زبان و ادبیات عربی
دانش محمدی رکعتی؛ یوسف نظری؛ علی نوبهار؛ زینب شجاعی
چکیده
آموزش زبان عربی در مدارس بهدلایل فرهنگی، سیاسی، و نوع نگاه خانوادهها و دانشآموزان از چند دهه پیش تاکنون، نسبت به سایر دروس، با چالش بیشتری مواجه بوده است. بررسی نگرش دانشآموزان به یادگیری این زبان گام مؤثری در سیاستگذاری و تألیف کتابهای آموزشی خواهد بود. در این پژوهش با روش توصیفی ـ پیماشی به بررسی نگرش دانشآموزان ...
بیشتر
آموزش زبان عربی در مدارس بهدلایل فرهنگی، سیاسی، و نوع نگاه خانوادهها و دانشآموزان از چند دهه پیش تاکنون، نسبت به سایر دروس، با چالش بیشتری مواجه بوده است. بررسی نگرش دانشآموزان به یادگیری این زبان گام مؤثری در سیاستگذاری و تألیف کتابهای آموزشی خواهد بود. در این پژوهش با روش توصیفی ـ پیماشی به بررسی نگرش دانشآموزان رشتههای ادبیات و علوم انسانی، علوم تجربی، و علوم ریاضی کلاس دوازدهم شهر کرمان درخصوص یادگیری زبان عربی پرداخته شده است. در این بررسی تفاوت نگرشهای دانشآموزان سه رشتۀ انسانی، تجربی، و ریاضی و همچنین تفاوت نگرش دانشآموزان دختر و پسر به یادگیری زبان عربی بررسی شد. نمونۀ این پژوهش 337 نفر از دانشآموزان پسر و دختر کلاس دوازدهم شهر کرماناند. نتایج پژوهش نشان میدهد که نگرش بیشتر دانشآموزان سه رشتۀ علوم انسانی، تجربی، و ریاضی در سه متغیر علاقه به یادگیری زبان عربی، اهمیت درس عربی دربین سایر دروس، و محتوای درس عربی منفی است. باوجوداین، دانشآموزان رشتة ریاضی علاقۀ بیشتری به یادگیری زبان عربی، نسبتبه دانشآموزان دیگر، دارند. از نظر تفاوت بین دانشآموزان دختر و پسر، تفاوت معناداری بین آرای دو گروه وجود نداشت.
زبان و ادبیات عربی
هدایت الله تقی زاده
چکیده
برنامهریزان آموزشی همواره بهدنبال بازنگری محتوای برنامههای درسیاند. برنامۀ درسی «آموزش زبان عربی» سال 1395 توسط دانشگاه فرهنگیان بازنگری و جایگزین برنامۀ درسی «دبیری زبان و ادبیات عربی» شد. نظر به تأثیری که برنامۀ درسی در ارتقای سطح دانش، مهارت، و نگرش دانشجومعلمان دارد، بررسی آن ضروری است. ازاینرو، پژوهش ...
بیشتر
برنامهریزان آموزشی همواره بهدنبال بازنگری محتوای برنامههای درسیاند. برنامۀ درسی «آموزش زبان عربی» سال 1395 توسط دانشگاه فرهنگیان بازنگری و جایگزین برنامۀ درسی «دبیری زبان و ادبیات عربی» شد. نظر به تأثیری که برنامۀ درسی در ارتقای سطح دانش، مهارت، و نگرش دانشجومعلمان دارد، بررسی آن ضروری است. ازاینرو، پژوهش حاضر بهدنبال آن است که به آسیبشناسی برنامۀ درسی این رشته بپردازد. اطلاعات پژوهش، با مطالعات اسنادی و با بهرهگیری از روش کمّی و توصیفی و با استفاده از ابزار پرسشنامۀ محققساخته در جامعۀ آماری متشکل از استادان دانشگاه فرهنگیان استان تهران، بهصورت هدفمند و کلشمار حاصل شد. نتایج نشان میدهد که مهمترین تغییرات کمّی، کاهش سهم واحدهای تخصصی از 93 به 54 واحد و افزایش سهم دروس تربیتی بوده است. کاهش چشمگیر واحدهای متون و تاریخ از 46 به هشت واحد، و کاهش واحد مهارتهای زبانی از 36 به بیست واحد ازجمله نقاط ضعف کمّی برنامۀ جدید است. افزایش واحدهای کارورزی از چهار واحد در دو ترم به هشت واحد در چهار ترم و تعریف دروس موضوعی ـ تربیتی و کارنمای معلمی از نقاط قوت این برنامه ارزیابی میشود.
