زبان و ادبیات عربی
ارزیابی برگردان کتاب الشعریة العربیة با رویکرد نقد مقابله‌ای ترجمه

علی اصغر شهبازی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 179-204

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.30062.1778

چکیده
  کتاب الشعریة العربیة ادونیس در زمرۀ آثار نقدی اوست که از تاریخ نشر آن قریب به سی سال می‌گذرد. این اثر باوجود حجم اندک مطالبی یک‌پارچه پیرامون سیر تحول شعر عربی در گذر تاریخ دارد. نویسنده در چهار فصل با نگاهی موشکافانه پیدایش شعر عربی را می‌‌کاود و از منظر ناقدان قدیم مبانی زیباشناختی آن را موردتحلیل قرار می‌‌دهد. این کتاب از جملۀ ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
تحلیل انتقادی کتاب النقد الأدبی العربی الجدید فی القصّة والرّوایة والسّرد(تلاشی برای خلق اثری دربارۀ نقدِ نقدِ داستان)

پیمان صالحی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 205-228

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29635.1735

چکیده
  گرایش زیاد ناقدان ادبیات داستانی معاصر عرب به رویکردهای جدید نقد غربی به‌ویژه در دهۀ آخر قرن بیستم و نگرانی از قطع رابطۀ آنان با نقد قدیم عربی و نیاز مبرم کتاب‌خانه‌های عربی به آثاری دربارۀ نقدِ نقدِ داستان عبدالله ابوهیف ناقد سوری را بر آن داشت تا کتاب النقد الأدبی العربی الجدید فی القصّة والرّوایة والسّرد را به‌نگارش درآورد. ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
فقدان نگارش و نگرش صحیح نقادانه در تقریر اصول نحوی نقد فرم و محتوا در کتاب ثورة نحویة فی هیئة تعلیقة استدلالیة علی مغنی الأدیب (انقلابی نحوی برمبنای ارائۀ رویکردی استدلالی به کتاب مغنی الأدیب)

مالک عبدی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 229-252

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.31751.1906

چکیده
  نقد به‌مثابۀ فرایند جراحی متون ادبی درصدد پی‌جویی و رصدِ گرانیگاه‌های ضعف آثار علمی و به‌دنبال آن برجسته‌‌سازی نقاط قوت و ابراز وجوه ایجابی آن و درنهایت تضمین سلامت فرمی و محتوایی آثار علمی است. چنان‌که از معانی نقد در لغتِ عرب دانه‌برداشتنِ پرنده و منقارزدن او برای برداشتن دانه‌های سالم و کنارنهادن دانه‌‌های معیوب و فاسد ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نگاهی به معنی‌شناسی جملة عربی از منظر فاضل سامرائی (تحلیل و بررسی کتاب الجملۀ العربیۀ والمعنی)

موسی عربی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 253-272

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.29537.1734

چکیده
  زبان عربی هم به‌علت ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد و هم به‌سبب ورود مفاهیم و حوزه‌‌های معنایی جدیدی به آن که با نزول قرآن کریم صورت گرفت، از همان آغاز، موردتوجه علمای حوزة معنی‌شناسی قرار گرفت. درمیان زبان‌شناسان و نحویان معاصر، فاضل سامرائی آثاری به‌رشتة تحریر درآورده که یکی از این آثار کتاب الجملة العربیة و المعنى است. در ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
تحلیل انتقادی کتاب البحث العلمی؛ أسسۀ، مناهجۀ و أساسیبۀ، إجراءاتۀ (پژوهش علمی؛ مبانی، روش‌ها، و ضوابط)

صادق عسکری

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 273-297

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.31130.1860

چکیده
  نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی نقاط قوت و ضعف نویسندگان را برجسته می‌کند و تقویت نقاط قوت و اجتناب از نقاط ضعف را به‌دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب البحث العلمی؛ أسسۀ، مناهجۀ و أساسیبۀ، إجراءاتۀ، اثر ربحی مصطفی علیان، با استفاده از روش توصیفی‌ ـ ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
عزف علی وتر النص الشعری (نواختن بر تار متن شعری) در آیینۀ نقد و بررسی

فاطمه قادری

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 299-322

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29482.1724

چکیده
  نقد علم ارزیابی و سنجش میزان اعتبار علمی یک اثر است که مانند سایر رشته‌های علمی قواعد و اصول خاص خود را دارد. نقد است که به یک اثر اعتبار می‌بخشد و نقاط ضعف و قوت آن را آشکار می‌‌کند. کتاب عزف علی وتر النص الشعری، اثر عمر محمد الطالب، ازجمله آثاری است که سعی تا به‌دور از طرح مباحث نظری و پرداختن به موضوع‌های مختلف نقد ادبی از طریق تحلیل ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی و تحلیل کتاب دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة (ترجمه از زبان بوسنیایی جمال‌الدین سید محمد)

