ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی به کتاب چهارگوهر: گزیدهای برای درس «شاعران حوزة ادبی عراق»
بهطور معمول، هدف از تألیف گزیدة دانشگاهی ادبی آشناسازی اجمالی دانشجویان با اندیشهها و هنر استادان بزرگ ادب فارسی است تا انگیزة آنها را برای مراجعه به آثار این بزرگان افزون کند. انتشارات سمت کتاب چهارگوهر را با انتخاب و توضیح کاظم دزفولیان برای درس «شاعران حوزة ادبی عراق» منتشر کرده است و از جملة گزیدههایی است که متأسفانه انتشار آن بههیچوجه انتظار جامعة دانشگاهی را برآورده نمیکند. انتخاب نهچندان مناسب اشعار، بدخوانی برخی از بیتها و درنتیجه غلطمعنیکردن آنها، توضیح نادرست یا نارسای برخی بیتها، توجهنکردن به ضبط نادرست برخی واژهها و فقدان توضیحی دربارة آنها، توضیحِندادن برخی از ابیات دشوار، اشتباههای تایپی فراوان، و ... از مهمترین کاستیهای گزیدة یادشده است که کتاب را از آراستگی و پیراستگیای که از یک درسنامة دانشگاهی انتظار میرود دور نگاه داشته است. در این مقاله بخشی از کاستیهای فراوان کتاب ذیل دو عنوان «ناآراستگی» و «ناپیراستگی» بررسی شده است و نگارنده امیدوار است با طرح آنها موجب توجه بیشتر مؤلفان کتابهای درسی، توجه و نظارت بیشتر مراکز نشر دانشگاهی، و پیراستن کتاب از اینگونه اشکالها در چاپهای بعدی شود.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5310_aa6d88f1af0f76d01e10bb677c001db6.pdf
2020-06-21
1
24
10.30465/crtls.2020.27510.1627
گزیده
چهارگوهر
حوزة ادبی عراق
سمت
دزفولیان
جمیله
اخیانی
j_akhyani@znu.ac.ir
1
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
انوری، اوحدالدین (1364)، انوری، بهکوشش سعید نفیسی، تهران: سکه؛ پیروز.
2
انوری، علی بن محمد (1372)، دیوان انوری، بهاهتمام مدرس رضوی، تهران: علمی و فرهنگی.
3
تبریزی، محمدحسین بن خلف (1376)، برهان قاطع، بهاهتمام محمد معین، ج 2، تهران: امیرکبیر
4
جمالالدین اصفهانی(1326)، دیوان جمالالدین عبدالرزاق اصفهانی، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، تهران: چاپخانۀ ارمغان.
5
دزفولیان، کاظم (1393)، چهارگوهر (گزیدة شعر شاعران حوزة ادبی عراق)، تهران: سمت.
6
دهخدا، علىاکبر (1372)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
7
سعدی، مصلح بن عبدالله (1363)،کلیات سعدی،بهاهتمام محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.
8
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372)، مفلس کیمیافروش، تهران: سخن.
9
شمیسا، سیروس (1377)، فرهنگ اشارات، تهران: فردوس.
10
شهیدی، سیدجعفر (1387)، شرح لغات و مشکلات دیوان انوری، تهران: علمی و فرهنگی.
11
فاریابی، ظهیرالدین (1381)، دیوان ظهیرالدین فاریابی، تصحیح و تحقیق و توضیح امیرحسین یزدگردی، بهکوشش اصغر دادبه، تهران: قطره.
12
فرهنگ بزرگ سخن (1381)، بهسرپرستی حسن انوری، تهران: سخن.
13
منوچهری، احمد بن قوص (1356)، دیوان منوچهری دامغانی، تصحیح سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
14
مونسی سرخه، مریم، فریده طالبپور، و مصطفی گودرزی (1389)، «نوع لباس و نمادهای رنگ در عرفان اسلامی»، نشریۀ هنرهای زیبا هنرهای تجسمی، دورۀ2، ش 44.
15
ORIGINAL_ARTICLE
نقدی بر فرهنگ کنایات سخن
کنایه بیانی زیبا و هنرمندانه و غیرصریح از موضوعهای مختلفی است که شعرا و نویسندگان از آن بهمنزلۀ فنی لطیف در بیان مقاصد و مضامین خود استفاده میکنند. بهعلت استفادۀ گستردۀ شاعران و نویسندگان فارسیزبان از کنایهها، جمعآوری و تحلیل و تفسیر آنها کاری ضروری و شایسته است. حسن انوری و همکارانش کوشیدهاند در کتابی با عنوان فرهنگ کنایات سخن این مهم را بهانجام برسانند. در این مقاله کتابِ فرهنگ کنایات، نوشتۀ حسن انوری، موردنقد و بررسی قرار میگیرد. این کتاب را انتشارات سخن در دو جلد و 1783 صفحه منتشر کرده است. پس از مطالعۀ این فرهنگ و بررسی و تحلیل موضوعهای مختلف مرتبط با آن، ساختار کتاب بهصورت اجمالی معرفی شده است و پسازآن، محتوای کتاب تحلیل و ارزیابی شده است و درنهایت، این نتیجه حاصل شد که ازآنجاکه این فرهنگ برگرفته از فرهنگ بزرگ سخن است، غیر از کنایه، مدخلهای غیرمرتبط چندی با آن آمیخته شده و همچنین، اشکالها و ابهامهایی به آن راه یافته است. ازاینرو، با بررسی و طبقهبندی این اشکالها، برخی از مهمترین اشکالهای راهیافته به آن تبیین شده است و درنهایت، به این نتیجه رسیدیم که بهمنظور تهیۀ فرهنگی پیراسته و شایسته ضروری است این کتاب بهصورت جدی ویرایش شود و اشکالها و ناراستیهای آن اصلاح گردد.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5311_80d57d769711d18eab9643c0e490bf16.pdf
2020-06-21
25
47
10.30465/crtls.2020.22432.1425
نقد
فرهنگ سخن
کنایات
آرش
امرایی
amraei@kmsu.ac.ir
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه عمومی و علوم پایه دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران،
LEAD_AUTHOR
باطنی، محمدرضا (1348)، توصیف ساختمان زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
1
ثروت، منصور (1375)، فرهنگ کنایات، تهران: سخن.
2
دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
3
رازی، شمس قیس (1335)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی، با مقدمۀ مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
4
سکاکی، یوسف ابن ابی بکر (1937)، مفتاحالعلوم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
5
شمیسا، سیروس (1371)، بیان، تهران: فردوس.
6
شمیسا، سیروس (1386)، بیان، تهران: میترا.
7
فرشیدورد، خسرو (1378)، دربارۀ ادبیات و نقد ادبی، تهران: امیرکبیر.
8
فرهنگ بزرگ سخن (1381)، بهسرپرستی حسن انوری، تهران: سخن.
9
فرهنگ کنایات سخن (1390)، بهسرپرستی حسن انوری، تهران: سخن.
10
قانعیفرد، عرفان (1384)، نخستین درسهای فرهنگنگاری، تهران: بهنود.
11
گلچین، میترا (1384)، «جایگاه کنایه در مثنوی مولانا»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دورۀ 56، ش 2.
12
ناتل خانلری، پرویز (1352)، تاریخ زبان فارسی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
13
وثوقی، حسین (1383)، واژهشناسی و فرهنگنگاری فارسی،تهران: باز.
14
همایی، جلالالدین (1370)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما.
15
ORIGINAL_ARTICLE
نقدی بر کتاب حقیقةالحدیقة: گزینش و گزارش از تمام بابهای حدیقةالحقیقة سنایی غزنوی
کتاب حقیقةالحدیقة: گزینش و گزارش از تمام بابهای حدیقةالحقیقة سنایی غزنوی، تألیف حمیرا زمردی، بهقصد فراهمآوردن منتخبی از حدیقةالحقیقة سنایی غزنوی بههمراه توضیحاتی فراهم آمده است. آیا این کتاب در رسیدن به هدف خود، که آشنایی دانشجویان و خوانندگان ادبیات فارسی با این اثر بسیار مهم ادب فارسی است، موفق بوده است؟ نویسندۀ این مقاله برای بررسی این کتاب به منابعی نظیر فرهنگهای فارسی، اصل متن حدیقةالحقیقة، آن دسته از متون قدیمی فارسی که حکایتهای مشترکی با متن حدیقه دارد، و کتابهای تفسیر و حدیث مراجعه کرده است تا میزان درستی و نادرستی متن و تعلیقات این کتاب را مشخص کند. در این ارزیابی ایرادهای چندی بهنظر رسید که میتوان برخی از آنها را چنین برشمرد: اشتباههای چاپی، نگارشی، و ویرایشی فراوانی به این کتاب راه یافته است، نقل بسیاری از ابیات سنایی بهدرستی صورت نگرفته است، آیات و احادیث و عبارات عربی در تعلیقات بهصورت اشتباه ضبط و ترجمه شده است، برای برخی از ابیات سنایی غزنوی معنی نادرستی نوشته شده است، و بسیاری از نکات ادبی متن بدون توضیح باقی مانده است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5312_a9807ba01478b31d9bf1e17128c4148c.pdf
2020-06-21
49
76
10.30465/crtls.2020.5312
حدیقةالحقیقة
سنایی غزنوی
حقیقةالحقیقة
منظومههای فارسی
احمد
بهنامی
ahmadbehnami@yahoo.com
1
استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکترای زبان و ادبیات فارسی
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1376)، روض الجنان و روح الجنان، تصحیح محمدمهدی ناصح و محمدجعفر یاحقی، مشهد: آستان قدس رضوی.
2
اربلی، علی بن عیسی (1381 ق)، کشف الغمّة فی معرفة الائمة، تصحیح هاشم رسولی محلاتی، تبریز: بنیهاشمی.
3
ترجمة تفسیر طبری (1393)، تصحیح حبیب یغمایی، تهران: دانشگاه تهران.
4
حلبی، علیاصغر (1387)، گزیدۀ حدیقةالحقیقة، تهران: دانشگاه پیام نور.
5
دو بلوا، فرانسوا (1382)، برزوی طبیب و منشأ کلیله و دمنه، ترجمۀ سیدصادق سجادی، تهران: طهوری.
6
دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامۀ دهخدا، تهران: زوار.
7
زمردی، حمیرا (1393)، حقیقةالحدیقة: گزینش و گزارش از تمام بابهای حدیقةالحقیقة سنایی غزنوی، تهران: میترا.
8
سالمیان، غلامرضا (1386)، کتابشناسی توصیفی سنایی غزنوی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
9
سعادت، اسماعیل (1388)، دانشنامۀ زبان و ادب فارسی، بهسرپرستی اسماعیل سعادت، ج 3، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
10
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم (1359)، حدیقةالحقیقة و شریعةالطریقة، تصحیح و تحشیۀ مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
11
سورآبادی، ابوبکر عتیق نیشابوری (1375)، قصص قرآن مجید: برگرفته از تفسیر سورآبادی، بهاهتمام یحیی مهدوی، تهران: خوارزمی.
12
شاد، محمدپادشاه (1336)، فرهنگ آنندراج، زیرنظر محمد دبیرسیاقی، تهران: کتابخانۀ خیام.
13
طبری، محمد بن جریر (1415 ق)، المسترشد فی امامة علی بن ابی طالب، تصحیح احمد محمودی، قم: کوشانپور.
14
قمی، علی بن ابراهیم (1363)، تفسیر القمی، تصحیح طیب موسوی جزایری، قم: دارالکتاب.
15
کریمی، امیربانو (1376)، خلاصۀ حدیقۀ سنایی غزنوی با شرح ابیات، تهران: زوار.
16
لیثی، علی بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، تصحیح حسین حسنی بیرجندی، قم: دارالحدیث.
17
مایل هروی، نجیب (1369)، نقد و تصحیح متون: مراحل نسخهشناسی و شیوههای تصحیح نسخههای فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.
18
مدرس رضوی، محمدتقی (بیتا)، تعلیقات حدیقةالحقیقة، تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی علمی.
19
معین، محمد (1381)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
20
مولوی، جلالالدین محمد بن محمد (1376)، مثنوی معنوی، با تصحیح و پیشگفتار عبدالکریم سروش، تهران: علمی و فرهنگی.
21
نجفقلی میرزا (1915)، درّة نجفی، بمبئی: مطبعۀ مظفری.
22
نظامالملک، حسن بن علی (1395)، سیرالملوک، بهاهتمام هیوبرت دارک، تهران: علمی و فرهنگی.
23
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی کتاب تاریخ و ادبیات قزاق: بررسی و تحلیل پیوندهای تاریخی و ادبی با ایران
قزاقها که در سال ۱۴۶۵ میلادی از جامعۀ ترکان جدا شده بودند تا زمان استیلای روسها هویت مستقل داشتند و بعد از استقلال هم جغرافیای گستردۀ آسیای میانه را در دست گرفتند. اما میدانیم که این جغرافیای گسترده بخشی از جغرافیای فرهنگی ایران است. بنابراین، سیر تاریخی تفکر و ادبیات در این دیار لازمۀ کنکاش محافل علمی ایران است. درنتیجه، برای نیل به این هدف در این مقاله کتاب تاریخ و ادبیات قزاق: بررسی و تحلیل پیوندهای تاریخی و ادبی با ایران تألیف پروفسور اسلام چمنی را مورد نقد و بررسی قرار دادهایم. در این نقد و بررسی به ویژگیهای مثبت کتاب، از قبیل ارائۀ اطلاعات مختصر دربارۀ تاریخ و فرهنگ قزاق، دورههای مختلف ادبیات قزاق بهخصوص ادبیات دورۀ خفقان استالینی و نحوۀ مبارزۀ روشنفکران قزاق با استبداد استالینی، و در رأس آنها به سیر تفکر و فرهنگ قزاقی اشاره خواهیم کرد. بهخصوص چهرههای شاخص و تأثیرگذار قزاق را از قبیل آبای قونانبای اوغلو، شاهکریم، مختار آویزوف، و ... معرفی خواهیم کرد. همچنین، به برخی ایرادهای کتاب از قبیل تکرار مطالب و بیان احساساتی برخی مطالب و ضعف صفحهآرایی و ویرایش کتاب اشاره خواهیم کرد. این کتاب در دانستن نحوه و زمان تأثیرگذاری فرهنگ و ادبیات ایران در آن مناطق بسیار حائز اهمیت است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5313_5fb73829adff5b80116ad25335f9506e.pdf
2020-06-21
77
101
10.30465/crtls.2020.24829.1506
تاریخ قزاق
ادبیات قزاق
دورۀ آلاش
آبای
مختار آویزوف
پیوندهای ایران و قزاقستان
استعمار روس
بهروز
بیک بابایی
bekbabayi@atu.ac.ir
1
استادیار زبان و ادبیات ترکی استانبولی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
چمنی، اسلام (2000)، طراز در آیینۀ شعر فارسی، آلماتی: زرده.
