Document Type : Research

Author

Associate Professor of Law, Research Institute of Hawzah and University

Abstract

Some of the articles of Iran's international private law concerning the conflict of laws,which are reflected in articles 5 to 10 in the first volume and 956 to 975 of the second volume of the Civil Law, have suffered from at least one of the following problems: 1) uncertainty and brevity of some articles and the differences in judicial interpretations: these ambiguity and brevity of some articles lead to different scientific and legal interpretations and therefore, conflicting judgments. It seems that the arguments of the holders of these views are not strong enough to force the proponents of competing viewpoints to accept them. The interpretation of 'reduction of the lower grade' mentioned in article 973 of the Civil Law can be enumerated as one of the examples of these cases. After decades of legislation, the continuation of this situation seems unreasonable. Clearly, the problem with scientific interpretations cannot be solved by convention and consensus like administrative problems. So, it is necessary to solve this problem basically by logical and judicious interpretation and analysis of this case, revision in some related legal articles and clarified rewriting of these controversial articles. 2) The legislation problem: some other articles, assuming the clarity and lack of ambiguity, are suffering from the problem of non-compliance with legislative logic in the Islamic Republic of Iran. For instance, they are not benefitted from full compliance with Islamic teachings as much, and the duty of protecting Iranian nationals is not taken into consideration as well. The single article approved in August 1933 related to the personal status of non-Shia Iranians and articles 6, 7, 963 to 965 of the Civil Code are examples of such cases. This paper aimed at explaining some of these problems and proposing amendments concerning these articles.

