هنر
احسان ذبیحی فر؛ سید شاهین محسنی
چکیده
موسیقیِ عرفانی اصطلاحی است که میتواند طیف گستردهای از معنا را در بر بگیرد و درطول تاریخ پس از اسلام، مصادیق بسیاری از موسیقی به وصف عرفانی متصف شدهاند و برخی از آنها تا امروز موجودند. این تحقیق برآن است که معنیِ موسیقی عرفانی را نه از طریق واکاوی معانی لغوی یا ریشهشناسی، بلکه از طریق معناداریِ آن در زیستِ جهان فرهنگی و پیداکردن ...
بیشتر
موسیقیِ عرفانی اصطلاحی است که میتواند طیف گستردهای از معنا را در بر بگیرد و درطول تاریخ پس از اسلام، مصادیق بسیاری از موسیقی به وصف عرفانی متصف شدهاند و برخی از آنها تا امروز موجودند. این تحقیق برآن است که معنیِ موسیقی عرفانی را نه از طریق واکاوی معانی لغوی یا ریشهشناسی، بلکه از طریق معناداریِ آن در زیستِ جهان فرهنگی و پیداکردن مصادیق این اصطلاح بیابد و سپس افق معنایی موسیقی عرفانی را بهجای تکمعنای آن بنشاند. در این جهت، گسترۀ معانی اصطلاحات موسیقی، عرفان، و بعد نحوۀ ارتباط موسیقی و عرفان در متون سنتی بررسی و به چهار قسم طبقهبندی میشود. اول ارتباط موسیقی و هستی، دوم ارتباط باطنی موسیقی با جنبههای باطنی فرهنگی، سوم موسیقی با تأثیر عرفانی و انواع آن در ادبیات عرفانی، و چهارم موسیقی بهعنوان آداب تصوف. درمجموع 21 مصداق برای موسیقی عرفانی با شرحی مختصر ذکر میشود. این مصادیق که هریک نمونههای دیگری را نمایندگی میکنند، طیفی را تشکیل میدهند که افق معنای اصطلاح موسیقی عرفانی در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در آن قابلمشاهده خواهد بود.
هنر
محمد علی مراتی
چکیده
این مقاله به کتاب انسانشناسی موسیقی الن مریام (۱۹۲۳-۱۹۸۰) نگاهی منتقدانه دارد، درحالیکه روند تاریخ موسیقیشناسی قومی (ethnomusicology) این اثر را بهعنوان یکی از مبانی این رشته موردتوجه قرار میدهد. دانش موسیقیشناسی و ارتباط آن با انسانشناسی بعد از نیمۀ دوم قرن بیستم بهنوعی با موسیقی و انسان بهتدریج گره خورده است. این مقاله قصد ...
بیشتر
این مقاله به کتاب انسانشناسی موسیقی الن مریام (۱۹۲۳-۱۹۸۰) نگاهی منتقدانه دارد، درحالیکه روند تاریخ موسیقیشناسی قومی (ethnomusicology) این اثر را بهعنوان یکی از مبانی این رشته موردتوجه قرار میدهد. دانش موسیقیشناسی و ارتباط آن با انسانشناسی بعد از نیمۀ دوم قرن بیستم بهنوعی با موسیقی و انسان بهتدریج گره خورده است. این مقاله قصد دارد تا با درنظرگرفتن محورهای اساسی و بنیادین «انسان موسیقایی» این اثر را در نظریههای معاصر بررسی کند. احتمالاً طرح برخی مبانیهای مریام در این کتاب، برای خود او نیز اگر امروز زنده بود با چالشهایی مواجه بود. روند این نقد و بررسی در روشها و اندیشههای موسیقیشناسی تطبیقی مقایسههایی خواهد داشت که در یکیدو دهۀ اخیر دوباره با انجمنهای بینالمللی موسیقی احیا شده است، اما نگاه اساسی این مقاله نقد معاصر درونرشتۀ موسیقیشناسی قومی است که به استفاده از نظریهها و روشهایی مستقلتر از علوم انسانی یا علوم اجتماعی معتقد است.
هنر
احسان ذبیحی فر
چکیده
کتاب مبانی آفرینش ملودی در آهنگسازی را نشر مرکز در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است. مؤلف کتاب کوشیده است تا در هشت فصل مجزا از تمامی جوانب به موضوع ملودی بپردازد. متن اثر دارای نثری روان و قابلفهم است و طرح جلد کتاب نیز مزین و بیپیرایه است. از مهمترین ویژگیهای این کتاب میتوان به رویکرد موسیقیشناسانۀ مؤلف در پرداختن به موضوع، استفاده ...
بیشتر
کتاب مبانی آفرینش ملودی در آهنگسازی را نشر مرکز در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است. مؤلف کتاب کوشیده است تا در هشت فصل مجزا از تمامی جوانب به موضوع ملودی بپردازد. متن اثر دارای نثری روان و قابلفهم است و طرح جلد کتاب نیز مزین و بیپیرایه است. از مهمترین ویژگیهای این کتاب میتوان به رویکرد موسیقیشناسانۀ مؤلف در پرداختن به موضوع، استفاده از منابع متعدد و متنوع، تعدد نمونهها و تصاویر مرتبط با متن، و ارائۀ جمعبندی و چکیده در پایان هر مبحث اشاره کرد. باتوجهبه مباحث طرحشده در فصلها و روند آموزشی و تحلیلیِ ارائهشده، عنوان مناسبی برای کتاب انتخاب نشده است. همچنین بهطور کلی، فصلهای اول، سوم، و ششم کتاب را که عمدۀ مطالب آنها در دیگر کتابها با انسجام بیشتری طرح شدهاند نمیتوان از امتیازات این کتاب بهحساب آورد. درمقابل، زاویۀ نگاهی که نویسنده در فصلهای دوم و هشتم ارائه میکند مباحث ویژه و سودمندی دربارۀ ملودی است که در کتابهای فارسیزبانِ دیگر به آنها پرداخته نشده است.