سیداسماعیل قاسمی ‌موسوی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 323-347

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29463.1719

چکیده
  در مطالعات ترجمۀ زبان عربی، کتاب‌های با موضوع نظریات ترجمه کم‌‌شمار است و به تألیف کتاب‌های جدید و بررسی منابع موجود در این زمینه نیاز مبرمی هست که کتاب دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة، نوشتۀ محمد کیتسو، ترجمه به عربی از جمال‌الدین سید محمد، از همین جمله است. علاوه‌بر موضوع، اهمیت دیگر کتاب آن است که نگارندۀ ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی انتقادی کتاب صرف 2 با رویکرد تحلیل توصیفی

زهره قربانی مادوانی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 349-374

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.31850.1916

چکیده
  نقد کتاب‌‌های درسی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است. کتاب صرف 2، نوشتۀ احمد پاشازانوس، عضو هیئت‌علمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین‌‌المللی امام خمینی (ره) قزوین، ضمن پرداختن به مسائلی درمورد اسم سعی کرده است تا با آوردن تمرین‌هایی در پایان هر درس برای مخاطب این امکان را فراهم کند که مطالب ارائه‌شده در دروس را به‌صورت ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
معرفی و بررسی کتاب التطورات النحویة فی اللغة العربیة من البدایۀ حتی الآن (تحولات نحوی زبان عربی از آغاز تا کنون) با رویکرد سبک‌شناسی آماری

زهرا کرم زادگان

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 375-394

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.30883.1848

چکیده
  محمد خاقانی اصفهانی در کتاب التطورات النحویة فی اللغة العربیة من البدایة حتی الآن با به‌خدمت‌گرفتن سبک‌شناسی آماری درصدد است تا به مطالعة درزمانی زبان عربی بپردازد و ‌‌صورت‌های زبانی پربسامد را به‌منظور اعمال در ‌‌برنامه‌های آموزشی استخراج کند. این مقاله ضمن معرفی و بررسی شکلی و محتوایی کتاب مزبور به این مسئله اذعان دارد که ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد کتاب تحلیل النصوص الأدبیة؛ قراءات نقدیة فی السرد و الشعر (تحلیل متون ادبی؛ خوانش‌هایی نقدی از متون روایی و شعر)

اویس محمدی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 395-416

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.31743.1905

چکیده
  کتاب تحلیل النصوص الأدبیة؛ قراءات سردیة فی النثر و الشعر، اثری در ‌‌حوزۀ نقد ادبی است که در آن چند شعر و داستان کوتاه از ادیبان معاصر عرب نقد شده است. در ‌‌تحلیل‌های کتاب صرفاً به ‌‌نظریه‌های نقدی تکیه نشده، بلکه تحلیلی ‌‌زیبایی‌شناسانه از متون نیز ارائه شده است. بااین‌حال، ‌‌کاستی‌هایی در آرای نظری و ‌‌خوانش‌های کتاب دیده ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقدی بر کتاب الشعر والشعراء فی العصر العباسی (شعر و شاعران در عصر عباسی)

سید رضا میراحمدی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 417-440

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29472.1722

چکیده
  نقش بی‌بدیل تاریخ‌نگاران ادبی در اثبات حوادث ادبی و نیز برجسته‌کردن نقش ادیبان انکارناپذیر است و اگر نتوان آن را برترین وسیله دانست، می‌توان آن ‌را دست‌کم یکی از بهترین وسایل در ابراز و نمایاندن نقش بی‌همتای ادبیات در ساخت، بافت‌های اجتماعی، و فرهنگ‌افزایی جامعه شمرد. کتاب الشعر والشعراء فی العصر العباسی یکی از آثار پرفروغ ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
ننقد و تحلیل کتاب اتجاهات الشعر العربی المعاصر (رویکردهای شعر عربی معاصر)

سید فضل الله میرقادری

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 441-459

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.31166.1865

چکیده
  به‌دلیل محدودۀ زمانی‌ای ‌که دراصطلاح به آن دورۀ معاصر می‌گویند، تولیدات شعری فراوان، و عدۀ بسیار شاعران در کشورهای عربی و شاعران عربی‌سرا در دیگر کشورهای جهان بسیار دشوار است که بتوان رویکرد‌های شعر معاصر را در قالب یک کتاب و در قالب اندیشه‌های یک نویسندۀ پژوهش‌گر مشاهده کرد. محقق و منتقد معاصر احسان عباس برپایۀ دیدگاه‌های ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
الأدب المقارن فی الدراسات المقارنۀ التطبیقیة در بوتۀ نقد

