زبان و ادبیات فارسی
بررسی انتقادی کتاب تاریخ تحلیلی زبان فارسی

احمد بهنامی

دوره 22، شماره 9 ، آذر 1401، ، صفحه 93-108

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.36888.2279

چکیده
  هدف پژوهش حاضر، بررسی یکی از منابعی است که برای درس «تاریخ زبان فارسی» از درس‌های رشته زبان و ادبیات فارسی نوشته شده است. برای این هدف، کتاب تاریخ تحلیلی زبان فارسی، تألیف حمیرا زمردی، انتخاب شده است. آیا مؤلف در هدف خود که آشنا کردن دانشجویان با تاریخ زبان فارسی است موفق بوده است؟ نویسندۀ مقالۀ حاضر به بررسی این کتاب و سنجش مطالب ...  بیشتر

علوم اجتماعی
نقد و بررسی کتاب ایران در پنج روایت؛ دربارۀ هویت ملی، تنوع زبانی، زبان مادری، و مسئلۀ زبان ترکی در ایران

ناصر صدقی

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 171-192

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.33055.1985

چکیده
  بررسی مفهوم ایران و هویت ملی در ارتباط با مسئلۀ تنوع قومی و زبانی جامعۀ ایرانی موضوع اصلی مطرح در کتاب ایران در پنج روایت است. نویسندۀ کتاب با ارجاع به واقعیت تنوع قومی ‌ـ زبانی و جغرافیایی جامعۀ ایرانی درصدد ارائۀ خوانشی کثرت‌گرا از مفهوم ایران و هویت ملی است. وی با نقد گفتمان تقلیل‌گرای ناسیونالیستی ایرانیت و هویت ملی را مقوله‌ای ...  بیشتر

زبان‌های خارجی
متن‌پژوهی کتاب زبان فارسی ‌ـ مکاتبات و اسناد بازرگانی (برپایۀ زبان‌های فارسی و روسی)

مریم شفقی؛ اصغر قدرتی

دوره 21، شماره 10 ، دی 1400، ، صفحه 255-278

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.37514.2315

چکیده
  مکاتبات اداری از سبک‌‌‌های ادبی معیار زبان فارسی است که ویژگی‌‌‌های نگارشی واژگانی، کلیشه‌‌‌های ثابت ساختاری، و سبکی دارد. آموزش چنین سبکی از کاربرد زبان، به‌ویژه آموزش زبان به‌عنوان زبان خارجی (براساس نمونۀ آموزش زبان فارسی به روس‌‌‌زبانان در موضوع پژوهش) ویژگی‌‌‌ها و راه‌کارهای روشی خود را دارد. خوانش و ترجمۀ متن مکاتبات ...  بیشتر

زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
بررسی انتقادی تاریخ ترجمه در ایران

رضا امینی

دوره 21، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.31817.1913

چکیده
  در این مقاله، کتاب تاریخ ترجمه در ایران، نوشتۀ عبدالحسین آذرنگ، بررسی و نقد شده است. نثر روان و ویرایش دقیق کتاب، پیراسته‎بودن آن از غلط‌های نگارشی، و ارائۀ شماری نکتۀ خوب دربارۀ ترجمه در برخی دوره‌های تاریخ ایران از ویژگی‌‌های نیکویی است که خواننده به‌هنگام خواندن کتاب به وجود آن‌ها پی می‌‌برد. تکراری‌بودن بسیاری از مطالب ...  بیشتر

زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
نقد و بررسى کتاب دستور زبان فارسی براساس نظریۀ گروه‌های خودگردان در دستور وابستگی

مسعود قیومی

دوره 21، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 217-245

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.26215.1581

چکیده
  دستور وابستگی یکی ‎از دستورهای صورت‌گراست که براساس وابستگی بین عناصر واژگانی یک جمله بنا نهاده شده ‎است. این وابستگی‎ها مبتنی‌بر ظرفیت واژگان است. بنابراین، بازنمایی معنایی واژه‎ها در چهارچوب ظرفیت ستون‌فقرات این دستور است. مقالۀ حاضر براساس سه رأس مطالب به بررسی و نقد کتاب دستور زبان فارسی براساس نظریۀ گروه‌های خودگردان ...  بیشتر

