زبان و ادبیات عربی
علی اصغر شهبازی
چکیده
کتاب الشعریة العربیة ادونیس در زمرۀ آثار نقدی اوست که از تاریخ نشر آن قریب به سی سال میگذرد. این اثر باوجود حجم اندک مطالبی یکپارچه پیرامون سیر تحول شعر عربی در گذر تاریخ دارد. نویسنده در چهار فصل با نگاهی موشکافانه پیدایش شعر عربی را میکاود و از منظر ناقدان قدیم مبانی زیباشناختی آن را موردتحلیل قرار میدهد. این کتاب از جملۀ ...
بیشتر
کتاب الشعریة العربیة ادونیس در زمرۀ آثار نقدی اوست که از تاریخ نشر آن قریب به سی سال میگذرد. این اثر باوجود حجم اندک مطالبی یکپارچه پیرامون سیر تحول شعر عربی در گذر تاریخ دارد. نویسنده در چهار فصل با نگاهی موشکافانه پیدایش شعر عربی را میکاود و از منظر ناقدان قدیم مبانی زیباشناختی آن را موردتحلیل قرار میدهد. این کتاب از جملۀ تازهترین آثار ترجمهشدۀ ادونیس به فارسی است که بهقلم حسین ابویسانی و امید پورحسن با عنوان بوطیقای عربی در سال 1397 ش بهچاپ رسید. بررسی و تحلیل متن عربی با برگردان فارسی این اثر با رویکرد نقد تقابلی ترجمه بیانگر این است که باوجود برخی لغزشها در واژهگزینی و سهوهای دستوری مترجمان در انتقال پیام و مضمون عبارات برگردان ارزندهای ارائه دادهاند که روان و رسا جلوه میکند. اعرابگذاری آیات و ابیات عربی، تنظیم فهرست منابع، و افزودن نمایه در بخش پایانی کتاب از ویژگیهای مثبت این ترجمه بهشمار میآید، اما در بخش محتوای ترجمه، عدم یکسانسازی برگردان اصطلاحات ادبی، عدم تناسب برخی معادلها با عناصر همنشین، خطا در واژهگزینی، و حذفهای نابهجا از آسیبهای اصلی ترجمۀ یادشده است که رفع آن در چاپهای بعدی بر غنای این ترجمه خواهد افزود.
زبان و ادبیات عربی
پیمان صالحی
چکیده
گرایش زیاد ناقدان ادبیات داستانی معاصر عرب به رویکردهای جدید نقد غربی بهویژه در دهۀ آخر قرن بیستم و نگرانی از قطع رابطۀ آنان با نقد قدیم عربی و نیاز مبرم کتابخانههای عربی به آثاری دربارۀ نقدِ نقدِ داستان عبدالله ابوهیف ناقد سوری را بر آن داشت تا کتاب النقد الأدبی العربی الجدید فی القصّة والرّوایة والسّرد را بهنگارش درآورد. ...
بیشتر
گرایش زیاد ناقدان ادبیات داستانی معاصر عرب به رویکردهای جدید نقد غربی بهویژه در دهۀ آخر قرن بیستم و نگرانی از قطع رابطۀ آنان با نقد قدیم عربی و نیاز مبرم کتابخانههای عربی به آثاری دربارۀ نقدِ نقدِ داستان عبدالله ابوهیف ناقد سوری را بر آن داشت تا کتاب النقد الأدبی العربی الجدید فی القصّة والرّوایة والسّرد را بهنگارش درآورد. این پژوهش که به دو روش بازخوانی اثر و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی کارکرد نقدی ابوهیف را بررسی کرده به این نتایج دست یافته است: شیوۀ ارائۀ فصول هشتگانۀ کتاب با قلمی بسیار شیوا نشاندهندۀ این است که از یک مهندسی ازپیش تعیینشده برخوردار بوده و موضوعات محتوایی دارای یک تسلسل منطقی و قابلقبول است. دادهها و مثالهای این کتاب در هر فصل بسیار زیاد است؛ درواقع، ابوهیف کتاب خود را بهصورت یک دایرۀالمعارف درآورده است. علیرغم اینکه ابوهیف معیارهای نقدی مشخصی را برای نقد آثار نقدی در نظر نگرفته و این از ایرادات اساسی کتاب است، تحلیلهای او از انواع گوناگون آثار نقدی استحکام بسیار خوب و قانعکنندای دارد. استناد به حدود پانصد اثر از ناقدان کشورهای مختلف عربی میتواند دلیل محکمی بر عدم تعصب او در بهکاربردن شواهد نقدی باشد.
زبان و ادبیات عربی
مالک عبدی
چکیده
نقد بهمثابۀ فرایند جراحی متون ادبی درصدد پیجویی و رصدِ گرانیگاههای ضعف آثار علمی و بهدنبال آن برجستهسازی نقاط قوت و ابراز وجوه ایجابی آن و درنهایت تضمین سلامت فرمی و محتوایی آثار علمی است. چنانکه از معانی نقد در لغتِ عرب دانهبرداشتنِ پرنده و منقارزدن او برای برداشتن دانههای سالم و کنارنهادن دانههای معیوب و فاسد ...
بیشتر
نقد بهمثابۀ فرایند جراحی متون ادبی درصدد پیجویی و رصدِ گرانیگاههای ضعف آثار علمی و بهدنبال آن برجستهسازی نقاط قوت و ابراز وجوه ایجابی آن و درنهایت تضمین سلامت فرمی و محتوایی آثار علمی است. چنانکه از معانی نقد در لغتِ عرب دانهبرداشتنِ پرنده و منقارزدن او برای برداشتن دانههای سالم و کنارنهادن دانههای معیوب و فاسد است، دانش نحو نیز بهعنوان یکی از مفاتیح مهم علوم زبانی سلاح راهبردی کاوشگران متون ادبی و همواره مطمحنظر اندیشمندان برای ارائۀ نقد و نگارش درباب تصنیفات علمی بوده است. کتاب موردنقد تلاشی است برای مستدلسازی برخی عناوین نحوی مطرحشده در کتاب مغنی الأدیب که خود نسخة نونگاشتهای از مغنی اللبیب ابنهشام انصاری است. این پژوهش برمبنای روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته و نتایج آن حاکی از آن است که تقریباً اثری از نوگرایی در استدلال و ارائۀ رویکردی اجتهادی متقن و اقناعی در اثر یادشده بهچشم نمیخورد. تقریراتی که وی تحت عنوان «انقلاب نحوی» از آن یاد کرده عموماً یا عاری از صحت بوده یا نقل و جانبداری از یکی از آرای مشهور پیشینیان آن هم بدون ذکر رأی آنهاست یا انتساب برخی از این آرا به خود تحت عنوان استدلال جدید و ابداع نحوی نویسنده است. ریتم کتاب نیز کند، یکنواخت، و ملالآور است و جلوة جاذبی از لحاظ نگارش و پردازش شکلی ندارد. کتاب ثورة نحویة عموماً یک اثر شبهعلمیِ غیرمستند و بدون پشتوانهسازی است که کاملاً از نظام ارجاع و احاله بهدور بوده و درواقع نسخة ناپایدار و ضعیفشدهای از منابع مهم موجود در این زمینه است.
