علوم اجتماعی
فاطمه سادات حسینی؛ حفیظ الله فولادی؛ حسن روشن
چکیده
هدف عمدة مقالة حاضر تحلیل انتقادی کتاب «جهل مقدس: زمان دین بدون فرهنگ» نوشته الیویه روی است. به طور خاص این پژوهش کوشید تقابل یا هم زیستی دین و فرهنگ را از خلال تحلیل های نویسنده کتاب استخراج کند، و به بررسی تاثیر مواضع ایدئولوژیک نویسنده بر متن بپردازد. از این رو، با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی بر مبنای آراء فِرکِلاف، ...
بیشتر
هدف عمدة مقالة حاضر تحلیل انتقادی کتاب «جهل مقدس: زمان دین بدون فرهنگ» نوشته الیویه روی است. به طور خاص این پژوهش کوشید تقابل یا هم زیستی دین و فرهنگ را از خلال تحلیل های نویسنده کتاب استخراج کند، و به بررسی تاثیر مواضع ایدئولوژیک نویسنده بر متن بپردازد. از این رو، با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی بر مبنای آراء فِرکِلاف، محتوای این اثر طی سه مرحله توصیف تبیین و تفسیر، مورد واکاوی و نقد قرار گرفت. یافته ها نشان داد گفتمان کانونی و مسلط این اثر، ظهور بنیادگرایی دینی در جهان به عنوان خروجی گسسته شدن پیوندها میان نشانه های فرهنگی و نشانه های دینی است. این اثر در تشخیص و تبیین رابطه دین و فرهنگ و مصادیق آن، به خطا رفته و پیشنهاد همگرایی دین و فرهنگ را مطرح نموده که با شواهد و مستندات تاریخی از گذشته تا کنون، حداقل در مورد دین اسلام، در تناقض است. همچنین تفسیر نویسنده از بنیادگرایی اسلامی، تصویری مبهم و نارسا و متضمن توجیهی نادرست از هویت سیاسی اسلام در دوران معاصر است.
هنر
مهران سهراب زاده؛ آزاد امیدوار؛ ندا خدا کرمیان گیلان
چکیده
نگارندگان در این پژوهش گفتمان انتقادی فیلم پرواز بر فراز آشیانۀ فاخته را بررسی کردهاند. این پژوهش مطالعهای توصیفی و تحلیلی است و از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف برای تجزیهوتحلیل استفاده شده است. همچنین، در این پژوهش از نظریههای فرکلاف، فوکو، و گافمن استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که چهار گفتمان در ...
بیشتر
نگارندگان در این پژوهش گفتمان انتقادی فیلم پرواز بر فراز آشیانۀ فاخته را بررسی کردهاند. این پژوهش مطالعهای توصیفی و تحلیلی است و از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف برای تجزیهوتحلیل استفاده شده است. همچنین، در این پژوهش از نظریههای فرکلاف، فوکو، و گافمن استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که چهار گفتمان در فیلم پرواز بر فراز آشیانۀ فاخته وجود دارد: اولین گفتمان انضباط است؛ انضباط از طریق اعضای بیمارستان روانی بر بیماران روانی اِعمال میشود؛ گفتمان دوم، گفتمان ساختارشکنی است که بیماران روانی در بیمارستان با ساختارهایی که در بیمارستان روانی وجود دارد مخالفت میکنند؛ گفتمان سوم، گفتمان انگزنی است. همچنین، در فیلم نشان داده شده است که بیمارستان روانی، خانواده، و درنهایت افراد جامعه به بیماران روانی انگ زدهاند و درنهایت گفتمان قدرت نیز در فیلم بهچشم میخورد، قدرت ازسوی اعضای بیمارستان بر بیماران روانی تحمیل میشود. از برجستهترین شخصیتهای این فیلم پرستار راچد و مکمورفی است که پرستار راچد نماد قدرت است و مورفی نماد آزادی و رهایی و درواقع قهرمان اصلی فیلم است که قصد دارد بیماران روانی، و بهقول فوکو دیوانگان، را از زیر سلطۀ نهادهای انضباطی برهاند.
علوم سیاسی
حجت اله رحیمی
چکیده
گرچه در سالهای اخیر تحلیل متون توسعۀ کشور براساس رویکردهای گفتمانی رایج شده است، تحلیل زمینههای اجتماعی اثرگذار در تولید این متون به همان اندازه موردتوجه قرار نگرفته است. باتوجهبه اینکه براساس نظریۀ گفتمان تفسیر هر متن مستلزم تفسیر روابط میان زمینه و متن است، هدف نوشتار حاضر این است که متن برنامۀ سوم عمرانی کشور را با ...
بیشتر
گرچه در سالهای اخیر تحلیل متون توسعۀ کشور براساس رویکردهای گفتمانی رایج شده است، تحلیل زمینههای اجتماعی اثرگذار در تولید این متون به همان اندازه موردتوجه قرار نگرفته است. باتوجهبه اینکه براساس نظریۀ گفتمان تفسیر هر متن مستلزم تفسیر روابط میان زمینه و متن است، هدف نوشتار حاضر این است که متن برنامۀ سوم عمرانی کشور را با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف تفسیر کند و زمینههای فرهنگی و سیاسیِ اثرگذار در تولید متن برنامۀ یادشده را براساس مونوگرافی بالدوین تحلیل کند. نوشتار حاضر، باتوجهبه روش تحلیل گفتمان انتقادی، نظم گفتمانی حاکم بر متن برنامۀ عمرانی سوم را «نظم گفتمان برنامهریزی و توسعه» نامگذاری میکند که «گفتمان برنامهریزی متمرکز فردگرا» و «گفتمان توسعۀ اقتصادی رشدمحور» بهمثابۀ گفتمانهای مسلط در آن برنامه محسوب میشوند و «گفتمان برنامهریزی غیرمتمرکز مشارکتی» و «گفتمان توسعۀ اقتصادی توزیعمحور» را میتوان بهعنوان گفتمانهای رقیب شناسایی کرد. تفسیر زمینۀ فرهنگی و سیاسیِ متن برنامه نشان داد که تدوین متن یادشده، بیشازآنکه از فرایندی علمی ـ عقلانی و فارغ از ایدئولوژی تبعیت کند، متأثر از صورتبندیهای ایدئولوژیکی ـ گفتمانی، درپی حفظ روابط خاصی از قدرت اجتماعی از طریق متن این برنامه است.
