زبان و ادبیات عربی
موسی عربی
چکیده
زبان عربی هم به‌علت ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد و هم به‌سبب ورود مفاهیم و حوزه‌‌های معنایی جدیدی به آن که با نزول قرآن کریم صورت گرفت، از همان آغاز، موردتوجه علمای حوزة معنی‌شناسی قرار گرفت. درمیان زبان‌شناسان و نحویان معاصر، فاضل سامرائی آثاری به‌رشتة تحریر درآورده که یکی از این آثار کتاب الجملة العربیة و المعنى است. در ...
بیشتر
زبان عربی هم به‌علت ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد و هم به‌سبب ورود مفاهیم و حوزه‌‌های معنایی جدیدی به آن که با نزول قرآن کریم صورت گرفت، از همان آغاز، موردتوجه علمای حوزة معنی‌شناسی قرار گرفت. درمیان زبان‌شناسان و نحویان معاصر، فاضل سامرائی آثاری به‌رشتة تحریر درآورده که یکی از این آثار کتاب الجملة العربیة و المعنى است. در این پژوهش با بررسی دو بعد شکلی و محتوایی این اثر بیشازپیش معرفی و بررسی می‌شود. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد این اثر با رویکردهای اسلامی سازگار است و نشان از تسلط نویسنده بر منابع اصیل دارد. سامرائی در فهم معنی جملات عربی از سبک معنی‌شناسی ساختگرا استفاده کرده و با استفاده از قرینۀ سیاق و مقام از مکتب زبان‌شناسی نقشگرا نیز بهره جسته است. هرچند وی نتوانست مانند تمام حسان که نظریة همبستگی قرینهها را مطرح کرد به نقش ارتباط قرینهها در کنار هم بپردازد و در معنی‌شناسی رویکردی جامع ارائه دهد، با اشاره به نقش هریک از قرینهها در جای خود توفیقاتی را بهدست آورد. اثر وی از جنبة شکلی فاقد ابزارهای مقدماتی و آموزشی است که در این پژوهش درکنار ذکر نقاط قوت و کاستیهای اثر به ارائة پیشنهادهایی پرادخته شده است.
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
بهلول علائی
چکیده
این مقاله به نقد و تحلیل کتاب درآمدی به فلسفۀ زبان اثر لایکن (2008) و ترجمۀ میثم محمدامینی اختصاص دارد. «فلسفۀ زبان» یکی از درس‌های رشتۀ زبان‌شناسی در مقطع دکتری است و همین کتاب در فهرست منابع پیش‌نهادی مصوب وزارت علوم قرار دارد. نویسندۀ کتاب سعی دارد تا با‌تکیه‌بر منابع دست‌اول و به‌دور از سوگیری، اهم بحث‌های فیلسوفان زبان ...
بیشتر
این مقاله به نقد و تحلیل کتاب درآمدی به فلسفۀ زبان اثر لایکن (2008) و ترجمۀ میثم محمدامینی اختصاص دارد. «فلسفۀ زبان» یکی از درس‌های رشتۀ زبان‌شناسی در مقطع دکتری است و همین کتاب در فهرست منابع پیش‌نهادی مصوب وزارت علوم قرار دارد. نویسندۀ کتاب سعی دارد تا با‌تکیه‌بر منابع دست‌اول و به‌دور از سوگیری، اهم بحث‌های فیلسوفان زبان دربارة ماهیت معنی و نظریه‌های مختلف معنایی را عرضه کند و این کار را با پرهیز از فروغلتیدن در پیچیدگی‌های خاص فلسفه و با نظمی منطقی به‌انجام می‌رساند. از‌آن‌جا‌که متون فارسی در حوزۀ فلسفۀ زبان بسیار معدود و گاهی تاریخ‌گذشته‌اند، ترجمۀ اثر فوق ضرورت و اهمیت خاصی می‌یابد. از‌سوی‌دیگر، امروزه علاوه‌بر صاحب‌نظران رشتۀ فلسفه، صاحب‌نظران رشتۀ زبان‌شناسی، به‌ویژه پژوهش‌گران حوزۀ معنی‌شناسی، با مباحث فلسفۀ زبان درگیرند. در این مقاله، پس از معرفی اجمالی کتاب فوق، نمایی کلی از فلسفۀ زبان ترسیم می‌شود. سپس، ساختار کتاب با‌توجه‌به تمام بخش‌ها و اجزای آن معرفی می‌شود. ارزیابی و تحلیل شکلی و محتوایی اثر مهم‌ترین بخش مقاله را تشکیل می‌دهد و طی آن به نقاط ضعف و قوت اثر، به‌ویژه ازنظر نگارش، برابرگزینی اصطلاحات فنی، و برگردان مناسب مفاهیم توجه می‌شود.
