زبان و ادبیات عربی
سید اسماعیل قاسمی موسوی
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 195-215
چکیده
زبان‌شناسی متن از مباحث مهم نظریة ترجمه است و پژوهش‌گران بسیاری کوشیده‌اند نظریات این رشته را در مطالعة ترجمه به‌کار گیرند. یوسف نور عوض نیز در علم النص و نظریة الترجمة کوشیده تا با بیان تاریخچه‌ای مختصر از زبان‌شناسی متن و مطالعات ترجمه ارتباط این دو رشته را با یک‌دیگر شرح دهد و نظریة خود را، که برمبنای همین ارتباط بنا شده است، ...
بیشتر
زبان‌شناسی متن از مباحث مهم نظریة ترجمه است و پژوهش‌گران بسیاری کوشیده‌اند نظریات این رشته را در مطالعة ترجمه به‌کار گیرند. یوسف نور عوض نیز در علم النص و نظریة الترجمة کوشیده تا با بیان تاریخچه‌ای مختصر از زبان‌شناسی متن و مطالعات ترجمه ارتباط این دو رشته را با یک‌دیگر شرح دهد و نظریة خود را، که برمبنای همین ارتباط بنا شده است، مطرح کند. او در متون سه نوع معنا قائل است: منطقی، بیانی، و بدیعی که باتوجه‌به کمیت این معانی متن‌ها نیز سه دسته‌اند: متون ادبی، غیرادبی، و مختلط که براساس تفاوت‌های این گونه‌ها باید راه‌کار ترجمه‌ای مناسبی برای برگردان آن در پیش گرفت. نگارنده در نوشتة حاضر با شیوة توصیفیـ تحلیلی قصد دارد شکل و محتوای این کتاب را بررسی کند و میزان تحقق اهداف آن را مشخص کند و تطابق محتوای این اثر را با سرفصل دروس رشتة زبان و ادبیات عربی بسنجد. مهمترین دستاوردهای این پژوهش عبارت است از قدمت زمان تألیف کتاب در مقایسه با رشتة مطالعات ترجمه، جامعیت‌نداشتن و دربرنگرفتن تمامی مطالب یادشده در سرفصل که سبب شده این کتاب مدخل جامعی در مطالعات ترجمه و منبع اصلی مناسبی برای دروس مرتبط با نظریة ترجمه در زبان عربی نباشد؛ از مزیت‌های نوشته می‌توان به ایده و چهارچوب نظری جدید آن اشاره کرد.
زبان و ادبیات عربی
عیسی متقی‌زاده
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 217-233
چکیده
کتاب درسی دانشگاهی در فرایند یاددهی و یادگیری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. کتاب درسی مناسب ویژگی‌ها و شاخص‌هایی دارد که آن را از کتاب‌های غیردرسی متمایز می‌کند. نقد و تحلیل محتوای کتاب‌های دانشگاهی سبب می‌شود در طراحی و سازمان‌دهی مناسب آن دقت کافی به‌عمل آید. در این پژوهش با هدف دست‌یافتن به شاخص‌های کتاب‌های درسی دانشگاهی از ...
بیشتر
کتاب درسی دانشگاهی در فرایند یاددهی و یادگیری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. کتاب درسی مناسب ویژگی‌ها و شاخص‌هایی دارد که آن را از کتاب‌های غیردرسی متمایز می‌کند. نقد و تحلیل محتوای کتاب‌های دانشگاهی سبب می‌شود در طراحی و سازمان‌دهی مناسب آن دقت کافی به‌عمل آید. در این پژوهش با هدف دست‌یافتن به شاخص‌های کتاب‌های درسی دانشگاهی از روش تحقیق کتاب‌خانه‌ای استفاده کرده‌ایم. در این مقاله، با تحلیل محتوای کتاب تعریف و مفاهیم آن، کاربرد و ابعاد آن، و نظراتی را که در زمینة طراحی کتاب‌های درسی ارائه شده است موردارزیابی و نقد قرار داده‌ایم. در این مقاله به‌طور موردی میزان برخورداری کتاب قواعد و متون عربی، کتابی که برای دانشجویان رشتة زبان و ادبیات فارسی فراهم آمده است، از شاخص‌های کتاب دانشگاهی بررسی شده است. کتاب درسی از مهمترین و تأثیرگذارترین رسانه‌های آموزشی است که نقش ارزش‌مندی در نظام تعلیم و تربیت ایفا می‌کند. طراحی کتاب‌ها باید باتوجه‌به معیارها و ضوابط خاصی در همة ابعاد متن باشد. تحلیل محتوای کتاب‌های درسی می‌تواند نقاط قوّت و ضعف احتمالی کتاب‌های درسی را برای اصلاح و تغییر احتمالی محتوا متناسب با اهداف تعیین‌شده و اصول علمی دراختیار مدیران و برنامه‌ریزان و مؤلفان کتاب‌های درسی قرار دهد.
زبان و ادبیات عربی
آزاده منتظری
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 235-253
چکیده
نقد نوین هم‌گام با رشد و پیشرفت علوم و دانش‌های انسانی در کشورهای غربی و پیرو دادوستدهای فرهنگ‌های مختلف با یک‌دیگر به فرهنگ عربی راه یافت و ناقدان عربی را بر آن داشت تا از جدیدترین نتایج نقد جهانی بهره جویند. برخی چنان مسخ محصولات نقد غربی شدند که میراث نقد اصیل خود را که از دیرباز به آنان رسیده بود به‌طور کامل وانهادند، اما گروهی ...
بیشتر
نقد نوین هم‌گام با رشد و پیشرفت علوم و دانش‌های انسانی در کشورهای غربی و پیرو دادوستدهای فرهنگ‌های مختلف با یک‌دیگر به فرهنگ عربی راه یافت و ناقدان عربی را بر آن داشت تا از جدیدترین نتایج نقد جهانی بهره جویند. برخی چنان مسخ محصولات نقد غربی شدند که میراث نقد اصیل خود را که از دیرباز به آنان رسیده بود به‌طور کامل وانهادند، اما گروهی دیگر چون صلاح فضل، پژوهش‌گر و ناقد به‌نام مصری، با نگاهی تیزبینانه و خردمندانه به‌منظور معرفی نتایج پژوهش‌های نقدی و کاربردی‌سازی آن در تمام سطوح جوامع عربی برآمد ونتایج تلاش‌های ناقدان عربی قدیم و جدید را نیز زیر ذره‌بین خود داشت. در همین راستا، در این جستار کتاب مناهج النقد المعاصر اثر صلاح فضل را به‌شیوة تحلیل کمّی و کیفی موردکنکاش قرار داده‌ایم و نقاط قوّت و ضعف محتوایی و شکلی اثر یادشده را ارزیابی کرده‌ایم. این کتاب به‌لحاظ فقدان ارجاعات و استناددهی به‌شیوة آکادمیک تألیف نشده است، بلکه به‌شیوه‌ای است که نویسنده آن را «نگارش شفاهی» نام نهاده است و از اسلوب نگارش طه حسین و محمد مندور که مورداقبال خوانندگان عرب قرار گرفته است، تأثیر پذیرفته است؛ ازاینرو، نویسنده به فهم صحیح، ساده، و سهل‌الوصول محتوای نقدی این کتاب توسط خواننده اهتمام بسیار ورزیده است.