حسن ابویسانی

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 1-13

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4781

چکیده
  امروزه ادبیات تطبیقی جایگاه ویژه‌ای در‌میان رشته‌های ادبی دارد و نقش انکارناپذیری را در بیان روابط و کنش و واکنش میان آن‌ها ایفا کرده است. به‌علاوه، با نشان‌دادن نقاط ضعف و قوت هرکدام غنای ادبیات ملت‌ها را به‌ارمغان آورده است. کتاب الأدب المقارن فی الدراسات المقارنة التطبیقیة، اثر داود سلوم، در حوزة ادبیات تطبیقی است که سعی ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی و نقد کتاب أعلام الأدب العربی الحدیث واتجاهاتهم الفنیۀ

فاطمه اکبری زاده

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 15-34

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4782

چکیده
  تألیفات معاصر به‌عنوان کتب اعلام در معرفی چهره‌‌های ادبی و سبک آنان بسیار حائز اهمیت‌اند و برای پژوهش‌گران کتب مرجع محسوب می‌‌شوند. بنابراین، باید در محتوای خود به‌نحو شایانی مؤلفه‌‌های صوری و محتوایی لازم را گرد آورند. این جستار با خوانش یکی از آثار العشماوی، مطرح در حوزة نقد ادبی، درنظر دارد تا مؤلفه‌‌های شکلی و محتوایی ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد کتاب لغة الشعر العربی الحدیث؛ مقوماتها الفنیة و طاقاتها الابداعیة

ابوالحسن امین مقدسی؛ موسی بیات؛ عبدالوحید نویدی

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 35-49

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4783

چکیده
  کتاب دانشگاهی امروزه ابزاری مهم برای آموزش به دانشجویان و انتقال اندیشه‌‌ها به ایشان است. از‌همین‌‌رو، نقد کتاب دانشگاهی درپی آن است تا این‌‌گونه کتاب‌‌ها را براساس شاخصه‌‌هایی استاندارد بررسی و زمینة بهره‌‌وری هرچه بیش‌تر از این رکن مهم آموزش عالی را فراهم کند. نوشتار حاضر درپی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و براساس ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد و تحلیل لایِة واژگانی خطبه‌ها و نامه‌های نهج‌البلاغه برپایة سبک‌شناسی لایه‌ای مطالعۀ موردی 15 خطبه و 15 نامة سیاسی، اجتماعی، اخلاقی

نورالدین پروین؛ جهانگیر امیری؛ یحیی معروف

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 51-72

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4784

چکیده
  لایة واژگانی سبک یکی از سطوح تحلیل در زبان است که در فرایند بررسی‌‌ سبک‌‌شناسانه اهمیت شایانی دارد، چراکه واژه از مهم‌‌ترین ابزارهای متون ادبی است که در یافته‌‌های ایدئولوژیک متن سهم به‌سزایی دارد. درواقع، گزینش واژگان خاص سبک شخصی نویسنده را شکل می‌‌دهد. نهج‌البلاغه، یکی از شاه‌کارهای بی‌‌نظیر ادبی بعد از قرآن کریم، نقش ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد کتاب الأدب المصری فی ظلّ الحُکم العُثمانی

محمودرضا توکلی محمدی

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 73-94

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4785

چکیده
  مقالة حاضر به بررسی و نقد کتاب الأدب المصری فی ظلّ الحُکم العثمانی، نوشتة محمد سیدکیلانی، نویسندة معاصر مصری (1912- 1998)، پرداخته است. روش کار نقد شکلی و محتوایی است و نقاط ضعف و قوت اثر در این زمینه مشخص شده است. با‌توجه‌به نتایج این پژوهش، کتاب حاضر متأسفانه هم در شکل ظاهری و هم در محتوا ضعف‌های عمده‌ای دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد ترجمۀ البدائع والطّرائف با رویکردی بر شاخصه‎های تعادل در ترجمۀ لفظ‌به‌لفظ

مهین حاجی زاده؛ سیامک اصغرپور

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 95-111

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4786

چکیده
  ترجمة لفظ‌به‌لفظ آثار ادبی به‌ویژه آثار آن دسته از ادیبانی که افکار فلسفی و دینی را در نوشته‌های خود بیان می‌کنند، همواره دشواری‌ها و چالش‌هایی را پیش‌ رو داشته ‌است. از جملة این چالش‌ها می‌توان به مواردی اشاره کرد که در سطح جمله‌ها و ساختار آن‌ها‌ و هم‌چنین در سطح معادل‌یابی در فرایند ترجمة لفظ‌به‌لفظ این متون روی می‌دهد. ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقدی بر کتاب البنی الأسلوبیة دراسة فی الشعر العربی الحدیث

سمیه حسنعلیان

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 113-136

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4787

چکیده
  نظر به اهمیت نقد علمی و ادبی در شناساندن نقاط قوت و ضعف نگاشته‌های مختلف، شاید بتوان ادعا کرد که ارزش نقد آثار از خود آن‌ها کم‌تر نیست. از این ره‌گذر، پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد کتاب البنی الأسلوبیة دراسة فی الشعر العربی الحدیث، اثر کمال عبدالرزاق العجیلی، پرداخته و ملاحظات مختصری دربارۀ آن در دو جنبة شکلی و ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی تحلیلی ـ انتقادی کتاب دراساتٌ فی الأدب العربی الحدیث