علم اطلاعات و دانش‌شناسی
نقدی بر کتاب پردازش زبان طبیعی و بازیابی اطلاعات

مرتضی کوکبی

دوره 20، شماره 10 ، دی 1399، ، صفحه 367-397

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5889

چکیده
  کتاب پردازش زبان طبیعی و بازیابی اطلاعات کتابی است گردآورده و ترجمه‌شده که نویسندۀ مشخصی ندارد و ترجمۀ جعفر مهراد و مریم ناصری است. اگر بپذیریم که بازیابی قلب رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی است، می‌توانیم بگوییم که اگر این بازیابی با زبان طبیعی انجام شود، نتیجه برای آن سودمندتر خواهد بود. پس کتابی که دربارۀ «پردازش زبان طبیعی ...  بیشتر

زبان و ادبیات فارسی
نقد کتاب بلاغت 1 (معانی)

علی رضا شعبانلو

دوره 18، شماره 2 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 173-189

چکیده
  علم معانی به بررسی روشهای کاربرد مؤثر زبان می‌پردازد و بلاغیون می‌کوشند تا با استخراج اصول مؤثر سخن گفتن، فن سخنوری را به دیگران بیاموزند و رمز و راز سخن بلیغ را دریابند. بنای کتب بلاغی فارسی دری، بر ترجمة کتب بلاغی عربی با درج چند نمونه فارسی نهاده شده‌است و از دیر باز به نقل همان چند مثال مکرّر و مستعمل گذشتگان اکتفا گردیده‌است ...  بیشتر

زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
«جامعه‌شناسی زبان» یا «برنامه‌ریزی زبان»؟ بررسی و نقد کتاب جامعه‌شناسی زبان (برنامه‌ریزی زبان فارسی و نگرش‌های زبانی)

رضا امینی

دوره 16، ویژه‌نامه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی ، مرداد 1395، ، صفحه 45-67

چکیده
  در این مقاله کتاب «جامعه ­شناسی زبان (برنامه­ ریزی زبان فارسی و نگرش­ های زبانی)»، نوشته نگار داوری اردکانی با همکاری آذردخت جلیلیان، بررسی و نقد شده است. در این راستا، هم به ساختار و جنبه­ های صوری کتاب و رعایت اصولِ پژوهش و نگارش علمی توجه شده، و هم به محتوای کتاب و آنچه در آن آمده است. به طور کلی می ­توان گفت آن بخش­ ...  بیشتر

زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
تحلیلی بر واژگان پایۀ فارسی

احمد رمضانی؛ ساسان اسدپور

دوره 16، ویژه‌نامه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی ، مرداد 1395، ، صفحه 175-197

چکیده
  هدف مقالۀ حاضر تأکید بر اهمیت پژوهش در حوزۀ واژگان پایه و بررسی انتقادی کتاب واژگان پایۀ فارسی از زبان کودکان ایرانی و طرح ملی شناسایی واژگان پایه‌ فارسی از منظر روان­ شناختی، زبان ­شناختی، روش­ شناسی و آموزشی است. در ابتدا به اهمیت موضوع واژگان پایه و تاریخچة تدوین کتاب اشاره می ­شود. سپس محتوای اثر توصیف و تحلیل می­شود. به ...  بیشتر

زبان و ادبیات فارسی
نقد دستور زبان فارسی از دیدگاه رده‌شناسی

سهیلا فرهنگی

دوره 14، شماره 30 ، خرداد 1393، ، صفحه 75-88

چکیده
  چکیده دستور زبان فارسی از دیدگاه رده‌شناسی نوشتة شهرزاد ماهوتیان و ترجمة مهدی سمائی، از سلسله‌کتاب‌هایی است که به‌منظور مقایسة زبان‌های گوناگون و بررسی آن‌ها، براساس معیارهای جهانی و فراگیر و فراهم‌کردن داده‌هایی واحد و نظام‌مند برای محققان زبان‌شناسی نظری و پژوهشگران رده‌شناسی نوشته شده است. این کتاب، از بعد پژوهشی کتاب ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نحوة به‌کارگیری آرایه‌های ادبی عربی در زبان فارسی

صغرا فلاحتی

دوره 12، شماره 25 ، آبان 1391، ، صفحه 69-89

چکیده
  چکیدهمحسنات بدیعی یا آرایه‌های بلاغی ابزار‌هایی‌اند که ادبا با به‌کارگیری آن‌ها به آرایش زبان خود می‌پردازند. این آرایه‌ها همزاد زبان نیستند ولی زادۀ زمان و محیطی‌اند که زبان در آن رشد و نمو می‌کند و به بالندگی می‌رسد. با توجه به قرابت‌های موجود میان زبان فارسی و عربی و با استناد به شواهد موجود می‌توان گفت اکثر قریب به اتفاق ...  بیشتر