زبان و ادبیات عربی
رضا ناظمیان
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 255-271
چکیده
نقد کتاب را می‌توان امتداد کوشش‌های نویسنده در ارائة دستاورد پژوهشی دانست. نقد جوهر پژوهش است و در این مقاله برآنیم تا کتاب فصول فی الترجمه و التعریب از محمد البطل، نویسنده و مترجم مصری، را به بوتة نقد بگذاریم. کتاب از هشت فصل تشکیل شده که به موضوعات مختلف در حوزة ترجمه از عربی به انگلیسی و بالعکس پرداخته است و اگرچه همة این فصول، که ...
بیشتر
نقد کتاب را می‌توان امتداد کوشش‌های نویسنده در ارائة دستاورد پژوهشی دانست. نقد جوهر پژوهش است و در این مقاله برآنیم تا کتاب فصول فی الترجمه و التعریب از محمد البطل، نویسنده و مترجم مصری، را به بوتة نقد بگذاریم. کتاب از هشت فصل تشکیل شده که به موضوعات مختلف در حوزة ترجمه از عربی به انگلیسی و بالعکس پرداخته است و اگرچه همة این فصول، که هرکدام حکم یک مقاله را دارند، ازنظر موضوعی در یک حوزه قرار می‌گیرند، اما پراکنده‌اند و هرکدام به تخصص و مهارتی خاص در ترجمه اختصاص دارند. حوزه‌ای که نویسنده توجه بیش‌تری به آن دارد حوزة اصطلاح‌شناسی است که بخش بزرگی از کتاب به آن اختصاص یافته است و حتی یک فصل کتاب را «فرهنگ کوچک اصطلاحات مطبوعاتی» تشکیل می‌دهد. باتوجه‌به این‌که کتاب‌های مربوط به تئوری ترجمه پیشینه‌ای نسبتاً طولانی دارند و حتی در زبان عربی نیز کتاب‌های معدودی در این زمینه به‌چاپ رسیده است، انتظار می‌رفت که کتاب فصول فی الترجمه و التعریب از محمد البطل که در سال ۲۰۰۷ میلادی به‌چاپ رسیده است در زمینة مطالعات ترجمه عمیق‌تر باشد و حتی نکات ترجمه‌ای بیش‌تری را گوش‌زد کند، اما نگاهی به فهرست منابع کتاب این باور را به ما می‌دهد که نویسنده کار تحقیقی گسترده‌ای در زمینة فن ترجمه انجام نداده است و بیشتر تجربه‌های عملی‌اش را به نگارش درآورده است.
زبان و ادبیات عربی
ابراهیم نامداری
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 273-289
چکیده
صاحب‌نظران در زمینة رعایت استانداردهای ساختار مقاله‌های علمیـ پژوهشی اصول، قواعد، و ضوابط خاصی را درنظر دارند که پای‌بندی به این موارد نیازمند مهارت، تجربه، و دقت فراوان است. در این پژوهش برآنیم تا به نقد و بررسی ساختار شش مقالة چاپ‌شده در مجلة ادب عربی دانشگاه تهران در حوزة ادبیات عصر میانه و میزان انطباق آن با استانداردهای مقاله‌های ...
بیشتر
صاحب‌نظران در زمینة رعایت استانداردهای ساختار مقاله‌های علمیـ پژوهشی اصول، قواعد، و ضوابط خاصی را درنظر دارند که پای‌بندی به این موارد نیازمند مهارت، تجربه، و دقت فراوان است. در این پژوهش برآنیم تا به نقد و بررسی ساختار شش مقالة چاپ‌شده در مجلة ادب عربی دانشگاه تهران در حوزة ادبیات عصر میانه و میزان انطباق آن با استانداردهای مقاله‌های علمیـ پژوهشی بپردازیم. بررسی استانداردهای مربوط به ساختار مقاله‌های علمیـ پژوهشی در این شش مقاله حاکی از آن است که برخی از مقالات دارای نواقصی ازقبیل کلی‌بودن عنوان، نداشتن روش و هدف پژوهش در چکیده، ضعف در انتخاب واژه‌های کلیدی، مشخص‌نبودن پرسش‌های اصلی، اشاره‌نکردن به پیشینة پژوهش، و کلیشه‌ای و کلی‌بودن نتیجه‌هاست. ازسوی‌دیگر، تعدادی از مقاله‌های بررسی‌شده نیز نقاط قوّت و استانداردهای لازم را دارند که ازجملة آن می‌توان به ارائة عمقی مبانی نظری پژوهش، رویکرد انتقادی و تحلیل‌محور، نوآوری، انطباق محتوای اثر با عنوان، استناد به منابع معتبر، و داده‌های به‌روز اشاره کرد.
زبان و ادبیات عربی
یوسف نظری
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 291-307
چکیده
کتابفی النص الأدبی؛ دراسة أسلوبیة إحصائیةنشریافته در 1993 م، اثر سعد مصلوح، از نخستین و برجسته‌ترین آثاری است که در حوزة مطالعات زبان عربی به بررسی مقولة سبک‌شناسی آماری پرداخته است. در این مقاله این اثر از دو منظر شکلی و محتوایی موردبررسی قرار گرفته است. بررسی بُعد شکلی شامل طرح جلد، حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی، و اشتباهات تایپی است. ...
