سابقة ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان میرسد که کتیبهها را به زبانهای دیگر مینوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، بهویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمههای این دوره، کتب تاریخی را شامل نمیشده است. دومین نهضت، در اواخر سدة دوم، با تأسیس بیتالحکمه، ...
بیشتر
سابقة ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان میرسد که کتیبهها را به زبانهای دیگر مینوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، بهویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمههای این دوره، کتب تاریخی را شامل نمیشده است. دومین نهضت، در اواخر سدة دوم، با تأسیس بیتالحکمه، به نهایت شکوفایی خود رسید.[1] در این دوره نیز با تأسی از حکمت و فلسفة یونانی، به ترجمة متون تاریخی توجهی نشد؛ تا اینکه بهدنبال گسترش روابط ایران با کشورهای اروپایی، از دورة صفویه به بعد، نیاز به ترجمه بار دیگر ضرورت پیدا کرد. ولی در دورة قاجار بود که سومین نهضت ترجمه درپی شکستهای ایران از روسیه، با ورود هیئتهای نظامی و علمی خارجی در ایران، آغاز شد.در این پژوهش، عوامل تأثیرگذار در توجه نویسندگان و مترجمان عصر قاجار به ترجمة کتب تاریخی و میزان تأثیرگذاری این امر در جذب و نزدیکسازی محققان و مخاطبان این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجۀ این مقاله ناظر بر این است که جنگهای ایران و روسیه، ترجمة اولین متون تاریخی را باعث شد. تأسیس دارالفنون، دارالترجمه، جریان شرقشناسی و کشفیات باستانی در ایران، ترجمة متون تاریخی و توجه به آن را به اوج شکوفایی تا آن زمان رساند؛ ضمن آنکه ترجمة کتابهای تاریخی، به تغییر متد تاریخنویسی، توجه به تاریخ ایران باستان و آشنایی ایرانیان با افکار انقلابی منجرشد.