زبان و ادبیات عربی
موسی عربی
چکیده
زبان عربی هم بهعلت ویژگیهای منحصربهفردی که دارد و هم بهسبب ورود مفاهیم و حوزههای معنایی جدیدی به آن که با نزول قرآن کریم صورت گرفت، از همان آغاز، موردتوجه علمای حوزة معنیشناسی قرار گرفت. درمیان زبانشناسان و نحویان معاصر، فاضل سامرائی آثاری بهرشتة تحریر درآورده که یکی از این آثار کتاب الجملة العربیة و المعنى است. در ...
بیشتر
زبان عربی هم بهعلت ویژگیهای منحصربهفردی که دارد و هم بهسبب ورود مفاهیم و حوزههای معنایی جدیدی به آن که با نزول قرآن کریم صورت گرفت، از همان آغاز، موردتوجه علمای حوزة معنیشناسی قرار گرفت. درمیان زبانشناسان و نحویان معاصر، فاضل سامرائی آثاری بهرشتة تحریر درآورده که یکی از این آثار کتاب الجملة العربیة و المعنى است. در این پژوهش با بررسی دو بعد شکلی و محتوایی این اثر بیشازپیش معرفی و بررسی میشود. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد این اثر با رویکردهای اسلامی سازگار است و نشان از تسلط نویسنده بر منابع اصیل دارد. سامرائی در فهم معنی جملات عربی از سبک معنیشناسی ساختگرا استفاده کرده و با استفاده از قرینۀ سیاق و مقام از مکتب زبانشناسی نقشگرا نیز بهره جسته است. هرچند وی نتوانست مانند تمام حسان که نظریة همبستگی قرینهها را مطرح کرد به نقش ارتباط قرینهها در کنار هم بپردازد و در معنیشناسی رویکردی جامع ارائه دهد، با اشاره به نقش هریک از قرینهها در جای خود توفیقاتی را بهدست آورد. اثر وی از جنبة شکلی فاقد ابزارهای مقدماتی و آموزشی است که در این پژوهش درکنار ذکر نقاط قوت و کاستیهای اثر به ارائة پیشنهادهایی پرادخته شده است.
زبان و ادبیات عربی
صادق عسکری
چکیده
نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی نقاط قوت و ضعف نویسندگان را برجسته میکند و تقویت نقاط قوت و اجتناب از نقاط ضعف را بهدنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب البحث العلمی؛ أسسۀ، مناهجۀ و أساسیبۀ، إجراءاتۀ، اثر ربحی مصطفی علیان، با استفاده از روش توصیفی ـ ...
بیشتر
نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی نقاط قوت و ضعف نویسندگان را برجسته میکند و تقویت نقاط قوت و اجتناب از نقاط ضعف را بهدنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب البحث العلمی؛ أسسۀ، مناهجۀ و أساسیبۀ، إجراءاتۀ، اثر ربحی مصطفی علیان، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی موردنقد و بررسی قرار گرفته است. نتایج بهدستآمده از بررسی این کتاب نشان میدهد که کتاب حاضر، علیرغم برخی نکات قوت از قبیل استفاده از منابع فراوان و متنوع، استفاده از تمرینها، جدولها، و نمودارها که در تبیین و آموزش مفاهیم نقش مؤثری داشته است، متأسفانه نواقص شکلی و محتوایی فراوانی دارد. مهمترین نواقص شکلی عبارتاند از رعایتنکردن دقیق قواعد عمومی نگارش، خطاهای لغوی، رعایتنکردن قواعد صرف و نحو، خطاهای تعبیری و انشایی ناشی از عدم استعمال درست واژهها و ترکیبها، فقدان جامعیت صوری ناشی از فقدان مقدمۀ روشمند، و فقدان خاتمه در پایان فصلها و پایان کتاب. مهمترین نواقص محتوایی هم شامل تکراریبودن موضوع، تنظیم و فصلبندی ناقص، بررسی سطحی و شتابزده، تکیه بر تدوین و جمعآوری، و درنتیجه فقدان نقد و نوآوری است.
زبان و ادبیات عربی
فاطمه قادری
چکیده
نقد علم ارزیابی و سنجش میزان اعتبار علمی یک اثر است که مانند سایر رشتههای علمی قواعد و اصول خاص خود را دارد. نقد است که به یک اثر اعتبار میبخشد و نقاط ضعف و قوت آن را آشکار میکند. کتاب عزف علی وتر النص الشعری، اثر عمر محمد الطالب، ازجمله آثاری است که سعی تا بهدور از طرح مباحث نظری و پرداختن به موضوعهای مختلف نقد ادبی از طریق تحلیل ...
بیشتر
نقد علم ارزیابی و سنجش میزان اعتبار علمی یک اثر است که مانند سایر رشتههای علمی قواعد و اصول خاص خود را دارد. نقد است که به یک اثر اعتبار میبخشد و نقاط ضعف و قوت آن را آشکار میکند. کتاب عزف علی وتر النص الشعری، اثر عمر محمد الطالب، ازجمله آثاری است که سعی تا بهدور از طرح مباحث نظری و پرداختن به موضوعهای مختلف نقد ادبی از طریق تحلیل متون به موضوع برسد. این مقاله سعی دارد در بخش ساختار با روش توصیف و در بخش بررسی محتوا با روش توصیف و تحلیل بهدور از هرگونه پیشداوری یا اعمال نظر شخصی به ارزیابی کتاب بپردازد و نقاط قوت و ضعف آن را مشخص کند. نتایج بهدستآمده نشان میدهد کتاب حاضر در بخش تحلیل متون هدف نویسنده را محقق ساخته و درحد بالایی موفق است، اما در بخش ساختاری کاستیهایی مشاهده میشود که لازم است نویسندۀ محترم و ناشر در رفع آن اقدام کنند.
زبان و ادبیات عربی
سیداسماعیل قاسمی موسوی
چکیده
در مطالعات ترجمۀ زبان عربی، کتابهای با موضوع نظریات ترجمه کمشمار است و به تألیف کتابهای جدید و بررسی منابع موجود در این زمینه نیاز مبرمی هست که کتاب دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة، نوشتۀ محمد کیتسو، ترجمه به عربی از جمالالدین سید محمد، از همین جمله است. علاوهبر موضوع، اهمیت دیگر کتاب آن است که نگارندۀ ...