1
چمنی، اسلام (2014)، تصحیح تاریخ رشیدی تألیف میرزا محمد حیدر دوغلات، طراز: دانشگاه دولتی طراز.
2
چمنی، اسلام (2017)، تاریخ و ادبیات قزاق: بررسی و تحلیل پیوندهای تاریخی و ادبی با ایران، آلماتی: نورلو عالم.
3
خالقی مطلق، جلال (1393)، شاهنامۀ ابوالقاسم فردوسی، دورۀ دوجلدی، به اهتمام و پیرایش جلال خالقی مطلق، تهران: سخن.
4
فریدون جنیدی (1387)، تصحیح شاهنامه، 6 ج، تهران: بنیاد نیشابور.
5
مهدی قریب (1386)، شاهنامۀ فردوسی، 2 ج، تهران: دوستان.
6
مهدی قریب و محمدعلی بهبودی (1374)، شاهنامۀ فردوسی همراه با مقدمه و واژهنامه، تهران: توس.
7
Avezov, Muhtar (2011), Ensiklopedi, Almaty: Atamura.
8
Başgöz, İlhan (1992), “Giriş”, Sibirya'dan Bir Masal Anası, (Çev. İ. Başgöz), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
9
Baytursunoglu, Ahmet (2003), Adebiyatshenasi, Almaty: Atamura.
10
Berdybai, Rahmanqul (2005), Hamase-Khazaneye Millet, Nasher-e Panj Jeldi, Almaty: Qazyqurt.
11
Çobanoğlu, Özkul (2010), Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, 5. Baskı, Ankara: Akçağ.
12
Dorson, M. Richard (1972), “Introduction: Concepts of Folklore and Folklife Studies”, Folklore and Folklife, R. M. Dorson (ed.), Chicago: The University of Chicago Press.
13
Gündoğdu, Abdullah and Orhan Üçler Bulduk (2000), Genel Türk Tarihi, Ankara: Milli Eğitim Yayınları.
14
Magavin, Mukhtar (1992), Adebiyat Düreye Khanat Qazaq, Almaty: Ana tili.
15
Magavin, Mukhtar and Mardan Baydildaev (1989), Nagmehaye Penj Qarn, Almaty: Jazushi.
16
Ögel, Bahaeddin (2014), Türk Mitolojisi I, II, 5. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
17
Qudaiberdioglu, Shahkarim (2008), Ansiklopedi, Semey: Üniversite Semey.
18
Qunanbaioglu, Abai (2004), Majmueye Kamel Asar, Almaty: Jazushi.
19
Suinsheliev, Huseyiali (1989), Adebiyati Qazaq Beyne Qurun 8-18, Almaty: Maktab.
20
ORIGINAL_ARTICLE
قوّت و ضعف تصحیح جدید ترجمة رسالة قشیریه
رسالة قشیریه اندکی پس از تألیف برای استفادۀ فارسیزبانان نخست بهدست ابوعلی بن احمد عثمانی ترجمه شد و پس از آن ترجمة یادشده اصلاح شد یا ترجمهای دیگر از رسالة قشیریه فراهم گردید. برای نخستینبار فروزانفر در سال 1345 این کتاب را براساس نسخة کتابخانة لالااسماعیل و نسخة موزة بریتانیا و با استفاده از متن عربی تصحیح کرد. آموزشیبودن کتاب و برخی سهوها دیگران را برانگیخت تا تصحیح دیگری از اصل عربی و از ترجمة فارسی آن ارائه دهند. روضاتیان و میرباقریفرد پس از محبتی معتقدند فروزانفر دچار خلط روش در تصحیح شد و در کار خود دو نسخهای را با هم سنجید که از یک مترجم نبود. آنها با اساسقراردادن نسخة ایاصوفیه و مقابلة آن با نسخة موزة بریتانیا رسالة قشیریه را تصحیح کردند. صفحهآرایی خوب و کمغلط و فهارس متعدد از امتیازهای این چاپ است. ضعف جنبۀ تحلیلی تعلیقات، معرفینکردن برخی منابع ابیات و مصاریع عربی، بیتوجهی به متن عربی کتاب، و مقایسهنکردن این چاپ با چاپ فروزانفر از ضعفهای این چاپ است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5314_434e15d75d2a99744d23b64f4671ba99.pdf
2020-06-21
103
126
10.30465/crtls.2020.5314
ترجمة رسالۀ قشیریه
نقد تصحیح متون
ابوالقاسم قشیری
ابوعلی عثمانی
علیرضا
حاجیاننژاد
hajiannjd@ut.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران،ایران.
LEAD_AUTHOR
ابن الانباری، عبدالرحمن بن محمد (1970)، البلغۀ فی الفرق بین المذکر و المونث، حققه وقدم له وعلق علیه الدکتور رمضان عبدالتواب، الاستاذ المساعد للدراسات اللغویۀ بکیۀ الآداب،جامعۀ عین شمس، قاهره: مطبعۀ دارالکتب.
1
دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
2
رضایتی گیشه خالد محرم (1384)، تحقیق در رسالۀ قشیریه با تأملی در افکار و آثار امام قشیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
3
روضاتیان، سیدهمریم (1386)، «کاستیهای ترجمه و تصحیح رسالة قشیریه»، نشریۀ علمی ــ پژوهشی گوهر گویا، دورۀ 1، ش 1.
4
روضاتیان، سیدهمریم (1392)، «ماجرای تصحیح ترجمة رسالۀ قشیریه»، مجلة متنشناسی ادب فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، س 49، ش 2.
5
روضاتیان، سیدهمریم و سیدعلیاصغر میرباقریفرد (1389)، «رسالة قشیریه»،نشریة ادب و زبان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورة جدید، ش 27 (پیاپی 24).
6
روضاتیان، سیدهمریم و سیدعلیاصغر میرباقریفرد (1396)، «اهمیت نسخة ایاصوفیا در تصحیح ترجمة رسالۀ قشیریه»، مجلة متنشناسی ادب فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورة جدید، ش 2.
7
شافعی، محمد بن ادریس (1392 ق/ 1974 م)، دیوان الامام الشافعی، جمعه وعلق علیه، محمد عفیف الزعبی، دارالجیل، بیروت: الطبعة الثالثة.
8
عالی عباسآباد، یوسف (1384)، «نگاهی به ختمالغرائب؛ قدیمترین نسخة تحفةالعراقین»، فصلنامۀ دانشگاه تربیت معلم آذربایجان، س 2، ش 6.
9
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1367)، ترجمة رسالة قشیریه با تصحیحات و استدراکات بدیعالزمان فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی.
10
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1387)، رسالة قشیریه، ترجمة ابوعلی حسن ابن احمد عثمانی، تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، شرححال استاد فروزانفر و مأخذ ابیات عربی از احمد مهدوی دامغانی، ویراستة ایرج بهرامی، تهران: زوار.
11
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1391)، رسالة قشیریه، تصحیح مهدی محبتی، تهران: هرمس.
12
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1392)، الرسالة القشیریه، شرح احوال، تحلیل آثار، تصحیح و تعلیق سیدعلیاصغر میرباقریفرد و زهره نجفی، تهران: سخن.
13
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1438 ق/ 2017 م)، الرسالة القشیریه، عُنی به أنس محمد عدنان الشرفاوی، طبعة فریدة محققة، مخرّجةٌ، اعتمدت علی اثنتی عشرة نسخة خطّیة اثنتائه منها منقولتان عن اصلٍ علیه خطّ المؤلّفة مع الفهارس العامّة، قاهره: دارالمنهاج.
14
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1396 الف)، ترجمة رسالۀ قشیریه، ترجمة ابوعلی بن احمد العثمانی، تصحیح سیدهمریم روضاتیان و سیدعلیاصغر میرباقریفرد، تهران: سخن.
15
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1396 ب)، الرسالة القشیریه، چاپ عکسی، براساس نسخة کتابخانة حوزة علمیۀ امام صادق (ع)، اردکان، ش 231، کتابت سال 544 هجری، قم: مجمع ذخائر اسلامی.
16
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1423 ق/ 2003 م)، الرسالة القشیریه فی علم التصوف، للامام العارف بالله أبیالقاسم القشیری، تحقیق و تعلیق، فضیلة الامام الاکبر العارف بالله، الشیخ عبدالحلیم محمود، تقدیم، الدکتور علی ابوالخیر، بیروت: دارالخیر لطباعة والنشر والتوزیع.
17
مایل هروی، نجیب (1369)، نقد و تصحیح متون، مراحل نسخهشناسی و شیوههای تصحیح نسخههای خطی فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.
18
میبدی، رشیدالدین ابوالفضل (1361)، کشفالاسرار و عدةالابرار، به سعی و اهتمام علیاصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
19
مینوی، مجتبی (1349)، «بشخشم یا بچخشم»، مجلة راهنمای کتاب، ج 13.
20
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد شرح دیوان خاقانی اثر محمدرضا برزگر خالقی (جلد دوم)
یکی از جدیدترین آثار در زمینة خاقانیپژوهی جلد دوم و سومِ شرح اشعار خاقانی تألیف محمدرضا برزگر خالقی است. مؤلف در این دو جلد نیز مانند جلد نخست قصاید را شرح داده است. موضوع این جستار بررسی و نقد جلد دوم این اثر است. نگارندۀ این پژوهش کوشیده تا با روش تحلیلی ــ توصیفی برخی کاستیها و اشکالهای موجود در این اثر را رفع کند؛ بر همین اساس، اشکالها و کاستیهای این اثر در دو بخش عمدة اشکالهای محتوایی و اشکالهای تایپی ــ ویرایشی بررسی شده است. بخش نخست (اشکالهای محتوایی) زیرمجموعههای دیگری دارد که عبارتاند از: الف) درک نادرست مفهوم ابیات؛ ب) تصحیحهای قیاسی و ضبطهای نادرست؛ ج) خوانش نادرست ابیات؛ و د) توضیحهای ناکافی و ناکامل. در هر قسمت سعی شده تا نظرهای ارائهشده با مراجعه به منابع کهن و اصیل مستدل و مستند باشند. بههرروی، هدف در این جستار کاستن از اعتبار این اثر نیست، بلکه نگارندۀ این سطور میکوشد تا با رعایت انصاف و اخلاق گام مثبتی در اعتلای این اثر بردارد تا متن منقحتری را از آن در آینده شاهد باشیم.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5315_d459e36b946d996a4c00ec435fc84654.pdf
2020-06-21
127
154
10.30465/crtls.2020.27464.1624
شرح خاقانی
برزگر خالقی
جلد دوم
اشکالها و کاستیها
بررسی و نقد
سید محسن
حسینی وردنجانی
vardanjanimohsen@gmail.com
1
دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
LEAD_AUTHOR
ابنخلدون، عبدالرحمن محمد (1408 ق)، تاریخ ابنخلدون، تصحیح و تحقیق سهیل زکار، بیروت: دارالفکر.
1
ابنخلف تبریزی، محمدحسین (1362)، برهان قاطع، بهاهتمام محمد معین، تهران: امیرکبیر.
2
ابیمعشر بلخی، جعفر بن محمد (1388)، الاحکام علی قرانات الکواکب، تصحیح یوسف بیگ باباپور و دیگران، قم: مجمع ذخائر اسلامی.
3
اردبیلی، ابنبزاز (1373)، صفوةالصفاء، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، اردبیل: مصحح.
4
استعلامی، محمد (1390)، نقد و شرح قصاید خاقانی، تهران: زوار.
5
اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد (1332)، لغت فرس، بهاهتمام محمد دبیرسیاقی، تهران: طهوری.
6
آهنگری، عبدالقادیر (1351)، «اوغوزها، ترکان غز»، وحید، ش 109.
7
برزگر خالقی، محمدرضا (1387)، شرح دیوان خاقانی، ج 1، تهران: زوار.
8
برزگر خالقی، محمدرضا (1397)، شرح دیوان خاقانی، ج 2، تهران: زوار.
9
بلخی، شمس خطاط (1395)، کنزالزواهر فی معرفةالجواهر، تصحیح سروناز پریشانزاده، قم: مجمع ذخائر اسلامی.
10
بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد (1362)، التفهیم لاوائل صناعةالتنجیم، تصحیح جلالالدین همایی، تهران: بابک.
11
بینش، تقی و ایرج افشار (1387)، «بازنامۀ نوشیروانی»، فرهنگ ایرانزمین، ش 30.
12
بیهقی، ابوالفضل (1383)، تاریخ بیهقی، تصحیح علیاکبر فیاض، بهاهتمام محمدجعفر یاحقی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
13
ترکی، محمدرضا (1394)، نقد صیرفیان، تهران: سخن.
14
الحسینیالعلوی، ابوالمعالی محمد (1376)، بیانالادیان، تصحیح محمدتقی دانشپژوه، تهران: روزنه.
15
خاقانی، بدیل بن علی (1316)، دیوان اشعار، تصحیح علی عبدالرسولی، تهران: سعادت.
16
خاقانی، بدیل بن علی (1375)، دیوان اشعار، ویراستة جلالالدین کزازی، تهران: نشر مرکز.
17
خاقانی، بدیل بن علی (1378)، دیوان اشعار، تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران: زوار.
18
خاقانی، بدیل بن علی (664 ق)، دیوان اشعار، نسخة خطی شمارة 4516، لندن: کتابخانة بریتیش میوزیوم.
19
خاقانی، بدیل بن علی (702 ق)، دیوان اشعار، نسخة خطی شمارة 3810، ترکیه: کتابخانة فاتح.
20
خاقانی، بدیل بن علی (847 ق)، دیوان اشعار، نسخة خطی شمارة 4644، مشهد: کتابخانة آستان قدس رضوی.
21
خاقانی، بدیل بن علی (883 ق)، دیوان اشعار، نسخة خطی شمارة 7337، تاجیکستان: آکادمی ابوریحان.
22
خاقانی، بدیل بن علی (ابتدای قرن 7)، دیوان اشعار، نسخة خطی شمارة 976، تهران: کتابخانة مجلس.
23
خاقانی، بدیل بن علی (قرن 7 یا 8)، دیوان اشعار، نسخة خطی شمارة 43g، تهران: کتابخانة دانشگاه تهران.
24
خاقانی، بدیل بن علی (قرن 9)، دیوان اشعار، نسخة خطی شمارة 1816، پاریس: کتابخانة ملی.
25
خاقانی، بدیل بن علی (نیمة دوم قرن 7)، دیوان اشعار، نسخة خطی شمارة 15851، قم: کتابخانة مرعشی.
