Document Type : Research

Authors

1 Associate Professor, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

2 MA Student of Religions and Mysticism, Alzahra University, Tehran, Iran

Abstract

The historical study of the role of women in different classes of society, including the Sufi class, will provide a comprehensive and accurate understanding of them. Trying to understand this role considering the dominance of the patriarchal view is actually a way to analyze and criticize this ruling view. Numerous pieces of historical evidence testify to the concept of transsexualism in Sufism, which makes the historical neglect of women in such an attitude incomprehensible. In a patriarchal society where women have fewer opportunities than men to participate in the social, economic, religious, and political arenas and are usually marginalized from the text, naturally, women's entry into the ranks of mystics and during the stages of mystical perfection has faced many difficulties. This study examines the history of Sufi women and how they entered the mystical path and concludes that several factors have been important in guiding women to the mystical path, the most important of which is the kinship relationship that has been ignored by the patriarchal view, and this is one of the most important critiques of the patriarchal attitude towards the flow of behavior and Sufism.

Keywords

Main Subjects

قرآن کریم
نهج‏البلاغه
احمد، لیلا (۲۰۱۲)، زنان و جنسیت در اسلام، ترجمۀ فاطمه صادقی، انتشارات شبکۀ هم‏بستگی بین‏المللی زنان و قوانین در جوامع مسلمان.
بهمنی مطلق، یدالله (۱۳۹۰)، «جایگاه زن در عرفان و تصوف اسلامی (با تکیه بر آثار سنایی، عطار، و جامی)، زن و فرهنگ، س 3، ش ۱۰.
جامی، عبدالرحمان (۱۳۷۰)، نفحات‏الانس، تصحیح محمود عابدی، تهران: اطلاعات.
حاکمی، اسماعیل (۱۳۶۷)، سماع در تصوف، تهران: دانشگاه تهران.
حسینی، مریم (۱۳۸۵)، نخستین زنان صوفی، تهران: علم.
حسینی، مریم و الهام روستایی‏ راد (۱۳۹۵)، «مجانین‏العقلای زن در تصوف اسلامی»، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ ۸، ش ۱.
حقیقت، عبدالرفیع (۱۳۷۸)، سلطان‏العارفین، بایزید بسطامی، تهران: بهجت.
خواندمیر، غیاث‏الدین (۱۳۶۲)، تاریخ حبیب‏السیر، تهران: خیام.
رادفر، ابوالقاسم (۱۳۸۲)، «آن نایب مریم صفیه، آن مقبول‏الرجال، رابعه عدویه»، مجلۀ فرهنگ، س 16، ش ۴، پیاپی 48.
روضاتیان، سیده‏مریم و علی‏اصغر میرباقری‏فرد (۱۳۸۶)، «سیمای زن در تذکرة‏الأولیاء»، مجلۀ مطالعات زنان، ش ۱۴، ص 82-97.
زینی، مهری (۱۳۸۸)، «ژئان و سیر و سلوک عرفانی»، پژوهش‏نامۀ زبان و ادب فارسی، س 3، ش ۲، پیاپی 10، ص 21-50.
زینی، مهری و یدالله جلالی (۱۳۸۵)، «نگرش عارفان به محبوب‏های سه‏گانۀ پیامبر»، دوفصل‏نامۀ اسلام‏پژوهی، ش 3، ص 101-126.
سرامی، قدم‏علی (۱۳۸۹)، «رابعه در گذار از پل مجاز»، فصل‏نامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‏شناختی، س 6، ش ۱۸،‌ ص 81-103.