بیشتر
در مطالعات ترجمۀ زبان عربی، کتابهای با موضوع نظریات ترجمه کمشمار است و به تألیف کتابهای جدید و بررسی منابع موجود در این زمینه نیاز مبرمی هست که کتاب دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة، نوشتۀ محمد کیتسو، ترجمه به عربی از جمالالدین سید محمد، از همین جمله است. علاوهبر موضوع، اهمیت دیگر کتاب آن است که نگارندۀ آن مترجم عربی ـ بوسنیایی و نگاه غربمحور، بهویژه در فصل چهارم کتاب، بسیار کمرنگتر از کتابهای دیگر در نظریات ترجمه است. نوشتۀ حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی اثر کیتسو پرداخته و کوشیده است تا این کتاب را از نظر شکل، محتوا، و مطابقت با سرفصلهای رشتۀ زبان و ادبیات عربی ارزیابی کند که از جملۀ مهمترین نتایج این مقاله است: اهمیت موضوع و رویکرد کتاب و نکات مثبتی همچون طرح بیشتر مباحث مهم نظریۀ ترجمه در مقایسه با دیگر منابع نظریات ترجمه، توجه به مسائل ترجمه از زبان عربی یا ترجمه به زبان عربی، کمرنگبودن دیدگاه اروپامحور، و استفاده از منابع فراوان از نقاط قوت کتاب است؛ تکرار بیکموکاست برخی مطالب، نداشتن ویژگیهای آموزشی مانند تمرین و منابع پیشنهادی، عدم اشاره به مباحث مهمی چون ارزیابی کیفیت ترجمه، تحلیل گفتمان، ترجمۀ ماشینی، و رابطۀ آموزش زبان و ترجمه از انتقادات وارد بر کتاب است.
زبان و ادبیات عربی
زهره قربانی مادوانی
چکیده
نقد کتابهای درسی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است. کتاب صرف 2، نوشتۀ احمد پاشازانوس، عضو هیئتعلمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) قزوین، ضمن پرداختن به مسائلی درمورد اسم سعی کرده است تا با آوردن تمرینهایی در پایان هر درس برای مخاطب این امکان را فراهم کند که مطالب ارائهشده در دروس را بهصورت ...
بیشتر
نقد کتابهای درسی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است. کتاب صرف 2، نوشتۀ احمد پاشازانوس، عضو هیئتعلمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) قزوین، ضمن پرداختن به مسائلی درمورد اسم سعی کرده است تا با آوردن تمرینهایی در پایان هر درس برای مخاطب این امکان را فراهم کند که مطالب ارائهشده در دروس را بهصورت عملی در تمرینها برای خود حلاجی کند و موردواکاوی قرار دهد. این کتاب در ادامۀ کتاب الصرف 1 از همین نویسنده است. نوشتار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با اتکا به رویکرد تحلیل توصیفی دو سطح شکل و محتوای این کتاب را موردنقد و بررسی قرار میدهد. در این مقاله به تمام نقاط قوت و ضعف کتاب در دو حیطۀ شکل و محتوا و اشتباهات مؤلف با ارائۀ مستندات و نمونههای کتاب اشاره شده است و درآخر بهصورت کلی میتوان این کتاب را یک بستۀ علمی نامید که بهروش قیاسی (ذکر قاعده، سپس ارائۀ شاهدمثال) سعی در ارائۀ محتوای صرفی دارد و نقش معنی و تفاوتهای ظریف معنایی موجود در قالبهای مختلف صرفی در آن کمرنگ است.
زبان و ادبیات عربی
زهرا کرم زادگان
چکیده
محمد خاقانی اصفهانی در کتاب التطورات النحویة فی اللغة العربیة من البدایة حتی الآن با بهخدمتگرفتن سبکشناسی آماری درصدد است تا به مطالعة درزمانی زبان عربی بپردازد و صورتهای زبانی پربسامد را بهمنظور اعمال در برنامههای آموزشی استخراج کند. این مقاله ضمن معرفی و بررسی شکلی و محتوایی کتاب مزبور به این مسئله اذعان دارد که ...
بیشتر
محمد خاقانی اصفهانی در کتاب التطورات النحویة فی اللغة العربیة من البدایة حتی الآن با بهخدمتگرفتن سبکشناسی آماری درصدد است تا به مطالعة درزمانی زبان عربی بپردازد و صورتهای زبانی پربسامد را بهمنظور اعمال در برنامههای آموزشی استخراج کند. این مقاله ضمن معرفی و بررسی شکلی و محتوایی کتاب مزبور به این مسئله اذعان دارد که اولاً ضرورتی برای مطالعة درزمانی زبان عربی از طریق آماری وجود ندارد، زیرا به دلایل معینی، زبان عربی کلاسیک درطول تاریخ از تغییر مصمون مانده است و ازسویدیگر، با استفاده از راهحلهای میانبر استدلالی همچون «اعتماد به تجربه و متنخوانی»، «توجه به کارکردهای معنایی صورتهای زبانی» و راهحلهای میانبر آماری با جامعة آماری وسیعتر مانند «شمارش شاهدمثالهای هر موضوع نحوی در کتابهایی مانند جامعالدروس و شرح قطر الندی وبل الصدی یا موسوعههایی که شواهد نحوی را جمعآوری کردهاند، میتوان صورتهای زبانی پربسامد را استخراج کرد و برخلاف تصریح نویسندة محترم، درصد بسامد یک صورت زبانی، که خود یک متغیر سبکی محسوب میشود و در متون مختلف با سبکهای متفاوت در نوسان است، بهتنهایی نمیتواند اعمالشدنی در امر آموزش باشد.
زبان و ادبیات عربی
اویس محمدی
چکیده
کتاب تحلیل النصوص الأدبیة؛ قراءات سردیة فی النثر و الشعر، اثری در حوزۀ نقد ادبی است که در آن چند شعر و داستان کوتاه از ادیبان معاصر عرب نقد شده است. در تحلیلهای کتاب صرفاً به نظریههای نقدی تکیه نشده، بلکه تحلیلی زیباییشناسانه از متون نیز ارائه شده است. بااینحال، کاستیهایی در آرای نظری و خوانشهای کتاب دیده ...