زبان و ادبیات عربی
ساجد زارع
چکیده
چکیدهآموزش زبان عربی در سالهای اخیر در داخل و خارج از کشور موردتوجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است و در این زمینه تاکنون کتابهای زیادی بهرشتۀ تحریر درآمده است؛ از جملة این کتابها میتوان به کتاب مداخل تعلیم اللغة العربیة: رؤیة تحلیلیة بهتألیف گروهی از نویسندگان اشاره کرد. این کتاب به برخی از جدیدترین و مهمترین ...
بیشتر
چکیدهآموزش زبان عربی در سالهای اخیر در داخل و خارج از کشور موردتوجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است و در این زمینه تاکنون کتابهای زیادی بهرشتۀ تحریر درآمده است؛ از جملة این کتابها میتوان به کتاب مداخل تعلیم اللغة العربیة: رؤیة تحلیلیة بهتألیف گروهی از نویسندگان اشاره کرد. این کتاب به برخی از جدیدترین و مهمترین رویکردهای آموزش زبان عربی پرداخته است. پژوهش حاضر، با رویکردی نقدی ـ تحلیلی، به بررسی جنبههای شکلی، ساختاری، و محتوایی کتاب میپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد که این کتاب، با همة مزیتهای فراوانی که دارد، به رفع برخی از کاستیهای نگارشی، ویرایشی، و محتوایی نیاز دارد. همچنین، بهنظر میرسد تألیف کتاب بهصورت گروهی در ایجاد نوعی ناهماهنگی و عدم وحدت رویه در فصول آن تأثیر بهسزایی داشته است و این مسئله یکی از اساسیترین نقاط ضعف آن بهشمار میرود. نمود این ناهماهنگی را میتوان در اتخاذنکردن رویکرد واضح در تببین مباحث، تکرار محتوا با الفاظ همسان، و انسجامنداشتن محتوا در تحلیل در برخی از مباحث مشاهده کرد.
زبان و ادبیات عربی
سجاد اسماعیلی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 23-45
چکیده
جستار حاضر با هدف نقد و شناسایی موارد قوّت و ضعف معیارهای شکلی و محتوایی کتاب تعلیم اللغة العربیة لغیر الناطقین بها؛ النظریة و التطبیق، اثر مؤلفان علی احمد مدکور و ایمان احمد هریدی، انجام شده است. بههمینمنظور، پس از معرفی شاخصهای استاندارد نگارش کتاب آموزشی، میزان بهرهمندی کتاب مذکور از آن شاخصها با استفاده ...
بیشتر
جستار حاضر با هدف نقد و شناسایی موارد قوّت و ضعف معیارهای شکلی و محتوایی کتاب تعلیم اللغة العربیة لغیر الناطقین بها؛ النظریة و التطبیق، اثر مؤلفان علی احمد مدکور و ایمان احمد هریدی، انجام شده است. بههمینمنظور، پس از معرفی شاخصهای استاندارد نگارش کتاب آموزشی، میزان بهرهمندی کتاب مذکور از آن شاخصها با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شد. برخی یافتههای پژوهش نشان داد کتاب حاضر 0/59 از شاخصهای استانداردِ کلی را کاملاً ندارد؛ 0/35 را کامل دارد و 0/06 را ناقص دارد. همچنین، در بخش مربوط به عنوان مشخص شد عنوان کتاب مذکور دربردارندۀ مسائل نظری و کاربردی آموزش زبان عربی برای غیرعربزبانهاست. در بخش مقدمه مشخص شد کتاب مذکور شاخصهایی همچون ضرورت تألیف کتاب و پیشینهای از تألیفات مشابه را ارائه نکرده است.