26
خوارزمی، محمد بن احمد (2008)، مفاتیحالعلوم، تحقیق عبدالامیر اعسم، بیروت: دارالمناهل.
27
دادگی، فَرنْبَغ (1395)، بُنْدَهِشْن، بهاهتمام مهرداد بهار، تهران: توس.
28
دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
29
سجادی، ضیاءالدین (1389)، فرهنگ لغات و تعبیرات دیوان خاقانی، تهران: زوار.
30
سعدی، مصلح بن عبدالله (1385)، کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: هرمس.
31
السکاکی، یوسف بن ابیبکر (2000)، مفتاحالعلوم، تحقیق عبدالحمید هنداوی، بیروت: دارالکتبالعلمیة.
32
سهروردی، یحیی بن حبش (1372)، مجموعة مصنفات شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن و حسین نصر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
33
السیوطی، جلالالدین عبدالرحمن (2013)، تاریخالخلفاء، باشراف محمد غسان نصوح، قطر: ادارةالشئون الاسلامیة.
34
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1995)، الملل و النحل، تحقیق امیرعلی مهنا، بیروت: دارالمعرفة.
35
کاشانی، عبدالله (1386)، عرایسالجواهر و نفایسالأطایب، تصحیح ایرج افشار، تهران: المعی.
36
کزازی، میرجلالالدین (1388)، گزارش دشواریهای دیوان خاقانی، تهران: نشر مرکز.
37
مصفّی، ابوالفضل (1388)، فرهنگ واژههای نجومی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
38
مولوی، جلالالدین بلخی (1393)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، تصحیح مجدد حسن لاهوتی، تهران: میراث مکتوب.
39
مهدویفر، سعید (1392)، «آسیبشناسی شرح دیوان خاقانی»، کتاب ماه ادبیات، ش 196.
40
مهدویفر، سعید (1395)، فرهنگنامة صور خیال در دیوان خاقانی، تهران: زوار.
41
ناصرخسرو، ابومعین حمیدالدین (1335)، سفرنامه، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
42
نسوی، ابوالحسن علی بن احمد (1354)، بازنامه، تصحیح علی غروی، تهران: مرکز مردمشناسی ایران.
43
نظامی، الیاسبن یوسف (1386)، کلیات نظامی گنجوی، تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: زوار.
44
نفیسی، علیاکبر (1318)، فرهنگ نفیسی، تهران: کتابفروشی خیام.
45
النیربانی، عبدالبدیع (1427ق)، الجوانبالصوتیة فی کتبالاحتجاج للقراءات، دمشق: دارالغوثانی.
46
نیکوبخت، ناصر (1392)، «نقدی بر شرح دیوان خاقانی»، پژوهشنامة انتقادی متون، س 13، ش 1.
47
یوسفی هروی، یوسف بن محمد (1391)، ریاضالادویة، تصحیح محمد نظری، تهران: المعی.
48
ORIGINAL_ARTICLE
نقد مجموعۀ فارسی بیاموزیم
باوجود تنوع منابع الکترونیک، کتاب درسی همچنان اصلیترین ابزار آموزش زبان محسوب میشود و نقد و بررسی این کتابها میتواند کیفیت آموزش را ارتقا دهد. در این مقاله با روش اسنادی ــ انتقادی و براساس مجموعهای از شاخصها و معیارهای ارزیابی کتابهای درسی دانشگاهی ویراست دوم از جلد نخست مجموعۀ فارسی بیاموزیم را نقد و بررسی کردهایم. باتوجهبه پنج محور نقد ساختاری، محتوایی، زبانی، روشی، و فرهنگی ــ اجتماعی، از مزایای این اثر میتوان به شیوۀ کلی آموزش الفبا، ارائۀ تمرینهای ابداعی، انتخاب عنوانهای کاربردی، و طرح موضوعهای مفید در محتوای درسها اشاره کرد و از معایب آن میتوان انسجامنداشتن ساختاری کتاب در ترتیب آموزش حروف و مطالب دستوری و فقدان فهرست منابع و نقص فهرست مطالب را نام برد.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5238_88905ff79d209bdc3dd229a4523ee6c2.pdf
2020-06-21
155
179
10.30465/crtls.2020.26528.1592
نقد محتوایی
نقد ساختاری
نقد زبانی
نقد روشی
نقد فرهنگی ــ اجتماعی
آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان
عصمت
خویینی
e.khoeini@yahoo.com
1
استادیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
AUTHOR
محمد
پارسانسب
parsanasab63@yahoo.com
2
استاد زبان و ادبّیات فارسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
AUTHOR
ناصر
کرمانی
naser.kermani1339@gmail.com
3
دانشجوی دکترای زبان و ادبّیات فارسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
اسکندری، بابک (1396)، «تحلیل و نقد کتاب آموزش کاربردی واژههای زبان فارسی برمبنای شاخصها و معیارهای آلن کانینگز ورث»، در: مجموعۀ مقالات همایش واکاوی منابع آموزشی زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، بهکوشش مهینناز میردهقان، ج 2، تهران: خاموش.
1
امانی طهرانی، محمود (1389)، ساختار ویژگیهای کتابهای درسی، گروه بررسی محتوای آموزشی ـ پرورشی ادارۀ کل برنامۀ درسی و بررسی محتوای آموزشی، تهران: سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی.
2
انوری، حسن (1383)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
3
حسینی لرگانی، مریم و زهرا ابوالحسنی چیمه (1396)، «آموزش کدام فرهنگ؟ بررسی تطبیقی مضامین فرهنگی در کتابهای آموزش زبان فارسی»، در: مجموعۀ مقالات همایش واکاوی منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، بهکوشش مهینناز میردهقان، ج 1، تهران: خاموش.
4
دهقانی، رضا (1397)، «اصول نقد و تحلیل محتوا»، وبسایت سازمان تبلیغات اسلامی: .<http://old.ido.ir/a.aspx?a=1386050101>
5
ذوالفقاری، حسن، مهبد غفاری، و بهروز محمودی بختیاری (1396)، فارسی بیاموزیم، ج 1، ویراست 2، تهران: مدرسه.
6
ذوالفقاری، حسن، مهبد غفاری، و بهروز محمودی بختیاری (1396)، کتاب راهنمای معلم فارسی بیاموزیم: آموزش زبان فارسی دورۀ مقدماتی، ج 1، تهران: سمت.
7
رشیدی، ناصر و فرزانه اله یار (1394)، «توصیف و تحلیل مجموعۀ فارسی بیاموزیم براساس الگوی لیتل جان (2011)»، پژوهشنامۀ آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، دورۀ 4، ش 1.
8
رضایی، حدائق و محمد علیپور (1391)، «بررسی متون خوانداری مجموعۀ فارسی بیاموزیم براساس نقشهای هفتگانۀ زبان ازدیدگاه هلیدی»، پژوهشنامۀ آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، دورۀ 1، ش 2.
9
رضی، احمد (1388)، «شاخصهای نقد کتابهای درسی دانشگاهی»، سخن سمت، ش 21.
10
ریاحی، محمداسماعیل (1387)، «مطالعۀ تطبیقی موقعیت و جایگاه سالمندان در جوامع گذشته و معاصر»، سالمند: مجلۀ سالمندی ایران، ش ۳.
11
شیری، محمد (1394)، جملهسازی و مکالمۀ انگلیسی، تهران: کلیدر.
12
غریبی، افسانه (1396)، «چهارچوبهای نقد مواد آموزشی: معرفی و مقایسۀ موردی دو چهارچوب کانینگز ورث و لیتل جان»، مجموعۀ مقالات همایش واکاوی منابع آموزشی زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، بهکوشش مهینناز میردهقان، ج 1، تهران: خاموش.
13
فرخزاده، علیاصغر (1386)، نقد و بررسی کتب درسی، ادارۀ تکنولوژی و گروههای آموزشی استان بوشهر، گروههای آموزشی متوسطۀ نظری، گروه آموزشی علوم اجتماعی متوسطۀ دوم.
14
کیاشمشکی، لیلا و رضامراد صحرایی (1396)، «نقد مجموعۀ آموزشی فارسی شیرین است»، مجموعۀ مقالات همایش واکاوی منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، بهکوشش مهینناز میردهقان، ج 1، تهران: خاموش.
15
وکیلیفرد، امیررضا و حمید آقایی (1395)، «بررسی مقابلهای تصاویر بهکاررفته در کتابهای فارسی بیاموزیم و زبان فارسی از منظر نشانهشناسی اجتماعی تصویر»، مجموعۀ مقالات همایش واکاوی منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، بهکوشش مهینناز میردهقان، ج 1، تهران: خاموش.
16
ORIGINAL_ARTICLE
نقدی بر کتاب ساختارگرایی و پساساختارگرایی رویکرد فلسفی
ساختارگرایی و پساساختارگرایی در پاسخ به وضعیتی خاص در فلسفه و علوم انسانی پدید آمدهاند و از این نظر باید موردتوجه قرار گیرند. کتاب ساختارگرایی و پساساختارگرایی رویکرد فلسفی از کتابهایی است که در پاسخ به چنین نیازی نوشته شده است. تحلیل و بررسی این کتاب، بهمنزلۀ یکی از کتابهایی که دربارة نظریات مطرح علوم انسانی به زبان فارسی نوشته شده، مهمترین مسئله در این پژوهش است که با روش توصیفی ــ انتقادی و در چهارچوب نظریات ساختارگرایان و پساساختارگرایان صورت گرفته است. در این تحقیق، کتاب یادشده در سه سطح روش، شکل، و محتوا بررسی شده است و ازآنجاکه بیشتر کتابها در این حوزه به زبان فارسی ترجمه شدهاند، هدف در این پژوهش نشاندادن نقاط قوّت و ضعف این کتاب است. برمبنای این تحقیق، مهمترین وجه ارزشمندی کتاب تازگی موضوع آن در زبان فارسی است. همچنین، بررسیها نشان داد که بیتوجهی به مسائل نگارشی و سجاوندی، تکیة صرف بر مطالب فلسفی، تعمیم نظرهای ساختارگرایان و پساساختارگرایان در حوزههای مختلف علوم، ارائهنکردن پیشینة مباحث فلسفی بهطور شایسته، تکرار مطالب، و انسجامنداشتن از دیگر ضعفهای این کتاب است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5316_80256b96a71d36401a61a6ddcbfe3c09.pdf
2020-06-21
181
204
10.30465/crtls.2020.5316
:ساختارگرایی
پساساختارگرایی
ساختارزدایی
زبانشناسی عمومی
رویکرد فلسفی
مصطفی
دشتی آهنگر
m.dashti_ahangar@velayat.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولایت
LEAD_AUTHOR
اسکولز، رابرت (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز.
1
تایسن، لیس (1387)، نظریههای نقد ادبی معاصر، ترجمۀ مازیار حسینزاده و فاطمه حسینی، تهران: نگاه امروز و حکایت قلم نوین.
2
پیاژه، ژان (1386)، «مفاهیم بنیانی ساختگرایی»، ترجمۀ علی مرتضویان، ارغنون (نقد ادبی نو)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
3
پین، مایکل (1394)، فرهنگ اندیشۀ انتقادی، تهران: نشر مرکز.
4
خبازی کناری، مهدی و صفا سبطی (1396)، ساختارگرایی و پساساختارگرایی رویکرد فلسفی، تهران: حکایت قلم نوین.
5
دشتی آهنگر، مصطفی و امین احمدی (1389)، «ساختگرایی، پساساختگرایی و مطالعات ادبی در ایران»، کتاب ماه ادبیات، س 4، ش 43.
6
رشیدیان، عبدالکریم (1393)، فرهنگ پسامدرن، تهران: نشر نی.
7
سجودی، فرزان (1385)، «معنا، مرجع و مصداق»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، ش 50.
8
سمرقندی، دولتشاه (1900)، تذکرۀالشعرا، تصحیح ادوارد براون، لیدن.
9
سوسور، فردینان دو (1387)، درآمدی بر زبانشناسی همگانی، ترجمۀ کوروش صفوی، تهران: هرمس.
10
فکوهی، ناصر (1386)، تاریخ اندیشه و نظریههای انسانشناسی، تهران: نشر نی.
11
کالر، جاناتان (1388)، بوطیقای ساختگرا، ترجمۀ کوروش صفوی، تهران: مینوی خرد.
12
نجفی، ابوالحسن (1382)، غلط ننویسیم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
13
نظامی عروضی (1346)، چهار مقاله، تصحیح محمد قزوینی، تهران: ابن سینا.
14
هارلند، ریچارد (1388)، ابر ساختگرایی، ترجمۀ فرزان سجودی، تهران: سورۀ مهر.
15
ORIGINAL_ARTICLE
معرفی و نقد کتاب مقدمهای کاربردی بر استعاره
کتاب مقدمهای کاربردی بر استعاره (Metaphor: A Practical Introduction) نوشتۀ زولتن کوچش (Zoltan Kovecses) یکی از منابعی است که با هدف معرفی چندجانبۀ مفهوم استعاره نوشته شده و انتشارات دانشگاه آکسفورد ویراست دوم آن را در سال ۲۰۱۰ منتشر کرده است. این کتاب را شیرین پورابراهیم در سال ۱۳۹۳ ترجمه کرده و انتشارات سمت آن را به چاپ رسانده است. این پژوهش با هدف معرفی و بررسی نسخۀ ترجمهشدۀ این اثر انجام گرفته است. به این منظور، در این نوشتار ابتدا، دو نسخۀ اصلی و ترجمهشده معرفی شدهاند و ویژگیهای شکلی و محتوایی نسخۀ ترجمهشده با درنظرداشتن نسخۀ اصلی کتاب موردبررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این بررسیها حاکی از آن است که درمجموع، نسخۀ ترجمهشده از نظر شکلی و ساختاری وضعیت خوبی دارد و مقایسۀ آن با نسخۀ اصلی کتاب مشخص میکند که مترجم زمان زیادی را برای ارائۀ ترجمهای خوب و روان صرف کرده و در امر ترجمه موفق بوده است. بااینحال، برخی از نکات درمورد نسخۀ ترجمهشدۀ کتاب قابلذکر است، که در این مقاله نگارنده آنها را بررسی کرده است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5317_038187b9062d00754cf1e33d702f8cc1.pdf
2020-06-21
205
222
10.30465/crtls.2020.27600.1637
معناشناسی شناختی
استعارۀ مفهومی
نگاشت
حوزۀ مبدأ و حوزۀ مقصد
نقد کتاب
فاطمه
راکعی
fatemehrakei@gmail.com
1
عضو هیئت علمی گروه زبانشناسی کاربردی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،
LEAD_AUTHOR
افراشی، آزیتا (۱۳۹۷)، استعاره و شناخت، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
1
خادمزاده، وحید و محمد سعیدیمهر (۱۳۹۳)، «استعارههای مفهومی علیت در دیدگاه لیکاف»، شناخت، ش ۷۱.