بیشتر
کتاب تحلیل النصوص الأدبیة؛ قراءات سردیة فی النثر و الشعر، اثری در حوزۀ نقد ادبی است که در آن چند شعر و داستان کوتاه از ادیبان معاصر عرب نقد شده است. در تحلیلهای کتاب صرفاً به نظریههای نقدی تکیه نشده، بلکه تحلیلی زیباییشناسانه از متون نیز ارائه شده است. بااینحال، کاستیهایی در آرای نظری و خوانشهای کتاب دیده میشود که شایستۀ نقد است؛ بهویژه اینکه این کاستیها در بسیاری از مقالهها دیده میشود. در مقالۀ حاضر، کتاب در سطح ساختار و محتوا نقد شده است. برای نقد این کتاب، منابع نظری اصلی مرتبط با مباحث مطرحشده در آن بهشکلی دقیق و چندباره قرائت شده و با استناد به آن، محتوای کتاب نقد شده است. ارجاعندادن به منابع اصلی، عدم ذکر نام لاتین اصطلاحات نقد، استفادهنکردن از پانویسهای توضیحی یا استفادۀ نادرست از آن و ناهمگونی ساختاری متون روایی برگزیده بارزترین اِشکالهای ساختاری کتاباند. تقلیل مکتبهای نقدی و مفهوم خوانش و تعمیم رویکردهای کلاسیک نقد روانکاوانه و جامعهشناختی بر تمامی نظریههای این دو حوزه و ارائۀ خوانشهایی نامنسجم و تأثری مهمترین ایرادهای محتوای کتاب است که نمونههای آن در بیان آرای پراکنده، کلیگوییها، بدیهیگوییها، و عدم استناد به منابع معتبر نظری دیده میشود.
زبان و ادبیات عربی
سید رضا میراحمدی
چکیده
نقش بیبدیل تاریخنگاران ادبی در اثبات حوادث ادبی و نیز برجستهکردن نقش ادیبان انکارناپذیر است و اگر نتوان آن را برترین وسیله دانست، میتوان آن را دستکم یکی از بهترین وسایل در ابراز و نمایاندن نقش بیهمتای ادبیات در ساخت، بافتهای اجتماعی، و فرهنگافزایی جامعه شمرد. کتاب الشعر والشعراء فی العصر العباسی یکی از آثار پرفروغ ...
بیشتر
نقش بیبدیل تاریخنگاران ادبی در اثبات حوادث ادبی و نیز برجستهکردن نقش ادیبان انکارناپذیر است و اگر نتوان آن را برترین وسیله دانست، میتوان آن را دستکم یکی از بهترین وسایل در ابراز و نمایاندن نقش بیهمتای ادبیات در ساخت، بافتهای اجتماعی، و فرهنگافزایی جامعه شمرد. کتاب الشعر والشعراء فی العصر العباسی یکی از آثار پرفروغ نویسندة پرتوان و ناقد مایهور و با بصیرت مصطفی شکعۀ است که بهسبب شیوة منتقدانة مؤلف بسیار اثرگذار بهنظر میآید. آنچه بیشتر از همه مشهود است، نقاط قوت کتاب بود که بر کاستیها یا ضعفهای اندک و احتمالی آن غالب بود. از بهترین یافتههای این پژوهشواره این که شکعۀ با اشراف و تمرکز بر شعر و شعرای این دورة بسیار پراهمیت ادبی و نقد بسیار ژرف و نیز نمودارکردن ادبیت برخی از شاعرانی که در دیگر کتب همسان یا بسیار کمرنگ جلوه داشتند یا بیفروغ بودند، نقش اثرگذار خود را بهدرستی ایفا کرده است. فصلها نیز براساس همین رویکرد ویژه و نوآورانة نویسنده، که در کتابهای همموضوع با آن یافت نمیشود یا اندک است، تنظیم شده است و موازنههای او نیز نشان از احاطه و ژرفنگریاش دارد. شاید نقطه ضعف کتاب بیشتر موارد شکلی اندک بوده وگاه نیز مفهومی است.
زبان و ادبیات عربی
سید فضل الله میرقادری
چکیده
بهدلیل محدودۀ زمانیای که دراصطلاح به آن دورۀ معاصر میگویند، تولیدات شعری فراوان، و عدۀ بسیار شاعران در کشورهای عربی و شاعران عربیسرا در دیگر کشورهای جهان بسیار دشوار است که بتوان رویکردهای شعر معاصر را در قالب یک کتاب و در قالب اندیشههای یک نویسندۀ پژوهشگر مشاهده کرد. محقق و منتقد معاصر احسان عباس برپایۀ دیدگاههای ...
بیشتر
بهدلیل محدودۀ زمانیای که دراصطلاح به آن دورۀ معاصر میگویند، تولیدات شعری فراوان، و عدۀ بسیار شاعران در کشورهای عربی و شاعران عربیسرا در دیگر کشورهای جهان بسیار دشوار است که بتوان رویکردهای شعر معاصر را در قالب یک کتاب و در قالب اندیشههای یک نویسندۀ پژوهشگر مشاهده کرد. محقق و منتقد معاصر احسان عباس برپایۀ دیدگاههای خویش بعضی از رویکردهای شعر معاصر را در قالب کتابی عرضه داشته است و به تحلیل و نقد آن رویکردها پرداخته و سعی داشته است تا در آن تحلیلها بیشتر دیدگاههای نقدی خویش را عرضه و سپس نمونههایی را ذکر کند. خوانندۀ ژرفنگر با بررسی این رویکردها با سؤالهایی روبهرو میشود، ازجمله اینکه چرا مؤلف محترم همین پنج رویکرد را مطرح ساخته و چرا در تحلیل هریک دچار یکنواختی شده و مطالب زیر عنوانهای فرعی دستهبندی نشده است؟ در این نوشتار، با شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی به سؤالات ذکرشده پاسخ داده شده است. نتیجۀ حاصل این است که این کتاب در حیطۀ رویکردهای شعر عربی معاصر جامعیت ندارد، ولی بهوسیلۀ آن زمینهای برای پژوهش در این مسیر فراهم شده است و درصورت رفع نارساییهای ذکرشده، برای استفادۀ دانشجویان تحصیلات تکمیلی مفید است.
زبان و ادبیات عربی
حسن ابویسانی
چکیده
امروزه ادبیات تطبیقی جایگاه ویژهای درمیان رشتههای ادبی دارد و نقش انکارناپذیری را در بیان روابط و کنش و واکنش میان آنها ایفا کرده است. بهعلاوه، با نشاندادن نقاط ضعف و قوت هرکدام غنای ادبیات ملتها را بهارمغان آورده است. کتاب الأدب المقارن فی الدراسات المقارنة التطبیقیة، اثر داود سلوم، در حوزة ادبیات تطبیقی است که سعی ...
