زیرساخت‌ها، مردم‌محوری، ...
بیشتر
محتوای کتاب اقتصاد مقاومتی؛ از نظریه تا عمل شامل بنیان‌های نظری و چالش‌های حوزۀ اقتصاد مقاومتی و شروط تحقق و دستاوردهای آن است. در این جهت، با به‌کارگیری مدل مدیریتی شش‌حلقه‌ای، بهلحاظ نظری و عملی اقتصاد مقاومتی بررسی شده است. حلقه‌های مدل عبارت‌اند از رهبری و مدیریت، کاهش وابستگی‌ها، اصلاح ساختارها، توسعۀ زیرساخت‌ها، مردم‌محوری، و ارتباطات و تعاملات جهانی. ساختار کتاب خبری و خطابهای است و تحلیل اقتصادی در آن بهکار گرفته نشده است. استفادهنکردن از آمارهای بهروز، ابزارهای سنجش در علم اقتصاد، و تحلیل ناکافی از ساختار اقتصاد ایران از کاستیهای کتاب ذکرشده به‌شمار میرود. درکل، این کتاب بهمنظور کسب اطلاعات کلی از اقتصاد مقاومتی و مشکلات اقتصاد ایران نوشته شده است، اما در زمینۀ تحلیل اقتصادی بهخصوص ادبیات موضوع و ابزار علمیِ مورداستفاده نواقص فراوان دارد.
اقتصاد
سید احسان خاندوزی؛ محسن مقیسه
دوره 18، شماره 9 ، آذر 1397، ، صفحه 115-138
چکیده
رابطۀ بخش مالی و واقعی (به‌طور خاص تولید) همواره از دغدغه‌های مهم در برنامه‌های توسعۀ اقتصادی به‌شمار می‌رفته و معرکۀ مناقشات تئوریک بوده است. تحلیل متن سند قانون برنامۀ اول تا ششم توسعه نشان می‌دهد به‌تدریج رویکرد هدایت بخش مالی به‌نفع اهداف بخش واقعی جای خود را به آزادسازی مالی داده است. درواقع، باوجود بانک پایه‌بودن تأمین ...
بیشتر
رابطۀ بخش مالی و واقعی (به‌طور خاص تولید) همواره از دغدغه‌های مهم در برنامه‌های توسعۀ اقتصادی به‌شمار می‌رفته و معرکۀ مناقشات تئوریک بوده است. تحلیل متن سند قانون برنامۀ اول تا ششم توسعه نشان می‌دهد به‌تدریج رویکرد هدایت بخش مالی به‌نفع اهداف بخش واقعی جای خود را به آزادسازی مالی داده است. درواقع، باوجود بانک پایه‌بودن تأمین مالی در ایران، در دهههای گذشته جز چند برهۀ کوتاه، تجربۀ موفقی ازجهت پشتیبانی بخش تولید توسط بانک‌ها و بخش مالی نداشتهایم و حتی میتوان گفت الگوی منسجمی مدنظر سیاستگذار نبوده است. این مقاله با معرفی چند تجربۀ جهانی موفق از مدل هدایت اعتبار (مدل ژاپن، آلمان، چین، کرۀ جنوبی) و با تکیه بر مبانی نظری فراهمآمده بهدست افرادی مانند ورنر تلاش میکند، درقالب نقد برنامه‌های توسعه، رویکرد جای‌گزینی برای حمایت از تولید ازسوی بخش مالی ارائه کند که طی آن دولت همزمان در متشکلساختن تولیدکنندگان رقابتپذیر در بخش واقعی و هدایت اعتبار بانکی به این تولیدکنندگان در بخش مالی نقشآفرینی دارد.
اقتصاد
سیداحسان خاندوزی
دوره 17، شماره 9 ، اسفند 1396، ، صفحه 75-95
چکیده
اهداف مهمی از اقتصاد مقاومتی از جنس فرابخشی و مستلزم هم‌کاری بازیگران متعدد عرصۀ سیاست‌گذاری و نظام اجرایی (بروکراسی) است. شواهد ارائه‌شده در این مقاله نشان می‌دهد که یکی از موانع تحقق اقتصاد مقاومتی در ایران پدیدۀ شکست هماهنگی است که ذیل موضوع شکست دولت در اقتصاد بخش عمومی جای می‌گیرد. در این مقاله ضمن مروری بر چهارچوب تئوریک این ...
بیشتر
اهداف مهمی از اقتصاد مقاومتی از جنس فرابخشی و مستلزم هم‌کاری بازیگران متعدد عرصۀ سیاست‌گذاری و نظام اجرایی (بروکراسی) است. شواهد ارائه‌شده در این مقاله نشان می‌دهد که یکی از موانع تحقق اقتصاد مقاومتی در ایران پدیدۀ شکست هماهنگی است که ذیل موضوع شکست دولت در اقتصاد بخش عمومی جای می‌گیرد. در این مقاله ضمن مروری بر چهارچوب تئوریک این پدیده در ادبیات متعارف، به دو دسته شکست هماهنگی در تحقق اقتصاد مقاومتی و نتایج آن در شاخصهای عملکرد بلندمدت اقتصاد ایران اشاره میشود: اِعمالنکردن سیاست توسعۀ صنعتی، ناکامی در ارتقای بهرهوری، شکست در مبارزه با فساد اقتصادی، شکست مدیریت واردات و تجارت فرامرزی، ضعف در حلوفصل مسئلۀ مؤسسات اعتباری غیرمجاز، و همچنین فقدان حکمرانی آب حوزههایی است که در این مقاله به آنها اشاره شده است. درپایان، پیش‌نهادهای سیاستی برای کاستن از درجۀ شکست هماهنگی معرفی شده است.
