نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد

چکیده

چکیده
مقالة زیر نقد ترجمة فارسی کتابی دربارة جامعه‌شناسی معرفت است. نویسنده معتقد است که در ترجمة بسیاری از متون علوم اجتماعی از زبان‌های دیگر به فارسی، متن اصلی به ‌نحوی تحریف‌شده به زبان فارسی منتقل می‌شود و این فرایند بسیار مهم ـ یعنی انتقال معرفت ـ با سهل‌انگاری انجام می‌گیرد. نویسنده از دو نوع ترجمة نامطلوب سخن می‌گوید: ترجمة مقلوب و ترجمة فجیع. در برخی ترجمه‌های فارسیِ متونِ علوم اجتماعی، معمولاً انتقال معرفت به‌ نحوی فراگیر با دگرشد معرفت ملازم است. وی این نوع ترجمه را ترجمة مقلوب می‌نامد، اما از نظر وی گاهی اشکالات ترجمه‌ها از این نیز فراتر می‌رود و انتقال معرفت به‌کلی غیر ممکن می‌شود و متنی نامفهوم ارائه می‌شود که به «فاجعة اندیشه» و گهگاه دل‌سردی مخاطبان در مطالعه می‌انجامد که در این مقاله، ترجمة فجیع نامیده شده است. نویسنده بی‌آن‌که به متن اصلی این ترجمه رجوع کند، کوشیده است با ذکر نمونه‌هایی نشان دهد که بسیاری از جملات این متنِ ترجمه‌شده یکی از سه حالت زیر را دارند: ‌بی‌معنایند، نامفهوم‌ و گنگ‌اند، یا چندپهلو و افاده‌کنندة چند معنای ممکن‌اند. عرضة این‌گونه تولیدات فرهنگی مشکل‌دار مبیّن ابتذال فرهنگ دانشگاهی در ایران است. بنابراین، نویسنده از تحلیل محتوای کتاب صرف‌نظر کرده است و فقط در آغاز بحث آن ‌هم به‌اجمال و اشاره و با اذعان به ناکافی‌بودن بدان پرداخته است. به نظر وی، این ترجمه را، در منصفانه‌ترین قضاوت، می‌توان نمونه‌ای از ترجمة مقلوب در علوم اجتماعی ایران دانست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Case of Distorted translation: Examination of persian Translation of A Sociologiacal Work (Knowledge as Culture: The New Sociology of Knowledge)

نویسنده [English]

  • Hassan Mohaddesi
منابع
باطنی، محمدرضا و دیگران (1385). فرهنگ معاصر پویا انگلیسیـ فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
بنیامین، والتر (1389). عروسک و کوتوله: گفتارهایی در باب فلسفة زبان و فلسفة تاریخ، ترجمة مراد فرهادپور و امید مهرگان، تهران: گام نو.
چاوشیان، حسن (1390). «تمایز یا تشخص؟ پاسخ به شبه‌نقدها و یادداشتی دربارة تمایز»، ماه‌نامة مهرنامه، تهران، ش 14، مرداد.
صلح‌جو، علی (1366). «بحثی در مبانی ترجمه»، در برگزیدة مقاله‌های نشر دانش (3) دربارة ترجمه، تهران: نشر دانشگاهی.
محدثی، حسن (1380). «تشخص یک ترجمه!»، مجلة جهان کتاب، ش 121 و 122، اردیبهشت.
محدثی، حسن (1387). «چارلز دیویس؛ متأله انتقادی»، در دین و ساختن جامعه: جستارهایی در الهیات اجتماعی، ترجمة حسن محدثی و حسین‌ باب‌الحوائجی، تهران: نشر یادآوران.
مک‌کارتی، ای. دی. (1388). معرفت به‌مثابة فرهنگ: جامعه‌شناسی معرفت جدید، ترجمة خالق‌پناه و دیگران، زیر نظر و مقدمة محمد توکل، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
نایدا، یوجین (1366). «نقش مترجم»، در برگزیدة مقاله‌های نشر دانش (3) دربارة ترجمه، ترجمة سعید باستانی، تهران: نشر دانشگاهی.
نجفی، ابوالحسن (1366). «مسئلة امانت در ترجمه»، در برگزیدة مقاله‌های نشر دانش (3) دربارة ترجمه، تهران: نشر دانشگاهی.
هابرماس، یورگن (1384). نظریة کنش ارتباطی، جلد 1: عقل و عقلانیت جامعه، ترجمة کمال پولادی، تهران: مؤسسة انتشاراتی روزنامة ایران.
 
Habermas, Jurgen (1984). The Theory of Communicative Action, Vol. 1, trans. Thomas McCarthy, Boston: Beacon Press.
Williams, Thomas. ‘Transmission and Translation’, http://shell.cas.usf.edu/~thomasw/trans.pdf.