بیشتر
امروزه ادبیات تطبیقی جایگاه ویژهای درمیان رشتههای ادبی دارد و نقش انکارناپذیری را در بیان روابط و کنش و واکنش میان آنها ایفا کرده است. بهعلاوه، با نشاندادن نقاط ضعف و قوت هرکدام غنای ادبیات ملتها را بهارمغان آورده است. کتاب الأدب المقارن فی الدراسات المقارنة التطبیقیة، اثر داود سلوم، در حوزة ادبیات تطبیقی است که سعی دارد ضمن بیان مختصری از نظریهها و مکتبهای ادبیات تطبیقی حجم درخورتوجهی از آثار فرهنگی و ادبی ِعربی و غیرعربی و نیز اثرپذیری و اثرگذاری آنها را بهنمایش گذارد تا بدین وسیله پیشینهها، توانمندیها، و اثر هرکدام در غنای دیگری را نمایان کند. گفتار پیشِرو با هدف معرفی اثر یادشده و بیان نقاط ضعف و قوت آن بهشیوۀ توصیفی ـ تحلیلی نگاشته شده است و نتایج نشان میدهد که کتاب ضمن توفیق در بخشهایی از اهداف خود، در بخشهای دیگری کاستیها و چالشهایی دارد.
زبان و ادبیات عربی
فاطمه اکبری زاده
چکیده
تألیفات معاصر بهعنوان کتب اعلام در معرفی چهرههای ادبی و سبک آنان بسیار حائز اهمیتاند و برای پژوهشگران کتب مرجع محسوب میشوند. بنابراین، باید در محتوای خود بهنحو شایانی مؤلفههای صوری و محتوایی لازم را گرد آورند. این جستار با خوانش یکی از آثار العشماوی، مطرح در حوزة نقد ادبی، درنظر دارد تا مؤلفههای شکلی و محتوایی ...
بیشتر
تألیفات معاصر بهعنوان کتب اعلام در معرفی چهرههای ادبی و سبک آنان بسیار حائز اهمیتاند و برای پژوهشگران کتب مرجع محسوب میشوند. بنابراین، باید در محتوای خود بهنحو شایانی مؤلفههای صوری و محتوایی لازم را گرد آورند. این جستار با خوانش یکی از آثار العشماوی، مطرح در حوزة نقد ادبی، درنظر دارد تا مؤلفههای شکلی و محتوایی کتاب أعلام الأدب العربی الحدیث واتجاهاتهم الفنیّة را بررسی کند و با روش توصیفی ـ تحلیلی کارآمدی این اثر را در حوزة کتب آموزشی ادبیات عربی روشن کند. باوجود دستاوردهای آن برپایة نگاه نقدی ویژة العشماوی در کاربست تجربة شخصی و تحلیل ذوقی در نقد ادبی و نیز شمولیت بحث در چهار حوزة مهم از ادبیات این کتاب ازلحاظ برخی نکات محتوایی و غالباً شکلی دچار نقیصههایی است که مهمترین آن قلت منابع و مآخذ، ضعف ارجاعدهی، و نداشتن جامعیت صوری بهویژه نداشتن منابع است. ازاینرو، نمیتوان آن را مرجعی همهجانبه و درزمرة منابع اصلی برنامة آموزشی رشتة زبان و ادبیات عرب معرفی کرد.
زبان و ادبیات عربی
ابوالحسن امین مقدسی؛ موسی بیات؛ عبدالوحید نویدی
چکیده
کتاب دانشگاهی امروزه ابزاری مهم برای آموزش به دانشجویان و انتقال اندیشهها به ایشان است. ازهمینرو، نقد کتاب دانشگاهی درپی آن است تا اینگونه کتابها را براساس شاخصههایی استاندارد بررسی و زمینة بهرهوری هرچه بیشتر از این رکن مهم آموزش عالی را فراهم کند. نوشتار حاضر درپی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و براساس ...
بیشتر
کتاب دانشگاهی امروزه ابزاری مهم برای آموزش به دانشجویان و انتقال اندیشهها به ایشان است. ازهمینرو، نقد کتاب دانشگاهی درپی آن است تا اینگونه کتابها را براساس شاخصههایی استاندارد بررسی و زمینة بهرهوری هرچه بیشتر از این رکن مهم آموزش عالی را فراهم کند. نوشتار حاضر درپی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و براساس شاخصههای ارزیابی شکلی، ساختاری، زبانی، و محتوایی کتاب لغة الشعر العربی الحدیث، مقوماتها الفنیة و طاقاتها الابداعیة نوشتة «سعید ورقی» را بررسی کند و نقاط قوت و ضعف آن را در حوزة نقد شعر معاصر عربی بشناساند. مهمترین نتایج عبارتاند از شاخصههای ظاهری همچون طرح جلد، طراحی صفحه، و برجستهسازی در نگارش رعایت شده است، هرچند عنوان روی جلد برجستگی لازم را ندارد. زبان اثر علمی، تخصصی، و متناسب با موضوع و سطح ویژة مخاطبان خود است. فصول کتاب باعنوان کاملاً تناسب دارند. در ترتیب و چینش فصلها و بابها نوعی تسلسل منطقی و علمی دیده میشود. کتاب موردبحث جامعیت و روزآمدی لازم را دارد و توانسته با کتابهای همسطح خود ارتباط برقرار کند.
زبان و ادبیات عربی
نورالدین پروین؛ جهانگیر امیری؛ یحیی معروف
چکیده
لایة واژگانی سبک یکی از سطوح تحلیل در زبان است که در فرایند بررسی سبکشناسانه اهمیت شایانی دارد، چراکه واژه از مهمترین ابزارهای متون ادبی است که در یافتههای ایدئولوژیک متن سهم بهسزایی دارد. درواقع، گزینش واژگان خاص سبک شخصی نویسنده را شکل میدهد. نهجالبلاغه، یکی از شاهکارهای بینظیر ادبی بعد از قرآن کریم، نقش ...
بیشتر
لایة واژگانی سبک یکی از سطوح تحلیل در زبان است که در فرایند بررسی سبکشناسانه اهمیت شایانی دارد، چراکه واژه از مهمترین ابزارهای متون ادبی است که در یافتههای ایدئولوژیک متن سهم بهسزایی دارد. درواقع، گزینش واژگان خاص سبک شخصی نویسنده را شکل میدهد. نهجالبلاغه، یکی از شاهکارهای بینظیر ادبی بعد از قرآن کریم، نقش عمدهای در ادبیات ملتها داشته است. در همین زمینه گزینش واژگان در جاودانگی آن تأثیر درخورتوجهی دارند. جستار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و باتکیهبر سبکشناسی لایهای بهمنظور شناخت تفاوتهای سبک واژگانی گفتار و نوشتار امام علی (ع) 15 خطبه و 15 نامة سیاسی، اجتماعی، و اخلاقی نهجالبلاغه را ازنظر لایة واژگانی تحلیل کرده است. نتایج این کاربست حاکی است که گزینش واژگان انتزاعی، نشانهدار، و ضمنی در خطبهها در مقایسه با نامهها بیشتر است و درمقابل بسامد بالای واژگان عینی، صریح، و بینشان سبک نامهها را علمیتر کرده است. گزینش واژگان در سبک گفتاری و نوشتاری نهجالبلاغه مستقیم از بافت موقعیتی کلام تأثیر پذیرفته است.