بیشتر
کتابفی النص الأدبی؛ دراسة أسلوبیة إحصائیةنشریافته در 1993 م، اثر سعد مصلوح، از نخستین و برجسته‌ترین آثاری است که در حوزة مطالعات زبان عربی به بررسی مقولة سبک‌شناسی آماری پرداخته است. در این مقاله این اثر از دو منظر شکلی و محتوایی موردبررسی قرار گرفته است. بررسی بُعد شکلی شامل طرح جلد، حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی، و اشتباهات تایپی است. محور بررسی محتوایی نیز شامل شیوایی بیان، نظم مطالب، منابع، و ارجاع‌دهی، نوآوری‌ها، و نقد و بررسی آن است. بررسی‌ها نشان داد ازآن‌جاکه این کتاب قریب‌به بیست سال پیش منتشر شده است، ازلحاظ شکلی و به‌خصوص حروف‌نگاری و شیوة ارجاع‌دهی کاستی‌های متعددی دارد. ازلحاظ محتوایی نیز باید اذعان کرد که باوجود بدیع‌بودن این نظریه در حوزة مطالعات عربی، اما آرایی که مبنای نظری کتاب را شکل می‌دهند اصولاً برگرفته از صاحب‌نظران غربی است. بنابراین، نوآوری اصلی کتاب را باید در پرداختن به موضوع در مطالعات عربی و پیاده‌سازی طرح‌ها و الگوها بر متون عربی دانست.
زبان و ادبیات عربی
سید محمدرضا ابن‌الرسول؛ الهه صفیان
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 1-22
چکیده
چکیدهکتاب صرف و نحو عربی 1 و 2 تألیف دکتر عباس ماهیار در سال 1385 از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) به عنوان منبع اصلی دروس صرف و نحو عربی 1 و 2 در رشته زبان و ادبیات فارسی مقطع کارشناسی به ارزش هشت واحد به چاپ رسیده و زآن پس دو بار تجدید چاپ شده است.در مقاله حاضر نگارندگان با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد ...
بیشتر
چکیدهکتاب صرف و نحو عربی 1 و 2 تألیف دکتر عباس ماهیار در سال 1385 از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) به عنوان منبع اصلی دروس صرف و نحو عربی 1 و 2 در رشته زبان و ادبیات فارسی مقطع کارشناسی به ارزش هشت واحد به چاپ رسیده و زآن پس دو بار تجدید چاپ شده است.در مقاله حاضر نگارندگان با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد بخش صرف این کتاب در چندین محور پرداخته‌اند. انطباق مطالب کتاب با سرفصل مصوّب شورای عالی برنامه‌ریزی، درستی یا نادرستی تعاریف و مثال‌های اصطلاحات دستوری، توجه یا بی‌توجهی به اهمیت، ضرورت و کاربرد قواعد دستوری ارائه شده برای دانشجویان رشته زبان وادبیات فارسی، تصحیح اعراب و حرکت‌گذاری عبارات متن و تمرین‌ها و سرانجام اغلاط چاپی غیر قابل چشم‌پوشی از محورهای این بررسی نقادانه است.از مهمترین دستاوردهای مقاله حاضر می توان به نکات مثبت کتاب، از جمله مطابقت بخش صرف آن با سرفصل مصوّب شورای عالی برنامه‌ریزی درسی، بیان گسترده قواعد عربی در بیشتر مباحث، ذکر تمرین و نمونه حل شده آن در پایان هر بحث، و از کاستی‌های آن به نادرستی یا نارسایی برخی از تعاریف، قواعد و مثال‌های دستوری، علایم نگارشی، حرکت‌گذاری و اعراب اشاره کرد که اصلاح و بازنگری آن را ایجاب می‌کند.
زبان و ادبیات عربی
سجاد اسماعیلی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 23-45
چکیده
جستار حاضر با هدف نقد و شناسایی موارد قوّت و ضعف معیارهای شکلی و محتوایی کتاب تعلیم اللغة العربیة لغیر الناطقین بها؛ النظریة و التطبیق، اثر مؤلفان علی احمد مدکور و ایمان احمد هریدی، انجام شده است. بههمینمنظور، پس از معرفی شاخص‌های استاندارد نگارش کتاب آموزشی، میزان بهرهمندی کتاب مذکور از آن شاخصها با استفاده ...
بیشتر
جستار حاضر با هدف نقد و شناسایی موارد قوّت و ضعف معیارهای شکلی و محتوایی کتاب تعلیم اللغة العربیة لغیر الناطقین بها؛ النظریة و التطبیق، اثر مؤلفان علی احمد مدکور و ایمان احمد هریدی، انجام شده است. بههمینمنظور، پس از معرفی شاخص‌های استاندارد نگارش کتاب آموزشی، میزان بهرهمندی کتاب مذکور از آن شاخصها با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شد. برخی یافتههای پژوهش نشان داد کتاب حاضر 0/59 از شاخص‌های استانداردِ کلی را کاملاً ندارد؛ 0/35 را کامل دارد و 0/06 را ناقص دارد. همچنین، در بخش مربوط به عنوان مشخص شد عنوان کتاب مذکور دربردارندۀ مسائل نظری و کاربردی آموزش زبان عربی برای غیرعربزبانهاست. در بخش مقدمه مشخص شد کتاب مذکور شاخص‌هایی همچون ضرورت تألیف کتاب و پیشینه‌ای از تألیفات مشابه را ارائه نکرده است.
زبان و ادبیات عربی
ابوالحسن امین مقدسی؛ موسی بیات؛ عبدالوحید نویدی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 47-60
چکیده
کتاب دانشگاهی امروزه در کنار سایر ارکان آموزش به‌عنوان ابزاری مهم برای آموزش به دانشجویان و آمادهسازی آن‌ها جهت ورود به جامعه است. ازهمینرو، نقد کتاب دانشگاهی براساس شاخصههای استاندارد زمینۀ بهره‌هوری هرچه بیشتر از این رکن مهم آموزش عالی را فراهم می‌کند. نگارندگان در نوشتار حاضر کوشیده‌اند تا کتاب فی ...
بیشتر
کتاب دانشگاهی امروزه در کنار سایر ارکان آموزش به‌عنوان ابزاری مهم برای آموزش به دانشجویان و آمادهسازی آن‌ها جهت ورود به جامعه است. ازهمینرو، نقد کتاب دانشگاهی براساس شاخصههای استاندارد زمینۀ بهره‌هوری هرچه بیشتر از این رکن مهم آموزش عالی را فراهم می‌کند. نگارندگان در نوشتار حاضر کوشیده‌اند تا کتاب فی الأدب العباسی؛ الرؤیة و الفن، نوشتۀ عزالدین اسماعیل، را بررسی و تحلیل کنند. مهمترین نتایج دستیافته عبارتاند از: شاخصههای ظاهری همچون طرح جلد، طراحی صفحه، و برجستهسازی در نگارش رعایت نشده است؛ زبان اثر علمی، شیوا، و بهدوراز ابهام است و قواعد صرف و نحو در آن رعایت شده است؛ تناسب میان حجم اطلاعات اصلی و جانبی در کلیت اثر رعایت نشده است؛ کتاب مورد بحث جامعیت و روزآمدی لازم را ندارد و نتوانسته با کتاب‌های همسطح خود ارتباط برقرار کند و نگارش آن براساس شاخصههای استاندارد دانشگاهی نیست.
