TY - JOUR ID - 5564 TI - مواجهة گفتمان‌های فکری عربی با مدرنیته: معرفی و نقد کتاب عرب و مدرنیته: پژوهشی در گفتمان مدرنیست‌ها JO - پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی JA - CRTLS LA - fa SN - AU - توانا, مجمد علی AD - دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 20 IS - 7 SP - 47 EP - 68 KW - کتاب عرب و مدرنیته KW - عبد الإله بلقزیز KW - گفتمان اصالت KW - اصلاح‌‌طلب اسلامی KW - لیبرال KW - عقل‌گرایی انتقادی DO - 10.30465/crtls.2020.31725.1903 N2 - عبد الإله بلقزیز، فیلسوف مغربی (مراکشی)، در کتاب عرب و مدرنیته: پژوهشی در گفتمان مدرنیست‌ها، شیوۀ مواجهۀ گفتمان‌های فکری معاصر عربی (اصالت، اصلاح‌طلب و لیبرال) با مدرنیته را بررسی و این پرسش را طرح می‌کند که چرا این گفتمان‌ها موفق نشده‌اند راهی به‌سوی مدرنیتۀ عربی بازکنند؟ از نظر بلقزیز مشکل اصلی به چهارچوب نظری این گفتمان‌ها بازمی‌گردد. این چهارچوب بر 1. تعریف مکانیکی از رابطۀ خود و دیگری، 2. نگرش خطی به تاریخ، و 3. فهم سطحی از مدرنیته مبتنی است. درمقابل بلقزیز گفتمان عقل‌گرایی انتقادی را جای‌گزین مناسب‌تری برای آن گفتمان‌ها می‌داند، زیرا بر دیالکتیک و نقد درونی خود و دیگری، نگرش غیرخطی به تاریخ، فهم فرهنگی از مدرنیته، دوری از مطلق‌گرایی، و امکان ترکیب عقل غربی و عقل اسلامی مبتنی است. اما به‌نظر می‌رسد راه‌حل بلقزیز هم‌چنان دارای دو مشکل بنیادین است: 1. مفروض‌گرفتن مطلوبیت و گریزناپذیری (حتمیت) مدرنیته، 2. فقدان نظام معرفتی و روش‌شناسی ناب بومی برای گذار به پیشرفت. UR - https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5564.html L1 - https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5564_a69ff12a3a614c0ed7ef574d1ee935b1.pdf ER -