2
کوچش، زلتن (1393)، مقدمهای کاربردی بر استعاره، ترجمۀ شیرین پورابراهیم، تهران: سمت.
3
Forceville, C. (2003), “Review of the Book Metaphor: A Practical Introduction, by Z. Kövecses”, Journal of English Linguistics, vol. 31 (2).
4
Ibáñez, F. J. and L. Hernandez (2011), “The Contemporary Theory of Metaphor: Myths, Developments and Challenges”, Metaphor and Symbol, vol. 26 (3).
5
Kövecses, Z. (1988), The Language of Love: The Semantics of Passion in Conversational English, Bucknell University Press.
6
Kövecses, Z. (1990), Emotion Concepts, Springer: Verlag New York.
7
Kövecses, Z. (2000), Metaphor and Emotion: Language, Culture, and Body in Human Feeling, Cambridge: Cambridge University Press.
8
Kövecses, Z. (2005), Metaphor in Culture: Universality and Variation, Cambridge: Cambridge University Press.
9
Kövecses, Z. (2006), Language, Mind, and Culture: A Practical Introduction, Oxford: Oxford University Press.
10
Kövecses, Z. (2010 a), Metaphor: A Practical Introduction, Oxford: Oxford University Press.
11
Kövecses, Z. (2010 b), “Metaphor: A Practical Introduction”, in: Metaphor and the Social World, Reviewed by Fiona MacArthur, vol. 1 (1).
12
Kövecses, Z. (2015), Where Metaphors come from: Reconsidering Context in Metaphor, Oxford: Oxford University Press.
13
Lakoff, G. (1993), “The Contemporary Theory of Metaphor”, in: Metaphor and Thought, A. Ortony (ed.), Cambridge: Cambridge University Press.
14
Lakoff, G. and M. Johnson (1980), Metaphors We Live by, Chicago: Chicago University Press.
15
Ortony, A. (ed.) (1979/ 1993), Metaphor and Thought,Cambridge: Cambridge University Press.
16
Steen, G. J. (2003), “Review of Zoltan Kövecses, 'Metaphor: A Practical Introduction' [Review of: Z. Kövecses (2002) Metaphor: A Practical Introduction], Language and Literature, vol. 12.
17
Steen, G. J. (2011), “The Contemporary Theory of Metaphor- Now New and Improved”, Review of Cognitive Linguistics, vol. 9, Issue 1.
18
ORIGINAL_ARTICLE
بازخوانی یک قصیده تصحیح بیتهایی از دیوان منوچهری
هرچند دیوان منوچهری بارها تصحیح شده است و هریک از مصححان به سهم خود در عرضۀ متن قابلقبولی کوشیدهاند، هنوز آنچه بهعنوان دیوان منوچهری در دست داریم تا متنی نسبتاً نهایی فاصله دارد و باز هم میتوان با جستوجوی بیشتر و همچنین باپیرویاز اصول تصحیح انتقادی، بعضی از ابهامها را برطرف کرد. در این نوشتار برخی ابیات منوچهری را از نظر صحت نسبت و صحت ضبطها بررسی کردهایم و در نتیجۀ جستوجوهای انجامشده صورتهایی پیشنهاد کردهایم. در این راه اتکای ما به قراین متنی و کهنترین نسخههای بازمانده از اشعار منوچهری و منابع کهن بوده است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5318_156dd2a1a76ec340f9f390e6ccbb57f5.pdf
2020-06-21
223
244
10.30465/crtls.2020.21758.1398
متنپژوهی
تصحیح متن
منوچهری دامغانی
باغ و راغ
بت
سارک
سنتور
پردۀ ماده
مبرم
سوسن سرخ
محمود
رحیمی
mahmood_rahimi@ymail.com
1
دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان
AUTHOR
ناصر
رحیمی
rahimi.naser@semnan.ac.ir
2
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه
LEAD_AUTHOR
محمود
عابدی
abedi@khu.ac.ir
3
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
ابن سیده، علی بن اسماعیل (1320 ق)، المخصّص، السّفر الثّالث عشر، بولاق: مطبعة الکبری الأمیریة.
1
ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد (1370)، کتاب الصّیدنه فی الطّب، تصحیح عباس زریاب، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
2
ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد (1383)، الصّیدنه فی الطّب: داروشناسی در پزشکی، ترجمۀ روسی او. ای. کریموف، ترجمۀ فارسی باقر مظفرزاده، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
3
اسدی، علی بن احمد (1319)، لغت فرس، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال، تهران: چاپخانۀ مجلس.
4
اسدی، علی بن احمد (1336)، لغت فرس، بهکوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: طهوری.
5
اسدی، علی بن احمد (1365)، لغت فرس «لغت دری»، به تصحیح و تحشیۀ فتحالله مجتبائی و علیاشرف صادقی، تهران: خوارزمی.
6
اسدی، علی بن احمد (1897)، لغت فرس، به سعی و اهتمام پاول هرن، گوتینگن: مطبع دیتریخ.
7
افشار، ایرج و دیگران (1354)، فهرست کتابهای خطی کتابخانۀ ملی ملک، ج 2: کتابهای فارسی از آداب جنگ تا ذخیرۀ خوارزمشاهی، تهران: دانشگاه تهران.
8
امیر معزی، محمد بن عبدالملک (1389)، دیوان، به سعی و اهتمام عباس اقبال، تهران: اساطیر.
9
باقری، آذر (1390)، بررسی باغ در شعر کلاسیک فارسی، تهران: طهوری.
10
بدر خزانهای بکری بلخی، محمد بن قوام (1394)، بحر الفضایل فی منافع الافاضل، بهتصحیح میرهاشم محدث، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
11
برهان، محمدحسین بن خلف (1362)، برهان قاطع، بهاهتمام محمد معین، تهران: امیرکبیر.
12
پروشانی، ایرج (1393)، «باغ: اشتقاق واژه»، در: دانشنامۀ جهان اسلام، ج 1، تهران: بنیاد دایرةالمعارف اسلامی.
13
تقیالدین کاشی، محمد بن علی (1007 ق)،خلاصة الاشعار و زبدة الافکار، جلد اول از رکن اول، نسخۀ خطی، ش 272 فیروز، تهران: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
14
جمالالدین انجو، حسین بن حسن (1351)، فرهنگ جهانگیری، ویراستۀ رحیم عفیفی، 3 ج، مشهد: دانشگاه مشهد.
15
جمالی یزدی، ابوبکر مطهر (1386)، فرخنامه، بهکوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
16
الجوالیقی، أبی منصور (1389 ق/ 1969 م)، المعرّب من الکلام الأعجمیّ علی حروف المعجم، بتحقیق و شرح أحمد محمد شاکر، القاهره: دارالکتب.
17
حاسب طبری، محمد بن ایوب (1391)، تحفةالغرائب، تصحیح جلال متینی، تهران: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
18
حاکمی، اسماعیل (1385)، رودکی و منوچهری، تهران: دانشگاه پیام نور.
19
حدود العالم من المشرق الی المغرب (1383)، مقدمة بارتولد، تعلیقات مینورسکی، ترجمۀ میرحسینشاه، و تصحیح و حواشی میراحمدی و ورهرام، تهران: دانشگاه الزهرا.
20
حسن غزنوی، حسن بن محمد (1362)، دیوان، به تصحیح و مقدمۀ محمدتقی مدرس رضوی، تهران: اساطیر.
21
خالقی، روحالله (1385)، سرگذشت موسیقی ایران، ج 1، تهران: صفیعلیشاه.
22
دانشپژوه، محمدتقی (1340)، فهرست کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، ج 14، تهران: دانشگاه تهران.
23
دانشپژوه، محمدتقی و بهاءالدین علمی انواری (1355/ 2535)، فهرست کتب خطی کتابخانۀ مجلس سنا، ج 1، تهران: کتابخانۀ مجلس شورای ملی.
24
دبیرسیاقی، سیدمحمد (1332)، لبیبی و اشعار او، تهران: کتابخانۀ خیام.
25
دبیرسیاقی، سیدمحمد (1390)، آغوشی پر ریحان، دامنی پر گل، قزوین: سایهگستر: حدیث امروز.
26
درج 4 (کتابخانۀ الکترونیک شعر و ادب فارسی)، تهران: مهر ارقام ایرانیان و مهر ارقام رایانه.
27
دُنیسری، محمد بن ایوب (1387)، نوادر التّبادر لتحفة البهادر، بهکوشش محمدتقی دانشپژوه و ایرج افشار، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
28
دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
29
رشیدی، رنگچی، غلامحسین (1372)، گل و گیاه در ادبیات منظوم فارسی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
30
ریاحی، محمدامین (1373)، کسایی مروزی: زندگی، اندیشه و شعر او، تهران: علمی.
31
ریشار، فرانسیس (1368)، «آغاز آشنایی فرانسویان با زبان فارسی»، ترجمۀ عبدالحمید روحبخشان، نشر دانش، ش 56.
32
زمخشری، محمود بن عمر (1386)، مقدمة الأدب، بهکوشش ی. گ. وتسشتاین، با مقدمۀ مهدی محقّق، تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران، دانشگاه مکگیل.
33
زنگی بخاری، محمد بن محمود (1374)، بستان العقول فی ترجمان المنقول، بهکوشش محمدتقی دانشپژوه و ایرج افشار، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
34
سرامی، قدمعلی (1393)، «باغ: باغ در شعر فارسی»، در: دانشنامۀ جهان اسلام، ج 1، تهران: بنیاد دایرةالمعارف اسلامی.
35
سفینه (احتمالاً متعلق به قرن 11 ق)، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مجلس سنا، ش 243.
36
شمس فخری اصفهانی (1337)، واژهنامۀ فارسی: بخش چهارم معیار جمالی، ویراستۀ صادق کیا، تهران: دانشگاه تهران.
37
شهمردان بن ابی الخیر (1362)، نزهتنامۀ علایی، تصحیح فرهنگ جهانپور، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
38
طوسی، محمد بن محمود (1382). عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات، بهاهتمام منوچهر ستوده، تهران: علمی و فرهنگی.
39
عبدالرشید بن عبدالغفور (1337)، فرهنگ رشیدی، به تحقیق و تصحیح محمد عباسی، دو جلد، تهران: بارانی.
40
عقیلی علوی شیرازی، سیدمحمدحسین بن محمدهادی (1388)، مخزنالادویه، تهران: سنایی.
41
عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر (1378)، قابوسنامه، به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.
42
فخرالدین اسعد گرگانی (1349)، ویس و رامین، تصحیح ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
43
فرخی سیستانی، علی بن جولوغ (1380)، دیوان، بهکوشش سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
44
فرزاد، عبدالحسین (1376)، نقد و پژوهش منوچهری، تهران: آتیه.
45
فرهنگ بزرگ سخن (1381)، بهسرپرستی حسن انوری، تهران: سخن.
46
کردی نیشابوری، یعقوب بن احمد (1355/ 2535)، کتاب البلغه، مقابله و تصحیح متن مجتبی مینوی و فیروز حریرچی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
47
گرامی، بهرام (1386)، گل و گیاه در هزار سال شعر فارسی، با مقدمۀ ایرج افشار، تهران: سخن.
48
مراغی، عبدالهادی بن محمد (1388)، منافع حَیَوان، بهکوشش محمد روشن، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
49
مسعود سعد سلمان (1364)، دیوان، به اهتمام و تصحیح مهدی نوریان، اصفهان: کمال.
50
مسعودیه، محمدتقی (1384)، سازهای ایران، تهران: زرین و سیمین.
51
معین، محمد (1379)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
52
مکری، محمد (1361)، فرهنگ نامهای پرندگان در لهجههای غرب ایران، تهران: امیرکبیر.
53
ملاح، حسینعلی (1363)، منوچهری دامغانی و موسیقی، تهران: هنر و فرهنگ.
54
منوچهری، احمد بن قوص (1363)، دیوان، بهاهتمام سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
55
منوچهری، احمد بن قوص (1372)، گزینۀ اشعار منوچهری دامغانی، انتخاب و شرح احمدعلی امامی افشار، تهران: قطره.
56
منوچهری، احمد بن قوص (1378)، گزیدۀ اشعار منوچهری دامغانی، انتخاب و توضیح احمدی امامی افشار، تهران: پردیس 57.
57
منوچهری، احمد بن قوص (1379)، دیوان، بهاهتمام سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
58
منوچهری، احمد بن قوص (1387)، دیوان، بهکوشش برات زنجانی، تهران: دانشگاه تهران.
59
منوچهری، احمد بن قوص (1392)، دیوان، بهتصحیح حبیب یغمایی، بهکوشش و مقدمۀ سیدعلی آلداود، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
60
منوچهری، احمد بن قوص (1886)، دیوان، تصحیح و ترجمه به فرانسه، یادداشتها و مقدمه از بیبرشتاین کازیمیرسکی، پاریس: Klincksieck.
61
منوچهری، احمد بن قوص (بیتا)، دیوان، با تصحیح و تحشیۀ محمدحسین نهاوندی، تهران ـ تبریز: شرکت چاپ کتاب.
62
منوچهری، احمد بن قوص (1010 ق)، دیوان، نسخۀ خطی، ش 4669، تهران: کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران.
63
منوچهری، احمد بن قوص (1011 ق)، دیوان، نسخۀ خطی، ش 5004، تهران: کتابخانۀ ملی ملک.
64
منوچهری، احمد بن قوص (1258 ق)، دیوان، نسخۀ خطی، ش 5275، تهران: کتابخانۀ ملی ملک.
65
منوچهری، احمد بن قوص (احتمالاً مکتوب در 1010 تا 1015 ق)، دیوان، نسخۀ خطی، ش Supplément persan 725، پاریس: کتابخانۀ ملی پاریس.
66
نخجوانی، محمد بن هندوشاه (1355/ 2535)، صحاح الفرس، بهاهتمام عبدالعلی طاعتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
67
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1348)، تنسوخنامۀ ایلخانی، با مقدمه و تعلیقات مدرس رضوی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
68
نظامی، الیاس بن یوسف (1385)، هفتپیکر، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، بهکوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
69
نظامی، الیاس بن یوسف (1390)، خسرو و شیرین، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، بهکوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
70
هروی، موفق بن علی (1346)، الابنیه عن الحقائقالادویه یا روضةالانس و منفعةالنفس، تصحیح احمد بهمنیار، بهکوشش حسین محبوبی اردکانی، تهران: دانشگاه تهران.
71
Blochet, E. (1928), Catalogue des Manuscrits Persans, Tome Troisieme (3), Paris: Réunion des Bibliothèques Nationales.