زبان و ادبیات عربی
مریم جلائی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 61-72
چکیده
کتاب "نحو تعلیم اللغة العربیة وظیفیاً، اثر داود عبده، از جمله تألیفات نادر و پیش‌تاز در زمینه آموزش زبان عربی با رویکرد نقش گرا/کارکردگرا در جهان عرب به شمار می‌رود؛ ازاینرو، نگارنده، در پژوهش حاضر با روش توصیفی ــ‌تحلیلی، به معرفی این کتاب و نیز بررسی و نقد آن بر مبنای اصول رویکرد نقش گرا پرداخته است. به این منظور، پس از مقدمه‌ای ...
بیشتر
کتاب "نحو تعلیم اللغة العربیة وظیفیاً، اثر داود عبده، از جمله تألیفات نادر و پیش‌تاز در زمینه آموزش زبان عربی با رویکرد نقش گرا/کارکردگرا در جهان عرب به شمار می‌رود؛ ازاینرو، نگارنده، در پژوهش حاضر با روش توصیفی ــ‌تحلیلی، به معرفی این کتاب و نیز بررسی و نقد آن بر مبنای اصول رویکرد نقش گرا پرداخته است. به این منظور، پس از مقدمه‌ای گذرا دربارة مبانی آن، نقاط قوّت و ضعف این کتاب بررسی شده است. کتاب مد نظر، با زبانی ساده و شیوا زمینه آشنایی نظام آموزشی کشورهای عربی با رویکرد کارکردگرا در آموزش زبان را در دهه 1970 فراهم آورده است، و طبیعی است و طبیعی است که این پیشگامی موجب بروز برخی کاستی‌ها در بخش‌های مختلف کتاب شده است. بارزترین آن‌ها خلأ مبانی روان‌شناسی و زبان‌شناسی و نیز کارکردهای اجتماعی زبان در این رویکرد است. همچنین به راه‌بردهای رویکرد کارکردگرا در آموزش برخی از مهارت‌های زبان نیز پرداخته نشده است.
زبان و ادبیات عربی
لیلا جمشیدی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 73-95
چکیده
نقد و بررسی پژوهشهایی درزمینة زندگی شخصیتهای ادبی و تأثیر آثار آنان در ادبیات از جایگاه والایی برخوردار است؛ بهویژهآنکه این نقد و بررسی‌ها نقش مؤثری در پیشبرد اهداف آموزشی ایفا می‌کند. اینگونه نقدها، گذشتهازآنکه موجب پیراستگی این آثار و مقبولیت بیشتر آنان می‌شود، راه را برای ...
بیشتر
نقد و بررسی پژوهشهایی درزمینة زندگی شخصیتهای ادبی و تأثیر آثار آنان در ادبیات از جایگاه والایی برخوردار است؛ بهویژهآنکه این نقد و بررسی‌ها نقش مؤثری در پیشبرد اهداف آموزشی ایفا می‌کند. اینگونه نقدها، گذشتهازآنکه موجب پیراستگی این آثار و مقبولیت بیشتر آنان می‌شود، راه را برای پژوهش‌های کاربردی در این زمینه نیز هموار می‌کند. از میان این آثار کتاب أمراء الشعر العربی فی العصر العباسی ازجمله آثاری است که نویسندۀ آن کوشیده است با انتخاب برگزیدگانی از شاعران عصر عباسی و بررسی ویژگیهای شعری آنان شعر این دوره را بررسی و تحلیل کند. نگارنده در مقالۀ حاضر بر آن است که، پس از مقدمه‌ای درباب اهمیت نقد پژوهشها و کتاب‌های ادبی، به معرفی جایگاه و هدف این کتاب بپردازد و با بررسی ساختاری و محتوایی به بیان ویژگی‌ها و کاستی‌های محتوایی و نگارشی آن بپردازد. ازآن‌جاکه نویسندۀ این کتاب با هدف سوقدادن علاقهمندان ادبیات به حوزۀ پژوهش علمی ــ ادبی آن را منطبق با برخی تکنیکهای آموزشی تألیف کرده است، بهنظر میرسد این کتاب پس از بازنگری و رفع کاستی‌ها به‌عنوان منبع تدریس در مقطع کارشناسیارشد کارآیی مطلوب را داشته باشد.
زبان و ادبیات عربی
زهرا خسروی ومکانی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 97-114
چکیده
در این مقاله کتاب عبدالقاهر جرجانی و دیدگاههای نوین او در نقد ادبی، ترجمۀ مریم مشرف، نقد و بررسی شده است. در این کتاب، با موضوع زبان‌شناسی تطبیقی، به بررسی پارهای از آرای عبدالقاهر جرجانی، دانشمند مسلمان سدۀ پنجم هجری، پرداخته شده و دیدگاههای زبانشناسانۀ او با نظریات برخی زبانشناسان معاصر غربی، همچون ...
بیشتر
در این مقاله کتاب عبدالقاهر جرجانی و دیدگاههای نوین او در نقد ادبی، ترجمۀ مریم مشرف، نقد و بررسی شده است. در این کتاب، با موضوع زبان‌شناسی تطبیقی، به بررسی پارهای از آرای عبدالقاهر جرجانی، دانشمند مسلمان سدۀ پنجم هجری، پرداخته شده و دیدگاههای زبانشناسانۀ او با نظریات برخی زبانشناسان معاصر غربی، همچون دو سوسور، رهبر مکتب ساختارگرایی، و چامسکی، پیشگام مکتب گشتاری ــ زایشی، و جان لیون مقایسه شده است. در این مقاله، نخست به بررسى این موضوع در آثار دانشمندان بزرگ مسلمان پرداخته شده و در بخش دیگر ترجمۀ کتاب عبدالقاهر جرجانی و دیدگاههای نوین او در نقد ادبی نقد و تحلیل شده است. این مطالب به دو بخش تحلیل شکل و ساختار و تحلیل محتوا تقسیم و بهتفصیل بررسی شده است.
زبان و ادبیات عربی
فرهاد رجبی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 115-135
چکیده
بررسی احوال و زندگی ادبا، ثبت وقایع، گردآوری، شرح و نقد آثار ادبی از همان آغاز گامهایی بود درراستای تاریخنگاری ادبی. این حرکت درطی تاریخْ حالتی تکاملی به خود پذیرفت؛ چنانکه از شکل زندگینامهای گذشته به شیوۀ علمی تاریخ ادبیات امروزی تحول یافته است. دراینبین، زبان عربی، که میراثدار ادبیاتی است مترقی، همواره ...