Keywords

Main Subjects

قرآن کریم.
ارفع‌نیا، بهشید (137۶)، حقوق بین‌الملل خصوصی، ج 2، تهران: بهتاب.
بجنوردی، سیدمیرزا حسن (1371 ش/ 1۴13 ق)، القواعد الفقهیه، ج 3، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
بحرانی، محمدصنقورعلی (1388 ش/ 1۴30 ق)، توضیح القواعد الفقهیه، ج 1، بی‌جا: منشورات رشید.
الجمال، مصطفی (2002)، الاحوال الشخصیه لغیرالمسلمین، بی‌جا: منشورات الحلبی الحقوقیّة.
حر عاملی، محمد بن ‌الحسن (1۴1۶ ق)، وسائل‌ الشیعه، ج 22، 26، و 28، قم: مؤسسۀ آل‌البیت.
خسروشاهی، قدرت‌الله (1391)، نظریه‌ها و نظام‌های حقوقی، تهران: انتشارات جنگل و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دانش‌پژوه، مصطفی (1389)، مقدمۀ علم حقوق با رویکرد به حقوق ایران و اسلام، تهران: انتشارات جنگل و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دانش‌پژوه، مصطفی (1391 الف)، قلمرو اجرا و تفسیر قواعد حقوقی، تهران: انتشارات جنگل و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دانش‌پژوه، مصطفی (1391 ب)، شناسۀ حقوق، تهران: انتشارات جنگل و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دانش‌پژوه، مصطفی (1392)، اسلام و حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و انتشارات وزارت امور خارجه.
دانش‌پژوه، مصطفی (1393 الف)، «صلاحیت بین‌المللی دادگاه‌های عمومی دولت اسلام»، فقه و مبانی حقوق اسلامی، س 47، ش 1.
دانش‌پژوه، مصطفی (1393 ب)، «دادگاه‌های اختصاصی ویژۀ غیرمسلمانان و قلمرو صلاحیت آن»، فصل‌نامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 44، ش 3.
دانش‌پژوه، مصطفی (1394)، «اجرای قاعدۀ الزام در دعاوی بین‌المللی به‌مثابۀ قاعدۀ حل تعارض»، حقوق تطبیقی، س 11، ش 1، مسلسل 103.
دانش‌پژوه، مصطفی (1395)، «تأملی در قلمرو مادۀ 963 قانون مدنی و شمول آن نسبت‌به آثار نکاح زن ایرانی با مرد خارجی»، فصل‌نامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 46، ش 1.
دراز، رمزی محمد‌علی (200۴)، فکرة تنازع القوانین فی‌الفقه الاسلامی، الاسکندریة: دارالجامعة الجدیدة للنشر.
زحیلی، وهبة (1۴11 ق/ 1999 م)، التفسیر المنیر، ج ۵ و ۶، بیروت: دارالفکر المعاصر و دمشق، دارالفکر.
زیدان، عبدالکریم (1۴12 ق/ 1999 م)، احکام الذمیین و المستأمنین فی دارالاسلام، دمشق: دارالکفر.
سلجوقی، محمود (138۶)، حقوق بین‌الملل خصوصی، ج 1 و 2، تهران: میزان.
سیفی، علی‌اکبر (1۴28 ق)، مبانی الفقه الفعال فی‌القواعد الفقهیة الأسلامیه، ج 2، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
شعرانی، ابوالحسن (1380)، نثر طوبی، تهران: اسلامیه.
شفیعی سروستانی، ابراهیم (1381)، فقه و قانون‌گذاری، قم: مؤسسۀ فرهنگی طه.
شیخ‌الاسلامی، سیدمحسن (138۴)، حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: گنج دانش.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (بی‌تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۵، قم: منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیه.
طوسی، محمد بن‌ حسن (1۴07 ق)، الخلاف، ج ۴، قم: انتشارات اسلامی دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
عامری، جواد (13۶2)، حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: آگاه.
فاضل لنکرانی، محمد (1۴1۶ ق)، القواعد الفقهیه، قم: بی‌نا.
فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (138۵ ق)، کنزالعرفان فی فقه القرآن، تهران: المکتبة المرتضویه.
فتاحی، سیدمحسن (1390)، بررسی فقهی و حقوقی قاعدۀ الزام، قم و تهران: نشر ادیان.
فدوی، سلیمان (138۵)، تعارض قوانین در حقوق ایران با تأکید بر احوال شخصیه، تهران: طرح نوین اندیشه.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
قانون مدنی ایران.
قرطبی، محمد بن‌ احمد (1۴08 ق/ 1988 م)، الجامع الأَحکام القرآن، ج ۵ و ۶، بیروت: دارالکتب العلمیه.
کاتوزیان، ناصر (1377)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: دادگستر.
گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1۴13 ق)، الدر المنضود فی احکام الحدود، ج 1، تقریرات، نگاشتۀ علی کریمی جهرمی، قم: دارالقرآن الکریم.
الماسی، نجادعلی (13۶8)، تعارض قوانین، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
الماسی، نجادعلی (137۶)، حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: میزان.
متولی، سیدمحمد (1378)، احوال شخصیۀ بیگانگان در ایران، تهران: سازوکار.
مدنی، سیدجلال‌الدین (1378)، حقوق بین‌الملل خصوصی، ج 1 و 2، تهران: پایدار.
مصطفوی، سیدمحمدکاظم (1۴1۵ ق)، القواعد، قم: مؤسسة النشر اسلامی.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (بی‌تا)، زبدةالبیان، تهران: مکتبة المرتضویه.
مکارم شیرازی، ناصر (1۴1۶ ق)، القواعد الفقهیه، ج 2، قم: مدرسة الامام امیرالمؤمنین (ع).
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1370)، تفسیر نمونه، ج ۴، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
موسوی، سیدابوالفضل (138۶)، «چرایی تصویب یک قانون و زمان مناسب آن»، در: مجموعه‌مقالات همایش یک‌صدمین سال قانون‌گذاری، تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی مجلس شورای اسلامی.
نجفی، محمدحسن (13۶2)، جواهر الکلام، ج 21، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
واحدی، غلامحسین (138۶)، «گفتاری در نگارش و ویرایش قانون»، در: مجموعه‌مقالات همایش یک‌صدمین سال قانون‌گذاری، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.