روششناسی
محمد امین شفیع خانی؛ مصطفی تقوی
چکیده
سرشت «فناوری مدرن غربی» و نیز نسبت میان جوامع غیرغربی با این پدیدار نوظهور بیگانه دو امر مهمی است که بهموازات افزایش آمیختگی این جوامع به این پدیدار ذهن بسیاری از اندیشمندان بومی این جوامع را به خود مشغول ساخته است. کتاب گزینش تکنولوژی از دریچۀ بینش توحیدی ثمرۀ اندیشهورزی یکی از همین دست اندیشمندان است که البته در جامعهای ...
بیشتر
سرشت «فناوری مدرن غربی» و نیز نسبت میان جوامع غیرغربی با این پدیدار نوظهور بیگانه دو امر مهمی است که بهموازات افزایش آمیختگی این جوامع به این پدیدار ذهن بسیاری از اندیشمندان بومی این جوامع را به خود مشغول ساخته است. کتاب گزینش تکنولوژی از دریچۀ بینش توحیدی ثمرۀ اندیشهورزی یکی از همین دست اندیشمندان است که البته در جامعهای غیرغربی زیسته است. اصغر طاهرزاده، بهعنوان متفکری مسلمان و ایرانی، در قالب این کتاب آرای خود دربارۀ چیستی فناوری مدرن غربی و نیز چگونگی برقراری نسبتی شایسته بین جامعۀ شیعی ایرانی و فناوری غربی را برپایۀ آموزههای اسلامی مطرح کرده است. وی در طرح آرای خود از این آموزهها و بهطور خاص از قرآن بهرۀ بسیاری برده است. در مقالۀ پیشِرو، برآنیم تا با تحلیل این کتاب، مقایسۀ آن با برخی نظریات مطرح در ادبیات جهانی فلسفۀ فناوری، و ذکر برخی نظریات ویژۀ این اثر آن را نقد کنیم.
مطالعات علم و فناوری
محمود مختاری
چکیده
این مقاله به معرفی و بررسی انتقادی کتاب رابطۀ دین و فناوری نوشتۀ آقای دکتر حسین مطیع (استادیار محترم دانشگاه صنعتی اصفهان) میپردازد. تلاش اصلی کتاب، چنانکه خود مؤلف نیز تصریح میکند، بررسی تعامل فناوری و دین در متن جهانبینی اسلامی و نیز ارائۀ نظریهای برای رسیدن به فناوری اسلامی است. مقالۀ حاضر ابتدا خاستگاه کتاب و جایگاه آن ...
بیشتر
این مقاله به معرفی و بررسی انتقادی کتاب رابطۀ دین و فناوری نوشتۀ آقای دکتر حسین مطیع (استادیار محترم دانشگاه صنعتی اصفهان) میپردازد. تلاش اصلی کتاب، چنانکه خود مؤلف نیز تصریح میکند، بررسی تعامل فناوری و دین در متن جهانبینی اسلامی و نیز ارائۀ نظریهای برای رسیدن به فناوری اسلامی است. مقالۀ حاضر ابتدا خاستگاه کتاب و جایگاه آن را دربین آثار دیگر مؤلف و سپس روششناسی پژوهش را واکاوی میکند و آنگاه به ارزیابی دقیق پروژۀ مؤلف درباب فناوری اسلامی میپردازد. ادعای این مقاله آن است که کتاب در مسیر دستیابی به نظریهای منسجم درباب فناوری اسلامی به موفقیت زیادی نائل نمیشود و این کوشش نیازمند اصلاح و تکمیل است. درواقع، دیدگاه مؤلف متمرکز بر مقاصد طراحان و کاربران مصنوعات فناورانه است و نه متوجه ساختار و ویژگیهای فیزیکی این مصنوعات، و بنابراین مفهوم «فناوری دینی» به آنچه مؤلف «فناوری غیردینی» (درمقابل ضددینی) مینامد تقلیل مییابد.
روششناسی
لیلا نامداریان؛ علیرضا ثقۀالاسلامی
چکیده
هدف این مقاله ارزیابی نقادانۀ کتاب مطالعات اجتماعی فناوری؛ تأملات نظری و میانرشتهای به گردآوری و ویرایش رضا صمیم است. این کتاب در قلمرو مطالعات علم و فناوری جای دارد. مطالعات علم و فناوری بهمنزلۀ حوزۀ مطالعاتی میانرشتهای، در فضای علمی ایران همچنان نوپاست و پژوهشگران به آن توجه کمی داشتهاند. انتشار این کتاب به غنای ادبیات ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزیابی نقادانۀ کتاب مطالعات اجتماعی فناوری؛ تأملات نظری و میانرشتهای به گردآوری و ویرایش رضا صمیم است. این کتاب در قلمرو مطالعات علم و فناوری جای دارد. مطالعات علم و فناوری بهمنزلۀ حوزۀ مطالعاتی میانرشتهای، در فضای علمی ایران همچنان نوپاست و پژوهشگران به آن توجه کمی داشتهاند. انتشار این کتاب به غنای ادبیات علمی این حوزه در کشور کمک بسیاری کرده است. از مزایای این کتاب، ارائۀ برخی ملاحظات بومی و فرهنگی کشور ذیل حوزۀ مطالعاتی مذکور است. مقالات این مجموعه را افراد مختلف نگارش کردهاند و نقش ویراستار در یکدستکردن و برقراری پیوند میان مقالات کمرنگ بوده است. ارائۀ مباحث نظری و میانرشتهای در اغلب مقالات، عمدتاً متمرکز بر دیدگاه جامعهشناسی فناوری است و ازاینرو، بهنظر میرسد دیدگاه حاکم بر کتاب به نگاه سنتی و متعارف در رابطۀ میان علم و فناوری و جامعه نزدیکتر است تا به رویکرد جدید مطالعات علم و فناوری. همچنین تفکیک مقالات این مجموعه میان تأملات نظری و میانرشتهای ذیل یک حوزۀ مطالعاتی میانرشتهای چندان معنادار نیست و شاید تفکیک موجه بایستی میان دو تأملات نظری و موردپژوهیهای مقتضی تحقق مییافت.