72
Blois, Francois (2004), “Persian Literature: A Bio-Bibliographical Survey”, Poetry of the Pre-Mongol Period, vol. V, London and New York: Routledge Curzon.
73
Hanaway, W. (1988), s.v. “BĀ: In Persian Literature”, in: Encyclopædia Iranica, vol. III, London and New York: Routledge & Kegan Paul.
74
Richard, Francis (1980), “Les Manuscrits Persans Rapportés par les Frères Vecchietti et Conservés Aujourd’hui à la Bibliothèque Nationale”, Studia Iranica, vol. 9.
75
Richard, Francis (2013), Catalogue des Manuscrits Persans, Bibliothèque Nationale de France, Département des Manuscrits, Tome II: Supplément Persan. Première Partie, 1- 524; Deuxième Partie, 525-1000, 2 vol, Roma: Istituto per l’Oriente C. A. Nallino.
76
Shakabpa, Tsepon W. D. and Victor C. Falkenheim (2010), s.v. “Tibet: Climate”, in: The New Encyclopædia Britannica, 15th edition, vol. 16, Chicago: Encyclopaedia Britannica Inc.
77
Wylie, Turrell V. et al. (2017), s.v. “Tibet: Plant and Animal Life”, Encyclopædia Britannica:
78
<https://www.britannica.com/place/Tibet>.
79
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل انتقادی دیوان مولانا نوعی خبوشانی
محمدرضا نوعی، معروف به مولانا نوعی خبوشانی (970-1019 ق)، سرایندة مشهور و نامآور سدة دهم و چند سال آغازین سدة یازدهم و از استادان مسلم زبان و ادب فارسی در شبهقارة هند است. دیوان اشعارش در سال 1374 ش بهتصحیح امیرحسین ذاکرزاده و بهکوشش احمد کرمی بههمت انتشارات ما در تهران بهچاپ رسیده است. در این چاپ، کاستیها، تحریفات، تصحیفات، و خطاهای بسیاری راه یافته که غالباً ناشی از نقص احتمالی دستنویسها یا بدخوانی و کمدقتی مصحح است. همین عوامل باعث شده است از میزان صحت و اعتبار این چاپ کاسته و شعر نوعی از درستی و روانی بسیار دور یا بیمعنی شود. بهیاری دستنویسهای کهنتر و معتبرتر دیوان نوعی میتوان برخی از نادرستیهای موجود در دیوان شاعر را اصلاح و تصحیح کرد. این پژوهش بررسی و تحلیل انتقادی پارهای از سرودههای وی است که نگارندگان با دردستداشتن دو دستنویس از دیوان این شاعر و مطابقت و مقایسة آن با متن چاپی دیوان ابیات فراوانی از دیوان وی را تصحیح انتقادی کرده و به این نتیجه رسیدهاند که چاپ کنونی دیوان مولانا نوعی بدون بهرهگیری از شیوهها و روشهای علمی تصحیح انجام گرفته است و بههیچوجه شایسته و بایستة این شاعر توانا نیست.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5319_ff5da9c2caec62124b78b3c323dde3f5.pdf
2020-06-21
245
270
10.30465/crtls.2020.5319
نوعی خبوشانی
دیوان نوعی
نسخه
تصحیح
تحریف
محمدمصطفی
رسالت پناهی
resalat@grad.kashanu.ac.ir
1
دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
حسین
قربان پور
ghorbanpoor@kashanu.ac.ir
2
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان، ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
اکسیر اصفهانی، میرزا عظیما (1395)، اکسیر سخن: گزیدة غزلیات اکسیر اصفهانی، مقدمه و گزینش و تعلیقات از محمدمصطفی رسالتپناهی و مژگان محمدی، کاشان: مرسل.
2
امیرخسرو دهلوی، خسروبن محمود (1387)، دیوان امیرخسرو دهلوی، مطابق نسخة یمینالدین ابوالحسن خسرو، بهتصحیح اقبال صلاحالدین، با مقدمة محمد روشن، تهران: نگاه.
3
انوری، محمدبن محمد (1376)، دیوان انوری، بهسعی و اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، ج 1، تهران: علمی و فرهنگی.
4
اوحدی حسینی دقاقی بلیانی اصفهانی، تقیالدین محمد (1389)، عرفاتالعاشقین و عرصاتالعارفین، تصحیح ذبیحالله صاحبکاری و آمنه فخر احمد (با نظارت علمی محمد قهرمان)، تهران: میراث مکتوب با همکاری کتابخانه، موزه، و مرکز مجلس شورای اسلامی.
5
بیدل دهلوی، عبدالقادربن عبدالخالق (1387)، غزلیات بیدل، براساس نسخة خالمحمد خسته و خلیلالله خلیلی، بهکوشش فرید مرادی، تهران: زوار.
6
حجتی (1375)، دانشنامة ادب فارسی؛ ادب فارسی در شبهقارۀ هند، ج 4، ذیل «نوعی خبوشانی»، بهسرپرستی حسن انوشه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
7
درایتی، مصطفی (1389)، فهرستوارة دستنوشتهای ایران (دنا)، تهران: مرکز پژوهش کتابخانه، موزه، و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
8
درایتی، مصطفی (1391)، فهرستگان نسخ خطی ایران (فنخا)، ج 14، تهران: سازمان اسناد و کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران.
9
لغتنامه (1377)، بهکوشش علیاکبر دهخدا، زیرنظر محمد معین و جعفر شهیدیفر، تهران: دانشگاه تهران.
10
رازی، امین احمد (بیتا)، تذکرة هفتاقلیم، تصحیح جواد فاضل، تهران: کتابفروشی علمی.
11
ریو، چارلز (1879م)، فهرست نسخههای خطی فارسی موزة بریتانیا، ج 2، لندن: آکسفورد.
12
سنایی، مجدودبن آدم (1362)، دیوان سنایی، با مقدمه و حواشی و فهرستها، بهسعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران: سنایی.
13
صائب تبریزی، میرزا محمدعلی (1365)، دیوان صائب تبریزی، تصحیح محمد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی.
14
صفا، ذبیحالله (1369)، تاریخ ادبیات در ایران از آغاز سدة دهم تا میانة سدة دوازدهم هجری، ج 5، تهران: فردوس.
15
غنی کشمیری، محمدطاهر (1362)، دیوان غنی کشمیری، بهکوشش احمد کرمی، تهران: ما.
16
فخرالزمانی قزوینی، ملاعبدالنبی (1363)، تذکرة میخانه، تصحیح احمد گلچینمعانی، تهران: اقبال.
17
فیضی فیاضی، ابوالفیضبن مبارک (1362)، دیوان فیضی، بزرگترین شاعر سدة دهم سرزمین هند، با تصحیح و تحقیق ای. دی. ارشد، با مقدمه و مقابلة حسین آهی، تهران: فروغی.
18
کلیم همدانی، میرزا ابوطالب (1369)، دیوان کلیم همدانی، تصحیح و تعلیقات محمد قهرمان، مشهد: آستان قدس رضوی.
19
گلچینمعانی، احمد (1369)، کاروان هند، مشهد: آستان قدس رضوی.
20
مایلهروی، نجیب (1369)، نقد و تصحیح متون (مراحل نسخهشناسی و شیوههای تصحیح نسخههای خطی فارسی)، مشهد: آستان قدس رضوی.
21
مایلهروی، نجیب (1379)، تاریخ نسخهپردازی و تصحیح انتقادی نسخههای خطی، تهران: کتابخانه، موزه، و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
22
محمدپادشاه (شاد) (1336)، فرهنگ جامع فارسی آنندراج شامل لغات فارسی و عربی با شواهد شعری، زیرنظر محمد دبیرسیاقی، تهران: خیام.
23
منزوی، احمد (1351)، فهرست نسخههای خطی فارسی، ج 4، تهران: مؤسسة فرهنگی و منطقهای.
24
مولوی، جلالالدین محمدبن محمد (1390)، مثنوی معنوی، بهتصحیح رینولد نیکلسون، تهران: هرمس.
25
نیسابوری میدانی، احمدبن محمد (بیتا)، مجمعالامثال، قدم له و علق علیه نعیم حسین زرزور، بیروت: دار الکتب العلمیۀ.
26
نظامی، الیاسبن یوسف (1378)، شرفنامه، با حواشی و تصحیح حسن وحید دستگردی، بهکوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
27
نوعی خبوشانی، محمدرضا (بیتا)، دیوان، نسخۀ خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، بهشمارۀ ۷۴۰، بیکا، بیجا.
28
نوعی خبوشانی، محمدرضا (قرن 11)، دیوان، نسخۀ خطی کتابخانه و موزۀ ملی ملک تهران، بهشمارۀ 1/5511، بیکا، بیجا.
29
نوعی خبوشانی، محمدرضا (1374)، دیوان ملا نوعی خبوشانی، بهتصحیح و احیای امیرحسین ذاکرزاده، بهکوشش احمد کرمی، تهران: ما.
30
نوعی خبوشانی، محمدرضا (1396)، کلیات مولانا نوعی خبوشانی، مقدمه، تصحیح و تعلیقات حسین قربانپور، محمدمصطفی رسالتپناهی و عادل حاجیاکبری، کاشان: دانشگاه کاشان.
31
نهاوندی، ملا عبدالباقی (1931م)، مآثر رحیمی، بهسعی و تصحیح محمد هدایت حسین، کلکته: انجمن آسیایی بنگال.
32
ORIGINAL_ARTICLE
تأملی بر دفتر پنجم شرح جامع مثنوی معنوی
این مقاله به بررسی دفتر پنجمِ شرحجامعمثنویمعنوی اختصاص دارد. نقد و بررسی تمام 4238 بیت این دفتر بیش از ظرفیت یک مقاله است. ازاینرو، در این پژوهش با دستهبندی دلایل اصلی دریافتهای موجود در این اثر و آوردن یک یا چند نمونۀ مرتبط با آن تلاش میکنیم تا تصویری مختصر از کاستیهای این شرح بهتصویر بکشیم. نویسنده در این بررسی به دو عامل مهم، یعنی درنظرگرفتن «بافت موقعیتی ابیات» و «استفاده از نشانههای درونمتنی خودِ مثنوی» تکیه کرده است. از رهرو همین نقد و بررسی دریافتیم که، علیرغم تلاش بسیار جامعِ، این اثر کاستیهای چشمگیری دارد؛ مانند «ارتباطنداشتن معنای بیت با محور عمودیِ ابیات»، «ردکردن توضیحات صحیحِ دیگر شارحان»، «بیربطبودن توضیحات داخل قلاب با منظور اصلی بیت»، «بیتوجهی به ارتباط و نخ نازک میان دو مصراع»، «خوانش نادرست بیت». وجود همین موارد باعث شده است تا معنای ارائهشدۀ برخی از ابیات با معانی احتمالی دیگر در مثنوی معنوی همخوان نباشد و همچنان جای خالی شرح مناسبی از مثنوی معنوی احساس شود.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5320_355f8b35b88d4c78bcc8f7905dde4f73.pdf
2020-06-21
271
295
10.30465/crtls.2020.28944.1683
مثنوی معنوی
دفتر پنجم
مولوی
بافت موقعیت
شرح جامع مثنوی
علی
سلیمانی
alisoleimani1369@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، ایران
LEAD_AUTHOR
محمد رضا
موحدی
movahedi1345@yahoo.com
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، ایران.
AUTHOR
آقاحسینی، حسین و امید ذاکریکیش (1392)، «بررسی و نقد شروح مثنوی با تکیه بر توجه آنها به روایت، پیوستگی ابیات و متن مثنوی»، نشریۀ ادب و زبان دانشگاه باهنر کرمان، س 16، ش 34.
1
احمدی دارانی، علیاکبر و مرتضی رشیدی آشجردی (1389)، «مقایسه و تطبیق چهار شرح از مثنوی با آغاز دفتر سوم»، مجلۀپژوهشهای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، ش 4، پیاپی 8.
2
اقبال، فرزاد و سهیلا موسوی سیرجانی (1392)، «شرح صوری در حل مشکلات مثنوی»، فصلنامۀادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، س 9، ش 31.
3
انزابینژاد، رضا (1384)، «جلال مولوی و کمال فروزانفر در نگاهی به شرحهای مثنوی»، فصلنامۀ دانشگاه تربیت معلم آذربایجان، س 2، ش 4.
4
بلخی، جلالالدین محمد (1375)، مثنوی؛ دفتر پنجم، مقدمه و تحلیل و تصحیح از محمد استعلامی، تهران: زوار.
5
بلخی، جلالالدین محمد (1393)، مثنوی معنوی، بهتصحیح رینولد ا. نیکلسون، تصحیح مجدد و ترجمۀ حسن لاهوتی، ج 3 (دفتر پنجم و ششم)، تهران: میراث مکتوب.
6
بلخی، جلالالدین محمد (1396)، مثنوی معنوی، بهتصحیح محمدعلی موحد، ج 2، تهران: هرمس.
7
پورنامداریان، تقی (1384)، در سایۀ آفتاب: شعر فارسی و ساختشکنی در شعر مولوی، تهران: سخن.
8
رئیسی، احسان (1396)، «آسیبشناسی شروح مثنوی ازحیث بیتوجهی به سنت عرفانی مولانا»، مجلۀ شعرپژوهی دانشگاه شیراز، س 9، ش 3.
9
رضایی، احمد و لیلی صدرهاشمی (1391)، «نقد و تحلیل شروح مثنوی دربارۀ زمینۀ تاریخی و روایی حکایت نظرکردن پیغامبر به اسیران»، مجلۀ متنشناسی ادب فارسی دانشگاه اصفهان، س 4، ش 3، پیاپی 15.
10
زرینکوب، عبدالحسین (1378)، سر نی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، ج 1، تهران: علمی.
11
زمانی، کریم (1379)، شرح جامع مثنوی معنوی؛ دفتر پنجم، تهران: اطلاعات.
12
سلیمانمنصوری، هستی و دیگران (1393)، «مقایسۀ اختلافات شرح مثنوی نیکلسون در دفتر اول با شرح مثنوی استادان فروزانفر، کریم زمانی، و استعلامی»، فصلنامۀ تحلیل و نقد متون زبان و ادبیات فارسی، ش 21.
13
شجری، رضا (1386)، معرفی و نقد و تحلیل شروح مثنوی، تهران: امیرکبیر.
14
شمیسا، سیروس (1386)، معانی، تهران: میترا.
15
شهیدی، سیدجعفر (1379)، شرح مثنوی؛ دفتر پنجم، تهران: علمی و فرهنگی.
16
لغتنامه (1377)، بهکوشش علیاکبر دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
17
همایی، جلالالدین (1376)، مولوی نامه، مولوی چه میگوید؟،ج 1، تهران: هما.
