علوم سیاسی
علی اشرف نظری
چکیده
ایدهها و اندیشههای متفکران بزرگ مرزناپذیر است و بنیانهای فکری آنها در ساخت تفکر و ماهیت تحول جوامع دیگر نیز تأثیر میگذارد. میشل فوکو (1926-1984) از تأثیرگذارترین نظریهپردازان در نیمۀ دوم قرن بیستم است که دستگاه فکری او از دیدگاهها و چشماندازهای فکری گوناگون در جوامع مختلف موردخوانش قرار گرفته است؛ خوانشی که ...
بیشتر
ایدهها و اندیشههای متفکران بزرگ مرزناپذیر است و بنیانهای فکری آنها در ساخت تفکر و ماهیت تحول جوامع دیگر نیز تأثیر میگذارد. میشل فوکو (1926-1984) از تأثیرگذارترین نظریهپردازان در نیمۀ دوم قرن بیستم است که دستگاه فکری او از دیدگاهها و چشماندازهای فکری گوناگون در جوامع مختلف موردخوانش قرار گرفته است؛ خوانشی که در سه دهة گذشته بهصورت فعال درصدد بهرهگیری از مقولههای فکری فوکو و درعینحال ارائة تفسیری نو با هدف پاسخگویی به مسائل جوامع عرب در حوزة فکری ـ فلسفی است. هریک از مفسران فوکو کوشیدهاند تا در طرح فکری خود با هدف برونرفت از معضلات موجود به کاربست روششناسیهای مدرن و ارائة قرائتی جدید از میراث، تاریخنگاری اندیشۀ اسلامی، تجددگرایی، کثرتگرایی، و ارائة نگرشی معطوف به آزادی انسان برآیند. محور اصلی بحث در مقالة حاضر معرفی، نقد، و ارزیابی کتاب میشل فوکو در اندیشة معاصر عرب (1399) است که توسط الزواوی بغوره نوشته شده و مجید منهاجی آن را ترجمه کرده و نسخة فارسی این کتاب از سوی نشر نگاه معاصر به زیور طبع آراسته شده است. نقد روششناختی، دروننظری، و بروننظری این اثر مطرح و تلاش خواهد شد اشکالات موجود در ترجمه، تناقضات روششناختی، و ابهامات مفهومی ـ نظری موردتوجه قرار گیرد. نتیجۀ چنین امری فرارفتن از مطالعۀ توصیفی و فراهمآوردن زمینههای نقد و ارزیابی آثار علمی با هدف رشد تفکر انتقادی و گامنهادن در وادی نظریهپردازی است.