بیشتر
بررسی احوال و زندگی ادبا، ثبت وقایع، گردآوری، شرح و نقد آثار ادبی از همان آغاز گامهایی بود درراستای تاریخنگاری ادبی. این حرکت درطی تاریخْ حالتی تکاملی به خود پذیرفت؛ چنانکه از شکل زندگینامهای گذشته به شیوۀ علمی تاریخ ادبیات امروزی تحول یافته است. دراینبین، زبان عربی، که میراثدار ادبیاتی است مترقی، همواره بر ستیغ افتخار تکیه داده و از دیرباز تاکنون تاریخنگارانی زبده را به خود دیده است که بیشک بسیاری از یافتههای ادبی جدید را در آثار خود جای دادهاند. الجامع فی تاریخ الأدب العربی الحدیث از حلقههای اخیر تاریخ ادبیاتنگاری عربی است که مؤلف آن، حنا الفاخوری، کوشیده با جامعیت و بهرهگیری از اصول جدیدْ تاریخ قابلی عرضه کند. البته، توفیقاتی یافته؛ اما آسیبهایی نیز در آن بهچشم میخورد که مجموع آسیبهای موجودْ این کتاب را تاحدودی از معیارهای علمی تاریخ ادبیاتنگاری دور می‌کند و به ساختار سنتی این فن نزدیکش می‌کند. برهمیناساس، نگارنده در این نوشته بر آن است با استفاده از شیوهای تحلیلی ـ توصیفی و با نگاهی انتقادی به آسیبشناسی اثر بپردازد و بحثی را آغاز کند و بهانجام رساند.
زبان و ادبیات عربی
محسن سیفی؛ بهاره صمدی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 137-152
چکیده
کتاب تاریخ آداب اللغة العربیة فی العصر الحدیث، اثر نادر نظامتهرانی، دربارۀ تاریخ ادب معاصر عرب نوشته شده است. در این کتاب نویسنده کوشیده، تا با بررسی رویدادها و جریانهای ادبی معاصر و آوردن سطوری چند دربارۀ شاعران این عصر، شمایی کلی از حیات ادبی عرب در این دوره به مخاطب ارائه دهد. بررسی و مطالعۀ این کتاب نشان از آن دارد که ...
بیشتر
کتاب تاریخ آداب اللغة العربیة فی العصر الحدیث، اثر نادر نظامتهرانی، دربارۀ تاریخ ادب معاصر عرب نوشته شده است. در این کتاب نویسنده کوشیده، تا با بررسی رویدادها و جریانهای ادبی معاصر و آوردن سطوری چند دربارۀ شاعران این عصر، شمایی کلی از حیات ادبی عرب در این دوره به مخاطب ارائه دهد. بررسی و مطالعۀ این کتاب نشان از آن دارد که این اثر نیز، چون دیگر آثار قلمی، خالی از نقص نیست و کاستیهایی دارد که در چاپهای بعدی باید به آن توجه شود. نگارندگان در این مقاله میکوشند، با بررسی دقیق این اثر در رویکردی بیطرفانه و با رعایت اصول منطقی نقد علمی، میزان پای‌بندی نویسندۀ آن را به معیارهای علمی نگارش کتاب و استفاده از ابزارهای آن برای تحقق اهداف آموزشی بررسی کنند و، ضمن ارزیابی این کتاب به‌عنوان منبعی درسی براساس معیارهای منابع درسی، میزان برخورداری آن را از ویژگیهای اثری فنی و تخصصی مشخص کنند.
زبان و ادبیات عربی
صادق عسکری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 153-176
چکیده
آنچه در این نوشته میآید ملاحظات مختصری دربارة کتاب آفاق الشعر العربی فی العصر المملوکی، اثر نویسندۀ مشهور لبنان، یاسین الأیوبی، است. براین‌اساس، پس از معرفی کلی اثر نتیجۀ نقد و بررسی در دو مبحث شکل و محتوا متمرکز شده است. نتایج بهدستآمده از این بررسی نشان می‌دهد که کتاب حاضر در کنار نکات قوّت ازقبیل صحافی مناسب، ...
بیشتر
آنچه در این نوشته میآید ملاحظات مختصری دربارة کتاب آفاق الشعر العربی فی العصر المملوکی، اثر نویسندۀ مشهور لبنان، یاسین الأیوبی، است. براین‌اساس، پس از معرفی کلی اثر نتیجۀ نقد و بررسی در دو مبحث شکل و محتوا متمرکز شده است. نتایج بهدستآمده از این بررسی نشان می‌دهد که کتاب حاضر در کنار نکات قوّت ازقبیل صحافی مناسب، صفحه‌آرایی و حروف‌نگاری دقیق، رعایت قواعد نگارشی و ویرایشی، پیوستها و نمایههای متعدد، تنظیم شایستۀ بابهای سهگانه، و استفاده از منابع متعدد و معتبر، دارای نواقصی در زمینۀ شکل و محتواست که مهمترین آن‌ها عبارتاند از: استعمال واژه‌های نامأنوس و مبهم لغوی، آشفتگی در ثبت ارجاعات و تنظیم کتابنامه، وسیع و تکراریبودن موضوع کتاب، فقدان مقدمه و خاتمۀ منهجی و روشمند برای برخی از بابها و بسیاری از فصلها، تنظیم ناقص برخی فصلها و درنتیجه تشابه و حتی تداخل مضامین برخی فصلها با یک‌دیگر، استفاده از عناوین رایج و کلیشه‌ای برای فصلها، افراط و مبالغه در جانبداری و دفاع از شعر و ادبیات عربی در عصر مملوکی و تعریف و تمجید غیرعلمی، برخی جهتگیریها و تعصبهای قومی و مذهبی، فقدان یا ضعف تجزیه و تحلیل و نقد بهدلیل تکیه بر جمعآوری مطالب از منابع متعدد، و ضعف نوآوری و تولید علم.
زبان و ادبیات عربی
علیرضا کاهه
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 177-191
چکیده
درک چگونگیِ شکل گیری و شناخت مراحل پیشرفت ادبیات داستانی عربی و عوامل مؤثر در حرکت آن نیازمند پژوهش های دقیق و فراگیری است؛ زیرا وسعت جغرافیایی و تاریخی و موضوعی آن امکان تحقق این امر را دشوار کرده است. به همین دلیل، هریک از کتاب های گوناگونی که تاکنون دربارة این موضوع به رشتۀ تحریر درآمده است پاسخ گوی بخشی از نیاز محققان ...