18
ORIGINAL_ARTICLE
رویکردی انتقادی به سرفصلهای مربوط به نگارش و ویرایش در برنامة درسی دورة کارشناسی زبان و ادبیات فارسی
این پژوهش به بررسی کارآمدی سرفصل دروس «آیین نگارش و ویرایش» و «کارگاه ویراستاری (1) و (2)» در برنامة درسی مقطع کارشناسی زبان و ادبیات فارسی نظر دارد. این دروس در برنامة درسی مدنظر جنبة کاربردی دارند و با تقویت مهارتهای نویسندگیِ فراگیران، زمینههای شغلی آنها را در جامعه فراهم میکنند. در پژوهش پیشِرو، این دروس باتوجهبه شاخصهای شورای برنامهریزی آموزش عالی بررسی میشوند. نتایج این بررسی نشان میدهد برنامههای موجود کاستیها و مشکلاتی دارند. بیتوجهی به پیشنیازهای لازم و همپوشانی دروس باعث شده است که ساختار کلان سرفصلها تناسب لازم را نداشته باشد. علاوهبراین، در سرفصل این دروس بر فعالیتهای یادگیری پرورشدهندة خلاقیت تأکیدی نشده است. بیتوجهی به سندها و برنامههای راهبردی ازجمله نقش نظارتی فرهنگستان زبان و ادب فارسی از دیگر مشکلات آنهاست. در تعیین اهداف و مباحث سرفصل نیز به زمینههای شغلی و حرفهای و چگونگی ورود فراگیران به آن توجه نشده است. بررسی روزآمدی منابع و مباحث هم نشان میدهد که، ضمن بیتوجهی به منابع و مباحث روز، اشکالهای ساختاری، محتوایی، و زبانی در منابع معرفیشده وجود دارد و منابع موجود به بازنگری نیاز دارند تا بتوانند، ضمن آموزش کارآمد، الگوی زبانی مناسبی برای فراگیران باشند.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5321_8d159b5b7fdf0b8edac1883b746c790e.pdf
2020-06-21
297
324
10.30465/crtls.2020.5321
برنامة درسی
درس آیین نگارش و ویرایش
دورة کارشناسی زبان و ادبیات فارسی
روزآمدی
کارگاه ویراستاری
الهام
سیدان
e.sayyedan62@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، ایران
LEAD_AUTHOR
برنامة درسی دورة کارشناسی زبان و ادبیات فارسی (1391)، شورای برنامهریزی آموزش عالی، کمیتة زبان و ادبیات فارسی.
1
حسینی، افضلالسادات (1378)، ماهیت خلاقیت و شیوههای پرورش آن، مشهد: آستان قدس رضوی.
2
خاقانیزاده، مرتضی و کورش فتحی واجارگاه (1387)، «الگوی برنامۀ درسی دانشگاهی»، مجلۀ راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، س 1، ش 2.
3
دربارة ویرایش: برگزیدۀ مقالههای نشر دانش (1) (1375)، گردآورنده: نصرالله پورجوادی، تهران: نشر دانشگاهی.
4
دستورخط فارسی؛ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی (1389)، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نشر آثار).
5
ذوالفقاری، حسن (1395 الف)، آموزش ویراستاری و درستنویسی، ویراست 3، تهران: علم.
6
ذوالفقاری، حسن (1395 ب)، آئین نگارش و ویرایش، تهران: فاطمی.
7
سارلی، ناصرقلی (1387)، زبان فارسی معیار، تهران: هرمس.
8
سمیعی، احمد (1396)، نگارش و ویرایش، ویراست 3، تهران: سمت.
9
سند نقشة جامع علمی کشور (1389)، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی: http://nj.farhangoelm.ir.
10
شعار، جعفر (1378)، فرهنگ املایی و دستورخط و املای فارسی، تهران: سخن.
11
صادقی، علیاشرف و زهرا زندیمقدم (1394)، فرهنگ املایی خط فارسی براساسِ دستورخط فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ویراست جدید، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نشر آثار).
12
علایی، نیلوفر (1387)، «چشماندازی جدید در آموزش آیین نگارش فارسی»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 20.
13
غلامحسینزاده، غلامحسین (1391)، راهنمای نگارش علمی، تهران: سمت
14
غلامحسینزاده، غلامحسین (1392)، راهنمای ویرایش، تهران: سمت.
15
فردانش، هاشم (1378)، «سرفصلها و جایگاه آنها در برنامهریزی آموزش عالی کشور»، سخن سمت،ش 5.
16
فرهنگی، سهیلا (1385)، «بررسی و ارزیابی آیین نگارش و ویرایش (1) و (2)»، نامة علوم انسانی، ش 14.
17
لطفیپور ساعدی، کاظم (1395)، درآمدی به اصول و روش ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
18
ملکی، حسن (1390)، مقدمات برنامهریزی درسی، تهران: سمت.
19
منصوریان، یزدان (1392)، «صد ویژگی کتابهای دانشگاهی کارآمد و اثربخش»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 29.
20
میرزابیگی، علی (1380)، برنامهریزی درسی و طرح درس در آموزش رسمی و تربیت نیروی انسانی، تهران: یسطرون.
21
میرکمالی، سیدمحمد (1378)، «تفکر خلاق و باروری آن در سازمانهای آموزشی»، مجلة روانشناسی و علوم تربیتی، دورة 4، ش 2.
22
نجفی، ابوالحسن (1393)، غلط ننویسیم: فرهنگ دشواریهای زبان فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
23
نیکوبخت، ناصر (1393 الف)، مبانی درستنویسی زبان فارسی معیار، تهران: چشمه.
24
نیکوبخت، ناصر (1393 ب)، «نقد کتاب آیین نگارش مقالة علمی ـ پژوهشی»، پژوهشنامة انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، س 14، ش 1.
25
یاحقی، محمدجعفر و محمدمهدی ناصح (1394)، راهنمای نگارش و ویرایش، چ 31، مشهد: بهنشر (انتشارات آستان قدس رضوی).
26
یارمحمدیان، محمدحسین (1390)، اصول برنامهریزی درسی، تهران: یادوارة کتاب.
27
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و تحلیل کتاب فرهنگ لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی
مقالۀ حاضر به بررسی و نقد فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی، نوشتۀ رسول چهرقانی منتظر، میپردازد. پیش از انتشار این اثر، فرهنگهای نسبتاً موفق دیگری دربارۀ شعر خاقانی بهچاپ رسیده و این فرهنگ کوشیده است تا نکاتی پیرامون مسائلی که احیاناً در آثار پیش مغفول ماندهاند طرح کند و پرتوی بر غموض موجود در شعر خاقانی بیفکند و از دشواریهای آن ابهامزدایی کند. در این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر و تحلیل ابعاد شکلی آن، به بیان «امتیازات»، «کاستیها»، و «بایستههای» محتوایی آن نیز پرداخته شده است. کتاب مزبور در دو سطح خطاهای فرمی و صوری و اشکالات محتوایی ارزیابی شده و نشان داده شده است که بهدلایلی ازجمله غفلت از یافتههای نوین پژوهشی، عدم احصای کامل اشارات، درج مغلوط مدخلها، ناهمخوانی مدخلها با توضیحات، استفادهنکردن مؤلف از منابع دستاول، و نیز تسامح و سهلانگاری بهمنظور تسریع در فرایند چاپ از قابلیت استناد و اطمینان اثر تاحد زیادی فرو کاسته است. در فرایند بررسی مطالب، ضمن تقدیر از تلاشهای نویسنده، پیشنهادهایی برای بهترشدن کیفیت کتاب ارائه شده است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5322_89c526691f21ad9d683f6f18b5b434b7.pdf
2020-06-21
325
351
10.30465/crtls.2020.21153.1379
خاقانی شروانی
دیوان
فرهنگ لغات و ترکیبات
نقد و بررسی
هاشم
صادقی محسن آباد
sadeghi.hashem62@gmail.com
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه نیشابور، ایران.
AUTHOR
اکبر
حیدریان
akbar.hei93@gmail.com
2
دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
آیدنلو، سجاد (1387)، «موی برمیانبستن؛ آیین ویژۀ سوگواری در شاهنامه و متون ایرانی»، نامۀ فرهنگستان، ش 39.
1
ابنرسته، احمدبن عمر (بیتا)، الأعلاق النفسیه، بیروت: دار صادر.
2
ابنسیرین، محمد (1423)، منتخب الکلام فی تفسیر الأحلام، تحقیق محمود طعمۀ حلبی، بیروت.
3
استعلامی، محمد (1387)، نقد و شرح قصاید خاقانی، تهران: زوار.
4
برزگرخالقی، محمدرضا (1387)، شرح دیوان خاقانی، ج اول، تهران: زوار.
5
بوشنجی، ابوالحسنبن الهیصم (1384)، قصص الانبیا، ترجمۀ محمدبن اسعدبن عبدالله حنفی تستری، بهکوشش سیدعباس محمدزاده، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
6
بیرونی، ابوریحان محمدبن احمد (1363)، آثارالباقیه، ترجمۀ اکبر داناسرشت، تهران: امیرکبیر.
7
بیهقی، ابوالفضل (1386)، تاریخ بیهقی، بهکوشش خلیل خطیبرهبر، تهران: مهتاب.
8
پادشاه، محمد (1335)، فرهنگ آنندراج، بهکوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: کتابفروشی خیام.
9
تبریزی، محمدحسینبن خلف (1362)، برهان قاطع، بهکوشش محمد معین، تهران: ابنسینا.
10
تتوی، ملاعبدالرشید (بیتا)، فرهنگ رشیدی، بهتحقیق و تصحیح محمد عباسی، تهران: شاهآباد (کتابفروشی بارانی).
11
تفلیسی، حبیشبن ابراهیمبن محمد (1372)، کاملالتعبیر، بهکوشش محمدحسین رکنزادۀ آدمیت، تهران: بینا.
12
جمالالدین انجو، حسینبن حسن (1359)، فرهنگ جهانگیری، بهکوشش رحیم عفیفی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
13
چهرقانی منتظر، رسول (1390)، فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی، تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی.
14
حسینی، محمدمؤمن (1376)، تحفة حکیم مؤمن، تهران: محمودی.
15
حیدریان، اکبر (1396)، «از زنّار عیسوی تا زنّار سوگواری؛ تأملی در بیتی از قصیدۀ ترنّمالمصاب خاقانی»، در: دوازدهمین گردهمایی بینالمللی ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
16
حیدریان، اکبر و سیدجواد مرتضایی (1396)، «به دوری عیسی از پیوند عیشا، ایشا یا اشیا؛ تأملی در بیتی از قصیدۀ ترسائیۀ خاقانی»، نشریۀ زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، س 70، ش 236.
17
حیدریان، اکبر و سیدجواد مرتضایی (1396)، «نقدی بر کتاب خاقانی نکتهها از گفتهها نوشتۀ دکتر برات زنجانی»، فصلنامۀ مطالعات زبان و ادبیات غنایی (در دری)، س 7، ش 24.
18
حیدریان، اکبر، سیدجواد مرتضایی، و مریم صالحینیا (1397)، «چند روایت شفاهی و عامیانه از شاهنامه در تلمیحات حماسی دیوان خاقانی»، دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، س 6، ش 20.
19
خاقانی شروانی، افضلالدین بدیل (1316)، دیوان خاقانی شروانی، تصحیح علی عبدالرسولی، تهران: خیام.
20
خاقانی شروانی، افضلالدین بدیل (1375)، دیوان خاقانی شروانی، ویراستۀ میرجلالالدین کزازی، تهران: مرکز.
21
خاقانی شروانی، افضلالدین بدیل (1388)، دیوان خاقانی شروانی، تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران: زوار.
22
خالقی مطلق، جلال (1389)، یادداشتهای شاهنامه، تهران: مرکز دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی.
23
دینوری، عبداللهبن مسلمبن قتیبه (1422)، تعبیرالرویاء، تحقیق ابراهیم صالح، دمشق.
24
رازی، ابوبکر محمدبن زکریا (1363)، من لایحضرۀ الطبیب، ترجمة ابوتراب نفیسی، تهران: دفتر جهاد دانشگاهی دانشکدة پزشکی دانشگاه تهران.
25
رازی، ابوبکر محمدبن زکریا (1421)، الحاوی فی الطب، تصحیح محمد محمد اسماعیل، بیروت: دارالکتب العلمیة.
26
رازی، شهمردانبن ابیالخیر (1362)، نزهتنامۀ علائی، تصحیح فرهنگ جهانپور، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
27
رامپوری، محمدبن جلالالدین غیاثالدین (1363)، غیاثاللغات، بهکوشش منصور ثروت، تهران: امیرکبیر.
28
رشید وطواط، محمدبن محمد (1358)، لطائفالامثال و طرائفالاقوال، تصحیح محمدباقر سبزواری، تهران: مکتبۀ الصدوق غفاری.
29
روشن، محمد (1385)، «استدراکاتی بر منشآت خاقانی»، آینۀ میراث، ش 33-34.
30
زرینکوب، عبدالحسین (1389)، دیدار با کعبۀ جان، تهران: سخن.
31
زنجانی، برات (1394)، خاقانی شروانی، نکتهها از گفتهها، تهران: سخن.
32
سجادی، ضیاءالدین (1374)، فرهنگ لغات و تعبیرات با شرح اعلام دیوان خاقانی، تهران: زوار.
33
سنایی غزنوی، مجدودبن آدم (1362)، دیوان سنایی غزنوی، به سعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران: سنایی.
34
شیخ مفید (1313 ق)، الاختصاص، قم: نشر المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید.
35
صدقیان، مهیندخت (1375)، فرهنگ اساطیریـ حماسی ایران، ج 1 و 2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
36
عطامحمد، رادمنش (1389)، هدیۀ جان (گزیدۀ اشعار خاقانی)، نجفآباد: دانشگاه آزاد نجفآباد.
37
قرهبگلو، سعیدالله (1368)، «طرح چند بیت از خاقانی و توضیح یک ماجرای تاریخی از قصیدهای از وی»، جستارهای ادبی، ش 84.
38
قزوینی، زکریابن محمد (1373)، آثار البلاد و اخبار العباد، تصحیح و تکمیل هاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
39
کزازی، میرجلالالدین (1386)، نامۀ باستان؛ ویرایش و گزارش شاهنامۀ فردوسی، تهران: سمت.
40
کزازی، میرجلالالدین (1389)، گزارش دشواریهای دیوان خاقانی، تهران: مرکز.
41
لاهیجی، شمسالدینمحمدبن جمالالدین (1350)، «شرح قصیدۀ ترسائیۀ خاقانی»، بهکوشش سیدضیاءالدین سجادی، در: فرهنگ ایرانزمین، ج 18.
