علوم سیاسی
مجید بهستانی
چکیده
این مقاله به بازبینی انتقادی کتاب «تاریخ سیاست خارجی ایران: از صفویه تا پایان پهلوی اول (879 تا 1320 شمسی)» میپردازد. اهمیت انتخاب این اثر این بوده است که نویسنده اثر، روح الله رمضانی آغازگر مطالعات نظری تاریخ سیاست خارجی ایران می‌باشد. این رویکرد در آن دوره، یعنی سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، امری نوآورانه در مورد همه کشورهای ...
بیشتر
این مقاله به بازبینی انتقادی کتاب «تاریخ سیاست خارجی ایران: از صفویه تا پایان پهلوی اول (879 تا 1320 شمسی)» میپردازد. اهمیت انتخاب این اثر این بوده است که نویسنده اثر، روح الله رمضانی آغازگر مطالعات نظری تاریخ سیاست خارجی ایران می‌باشد. این رویکرد در آن دوره، یعنی سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، امری نوآورانه در مورد همه کشورهای جهان سومی به حساب میآمد. از سوی دیگر، با برگردان آن به فارسی، علیرغم فاصله پنجاه ساله از زمان تألیف آن، به دلیل فقر منبع و نیز غنای اثر، به سرعت از سوی محافل فکری-دانشگاهی مورد توجه قرار گرفت. تا آنجا که گویا به این اثر هیچ اشکالی وارد نیست. ایده اصلی کتاب این است که علی رغم تحولات سیاسی در طی پانصد سال، سنتگرائی ناواقعگرایانه بر سیاست خارجی ایران حکمفرما بوده است. ادعای اصلی این مقاله آن است که ضمن خوانش انتقادی آن، اشکالات محتوائی و ضعف نظری آن روشن شود. محافظهکاری جوهر نظریه او است که همراه با عقلانیت سرد چارچوبی میدهد که حتی حرکتهای استقلالطلبانه مطرود شناخته میشود.