بیشتر
درک چگونگیِ شکل گیری و شناخت مراحل پیشرفت ادبیات داستانی عربی و عوامل مؤثر در حرکت آن نیازمند پژوهش های دقیق و فراگیری است؛ زیرا وسعت جغرافیایی و تاریخی و موضوعی آن امکان تحقق این امر را دشوار کرده است. به همین دلیل، هریک از کتاب های گوناگونی که تاکنون دربارة این موضوع به رشتۀ تحریر درآمده است پاسخ گوی بخشی از نیاز محققان است. دراین میان، لازم است به رویکردهای نقدی مختلف در تحلیل پژوهش‌گران نیز اشاره کرد؛ زیرا هریک در تحلیل های خود به دنبال تطبیق رویکرد موردنظر خود بوده اند. ارزیابی کتاب الروایة العربیة، نوشتۀ راجر آلن، نشان می دهد که نویسنده در تدوین کتاب از رویکرد تاریخی ــ نقدی بهره برده است. ابتدا اوضاع سیاسی و اجتماعی کشورهای عربی در قرن بیستم بررسی شده، سپس سعی شده با ارائۀ نمونه های داستانی خوانش این متون از اوضاع تبیین شود. چالشی که کتاب با آن مواجه است عدم پیروی از روشی منظم در تحلیل متون است؛ امری که سبب شده این کتاب فقط پاسخگوی بخشی از نیاز محققانِ حوزۀ رمان عربی باشد و نتوان آن را مرجعی کامل معرفی کرد.
زبان و ادبیات عربی
سید رضا میراحمدی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 193-206
چکیده
سخن از نوگرایی و پیشگامان آن در شعر عصر عباسی فقط به زمان معاصر اختصاص ندارد، بلکه از همان زمان های نزدیک به آن عصر، که نقد ادبی براثر درآمیختن فرهنگ عربی با فرهنگ ها و میراث های فرهنگی و تازه های تمدنی پا گرفت، به صورت پراکنده در آثار آنان مشاهده می‌شود؛ از جاحظ گرفته تا قدامة بن جعفر و آمدی و ابن قتیبه و ابوالفرج ...
بیشتر
سخن از نوگرایی و پیشگامان آن در شعر عصر عباسی فقط به زمان معاصر اختصاص ندارد، بلکه از همان زمان های نزدیک به آن عصر، که نقد ادبی براثر درآمیختن فرهنگ عربی با فرهنگ ها و میراث های فرهنگی و تازه های تمدنی پا گرفت، به صورت پراکنده در آثار آنان مشاهده می‌شود؛ از جاحظ گرفته تا قدامة بن جعفر و آمدی و ابن قتیبه و ابوالفرج اصفهانی. حسن درویش، نویسندۀ کتاب الشعراء المحدثون، با روش تحلیلی ــ توصیفی، موضوع را واکاوی کرده تا فراگیری نوگرایی را در جنبه‌های مختلف هنر شاعری اینان آشکار کند. با بررسی اثر حاضر، می توان دریافت که نوآوری نگارنده نخست در گردآوردن سرآمدان این جریان در این کتاب است. سپس، اشاره به زوایای پنهان حرکت نوآوری در جنبه های مختلف شعر آنان؛ از نوآوری در زبان شعری تا بنا و تصویر و موسیقی و غرضهای مختلف شعری. دیگر آنکه حضور نویسنده تا حدود قابل ملاحظهای در این اثر نمایان است، و بیشتر پس از نقل آرای مختلف یا آنان را تأیید کرده است یا با برهانی مناسب آن‌ها را رد می‌کند یا در برخی موضوعات خود نظری ارائه مینماید.
زبان و ادبیات عربی
وصال میمندی؛ سمیرا صدیقی مورنانی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 207-223
چکیده
صرف ونحو یکی از علومی است که با انگیزۀ کاربرد و استفادۀ صحیح زبان عربی، به ویژه زبان قرآن پا به عرصۀ وجود گذاشت و سبب پیدایش مکاتب و آثار بیشماری در این علم گردید. یکی از کتب معاصر، که درزمینۀ آموزش زبان عربی به رشتۀ تحریر درآمده، کتاب النحو الأساسی، تألیف سه تن از پژوهش‌گران کویتی، است که درراستای آفرینش اثری ...
بیشتر
صرف ونحو یکی از علومی است که با انگیزۀ کاربرد و استفادۀ صحیح زبان عربی، به ویژه زبان قرآن پا به عرصۀ وجود گذاشت و سبب پیدایش مکاتب و آثار بیشماری در این علم گردید. یکی از کتب معاصر، که درزمینۀ آموزش زبان عربی به رشتۀ تحریر درآمده، کتاب النحو الأساسی، تألیف سه تن از پژوهش‌گران کویتی، است که درراستای آفرینش اثری در حد متوسط، با اسلوبی متفاوت درزمینۀ صرفونحو، نگاشته شده است. در این جستار سعی شده با استفاده از روش تحلیلی ــ توصیفی درراستای نقد منابع و متون آموزشی زبان عربی به نقد و بررسی کتاب یادشده پرداخته شود. در این تحقیق، ضمن معرفی اجمالی کتاب، بخش‌های مختلف آن، ازجمله ساختار و شکل ظاهری و محتوا، که شامل تعاریف، بیان مسئله، شواهد، تمرینات، و منابع کتاب می‌شود، پژوهش شده است و، علاوه بر بیان برجستگیها و امتیازاتی نظیر داشتن شیوهای منسجم و یکسان در آوردن مباحث مختلف، استفاده از متون ساده و روان و تنوع در تمرینات، درحد امکان به ذکر پارهای از کاستی‌ها، مانند حذف یا بیان ناقص برخی از موضوعات ضروری، رعایتنکردن اصل ساده به مشکل در چینش تمرینات، نداشتن منابع و ... پرداخته شده است.
زبان و ادبیات عربی
ابراهیم نامداری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 225-241
چکیده
سرزمین اندلس (اسپانیای کنونی)، با طبیعتی سرزنده و زیبا، ادیبان بزرگی را در دامان خود پرورده است؛ همانانی که میراث ادبیات عربی را در زمینههای گوناگون از فرهنگ، تمدن، شعر، ادب، حکمت، زهد، و تصوف پُربارتر کردهاند. سرزمینی که نماد شوق و اشتیاق به وطن و سرزمین مادری است. ازاینرو، بزرگان و سردمداران شعر و ادبِ آن دیار به تقلید ...