اقتصاد
محمدجواد شریف‌زاده
دوره 17، شماره 9 ، اسفند 1396، ، صفحه 137-156
چکیده
موضوع توقف و ورشکستگی نهادهای مالی، به‌ویژه بانک‌ها ازجمله پیچیده‌ترین مباحث حقوقی ـ اقتصادی است که عموماً در چهارچوب موازین ورشکستگی عادی رایج در حقوق خصوصی موردتوجه قرار می‌گرفته است. تجربۀ بحران‌های مالی، به‌ویژه بحران 2008- 2009 نشان داد که توقف و ورشکستگی بانک‌ها و دیگر نهادهای مالی مهم می‌تواند به بی‌ثباتی مالی و اقتصادی ...
بیشتر
موضوع توقف و ورشکستگی نهادهای مالی، به‌ویژه بانک‌ها ازجمله پیچیده‌ترین مباحث حقوقی ـ اقتصادی است که عموماً در چهارچوب موازین ورشکستگی عادی رایج در حقوق خصوصی موردتوجه قرار می‌گرفته است. تجربۀ بحران‌های مالی، به‌ویژه بحران 2008- 2009 نشان داد که توقف و ورشکستگی بانک‌ها و دیگر نهادهای مالی مهم می‌تواند به بی‌ثباتی مالی و اقتصادی منجر شود. ازهمینرو، در سالهای اخیر موضوع ثبات مالی به یکی از اهداف اصلی سیاستگذاران اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است و نظام خاص توقف بانکی، که بهاصطلاح نظامِ گزیر نامیده میشود، بهمنزلۀ رکن رکین ثبات مالی به جایگاه مهمی دست یافته است؛ بهگونهایکه بسیاری از کشورهای جهان به ایجاد یا توسعۀ نظام گزیر اقدام کرده‌اند. در این مقاله ضمن معرفی نظام گزیر نظام حقوقی ایران ازمنظر استانداردهای جهانی این حوزه ارزیابی شده است. یافتههای مقاله نشان می‌دهد باوجود آنکه قانونگذار در ایران بر اهمیت موضوع توقف بانکی واقف بوده است و کوشیده است تاحدی ترتیبات توقف و ورشکستگی بانکی را از ترتیبات مربوط به دیگر بنگاهها تفکیک کند، ایجاد نظام گزیر بهمنظور ارتقای ثبات مالی و مقاوم‌سازی نظام اقتصادی ضرورت مبرم دارد.
اقتصاد
سید شمس‌الدین حسینی
دوره 17، شماره 3 ، مرداد 1396، ، صفحه 35-51
چکیده
مقالۀ حاضر به نقد کتاب تهدیدات اقتصادی و اقتصاد مقاومتی می‌پردازد. مؤلفان کتاب جنگ اقتصادی (تحریم) را به‌عنوان تهدید اصلی اقتصادی و جلوۀ اجبار و اعمال قدرت اقتصادی معرفی کرده‌اند که آسیب‌پذیری درقبال آن ازجمله در حوزۀ سایبری، وابستگی علمی و فنی در حوزۀ صنعتی، و وابستگی اقتصاد کشور به نفت وجود دارد. از میان پیش‌نهادهای ارائه‌شده ...
بیشتر
مقالۀ حاضر به نقد کتاب تهدیدات اقتصادی و اقتصاد مقاومتی می‌پردازد. مؤلفان کتاب جنگ اقتصادی (تحریم) را به‌عنوان تهدید اصلی اقتصادی و جلوۀ اجبار و اعمال قدرت اقتصادی معرفی کرده‌اند که آسیب‌پذیری درقبال آن ازجمله در حوزۀ سایبری، وابستگی علمی و فنی در حوزۀ صنعتی، و وابستگی اقتصاد کشور به نفت وجود دارد. از میان پیش‌نهادهای ارائه‌شده ایجاد سامانه و قرارگاه دفاع اقتصادی راهگشاتر است.خلاصۀ ارزیابی کتاب آن است که تلاش مؤلفان در پرداختن به پیوند اقتصاد، دفاع، و امنیت نکتۀ قوّت اثر است. البته اثر بهلحاظ شکلی و محتوایی (انسجامنداشتن در تحلیلهای آماری، معتبرنبودن برخی منابع، و استفاده از آمارهای قدیمی) می‌تواند تقویت شود. برخلاف عنوان کتاب در متن کتاب به سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی کمتر پرداخته شده است؛ بنابراین لازم است به الزامات و سازگاری الگوی اقتصاد مقاومتی، الگوی دفاع و امنیت همهجانبه، و جایگاه آن در اقتصاد مقاومتی بیشتر پرداخته شود. درمجموع، از کتاب یادشده میتوان به‌عنوان منبعی کمکی برای دروسی چون اقتصاد ایران و اقتصاد توسعه استفاده کرد. اگرچه اقدام اصولیْ راهاندازی رشتههایی چون اقتصاد دفاع در مقطع تحصیلات تکمیلی است.