زبان و ادبیات عربی
مریم جلائی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 61-72
چکیده
کتاب "نحو تعلیم اللغة العربیة وظیفیاً، اثر داود عبده، از جمله تألیفات نادر و پیشتاز در زمینه آموزش زبان عربی با رویکرد نقش گرا/کارکردگرا در جهان عرب به شمار میرود؛ ازاینرو، نگارنده، در پژوهش حاضر با روش توصیفی ــتحلیلی، به معرفی این کتاب و نیز بررسی و نقد آن بر مبنای اصول رویکرد نقش گرا پرداخته است. به این منظور، پس از مقدمهای ...
بیشتر
کتاب "نحو تعلیم اللغة العربیة وظیفیاً، اثر داود عبده، از جمله تألیفات نادر و پیشتاز در زمینه آموزش زبان عربی با رویکرد نقش گرا/کارکردگرا در جهان عرب به شمار میرود؛ ازاینرو، نگارنده، در پژوهش حاضر با روش توصیفی ــتحلیلی، به معرفی این کتاب و نیز بررسی و نقد آن بر مبنای اصول رویکرد نقش گرا پرداخته است. به این منظور، پس از مقدمهای گذرا دربارة مبانی آن، نقاط قوّت و ضعف این کتاب بررسی شده است. کتاب مد نظر، با زبانی ساده و شیوا زمینه آشنایی نظام آموزشی کشورهای عربی با رویکرد کارکردگرا در آموزش زبان را در دهه 1970 فراهم آورده است، و طبیعی است و طبیعی است که این پیشگامی موجب بروز برخی کاستیها در بخشهای مختلف کتاب شده است. بارزترین آنها خلأ مبانی روانشناسی و زبانشناسی و نیز کارکردهای اجتماعی زبان در این رویکرد است. همچنین به راهبردهای رویکرد کارکردگرا در آموزش برخی از مهارتهای زبان نیز پرداخته نشده است.
زبان و ادبیات عربی
عیسی متقیزاده؛ سجاد اسماعیلی؛ محمدرحیم خالیزاده؛ داوود ایکدری
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 183-200
چکیده
آموزش مهارتهای زبانی همواره بهمثابة یکی از مهمترین دغدغههای برنامهریزان و متخصصان آموزش در نظام آموزشی بهشمار میرود. اگرچه آموزش زبان عربی در ایران کاستیها و مشکلات بیشماری دارد، این مشکلات بیشتر در بخش مهارتهای زبانی و بهویژه در درس آزمایشگاه زبان بهچشم میخورد. این جستار با استفاده از روش پیماشی بر آن است ...
بیشتر
آموزش مهارتهای زبانی همواره بهمثابة یکی از مهمترین دغدغههای برنامهریزان و متخصصان آموزش در نظام آموزشی بهشمار میرود. اگرچه آموزش زبان عربی در ایران کاستیها و مشکلات بیشماری دارد، این مشکلات بیشتر در بخش مهارتهای زبانی و بهویژه در درس آزمایشگاه زبان بهچشم میخورد. این جستار با استفاده از روش پیماشی بر آن است تا علاوهبر بررسی روشهای تدریس درس آزمایشگاه زبان در مقطع کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی، میزان موفقیت استادان در تدریس این درس و همچنین میزان استفادة آنها از معیارهای مناسب تدریس درس آزمایشگاه را کشف کند و در پایان نیز راهکارهای مناسبی درجهت حل مشکلات تدریس این درس ارائه دهد. جامعة آماری این پژوهش شامل ده استاد متخصص در حوزة مهارتهای زبانی و 68 دانشجوی کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی در دانشگاههای تهران است. مهمترین یافتههای پژوهش نشان داد: در تدریس درس آزمایشگاه زبان، اهداف موردنظر برنامهریزان آموزش محقق شده است و مشکلاتی ازجمله روشهای سنتی تدریس، عدم تنوع موضوعات، و خلأ تجهیزات و امکانات آموزشی جدید بهچشم نمیخورد.