42
لغتنامه (1373)، بهکوشش علیاکبر دهخدا، زیرنظر دکتر سیدجعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
43
ماهیار، عباس (1382)، شرح مشکلات خاقانی (ثری تا ثریا)، کرج: جام گُل.
44
محمدی، محمد (1396)، «تصحیح چند تصحیف و تحریف در قصیدة نهزةالارواح و نزهةالاشباح خاقانی»، متنشناسی ادب فارسی، دورۀ 9، ش 4.
45
محمدی فشارکی، محسن و مریم شیرانی (1390)، «خط معما»، متنشناسی ادب فارسی، دورۀ 3، ش 3.
46
مصفی، ابوالفضل (1366)، فرهنگ اصطلاحات نجومی (همراه با واژههای کیهانی در شعر فارسی)، تهران: پژوهشگاه.
47
معدنکن، معصومه (1372)، بزم دیرینۀ عروس، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
48
منوچهری دامغانی، احمدبن قوص (1385)، دیوان منوچهری دامغانی، بهکوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
49
مینورسکی، ولادیمیر (1332)، «خاقانی و آندرونیکوس کومنهنوس»، ترجمۀ عبدالحسین زرینکوب، در: فرهنگ ایرانزمین، ج 1.
50
ناصرخسرو قبادیانی (1387)، دیوان ناصرخسرو، بهاهتمام سیدنصرالله تقوی، مقدمه و شرححال سیدحسن تقیزاده، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: معین.
51
نظامی سمرقندی، احمدبن عمربن علی (1389)، چهارمقاله، تصحیح محمد قزوینی، بهکوشش محمد معین، تهران: ارمغان.
52
نیشابوری، اسحاق (1386)، قصص الانبیا، بهکوشش حبیب یغمایی، تهران.
53
نیکوبخت، ناصر و سیدعلی سراج (1393)، «خاقانیپژوهی؛ معرفی و نقد پژوهشهای انجامگرفته از آغاز تا امروز»، دوفصلنامۀ علمی ـ پژوهشی پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 35.
54
هدایت، رضاقلیخان (1370)، «مفتاح الکنوز در شرح اشعار خاقانی»، ناموارۀ دکتر محمود افشار، ج 6، بهکوشش ایرج افشار.
55
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل انتقادی صورت و محتوای اشعار کتابهای فارسی دورة دوم متوسطه
در برنامة درسی ایران، درس فارسی و کتاب آن بهعنوان مهمترین ابزار آموزش زبان رسمی اهمیت بسیاری دارد. ازسوییدیگر، شعر در انواع منظوم و غیرمنظوم آن در ادبیات فارسی از اهمیت بسیاری برخوردار است. ازاینرو، پژوهش حاضر بر آن است که بهروش کتابخانهای تحلیل محتوای تلفیقی (کمی و کیفی) به توصیف تحلیلی کتابهای فارسی این دوره بپردازد و نشان دهد که آیا اشعار مندرج در این کتابها قابلیت بهتصویرکشیدن یک شمای کلی متناسب، متعالی، و مطابق واقع از شعر فارسی را در ذهن دانشآموزان دارد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کتابهای موردنظر بیشتر نثرمحور است. اشعار انتخابشده بیشتر به ادب حماسی، میهنی، پایداری، و انقلاب اختصاص دارد و بهدلیل عدم پراکندگی متناسب در نوع ادبی، سبک شعر، قالب شعری، بحر و وزن، و... اشعار کتابهای فارسی این دوره چهرة درستی از شعر فارسی را به مخاطب نشان نمیدهد. ضمن اینکه از نظر جایگاه شاعران مطرحشده و آثار منتخب از ایشان نیز موارد قابلنقد بسیاری در هر سه کتاب وجود دارد. بنابر موارد یادشده، پژوهش صورتگرفته بر ضرورت بازنگری و اصلاح کتابهای درسی موردمطالعه صحه میگذارد.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5323_57a56e0c01814747f09a8018bd02b019.pdf
2020-06-21
353
372
10.30465/crtls.2020.29156.1710
کتاب فارسی
اشعار کتاب فارسی
تحلیل محتوا
دورۀ دوم متوسطه
محمد
عالی زاده مرشت
maalizmeresht94artav@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
LEAD_AUTHOR
قدسیه
رضوانیان
ghrezvan@umz.ac.ir
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
AUTHOR
سمانه
جعفری
s.jafari@cfu.ac.ir
3
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
AUTHOR
پروین گنابادی، محمد (1364)، مقدمۀ ابنخلدون، تهران: بنگاه ترجمه و نقد کتاب.
1
جلالنژاد، سیدجمال (1394)، روش تحلیل محتوای کتابهای درسی، تهران: دانشآفرین و رشد اندیشه.
2
حسنی برنجستانکی، محسن (1397)، تحلیل جایگاه متون ادبیات معاصر در آموزش زبان و ادبیات فارسی در دورة دوم متوسطه، پایاننامۀ کارشناسیارشد، تهران: دانشگاه فرهنگیان.
3
خواجه نصیرالدین طوسی (1363)، معیار الاشعار در علم عروض و قوافی، بهاهتمام جمشید مظاهری و محمد فشارکی، اصفهان: سهروردی.
4
رئیسدانا، فرخلقا (1374)، «تحقیق و بررسی محتوای برنامه درسی ریاضی دورۀ راهنمایی»، فصلنامۀ تعلیم و تربیت، ش 41.
5
رزمجو، حسین (1390)، انواع ادبی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
6
رویانی، وحید و منیره فرضیشوب (1394)، «بررسی تأثیرات شاهنامه بر حملة حیدری باذل مشهدی»، جستارهای ادبی، ش 189.
7
زردخشویی، بختیارمهدی (1397)، بررسی ساختاری و محتوایی کتابهای فارسی دورة دوم متوسطه، پایاننامۀ کارشناسیارشد، تهران: دانشگاه فرهنگیان.
8
سعدزاده، مریم (1397)، «نقدی بر کتابهای نونگاشت فارسی دورة متوسطة دوم»، رشد آموزش، ش 124.
9
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1367)، موسیقی شعر، تهران: آگه.
10
شمیسا، سیروس (1372)، کلیات سبکشناسی، تهران: فردوس.
11
فتحی واجارگاه، کوروش (1394)، اصول و مفاهیم اساسی برنامهریزی درسی، تهران: علم استادان.
12
کرمی، محمدحسین و محمد مرادی (1395)، «بررسی میزان تأثیر محتوای اشعار بر انتخاب وزن، در قصاید فارسی پیش از مغول»، فنون ادبی، س 8، ش 4.
13
گویا، زهرا و لیلا قدکساز خسروشاهی (1386)، «تبیین جدید برای تمرکز و عدم تمرکز در ایران»، مطالعات برنامۀ درسی، س 1، ش 4.
14
محمدی باغملایی، حیدر (1395)، طراحی تدریس برای یادگیری (راهبردها، روشها، و فنون تدریس)، تهران: رشد.
15
ملکثابت، مهدی و اصغر شهبازی (1393)، «نقد زبان حماسی در حملة حیدری باذل مشهدی»، ادب و زبان دانشگاه شهید باهنر کرمان، س 17، ش 35.
16
ملکی، حسن (1389)، مبانی برنامهریزی درسی آموزش متوسطه، تهران: سمت.
17
نباتی، مسعود (1397)، نقد و تحلیل محتوای آموزشی کتابهای فارسی مقطع متوسطة اول و دوم، پایاننامه کارشناسیارشد، ارومیه: دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه.
18
نظیری، عشرت (1374)، «تحلیل محتوا و ارزیابی کتاب فارسی سوم راهنمایی از دید تناسب میزان دشواری محتوا با رشد ذهنی دانشآموزان»، چکیدههای تازة تحقیق در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی ایران، ش 4.
19
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و تحلیل کتاب ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی براساس نظریة دستور وابستگی
مقالۀ حاضر محصول نگاهی به کتابِ ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی براساس نظریة دستور وابستگی است که امید طبیبزاده آن را مشتملبر هشت فصل نگاشته است. باتوجهبه آنکه چنین رویکردی به دستور زبان در ایران درصد کمتری از مطالعات و بحثهای زبانشناختی را بهخود اختصاص داده است، جای خالیِ کتابی که نگرش اخیر را به زبانپژوهانِ علاقهمند، آن هم به زبان فارسی، معرفی کند، بهشدت محسوس بوده است. به همین دلیل، کوشش نگارندة این اثر ستودنی و شایستة سپاسگزاری است. بهجرئت میتوان گفت یکی از امور حساسی که برعهدة نگارندة این اثر بوده معرفیِ واژهها و اصطلاحات این حوزة تخصصی و نیز توضیح و تبیین آنها بوده است؛ زیرا در زمینة کاربرد اصطلاحات دستوری، بهویژه در دستورهای سنتی و حتی در آثاری که دربارة ساخت زبان فارسی نگاشته شدهاند، گاه تشتت اصطلاحات تخصصی، تعاریف نادقیق، و مثالهای نقض را برای آن تعاریف شاهدیم. کتاب یادشده ویژگیهای مثبت بسیاری دارد و البته پیشنهادهایی نیز به ذهن مرورگرِ این کتاب رسیده است که درصورت صلاحدید و پسندِ نگارنده شاید بتواند گرههای کوچکی را از ذهن مخاطب کتاب بگشاید.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5324_88ac8b4a199d7338cd44f69b2a4f8bc2.pdf
2020-06-21
373
396
10.30465/crtls.2020.5324
دستور وابستگی
نقد تحلیلی
ساخت ظرفیتی فعل
ساخت بنیادین جمله
سپیده
عبدالکریمی
s_abdolkarimi@sbu.ac.ir
1
عضو هیئت علمی و استادیار گروه زبانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
طبیبزاده، امید (1385)، ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی براساس نظریة دستور وابستگی، تهران: نشر مرکز.
1
طبیبزاده، امید (1391)، دستور زبان فارسی؛ براساس نظریة گروههای خودگردان در دستور وابستگی، تهران: نشر مرکز.
2
Crystal, D. (2012), Dictionary of Phonetics and Linguistics, Singapore: Blackwell.
3
Finch, G. (2005), Key Concepts in Language and Linguistics, Palgrave.
4
Hurford, J. R. et al. (2007), Semantics: a Coursebook, UK: Cambridge University Press.
5
Mathews, P. H. (2011), Concise Dictionary of Linguistics, Oxford: Oxford University Press.
6
ORIGINAL_ARTICLE
نقد کتاب نگارش و ویرایش
نگارش و ویرایش اثر ارزندة احمد سمیعی (گیلانی) است که سالهای متمادی کتاب درسی دانشجویی و اصلیترین متن درسی دانشجویان در آموزش نگارش و درستنویسی بوده است. چاپهای متعدد و شمارگان زیاد و فراوان چاپ آن گویای اقبال فراوان خوانندگان و مخاطبان بدین اثر بوده است. این کتاب دو بخش عمده دارد: نگارش و ویرایش که سمیعی گیلانی تاحد امکان، با ذکر شاهد و مصداق، نظر و بحث خود را تبیین و اثبات کرده است. عمدهترین خطاها و لغزشهای بخش اول (نگارش) اثر عبارتاند از نبود مقدمه، عنوان بخشها بهصورت جمله، یکدستنبودن آرایش پاراگرافها، درج و توضیح مدخلهای غیرنگارشی ـ مقالة تحقیقی، مرجعشناسی، وجود بخش تعریف ـ که با اثر نگارشی متناسب بهنظر نمیرسند. خطاهای بخش ویرایش (خطاهای زبانی) عبارتاند از نیاوردن دلایل وافی در برشمردن خطاهای زبانی (ویرایش زبانی)، اصرار بر جدانویسی، مغایرت املای کلمات با دستورخط فارسی فرهنگستان. این نوشتار درپی آن است که تاحد امکان همة موارد را با ذکر مصداق و شاهد از اثر نقل کند. روش تحقیق این نوشتار مقایسهای، تحلیلی، و انتقادی است که مطالب خود را بهشیوة اسنادی و فیشبرداری گرد آورده است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5325_d96331d854768ed9d38a43a34036fe07.pdf
2020-06-21
397
412
10.30465/crtls.2020.5325
نگارش و ویرایش
نقد
خطاهای شکلی (صوری)
خطای ویرایشی
یدالله
نصراللهی
y.nasrollahy@gmail.com
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
LEAD_AUTHOR
ابوالمعالی، نصرالله منشی (1373)، ترجمة کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی طهرانی، تهران: امیرکبیر.
1
استینتون، الزی مایرز (1375)، «ویراستار چگونه آدمی است و چه میکند؟»،ترجمة ناصر ایرانی، در: دربارة ویرایش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
2
ایرانی، ناصر (1375)، «خطرهایی که زبان را تهدید میکند»، در: دربارة زبان فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
3
باستی ین، لوبد (1375)، «راه و رسم کار با نویسندگان»، ترجمة ناصر ایرانی، در: دربارة ویرایش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
4
باطنی، محمدرضا (بیتا)، «اجازه بدهید غلط بنویسیم»، آدینه، ش 24.
5
بل، جس (1375)، «در آداب ویراستار یکدنده»، ترجمة علیمحمد حقشناس، در: دربارة ویرایش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
6
بیرشک، احمد (1373)، گاهنامة تطبیقی سههزارساله، تهران: بنیاد دانشنامة بزرگ اسلامی.
7
بیهقی، ابوالفضل (1392)، تاریخ بیهقی، مقدمه، تصحیح، تعلیقات، توضیحات، و فهرستها از محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی، تهران: سخن.
8
پورجوادی، نصرالله (1375) (گردآورنده)، دربارة زبان فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
9
پورجوادی، نصرالله (1375) (گردآورنده)، دربارة ویرایش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
10
حقشناس، علیمحمد (1370)، «نقشهای دوگانة همزه در ساخت آوایی زبان فارسی»، در: مقالات ادبی، زبانشناختی، تهران: نیلوفر.
11
ذوالفقاری، حسن (1386)، کتاب کار نگارش و انشا، ج 1 - 4، تهران: اساطیر.
12
سمیعی، احمد (1375)، «آداب ویراستاری»، در: دربارة ویرایش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
13
سمیعی، احمد (1395)، نگارش و ویرایش، تهران: سمت.
14
فرشیدورد، خسرو (1363)، عربی در فارسی، تهران: دانشگاه تهران.