فرهاد رجبی

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 137-153

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4788

چکیده
  نقد ادبی یکی از شاخه‌‌های پژوهشی در حوزة ادبیات است و از دیرباز توجه خاصی به آن شده و همواره به‌‌منزلة راه‌کار و معیاری برای تحلیل، ارزش‌گذاری، و تصحیح متون ادبی به‌کار رفته است. امروزه، با‌توجه‌به گستردگی و تنوع تولیدات ادبی این شاخه از دانش بشری می‌‌کوشد از بیش‌تر یافته‌‌های علمی برای تقویت توان و تسلط خود در انجام وظایف ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
آسیب‌شناسی ریزش دانشجو در رشتة زبان و ادبیات عربی (تمایز در افق زیست‌‌جهان)

عبدالله رسول نژاد؛ حسام الدین خاکپور

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 155-175

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4789

چکیده
  آسیب‌‌شناسی رشته‌‌های آموزشی از رسالت‌‌های تربیت‌‌یافتگان در هر سیستم آموزشی است و این مهم جز با نگرشی انتقادی و برمبنای فاصله‌‌گیری نقادانه از آن نظام دانایی محقق نمی‌‌شود. در این میان، رشتة زبان و ادبیات عربی نیز از این قاعده مستثنا نیست و آسیب‌‌ها و ضعف‌‌های ساختار آموزشی آن موجب بی‌‌علاقگی و ریزش کمی و کیفی دانشجویان ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
روش‌شناسی کتاب الأصول فی النحو ابن‌سراج (با تکیه بر نقد و بررسی ویژگی‌های کتاب)

یدالله رفیعی؛ رعنا عبدی

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 177-206

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4790

چکیده
  اختلافات فراوان میان دو‌‌ مکتب نحوی بصره و کوفه باعث‌‌ شد تا برای نحو هم‌‌چون فقه و کلام علمی پدید ‌‌آید و پژوهش‌گر‌‌ان این ‌‌حوزه ازطریق آن استنباط احکام نحوی را دریابند که آن را «أصول‌النحو» یا «علل‌النحو» نامیده‌اند. ابن‌‌سراج ازجمله کسانی است که در کتاب الأصول فی النحو به این‌ ‌علم پرداخته ‌‌است. بسط ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
تحلیل انتقادی کتاب عصر الدّول والإمارات: الأندلس

علی اصغر روان‌شاد

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 207-224

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4791

چکیده
  کتاب عصر الدّول والإمارات: الأندلس، اثر شوقی ضیف نویسندۀ نام‌دار ادبیات عربی، دربارۀ تاریخ ادبیات عربی در اندلس است. مؤلف در این اثر کوشیده ‌است تا پس از بیان مقدماتی دربارۀ سیاست، اجتماع، و فرهنگ به ادبیات عربی در اندلس بپردازد و به ذکر شواهد تاریخی، شعری، و نثری و تجزیه‌و‌تحلیل این شواهد اقدام ‌کند. این مقاله با روش توصیفی ـ ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
ارزیابی و نقد مقالات حوزة تصویرسازی ادبی

ساجد زارع؛ امین نظری تریزی؛ محمد خاقانی اصفهانی

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 225-245

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4792

چکیده
  پای‌بندی به اصول نگارش مقالات پژوهشی در نگارش چکیده، مقدمه، روش طرح مسئله، اتخاذ روش تحقیق مناسب، تحلیل و ارزیابی محتوا، و نتیجه‌‌گیری به مهارت و دقت پژوهش‌گر بسته است. نگارندگان در پژوهش حاضر به نقد و بررسی ساختار شش مقالة چاپ‌شده در مجلة انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی در حوزة فن تصویر و میزان انطباق آن با استانداردهای مقاله‌های ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد و بررسی کتاب البلاغة و التحلیل

نصرالله شاملی؛ مرضیه‌سادات کدخدائی

دوره 19، شماره 8 ، آبان 1398، ، صفحه 247-267

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4793

چکیده
  کتاب البلاغة و التحلیل از انطوان مسعود البستانی از ده‌ها کتاب درسی علم بلاغت در دانشگاه‌های کشورهای عربی و ازجمله ایران است که اخیراً در برخی مقاطع، به‌ویژه مقطع کارشناسی و حتی در گروه‌هایی که در زمینة علم بلاغت تخصصی ندارند، به‌منظور تدریس در مقطع کارشناسی ‌ارشد انتخاب شده است. بدیهی است این اثر مانند بسیاری از تألیفات درسی نقاط ...  بیشتر