زبان و ادبیات عربی
محمد اجاقی؛ سیدمحمدرضا ابنالرسول
دوره 15، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 1-19
چکیده
چکیده النحو الغائب اثری است دربارة نحو زبان عربی که پدیدآورندة آن تلاش دارد با رویکردی متفاوت و روزآمد به توصیف نحو زبان عربی بپردازد، به طوری که این توصیف مناسب و برآورندة نیازهای عربیآموزان عربیزبان و بهویژه غیر عربیزبان باشد. این کتاب، چنانکه خود نویسنده هم چنین باوری دارد، دارای سه ویژگی است که در دیگر آثار همنوع ...
بیشتر
چکیده النحو الغائب اثری است دربارة نحو زبان عربی که پدیدآورندة آن تلاش دارد با رویکردی متفاوت و روزآمد به توصیف نحو زبان عربی بپردازد، به طوری که این توصیف مناسب و برآورندة نیازهای عربیآموزان عربیزبان و بهویژه غیر عربیزبان باشد. این کتاب، چنانکه خود نویسنده هم چنین باوری دارد، دارای سه ویژگی است که در دیگر آثار همنوع خود یافت نمیشود: 1. تمایز قائل شدن میان عربیزبانان و غیر عربیزبانان در تدوین کتابهای نحوی و آموزش آن؛ 2. رها شدن از سیطرة نحو نحات و نزدیک شدن به نحو زبان عربی و 3. توجه به تحول در اصول نحو به جای پرداختن به فروع آن. با توجه به همین رویکرد و ویژگیها، در این مقاله تلاش میشود اثر یادشده با استفاده از معیارها و ابزارهای علمی بررسی و ارزیابی شود تا مشخص شود که چه اندازه از ویژگیهای علمی یک اثر فنی و تخصصی برخوردار است؟
زبان و ادبیات عربی
کبری روشنفکر؛ فرناز طاهری؛ سجاد اسماعیلی
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، ، صفحه 53-76
چکیده
آموزش نهجالبلاغه به عنوان یکی از شاخههای مهم متون اسلامی در قالب واحدهای درسی اصلی و اختیاری، بیش از سه دهه در دانشگاههای ایران مورد توجه قرارگرفتهاست. یکی از شیوههای مطرح و تقریباً سنّتی آموزش این متنِ عظیم، بیان آموزههای دینی، معرفتی، اعتقادی و تربیتی نهجالبلاغه است. این در حالی است که نهجالبلاغه در تقسیمبندی ...
بیشتر
آموزش نهجالبلاغه به عنوان یکی از شاخههای مهم متون اسلامی در قالب واحدهای درسی اصلی و اختیاری، بیش از سه دهه در دانشگاههای ایران مورد توجه قرارگرفتهاست. یکی از شیوههای مطرح و تقریباً سنّتی آموزش این متنِ عظیم، بیان آموزههای دینی، معرفتی، اعتقادی و تربیتی نهجالبلاغه است. این در حالی است که نهجالبلاغه در تقسیمبندی متون، یکی از شاخههای مهم متون ادبی شناخته میشود؛ لذا، توجه به جنبههای ادبی آن امری ضروری در آموزش است، زیرا استادان میتوانند با استفاده از روشهای کارآمد و نوین تدریس، مهارتهایی همچون صحیحخوانی، درک و فهم معنایی، ذوق ادبی و تشخیص ویژگیهای سبکی حضرت علی (ع) را در دانشجویان افزایش دهند. امروزه، نظریهپردازان و متخصصان آموزش متون ادبی، راهبردهای کارآمدتری را برای آموزش نهجالبلاغه ارائهدادهاند که نهتنها به آموزش آموزههای محتوایی آن اهمیت میدهد، بلکه ادبیّت این متن عظیم ادبی را نیز پوشش میدهد. از این رو، جستار حاضر درصدد معرفی این راهبردها و میزان اجرای آنها در دانشگاههای تهران است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و ابزار اصلی آن را پرسشنامة محقق ساخته است. برخی از مهمترین یافتههای پژوهش نشانداد که نهجالبلاغه در دانشگاههای تهران به عنوان یک متن ادبی تدریس نمیشود و بیشتر به مسائل محتوایی آن توجه میشود.