بیشتر
سرزمین اندلس (اسپانیای کنونی)، با طبیعتی سرزنده و زیبا، ادیبان بزرگی را در دامان خود پرورده است؛ همانانی که میراث ادبیات عربی را در زمینههای گوناگون از فرهنگ، تمدن، شعر، ادب، حکمت، زهد، و تصوف پُربارتر کردهاند. سرزمینی که نماد شوق و اشتیاق به وطن و سرزمین مادری است. ازاینرو، بزرگان و سردمداران شعر و ادبِ آن دیار به تقلید و پیروی از شاعران و ادیبان مشرقزمین همت گماشتند و آثاری گرانبها از خود بهجای گذاشتند که هر متفکری را به اندیشه وامیدارد و، ازآن‌جاکه ادبیات از محیط تأثیر میپذیرد و فرمانروایان آن دیار نیز از مسلمانان بودند، رنگوبوی اسلامی بهخود میگیرد و مدایح نبوی و رسائل نبوی و شعر جهاد و استقامت رونق خاصی پیدا می‌کند. بنابراین، لازم است در ادبیات و تاریخ این دورة مهم غور شود و قدمی هرچند کوچک در این میدان برداشته شود. نگارندة مقاله بهدنبال آن است تا کتاب فی الأدب الأندلسی را نقد و تنقیح و تصحیح و نکات قوّت و ضعف آن را بررسی کند؛ به امید آنکه در هرچه پُربارترشدن کتاب قدمی برداشته شود.
زبان و ادبیات عربی
یوسف نظری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 243-266
چکیده
استفادة شایان از منابع اصلی و دستِاول تحقیق و تسلط نویسنده بر پیشینة پژوهش‌های معناشناسی در میراث زبانی قدیم مسلمانان باعث شده تا کتاب علم الدلالة، اثر احمد مختار عمر، جایگاه خاصی در مطالعات معناشناسی احراز کند و بر ضرورت ترجمة آن بیفزاید. در بررسی بُعد شکلی ترجمة این اثر، به طرح جلد، حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی، علایم ...
بیشتر
استفادة شایان از منابع اصلی و دستِاول تحقیق و تسلط نویسنده بر پیشینة پژوهش‌های معناشناسی در میراث زبانی قدیم مسلمانان باعث شده تا کتاب علم الدلالة، اثر احمد مختار عمر، جایگاه خاصی در مطالعات معناشناسی احراز کند و بر ضرورت ترجمة آن بیفزاید. در بررسی بُعد شکلی ترجمة این اثر، به طرح جلد، حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی، علایم نگارشی، و اشتباهات تایپی پرداخته شده است. محور بررسی محتوایی نیز شامل امانتداری در ترجمة همة اجزای کتاب، امانتداری در ترجمة کامل متن، امانتداری در نقل محتوا، اصطلاحات تخصصی، ترجمة تحتاللفظی، پاورقیهای توضیحی، و شیوة ارجاع‌دهی است. در این نقد، که بر نگرش مقابلهای مبتنی است، دو مقولة اختیارات و محدودیتهای مترجم بررسی شده است؛ اما تمرکز مباحث بیشتر بر محدودیتهاست. بررسی‌ها نشان می‌دهد ترجمه شتابزده انجام شده و عملاً ویراستاری علمی و ادبی چندانی انجام نگرفته است. این امر باعث شده در موارد متعدد نیازمند بازترجمه باشد.
زبان و ادبیات عربی
علی بشیری
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 1-23
چکیده
نقد ادبی یکی از اساسیترین و پُرچالشترین حوزههای درسی ادبیات است. کتاب النقد الأدبی أصوله و مناهجه ـ که اواخر نیمة اول قرن بیست میلادی برای اولین بار به‌چاپ رسید ـ از کتابهایی است که در دانشگاههای ایران در رشتة زبان و ادبیات عربی تدریس می‌شود. در این مقاله تلاش نویسنده بر آن است، تا با بررسی نگرگاهها ...
بیشتر
نقد ادبی یکی از اساسیترین و پُرچالشترین حوزههای درسی ادبیات است. کتاب النقد الأدبی أصوله و مناهجه ـ که اواخر نیمة اول قرن بیست میلادی برای اولین بار به‌چاپ رسید ـ از کتابهایی است که در دانشگاههای ایران در رشتة زبان و ادبیات عربی تدریس می‌شود. در این مقاله تلاش نویسنده بر آن است، تا با بررسی نگرگاهها و مفاهیمی که این کتاب طرح مینماید، دیدگاهی انتقادی پیش روی چشم خواننده بگشاید. در ابتدا طرح نکاتی که روساخت مینماید در دستور کار این مقال است. پس از آن، به ترتیبی که کتاب سامان یافته، گفتههای سید قطب بررسی می‌شود. بنابراین، اصول و مفاهیم نقد ادبی، سپس انواع ادبی، و، درنهایت، شیوههای نقد ادبی مورد مداقه قرار میگیرد. نتیجة این پژوهش نشان می‌دهد که این نویسنده بسیاری از نگرگاهها و مفاهیمی که از آن‌ها سخن گفته، برخلاف ادعای اصالتمندی، ریشههایی غربی داشته و ردپای آرای ناقدان و اندیشمندان غربی را می‌توان در این کتاب مشاهده کرد.
زبان و ادبیات عربی
علی پیرانی شال
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 23-40
چکیده
چکیدهنگارش اثر آموزشی درباره‌ی سخنان امیر مومنان (ع) که به حق بعد از قرآن کریم و احادیث رسول اکرم (ص) امری ضروری و ثمربخش می‌باشد، سخنانی است که گاه هر جمله آن رهرو را به سر منزل مقصد رهنمون می‌گردد، ولی عظمت کلمات امام همام چنان است که هرکس را یارای نوشتن درآن باره نیست، بنابراین استاد فرزانه جناب آقای دکتر محمد خاقانی به ...
