علوم اجتماعی
منصور طبیعی؛ علی مظفری
چکیده
بحث از هویت ملی ایرانیها، ترسیم سیمای آن و نقد مبانیاش، ازجمله مباحثِ مناقشهانگیزِ دانشگاهی در دهههای اخیر بوده است. این گفتوگوی مناقشهآمیز، به ویژه در سایۀ برآمدن نظریههایی که پستمدرن خوانده میشوند، پای خویش را به تاریخنویسی باز کرده است و عدهای را بر آن داشته تا روایتهای مرسوم از تاریخ ایران را از دریچه چشماندازهای ...
بیشتر
بحث از هویت ملی ایرانیها، ترسیم سیمای آن و نقد مبانیاش، ازجمله مباحثِ مناقشهانگیزِ دانشگاهی در دهههای اخیر بوده است. این گفتوگوی مناقشهآمیز، به ویژه در سایۀ برآمدن نظریههایی که پستمدرن خوانده میشوند، پای خویش را به تاریخنویسی باز کرده است و عدهای را بر آن داشته تا روایتهای مرسوم از تاریخ ایران را از دریچه چشماندازهای تازه، منتقدانه بنگرند و ضعفهای آنها را هویدا کنند. در این مقاله، یکی از آثار پرارجاع از این دست تحقیقات را برگزیدهایم؛ یعنی تجدد بومی و بازاندیشی تاریخی نوشتۀ محمد توکلی طرقی. نشان دادهایم که این تألیف، علیرغم تکیه بر منابع دست اول و بازخوانی مبتکرانۀ آنها، نقصهایی تئوریک و روششناسانه، در خود نهان دارد. برای توصیف نقصانها در فصلهایی مستقل به نقد فرم، مبانی نظری و روششناسی اثر پرداختهایم و کوشیدهایم نشان دهیم که این ضعفها تا چه اندازه، بر پذیرش نتایج تحقیق اثر میگذارند. بر اساس این مطالعه به نظر میرسد کاستی اصلی در طرح نظریِ کتاب، آن است که تعریف روشنی از سنت به دست نداده است. چنین ابهامی در تعریف سنت، نیز به جوانب مختلف اثر رسوخ کرده و پذیرش استدلالهای آن را سخت دشوار کرده است.