شبستری، شیخ‏محمود (۱۳۸۲)، شرح گلشن ‏راز، به‏اهتمام کاظم دزفولیان، تهران: طلایه.
شیمل، آن ماری (۱۳۷۴)، ابعاد عرفانی اسلام، با ترجمه و توضیح عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
شیمل، آن ماری (۱۳۷۹)، زن در عرفان و تصوف اسلامی، ترجمة فریده مهدوی دامغانی، تهران: تیر.
صلیبی، ژاسنت (۱۳۸۵)، «هویت زن در مسیحیت»، حقوق بشر، دورۀ ۱، ش ۱، ص 103-116.
طاهری، زهرا (۱۳۹۷)، حضور پیدا و پنهان زن در متون صوفیه، تهران: ثالث.
عزالدین کاشانی، محمود بن علی (۱۳۷۶)، مصباح‏الهدایه و مفتاح‏الکفایه، به‏اهتمام جلال‏الدین همایی، تهران: هما.
عطار، محمد بن ابراهیم (۱۳۸۳)، منطق‏الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
عطار، محمد بن ابراهیم (۱۹۰۵)، تذکرة‏الاولیاء، تصحیح رینولد نیکلسون، لیدن: اوقاف گیب.
عموخلیلی، مریم (۱۳۹۷)، «نقش زنان صوفی در شکل‏گیری نظریۀ وحدت وجودی ابن‏عربی»، پژوهش‏نامۀ زنان، س 9، ش 4، ص 87-110.
غزالی، ابوحامد محمد (۱۳۷۷)، احیاء علوم‏الدین، ترجمۀ مؤیدالدین خوارزمی، به‏کوشش حسین خدیو جم، تهران: علمی و فرهنگی.
فانینگ، استیون (۱۳۸۶)، عارفان مسیحی، ترجمۀ فریدالدین رادمهر، تهران: نیلوفر.
قلندر، حمید (۱۹۵۹)، خیرالمجالس، تصحیح خلیق احمد نظامی، لاهور: دانشگاه علیگر.
قنبری، بخش‏علی (۱۳۸۹)، «راه‏های ارتباط انسان با خدا از نظر ترزا و مولوی»، پژوهش‏نامۀ ادیان، دورۀ 1، ش ۱، ص 137-139.
کاشانی، عبدالرزاق (۱۳۷۰)، اصطلاحات صوفیه، تصحیح محمدکمال ابراهیم‏جعفر، قم: بیدار.
کربن، هانری (۱۳۷۴)، ارض ملکوت، ترجمۀ سیدضیاءالدین دهشیری، تهران: طهوری.
کونگ، هانس (۱۳۸۹)، زن در مسیحیت، ترجمۀ طیبه مقام و حمید بخشنده، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
کیانی، محسن (۱۳۶۹)، تاریخ خانقاه در ایران، تهران: طهوری.
کیو پیت، دان (۱۳۸۷)، عرفان پس از مدرنیته، ترجمة الله‏کرم کرمی‏پور، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
گولپینارلی، عبدالباقی (۱۳۶۶)، مولویه بعد از مولانا، ترجمۀ توفیق سبحانی، تهران: کیهان.
لینگز، مارتین (1379)، تصوف چیست؟، ترجمة مرضیه شنکایی و علی مهدی‌زاد، تهران: مدحت.
محمد بن منور (۱۳۶۶)، اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید، به‏‏اهتمام ذبیح‏الله صفا، تهران: فردوس.
مولوی، جلال‏الدین محمد (۱۳۸۰)، مثنوی معنوی، به‏کوشش رینولد نیکلسون، با مقدمۀ محمد عباسی، از روی چاپ 1920- 1933، تهران: طلوع.
نراقی، آرش (۱۳۹۰)، حدیث حاضر و غایب، تهران: نگاه معاصر.
نوربخش، جواد (۱۳۸۱)، زنان صوفی، تهران: یلدا قلم.
هجویری، علی بن عثمان (۱۳۸۳)، کشف‏المحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران: سروش.
 
Fanning, S. (2001), Mystics of the Christian Tradition, London and New York: Routhledge.
Smitt, M. (1995), Studies in Early Mysticism in the Near and Middle East, Oxford: Oneworld.
Stace, W. T. (1962), Mysticism and Philosophy, London: Macmillan &Co Ltd.
Underhill, E. (1988), The Mystics of the Church, USA: Morehouse Pub Co.