زبان و ادبیات عربی
محمودرضا توکلی محمدی
چکیده
مقالة حاضر به بررسی و نقد کتاب الأدب المصری فی ظلّ الحُکم العثمانی، نوشتة محمد سیدکیلانی، نویسندة معاصر مصری (1912- 1998)، پرداخته است. روش کار نقد شکلی و محتوایی است و نقاط ضعف و قوت اثر در این زمینه مشخص شده است. باتوجهبه نتایج این پژوهش، کتاب حاضر متأسفانه هم در شکل ظاهری و هم در محتوا ضعفهای عمدهای دارد که برخی از مهمترین آنها ...
بیشتر
مقالة حاضر به بررسی و نقد کتاب الأدب المصری فی ظلّ الحُکم العثمانی، نوشتة محمد سیدکیلانی، نویسندة معاصر مصری (1912- 1998)، پرداخته است. روش کار نقد شکلی و محتوایی است و نقاط ضعف و قوت اثر در این زمینه مشخص شده است. باتوجهبه نتایج این پژوهش، کتاب حاضر متأسفانه هم در شکل ظاهری و هم در محتوا ضعفهای عمدهای دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتاند از نداشتن توجه کافی به قواعد نگارش زبان عربی، بهرهنبردن مناسب از علائم سجاوندی، رعایتنکردن تناسب حجمی بابهای کتاب، همپوشانی برخی از بابها، ارائة قضاوتهای یکجانبه و جهتدار و بهدور از روحیة بحث علمی، نبود ارجاعدهی و رعایت امانت علمی، وجود توضیحات و ارائة مطالب غیرمرتبط باعنوان کتاب، توضیح ناکافی برخی از قسمتهای کتاب بهویژه در بابهای پنجم و ششم، نداشتن فهرست منابع و اعلام، ضعف تحلیل، و پنهانبودن شخصیت علمی نگارنده. باتوجهبه مطالب یادشده، کتاب حاضر شایستگی استفاده بهمنظور منبع درسی یا کمک درسی در درس تاریخ ادبیات دورة عثمانی را ندارد، اما منبعی برای مطالعه و نقد دانشجویان تحصیلات تکمیلی پیشنهاد میشود.
زبان و ادبیات عربی
مهین حاجی زاده؛ سیامک اصغرپور
چکیده
ترجمة لفظبهلفظ آثار ادبی بهویژه آثار آن دسته از ادیبانی که افکار فلسفی و دینی را در نوشتههای خود بیان میکنند، همواره دشواریها و چالشهایی را پیش رو داشته است. از جملة این چالشها میتوان به مواردی اشاره کرد که در سطح جملهها و ساختار آنها و همچنین در سطح معادلیابی در فرایند ترجمة لفظبهلفظ این متون روی میدهد. ...
بیشتر
ترجمة لفظبهلفظ آثار ادبی بهویژه آثار آن دسته از ادیبانی که افکار فلسفی و دینی را در نوشتههای خود بیان میکنند، همواره دشواریها و چالشهایی را پیش رو داشته است. از جملة این چالشها میتوان به مواردی اشاره کرد که در سطح جملهها و ساختار آنها و همچنین در سطح معادلیابی در فرایند ترجمة لفظبهلفظ این متون روی میدهد. کتاب البدائع والطّرائف نوشتة ادیبِ فیلسوف جبران خلیل جبران است که در آن به ابعاد مختلفی از زندگی، ایدهها، و رویدادهای اجتماعی توجه دارد و با آرای فلسفی خود به بیان نگرشها پرداخته است. جستار حاضر کوشیده است با روش توصیفی ـ تحلیلی ترجمة این کتاب از سیمین پناهیفرد را با عنوان اندیشههای نو و شگفت در سطح تعادل واژگانی و جملهای ازمنظر شکل و محتوا بررسی کند و راهکارهایی را بهمنظور بهبود سطح کیفی ترجمة آثار ادبی بهطور کلی و ترجمة این اثر بهطور خاص ارائه دهد. برآیند پژوهش نشان میدهد مترجم در بیشتر موارد درصدد ارائة ترجمة لفظبهلفظ و وفادار به ساختار متن مبدأ بوده است و این امر باعث شده ساختار بسیاری از جملات عربی به زبان فارسی منتقل شود که درنتیجة ناهمگونی ساختار این جملات و ترکیبهای نامناسب آن باعث ایجاد ابهام در متن شده است. ترجمة مذکور گاهی در سطح واژگان و اصطلاحات تخصصی نیز ازلحاظ معادلیابی با چالشهایی مواجه بوده است.
زبان و ادبیات عربی
سمیه حسنعلیان
چکیده
نظر به اهمیت نقد علمی و ادبی در شناساندن نقاط قوت و ضعف نگاشتههای مختلف، شاید بتوان ادعا کرد که ارزش نقد آثار از خود آنها کمتر نیست. از این رهگذر، پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد کتاب البنی الأسلوبیة دراسة فی الشعر العربی الحدیث، اثر کمال عبدالرزاق العجیلی، پرداخته و ملاحظات مختصری دربارۀ آن در دو جنبة شکلی و ...
بیشتر
نظر به اهمیت نقد علمی و ادبی در شناساندن نقاط قوت و ضعف نگاشتههای مختلف، شاید بتوان ادعا کرد که ارزش نقد آثار از خود آنها کمتر نیست. از این رهگذر، پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد کتاب البنی الأسلوبیة دراسة فی الشعر العربی الحدیث، اثر کمال عبدالرزاق العجیلی، پرداخته و ملاحظات مختصری دربارۀ آن در دو جنبة شکلی و محتوایی بیان داشته است. مهمترین یافتههای این بررسی و نقد بیانگر آن است که برخی نواقص و کاستیها در هر دو جنبة شکلی و محتوایی یافت میشود که برخی از آنها عبارت است از وجود برخی خطاهای تایپی و نگارشی، عامبودن موضوع، اشارهنکردن به پیشینة تحقیق، ارائة برخی مطالب بدون توجه به آمار، جذابیتنداشتن عنوان اثر و وضوح آن، و جامعة آماری بسیار زیاد که مانع ارائة تحلیلهای دقیق و عمیق ازسوی نویسنده شده است. هرچند نباید ازنظر دور داشت که کتاب محاسن فراوانی هم دارد، مانند نقد و تحلیل دیدگاههای دیگران، تازگی و نوآوری ازلحاظ تطبیق دیدگاه جدید بر متون شعری، تعریف دقیق اصطلاحات تحقیق، دوری از استطراد و بیان مطالب خارج و غیرمرتبط به موضوع مطرحشده، پرهیز از تکرار مطالب، ارجاعات دقیق، بهرهگیری از مستندات و منابع و مآخذ فراوان و معتبر در موضوع.