15
معصومی همدانی، حسین (1375)، «بیماریهای ویراستاری»، در: دربارة ویرایش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
16
منصوری، رضا (1375)، «چرا و چگونه زبان فارسی باید زبان علمی باشد؟»، در: دربارة زبان فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
17
موری، مارک لند (1375)، «پذیرفتن انتقاد و بهرهگیری از آن»، در: دربارة ویرایش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
18
مولوی، جلالالدین محمد (1375)، مثنوی معنوی، ج 5، تهران: توس.
19
نجفی، ابوالحسن (1387)، غلط ننویسیم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
20
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و تحلیل کتاب مولانا و چند داستان مثنوی با تکیه بر سنت عرفانی طریقۀ مولویه
درمورد شعر و اندیشۀ مولانا جلالالدین کتب متعددی نوشته شده است و اهل ادب و محققان عرفان اسلامی از نظرگاههای مختلف آثارش را بررسیدهاند. یکی از کتبی که در این زمینه تألیف شده کتاب مولانا و چند داستان مثنوی بهخامۀ سیروس شمیساست. جستار حاضر به نقد و تحلیل کتاب مولانا و چند داستان مثنوی براساس سنت عرفانی مکتب مولانا میپردازد؛ نگارندگان در بخشهایی با عنوان «مباحث مرتبط با شرح احوال و زندگی بزرگان طریقۀ مولویه»، «مباحث مرتبط با مضامین عرفانی»، «مباحث مرتبط با مضامین کلامی»، «مباحث مرتبط با تأویل و تمثیل و حکایتها»، و «مباحث مرتبط با اندیشۀ مولانا و تفکر انسان معاصر» به تحلیل و واکاوی این کتاب میپردازند و فراخور موضوعات مختلف از نظریات دیگر مولویپژوهان نیز در تبیین مسائل بهره میگیرند. این کتاب با دیدی بدیع نگارش شده و با بهرهگیری از نظامهای کنونی علوم انسانی دریچههای بسیاری را در مسیر مولاناپژوهی گشوده است، لیکن باوجود مزایای فراوان این مجموعه، برخی از مسائلی که مؤلف کتاب ذکر کرده با منابع اصلی حوزۀ مولویپژوهی، سنت عرفانی مکتب مولویه، و نظرهای دیگر مولویپژوهان معارض است.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5326_30f8d9d1e3f965fb313d6d188c0c6117.pdf
2020-06-21
413
438
10.30465/crtls.2020.5326
مولانا
مثنوی معنوی
سیروس شمیسا
مولانا و چند داستان مثنوی
نقد و تحلیل
داود
واثقی خوندابی
d.vaseqhi@gmail.com
1
دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، ایران.
LEAD_AUTHOR
محمد رضا
نجاریان
reza_najjarian@yahoo.com
2
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، ایران.
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنترکه، صائنالدین على (1360)، تمهیدالقواعد، بهتصحیح جلالالدین آشتیانی، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
2
افلاکی، شمسالدین احمد (1362)، مناقبالعارفین، بهکوشش تحسین یازیجی، تهران: دنیای کتاب.
3
تفتازانی، سعدالدین ( 1409)، شرح مقاصد، بهاهتمام عبدالرحمان عمیره، قم: الشریف الرضی.
4
جعفری، محمدتقی (1383)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلالالدین محمد مولوی، تهران: اسلامی.
5
جعفری، محمدتقی (1389)، مولوى و جهانبینىها، تهران: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
6
حائری، محمدحسن (1386)، مبانی عرفان و تصوف و ادب پارسی، تهران: علم.
7
حسنزادۀ آملی، حسن (1381)، هزار و یک کلمه، قم: بوستان کتاب.
8
خالدیان، محمدعلی (1388)، تحلیل و تطبیق اندیشههای کلامی در مثنوی مولوی با نگاهی به دیگر متکلمان، تهران: احسان.
9
رازی، نجمالدین (1389)، مرصادالعباد، بهاهتمام محمدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.
10
زرینکوب، عبدالحسین (1386)، نردبان شکسته: شرح توصیفی و تحلیلی دفتر اول و دوم مثنوی، تهران: سخن.
11
زرینکوب، عبدالحسین (1389)، بحر در کوزه: نقد و تفسیر قصهها و تمثیلات مثنوی، تهران: علمی.
12
زمانی، کریم (1389)، میناگر عشق: شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا جلالالدین محمد بلخی، تهران: نشر نی.
13
سلطانولد، بهاءالدین محمد (1376)، انتهانامه، بهتصحیح محمدعلی خزانهدارلو، تهران: روزنه.
14
سلطانولد، بهاءالدین محمد (1377)، معارف سلطانولد، بهتصحیح نجیب مایلهروی، تهران: مولی.
15
سلطانالعلما، بهاءالدین محمد بلخی (1382)، معارف، بهتصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: طهوری.
16
سلطانولد، بهاءالدین محمد (1389)، ابتدانامه، بهتصحیح محمدعلی موحد و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
17
سیدی، سیدحسین (1389)، تأویل قرآن در مثنوی، تهران: سخن.
18
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1388)، مقدمه بر: گزینش و تفسیر غزلیات شمس تبریز، تهران: سخن.
19
شمس تبریزی، محمدبن علی(1391)، مقالات شمس تبریزی، بهتصحیح محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی.
20
شمیسا، سیروس (1396)، مولانا و چند داستان مثنوی، تهران: نشر قطره.
21
طاهری، قدرتالله (1392)، روایت سر دلبران: بازجست زندگی و تجارب تاریخی مولانا در مثنوی، تهران: علمی.
22
عطار نیشابوری، فریدالدین (1384)، منطقالطیر، بهتصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی، ویرایش دوم، تهران: سخن.
23
عینالقضات همدانی، عبداللهبن ابوبکر(1341)، تمهیدات، بهاهتمام عفیف عسیران، تهران: دانشگاه تهران.
24
غزالى، ابوحامد محمد (1409 ق)، الاقتصاد فی الاعتقاد، بیروت: دارالکتب العلمیۀ.
25
فیض کاشانی، ملامحسن (1380)، سراج السالکین منتخب مثنوى معنوى، بهاهتمام جویا جهانبخش، تهران: میراث مکتوب.
26
قونوی، صدرالدین (1381)، آفاق معرفت؛ تبصرۀالمبتدی و تذکرۀالمنتهی، بهتصحیح نجفقلی حبیبی، قم: بخشایش.
27
محقق ترمذی، برهانالدین (1377)، معارف: مجموعه مواعظ و کلمات سیدبرهانالدین محقق ترمذی، بهتصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
28
محمدی، علی (1378)، شرح کشف المراد، قم: دار الفکر.
29
محمدی آسیابادی، علی (1387)، هرمنوتیک و نمادپردازی در غزلیات شمس، تهران: سخن.
30
مستملی بخاری، اسماعیل (1363)، شرح التعرف لمذهب التصوف، بهاهتمام محمد روشن، تهران: اساطیر.
31
مشیدی، جلیل (1379)، کلام در کلام مولوی، اراک: دانشگاه اراک.
32
مولوی، جلالالدین محمد (1363)، مثنوی معنوی، بهتصحیح رینولد ا. نیکلسون، بهاهتمام نصرالله پورجوادی، تهران: امیرکبیر.
33
مولوی، جلالالدین محمد (1378)، کلیات شمس یا دیوان کبیر، بهتصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: دانشگاه تهران.
34
مولوی، جلالالدین محمد (1389)، فیه ما فیه، بهتصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
35
نظامی، جمالالدین ابومحمد الیاسبن یوسف (1386)، مخزنالاسرار، بهتصحیح حسن وحید دستگردی، بهاهتمام سعید حمیدیان، تهران: نشر قطره.
36
نیکلسون، رینولد ا. (1388)، تصوف اسلامی و رابطۀ انسان و خدا، ترجمۀ محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران: سخن.
37
همایی، جلالالدین (1385)، مولوینامه: مولوی چه میگوید؟، تهران: هما.
38
ORIGINAL_ARTICLE
پیش هزار دیدۀ بینا: بررسی فراتحلیلی انتحال در مقالات علمی ـ پژوهشی ادبیات فارسی
انتحال (سرقت علمی) از غیراخلاقیترین آسیبهای پژوهش است که امروزه در تحقیقات دانشگاهی ما رو به فزونی است. هدف این مقاله بررسی جوانب مختلف انتحال (سرقت علمی) در مقالات علمی ـ پژوهشی، برجستهترین نمایندۀ تحقیقات دانشگاهی، و بهطور ویژه مقالات علمی ـ پژوهشی حوزۀ ادبیات فارسی است. برای این منظور، با استفاده از روش توصیفی ـ استنادی ابتدا سرقت علمی با ذکر مصادیقی از آن در مقالات علمی ـ پژوهشی ادبیات فارسی تعریف میشود و درادامه مسئولان، عوامل، و انگیزههای انجام سرقت علمی در مقالات علمی ـ پژوهشی موردبررسی قرار میگیرد و درنهایت راهکارهایی برای پیشگیری از انجام سرقت علمی و پسگیری مقالات سرقتی در مجلات علمی ـ پژوهشی حوزۀ ادبیات فارسی ارائه میشود. این مقاله بر نقش بازدارندۀ سامانههای مشابهیاب متون (در مراحل قبل از چاپ مقالات)، نقدهایی که پژوهشگران و آگاهانِ پیشینۀ تحقیق در حوزههای مطالعاتی مختلف (دیدگان بینا) مینویسند و چاپ این مقالات در مجلات علمی ـ پژوهشی، سلب اعتبار مقالات سرقتی چاپشده و لغو امتیاز حاصل از آنها، بهمنزلۀ راهکارهایی عملی دراینخصوص، تأکید دارد.
https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5327_cabe1e86dd7fa74ad1d73c659bab9566.pdf
2020-06-21
439
463
10.30465/crtls.2020.5327
آسیبشناسی تحقیق
اخلاق پژوهش
انتحال (سرقت علمی)
تحقیقات ادبی
مقالات علمی ـ پژوهشی
عباس
واعظ زاده
vaezzadeh_abbas@birjand.ac.ir
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، ایران.
LEAD_AUTHOR
آییننامۀ آموزشی دورۀ دکتری تخصصی (Ph.D) (مصوب 24/11/1394)، تهران: وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری.
1
آییننامۀ ارتقای اعضای هیئتعلمی مؤسسههای آموزش عالی، پژوهشی، و فناوری دولتی و غیردولتی (مصوب 18/12/1394)، تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
2
آییننامۀ مصادیق تخلفات پژوهشی (مصوب 23/12/1393)، تهران: وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری.
3
پایگاه خبری دیدهبان علم ایران (دسترسی 2 اسفند 1395): <http://www.isw.ir>.
4
پژوهشگاه علوم و فناوری ایران (ایرانداک) (دسترسی 2 اسفند 1395): <http://www.irandoc.ac.ir>.
5
پورنامداریان، تقی (1376)، «سرقت ادبی»، کتاب ماه ادبیات، ش 2.
6
جستارهای ادبی، دانشگاه فردوسی مشهد (دسترسی 2 اسفند 1395): <http://jls.um.ac.ir>.
7
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) (دسترسی 9 اسفند 1395): <http://www.isna.ir>.
8
دانشگاه تهران، «سامانۀ نشریۀ تحقیقات مالی» (دسترسی 3 اسفند 1395): <https://jfr.ut.ac.ir>.
9
دانشگاه شهید بهشتی (دسترسی 3 اسفند 1395): <http://www.en.sbu.ac.ir>.
10
رجبزادۀ عصارها، امیرحسین (1395)، «تقلب در درج نام نویسندگان» (دسترسی 2 اسفند 1395):
11
<http://www.samimnoor.ir/view/fa/ArticleView?itemId=49>.
12
رجبزادۀ عصارها، امیرحسین و زهره عباسیان (1395)، «سلب اعتبار مقالات منتشرشده: پیشنهادهایی برای مجلات ایرانی» (دسترسی در 25 بهمن 1395):
13
<http://www.samimnoor.ir/view/fa/ArticleView?itemId=48>.
14
سامانۀ مشابهیاب متون سمیم نور (دسترسی 2 اسفند 1395): <http://www.samimnoor.ir>.
15
سعدی شیرازی (1381)، گلستان سعدی، بهتصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
16
شریفی صحی، محسن (1395)، «گریماس، یک روش مرده»، نقد ادبی، س 9، ش 34.
17
عباسیان، زهره و امیرحسین رجبزادۀ عصارها (1394 الف)، «دلایل ارتکاب سرقت علمی چیست؟» (دسترسی در 3 اسفند 1395): <http://www.samimnoor.ir/view/fa/ArticleView?itemId=25>.
18
عباسیان، زهره و امیرحسین رجبزادۀ عصارها (1394 ب)، «سرقت علمی چیست» (دسترسی در 25 بهمن 1395): <http://www.samimnoor.ir/view/fa/ArticleView?itemId=14>.
19
عباسیان، زهره و امیرحسین رجبزادۀ عصارها (1395 الف)، «سلب اعتبار مقالات منتشرشده در نشریات» (دسترسی 2 اسفند 1395): <http://www.samimnoor.ir/view/fa/ArticleView?itemId=47>.
20
عباسیان، زهره و امیرحسین رجبزادۀ عصارها (1395 ب)، «راههای مبارزه با سوءرفتارهای پژوهشی» (دسترسی 6 اسفند 1395): <http://www.samimnoor.ir/view/fa/ArticleView?itemId=35>.
21
«قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیۀ آثار علمی» (مصوب 14 شهریور 1396)، تهران: مجلس شورای اسلامی.
22
«قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان» (مصوب 11/10/1348)، تهران: مجلس شورای ملی.
23
کمیتۀ اخلاق پژوهش وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری (1390)، منشور و موازین اخلاق پژوهش، اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز.
24
مجلۀ فنون ادبی (دسترسی 20 شهریور 1396): <http://liar.ui.ac.ir>.
25
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری (دسترسی 9 اسفند 1395): <http://isti.ir>.
26
منصوری، مجید (1396)، «سرقت ادبی جدید با روش کهن»، نقد ادبی، س10، ش 39.
27
نشریۀ مهندسی متالوژی (دسترسی 11 اسفند 1395): <http://www.metalleng.ir>.
28
واعظزاده، عباس (1396)، «آن باده همان است اگر شیشه دگر شد»، نقد ادبی، س 10، ش 39.
29
واعظزاده، عباس (1396)، «همچو عکس ماه اندر آب جو»، نقد ادبی، س 10، ش 39.
30
هجویری، علیبن عثمان (1386)، کشفالمحجوب، مقدمه، تصحیح، و تعلیقات محمود عابدی. تهران: سروش.
31
همایش بررسی راهکارهای پیشگیری از سرقت علمی (دسترسی 2 اسفند 1395): <http://ictrc.ac.ir>.
32
همایی، جلالالدین (1379)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما.
33