تاریخ
مسلم سلیمانیان؛ سیاوش یاری؛ زلیخا امینی
چکیده
تاریخ عالمآرای عباسی از زوایای گوناگون موردتوجه قرار گرفته است، اما مطالعات پیشین کمتر آن را نقد کردهاند. این کتاب تاکنون بیشتر بهمنزلة اثری سیاسی بررسی شده است. اما با درک و قرائت متن کتاب با رویکردی مبتنیبر نظریة تحلیل انتقادی میتوان به وجوه دیگری غیر از وقایعنگاری صِرف در اندیشة اسکندربیگ منشی دست یافت. تاریخ عالمآرای ...
بیشتر
تاریخ عالمآرای عباسی از زوایای گوناگون موردتوجه قرار گرفته است، اما مطالعات پیشین کمتر آن را نقد کردهاند. این کتاب تاکنون بیشتر بهمنزلة اثری سیاسی بررسی شده است. اما با درک و قرائت متن کتاب با رویکردی مبتنیبر نظریة تحلیل انتقادی میتوان به وجوه دیگری غیر از وقایعنگاری صِرف در اندیشة اسکندربیگ منشی دست یافت. تاریخ عالمآرای عباسیتداوم میراث تاریخنگاری ایرانی اسلامی است و بر همین اساس، باید عمدة رویکردهای این شیوه از تاریخنگاری را با اصول، مبانی، و چهارچوبهای مطرحشده در شیوة تاریخنگاری اسلامی جست، اما نگارنده با استفاده از نظریة تحلیل گفتمان انتقادی سعی کرده تا به مسائل مهمتری ازجمله محرک تاریخ، بینش معرفتشناسانه، تقدیر، جبرگرایی، و مناسبات اجتماعی در تاریخنگاری اسکندربیگ منشی پاسخ دهد. یافتهها نشان میدهد که اسکندربیگ منشی با همان رویکرد الهیاتمحوری و قهرمانگرایی سیاسی حوادث را بیان کرده و محرک تاریخ را تجلی ارادة خدا روی زمین، ازطریق پادشاهان صفوی، دانسته است، اما بهجرئت میتوان گفت در حوزة بینش فراتر از رویکردهای معمول سایر تاریخنگاران سنتی ایران رفته است. بهطوریکه اثر وی با بررسی زندگی و معرفی صاحبمنصبان و سطوح پایین جامعة صفوی، از معدود آثار کلاسیک است که تاحدودی در حوزة جامعهشناسی تاریخی قرار دارد.
زبانشناسی و زبانهای باستانی
کامران شکیبا
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی هدف اصلی خود را روشنکردن گفتمان بهمنظور دستیافتن به روابط پنهان قدرت اعلام میکند. استعاره در تحلیل انتقادی بهدلیل ویژگیهای متقاعدسازی بالا نقشی کلیدی ایفا میکند. در این تحلیل سعی شد تا برپایة مدل تحلیل چارتریس بلک به تحلیل انتقادی استعاره در متون سیاسی روزنامههای متقابل مردمسالاری و کیهان ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی هدف اصلی خود را روشنکردن گفتمان بهمنظور دستیافتن به روابط پنهان قدرت اعلام میکند. استعاره در تحلیل انتقادی بهدلیل ویژگیهای متقاعدسازی بالا نقشی کلیدی ایفا میکند. در این تحلیل سعی شد تا برپایة مدل تحلیل چارتریس بلک به تحلیل انتقادی استعاره در متون سیاسی روزنامههای متقابل مردمسالاری و کیهان در ایران و روزنامههای میرر و تلگراف در انگلستان پرداخته شود تا وجوه اشتراک و افتراق میان استعارهها و استعارههای مفهومی بهکاربردهشده در رسانههای احزاب مهم سیاسی در ایران و انگلستان مشخص شود. بهمنظور پاسخدادن به این سؤال، بخشهای سیاسی این روزنامهها با درنظرگرفتن دالهای مرکزی هر حزب با محوریت تمرکز بر پنج حوزة مبدأ تنازع، ساختمان، سفر، مذهب، و گیاهان تحلیل شد. در این تحلیل معلوم شد که چگونه احزاب متفاوت واقعیت سیاسی یکسانی را بهدلیل شرایط ایدئولوژیک متضاد بهصورت متفاوتی مفهومسازی میکنند و از استعارهها برای متقاعدکردن مخاطب و انتقال ایدئولوژی خود استفاده میکنند. این تحلیل در روشنکردن روابط پنهان قدرت گامی بسیار مؤثر بود و نگاه انتقادی و تلفیقی نسبتاً جدیدی را به کاربرد استعاره در متون معرفی کرد.