زبان و ادبیات عربی
فرهاد رجبی
چکیده
نقد ادبی یکی از شاخههای پژوهشی در حوزة ادبیات است و از دیرباز توجه خاصی به آن شده و همواره بهمنزلة راهکار و معیاری برای تحلیل، ارزشگذاری، و تصحیح متون ادبی بهکار رفته است. امروزه، باتوجهبه گستردگی و تنوع تولیدات ادبی این شاخه از دانش بشری میکوشد از بیشتر یافتههای علمی برای تقویت توان و تسلط خود در انجام وظایف ...
بیشتر
نقد ادبی یکی از شاخههای پژوهشی در حوزة ادبیات است و از دیرباز توجه خاصی به آن شده و همواره بهمنزلة راهکار و معیاری برای تحلیل، ارزشگذاری، و تصحیح متون ادبی بهکار رفته است. امروزه، باتوجهبه گستردگی و تنوع تولیدات ادبی این شاخه از دانش بشری میکوشد از بیشتر یافتههای علمی برای تقویت توان و تسلط خود در انجام وظایف محوله استفاده کند. نکتة بدیع اینکه، آثار نقدی نیز هرازگاهی درمعرض نقد و ارزیابی واقع میشوند. به همین منظور، مقالة حاضر بر آن است تا با خوانشی تحلیلی ـ انتقادی، یکی از کتب نقدی در حوزة زبان و ادبیات عربی را بررسی کند. ازاینرو، کتاب دراساتٌ فی الأدب العربی الحدیث، نوشتة محمد مصطفی هداره، برگزیده شد تا ضمن ارائة گزارشی مختصر از محتویات کتاب در دو مقولة شکلی و محتوایی به مواضع قوت و ضعف آن اشاره شود. نتایج نشان میدهد که کتاب حاضر دربردارندة اطلاعاتی مفید است و باتوجهبه پرداختن به دو بخش شعر و نثر گستردگی مطلوبی دارد، اما بهنظر میرسد بهدلیل نداشتن روشی علمی در نقد و رعایتنکردن برخی اصول پذیرفتهشده در این حوزه، به بازبینی و اعمال تغییرات اساسی نیاز دارد.
زبان و ادبیات عربی
عبدالله رسول نژاد؛ حسام الدین خاکپور
چکیده
آسیبشناسی رشتههای آموزشی از رسالتهای تربیتیافتگان در هر سیستم آموزشی است و این مهم جز با نگرشی انتقادی و برمبنای فاصلهگیری نقادانه از آن نظام دانایی محقق نمیشود. در این میان، رشتة زبان و ادبیات عربی نیز از این قاعده مستثنا نیست و آسیبها و ضعفهای ساختار آموزشی آن موجب بیعلاقگی و ریزش کمی و کیفی دانشجویان ...
بیشتر
آسیبشناسی رشتههای آموزشی از رسالتهای تربیتیافتگان در هر سیستم آموزشی است و این مهم جز با نگرشی انتقادی و برمبنای فاصلهگیری نقادانه از آن نظام دانایی محقق نمیشود. در این میان، رشتة زبان و ادبیات عربی نیز از این قاعده مستثنا نیست و آسیبها و ضعفهای ساختار آموزشی آن موجب بیعلاقگی و ریزش کمی و کیفی دانشجویان و تاحدودی استادان شده است. محور اصلی این نوشتار مفهوم «زیستجهان» از ادموند هوسرل، پایهگذار روش پدیدارشناسی، است. زیستجهان زندگی واقعی مشترک سوژههای انسانی است که بایستی برمبنای آن دانش انسانی صورتبندی شود و انگارة «زیست ـ دانش» مبنا قرار گیرد. جستار زیر میکوشد تا باتکیهبر مفهوم «زیستجهان» به تحلیل و توصیف این مسئله بپردازد که آسیب ریزش دانشجویان در رشتة زبان و ادبیات عربی ناشی از تمایز در افق زیستجهانی است. یعنی آگاهی، درک، و دریافت تحصیلکنندگان در این رشته با آگاهی و درک و دریافت زیستجهان معاصر وجوه تمایز و افتراق بنیادین دارد و ازاینروست که با آن نوع دانش، امکان ادراک، تعامل، و همذاتپنداری با جهان واقع زندگی برای آنان مفقود میشود. از نتایج این نوشتار تبیین تمایزات اساسی میان زیستجهان حاکم بر رشتة زبان و ادب عربی و زیستجهانی است که در آن زندگی میکنیم تا بدین وسیله آسیبی که در بنیاد آگاهی ریشه دارد، فهم شود و در حل آن اقدامات و اصلاحاتی انجام گیرد. ازجملة این اصلاحات گشودن افقی درراستای بینارشتهایشدن آموزش در این رشته است که مطالعات امروزین بسیار بر آن تأکید مینهد.
زبان و ادبیات عربی
یدالله رفیعی؛ رعنا عبدی
چکیده
اختلافات فراوان میان دو مکتب نحوی بصره و کوفه باعث شد تا برای نحو همچون فقه و کلام علمی پدید آید و پژوهشگران این حوزه ازطریق آن استنباط احکام نحوی را دریابند که آن را «أصولالنحو» یا «عللالنحو» نامیدهاند. ابنسراج ازجمله کسانی است که در کتاب الأصول فی النحو به این علم پرداخته است. بسط ...
