برخلاف سنت استادانی چون فروزانفر، همایی، زرینکوب، و ...، که عمدتاً به زندگی و اندیشۀ نویسنده/ شاعر میپرداختند، برخی از آثار شفیعی کدکنی خاص و متفاوت با این سنت است؛ چراکه جدای از محتوا و درونمایه به مسئلۀ فرم و شکل آثار ادبی نیز توجه داشته، گاه کتاب (موسیقی شعر) یا مقالاتی کاملاً شکلمدارانه (فرمالیستی) نوشتهاند. رستاخیز ...
بیشتر
برخلاف سنت استادانی چون فروزانفر، همایی، زرینکوب، و ...، که عمدتاً به زندگی و اندیشۀ نویسنده/ شاعر میپرداختند، برخی از آثار شفیعی کدکنی خاص و متفاوت با این سنت است؛ چراکه جدای از محتوا و درونمایه به مسئلۀ فرم و شکل آثار ادبی نیز توجه داشته، گاه کتاب (موسیقی شعر) یا مقالاتی کاملاً شکلمدارانه (فرمالیستی) نوشتهاند. رستاخیز کلمات: درسگفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایان روس در این میان فرمالیستیترین اثر ایشان است که در آن نهتنها به معرفی فرمالیسم (تاریخچه، آموزهها، و شخصیتهای تأثیرگذار آن) پرداخته شده است، بلکه برخی از مقالات ایشان، که با الهامگیری از آرای آنها نوشته شدهاند، نیز در آن گنجانده شده است. با تمام محاسنی که این کتاب (همانند تمام آثار شفیعی کدکنی) دارد، انتقاداتی نیز میتوان بر آن وارد ساخت. اصلیترین این انتقادات عبارتاند از: 1. بیان ناقص (و شاید هم نادرست) زمینه/ زمینههای پیدایش فرمالیسم روسی، 2. فقدان انسجام نظریههای ارائهشده ازسوی نویسندۀ کتاب، 3. وجود برخی گزارههای ابطالناپذیر و غیرعلمی در کتاب، 4. و درنهایت گنجاندن فصلهایی مانند «تکامل موتیف کوزهگر در شعر خیام» که با فضای فرمالیستی کتاب رستاخیز کلمات تناسبی ندارند.