بیشتر
چکیدهنگارش اثر آموزشی درباره‌ی سخنان امیر مومنان (ع) که به حق بعد از قرآن کریم و احادیث رسول اکرم (ص) امری ضروری و ثمربخش می‌باشد، سخنانی است که گاه هر جمله آن رهرو را به سر منزل مقصد رهنمون می‌گردد، ولی عظمت کلمات امام همام چنان است که هرکس را یارای نوشتن درآن باره نیست، بنابراین استاد فرزانه جناب آقای دکتر محمد خاقانی به سبب حسن انتخاب موضوع، بررسی و واکاوی مباحث گوناگون علم بیان وعلم بدیع در نهج البلاغه، سپس به جهت تلاش در خور ستایش درگردآوری مثال‌ها و شواهد زیبا درباره‌ی مباحث این دو علم و آرایه برخی نظرات شخصی قابل تحسین می‌باشند و تلاششان درخور قدردانی است. از آنجایی‌که کتاب‌های آموزشی نقش بسیار مهمی دریادگیری دارند، نقد و ارزیابی مستمر آن‌ها و تلاش برای از بین بردن کاستی‌های آن‌ها امری اجتناب ناپذیر است، از این رو نگارندهی این مقاله، کتاب ارزشمند جلوه های بلاغت درنهج البلاغه را نخست به دقت مطالعه نموده، سپس ضمن احترام به مؤلف اثر واحترام به زحمات فراوان و منزلت والای علمی ایشان علاوه بر ذکر نقاط قوت، چند نکته را به منظور بهبود و بالابردن کیفیت اثر متذکر می گردد.
زبان و ادبیات عربی
مریم جلائی
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 41-54
چکیده
چکیدهمتون ادبی از جمله متونی است که در حوزه آموزش زبان های خارجی از جمله زبان عربی طرفداران بسیاری دارد. پر واضح است با توجه به ماهیت و ویژگی های منحصر به فرد ادبیات، باید میان تدریس آن و سایر متون آموزشیِ زبان تفاوت قائل شد.از جمله منابع آموزشی ادبیات معاصر عربی در دانشگاه های ایران، کتاب " مجانی الشعر العربی الحدیث ومدارسه" تألیف دکتر ...
بیشتر
چکیدهمتون ادبی از جمله متونی است که در حوزه آموزش زبان های خارجی از جمله زبان عربی طرفداران بسیاری دارد. پر واضح است با توجه به ماهیت و ویژگی های منحصر به فرد ادبیات، باید میان تدریس آن و سایر متون آموزشیِ زبان تفاوت قائل شد.از جمله منابع آموزشی ادبیات معاصر عربی در دانشگاه های ایران، کتاب " مجانی الشعر العربی الحدیث ومدارسه" تألیف دکتر صادق خورشا است. از آن جهت که مخاطب آثاری از این دست، گویشوران فارسی می باشند و زبان عربی برای آنان زبان خارجی و نه زبان مادری به شمار می آید، لذا شایسته و بایسته است تألیف و تدریس در این زمینه بر مبنای اصول زبان شناسی کاربردی صورت گیرد.بنابراین، در پژوهش حاضر قصد داریم این کتاب را بر اساس مبانی این علم در حوزه تدریس ادبیات به زبان آموزان خارجی با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد نقد و واکاوی قرار دهیم.
زبان و ادبیات عربی
مهین حاجی‌زاده
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 81-103
چکیده
در عصر حاضر، مباحث مرتبط با معنی‌شناسی عمق و دامنۀ بیش‌تری به خود گرفته است و اندیشمندان این رشته مباحث و نظریههای مختلفی در این زمینه عرضه کردهاند و دانش زبان‌شناسی، به‌ویژه معنی‌شناسی، به‌صورت علمی مستقل مطرح شده است. ازجملۀ این دانشمندان احمد مختار عمر است که با تألیف کتاب علم الدلالة به نظریههای معنی‌شناسی ...
بیشتر
در عصر حاضر، مباحث مرتبط با معنی‌شناسی عمق و دامنۀ بیش‌تری به خود گرفته است و اندیشمندان این رشته مباحث و نظریههای مختلفی در این زمینه عرضه کردهاند و دانش زبان‌شناسی، به‌ویژه معنی‌شناسی، به‌صورت علمی مستقل مطرح شده است. ازجملۀ این دانشمندان احمد مختار عمر است که با تألیف کتاب علم الدلالة به نظریههای معنی‌شناسی پرداخته است. اثر یادشده را سیدحسین سیدی به زبان فارسی برگردانده است. نگارنده در پژوهش حاضر درصدد است، با تکیه بر روش نقد و تحلیل، این اثر را واکاوی کند و نقاط ضعف و قوّت آن را بازشناساند. در این زمینه نخست به بررسی اجمالی متن مبدأ و سپس به نقد ترجمۀ آن پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از اثر حاضر فقط می‌توان به‌عنوان یک کتاب کمک‌درسی برای دروس فقه اللغة، واژهشناسی، زبان‌شناسی کاربردی، و ترجمه استفاده کرد؛ اما این اثر جامعیت یک کتاب درسی را ندارد.
زبان و ادبیات عربی
یدالله رفیعی
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 105-122
چکیده
کتاب قَطرُالنَّدی و بَلُّ الصَّدی یک دورة نسبتاً کاملی از قواعد زبان عربی، به‌ویژه نحو، را دربر دارد که ابنهشام انصاری آن را در قرن هشتم هجری قمری بهرشتۀ تحریر درآورده و از آن زمان تاکنون شروح متعددی بر آن نوشته شده است. این کتاب همواره یکی از منابع مهم درسی حوزه و دانشگاه بهشمار می‌رود؛ این امر حاکی از اهمیت آن ...
بیشتر
کتاب قَطرُالنَّدی و بَلُّ الصَّدی یک دورة نسبتاً کاملی از قواعد زبان عربی، به‌ویژه نحو، را دربر دارد که ابنهشام انصاری آن را در قرن هشتم هجری قمری بهرشتۀ تحریر درآورده و از آن زمان تاکنون شروح متعددی بر آن نوشته شده است. این کتاب همواره یکی از منابع مهم درسی حوزه و دانشگاه بهشمار می‌رود؛ این امر حاکی از اهمیت آن در یادگیری قواعد زبان عربی است. ازاینرو، نگارنده بر آن شد تا ازنظر محتوایی این اثر مهم را بررسی کند و، افزونبر ذکر مزایا و نقاط قوّت، با بهرهگیری از آموزههای قواعد زبان عربی در کتب صرف و نحو، پارهای از کاستی‌های آن را ارزیابی کند.این کتاب، مانند همۀ تألیفات بشری، کاستیهایی دارد. یافتههای این پژوهش بیانگر آن است که این کتاب، باوجود نقاط قوّت فراوان، دارای ابهاماتی است که بسیاری از دانشجویان را در یادگیری آن با مشکل مواجه کرده است که شرح و ترجمۀ آن به زبان فارسی ضروری مینماید. نگارنده به یاری خداوند متعال این مهم را بهعهده گرفته و در شرف اتمام آن است.