بیشتر
اختلافات فراوان میان دو مکتب نحوی بصره و کوفه باعث شد تا برای نحو همچون فقه و کلام علمی پدید آید و پژوهشگران این حوزه ازطریق آن استنباط احکام نحوی را دریابند که آن را «أصولالنحو» یا «عللالنحو» نامیدهاند. ابنسراج ازجمله کسانی است که در کتاب الأصول فی النحو به این علم پرداخته است. بسط و تفصیل او در بابها و فصلهای این کتاب بر ذهن دریابندۀ این دانشمند بزرگ دلالت دارد و بیانگر آن است که وی حق مطلب را در بیان و باببندی علم نحو و تاحدی در علم اصول نحو ادا کرده است. مقالۀ حاضر با شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی روش ابنسراج را در کتابش بررسی کرده است. مهمترین یافتههای این پژوهش نمایانگر آن است که این کتاب نظمی منطقی دارد و ابنسراج در آن افزونبر بهدستدادن نظرهای نوین، اصول دو مکتب بصری و کوفی را بهگونهای معقول درهمآمیخته است. او در بهرهگیری از آثار پیش از خود به تقلید صرف نپرداخته، بلکه پیوسته تلاش کرده است تا مطلبی نو بر یافتههای پیشین بیفزاید. اهمیت این موضوع در آن است که تاکنون پژوهشی دربارۀ ابنسراج و کتابش به پارسی مشاهده نشده و پژوهشگران این حوزه در عصر حاضر به علم اصول توجهی نکردهاند.
زبان و ادبیات عربی
علی اصغر روانشاد
چکیده
کتاب عصر الدّول والإمارات: الأندلس، اثر شوقی ضیف نویسندۀ نامدار ادبیات عربی، دربارۀ تاریخ ادبیات عربی در اندلس است. مؤلف در این اثر کوشیده است تا پس از بیان مقدماتی دربارۀ سیاست، اجتماع، و فرهنگ به ادبیات عربی در اندلس بپردازد و به ذکر شواهد تاریخی، شعری، و نثری و تجزیهوتحلیل این شواهد اقدام کند. این مقاله با روش توصیفی ـ ...
بیشتر
کتاب عصر الدّول والإمارات: الأندلس، اثر شوقی ضیف نویسندۀ نامدار ادبیات عربی، دربارۀ تاریخ ادبیات عربی در اندلس است. مؤلف در این اثر کوشیده است تا پس از بیان مقدماتی دربارۀ سیاست، اجتماع، و فرهنگ به ادبیات عربی در اندلس بپردازد و به ذکر شواهد تاریخی، شعری، و نثری و تجزیهوتحلیل این شواهد اقدام کند. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی جنبههای گوناگون شکلی و محتوایی این اثر را نقد و بررسی کرده است. یافتههای تحقیق بیانگر انشای شیوا، فصیح، و بلیغ مؤلف و توانمندی و اشراف وی بر تاریخ ادبیات اندلس است. مؤلف در مسیر نگارش تاریخ ادبیات با داشتن یک طرح به اسباب و زمینههای سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی مؤثر در پیدایش و رشد ادبیات اندلس آن هم در چهارچوب تاریخی اهتمام میورزد. ازسویدیگر، برخی از نارساییها در زمینۀ مؤلفههای جامعیت صوری، ایرادات نگارشی، ویرایشی، و محتوایی در این کتاب دیده میشود که رفع این موارد میتواند بر ارزش و سودمندی آموزشی و پژوهشی آن بیفزاید.
زبان و ادبیات عربی
ساجد زارع؛ امین نظری تریزی؛ محمد خاقانی اصفهانی
چکیده
پایبندی به اصول نگارش مقالات پژوهشی در نگارش چکیده، مقدمه، روش طرح مسئله، اتخاذ روش تحقیق مناسب، تحلیل و ارزیابی محتوا، و نتیجهگیری به مهارت و دقت پژوهشگر بسته است. نگارندگان در پژوهش حاضر به نقد و بررسی ساختار شش مقالة چاپشده در مجلة انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی در حوزة فن تصویر و میزان انطباق آن با استانداردهای مقالههای ...
بیشتر
پایبندی به اصول نگارش مقالات پژوهشی در نگارش چکیده، مقدمه، روش طرح مسئله، اتخاذ روش تحقیق مناسب، تحلیل و ارزیابی محتوا، و نتیجهگیری به مهارت و دقت پژوهشگر بسته است. نگارندگان در پژوهش حاضر به نقد و بررسی ساختار شش مقالة چاپشده در مجلة انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی در حوزة فن تصویر و میزان انطباق آن با استانداردهای مقالههای علمی ـ پژوهشی پرداختهاند. بررسی استانداردهای مربوط به ساختار مقالههای علمی ـ پژوهشی در مقالات نشان میدهد که برخی از مقالات نواقصی همچون کلیبودن عنوان، نگارش غیراصولی چکیده، ناقصبودن مقدمه، ارائة سطحی مبانی نظری پژوهش، فقدان رویکرد مسئلهمحوری و تحلیل انتقادی، دربرنداشتن یافتههای تازه در بخش نتیجهگیری، و کلیشهایبودن نتیجهها دارند. ازجمله نقاط مثبت تعدادی از مقالهها نیز داشتن مبانی نظری دقیق، اتخاذ روش تحقیق روشن، رویکرد مسئلهمحور، نوآوری در نتایج، و استناد به منابع معتبر است.
زبان و ادبیات عربی
نصرالله شاملی؛ مرضیهسادات کدخدائی
چکیده
کتاب البلاغة و التحلیل از انطوان مسعود البستانی از دهها کتاب درسی علم بلاغت در دانشگاههای کشورهای عربی و ازجمله ایران است که اخیراً در برخی مقاطع، بهویژه مقطع کارشناسی و حتی در گروههایی که در زمینة علم بلاغت تخصصی ندارند، بهمنظور تدریس در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب شده است. بدیهی است این اثر مانند بسیاری از تألیفات درسی نقاط ...
بیشتر
کتاب البلاغة و التحلیل از انطوان مسعود البستانی از دهها کتاب درسی علم بلاغت در دانشگاههای کشورهای عربی و ازجمله ایران است که اخیراً در برخی مقاطع، بهویژه مقطع کارشناسی و حتی در گروههایی که در زمینة علم بلاغت تخصصی ندارند، بهمنظور تدریس در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب شده است. بدیهی است این اثر مانند بسیاری از تألیفات درسی نقاط ضعف و قوتی دارد که هنگام تدریسِ آن در دورۀ کارشناسی و ارشد بدان دست یافتیم. سعی ما بیشتر در رفع مواردی بوده است که دانشجویان با آن درگیر بودهاند. این کتاب نتوانسته است مطابق کتابهای دیگر بلاغی چون البلاغة الواضحة و جواهر البلاغة، که در محافل دانشگاهی جایی باز کرده، برای دانشجویان یا استادان جایگاه علمی موفقی داشته باشد، اما با کمی تغییر در محتوای درسی و تمرینهای هر بخش میتوان به اصلاح کتاب کمک کرد. این مقاله درزمینة همین موضوع نگاشته شده است تا برای خوانندگان و تصمیمگیرندگان کتب درسی دانشگاهی مفید باشد.