نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استاد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

نقد امری طبیعی و انسانی است و از میل انسان به آزادی نشئت می­گیرد. فکر همان حرکت ذهنی از مبدأ کاری به‌سوی نتیجه و برعکس آن است و خودِ همین سبب می‌شود که راه رفته یا عمل انجام‌شده ارزیابی شود. در ادوار گذشته، همۀ متفکران کار نقد انجام می‌دادند و همین کار موجب پیشرفت و رشد دانش شده ­است. خودانتقادی در حوزه­‌های دینی و عرفانی هم جایگاه مهمی داشته ­است. درعین‌حال، تفکر انتقادی پدیده‌ای جدید است که به‌دنبال جزم­‌گرایی در غرب و به‌طور ویژه پس‌از مارکسیسم رخ داد. آن­چه در نقد مهم است این است که باید منتقد به مبانی تفکر نویسنده واقف باشد و نیز زمینه­‌های فکری جامعه­‌ای را که نویسنده در آن زندگی می­‌کند بشناسد تا بتواند نقاد خوبی باشد. مکتب فرانکفورت درزمینۀ تفکر انتقادی مبتکر و صاحب­‌نظر است و نویسندگان مشهور این حوزه صاحب­‌نظران در این مکتب بوده­‌اند. تفکر انتقادی بیش­تر به نقادی درونی براساس اهدافی که متن یا مؤسسه دارد تکیه می­‌کند. پیش­‌فرض در نقادی هم بسیار مهم است. درمجموع، نقد معیار و معیار نقد دو شاخص عمده برای نقادی درست است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Criticism of Standard and the Standard of Criticism

نویسنده [English]

  • Gholamreza Fadaie

Assistant Professor of Education, Tehran University

چکیده [English]

Criticism is a natural and humane phenomenon, and it originates from human’s willingness to freedom. Thought is the mental moving from the base to the result and visa-versa. So, this action is subject to evaluation and criticism. In the past, all the scholars have tried to criticize, and it caused knowledge to develop and promote. Self-criticism in religious and mystic domains has had a high position. Critical Thinking is a new phenomenon which appeared after Dogmatism in the West, especially after Marxism. What is important in criticism is that the critic must be familiar with the thinking principles of the writer, and also, he should discover the thinking domains of the society where the author lives so that he can be a good critic. Frankfurt School is well-known in the field of Critical Thinking, and most of the authors in this field belonged to this school. In Critical Thinking, the most emphasis is on the internal criticism based on the objectives of the text or the institute. Presupposition is also very important. As a result, the criticism of standard and standard of criticism are two main criteria for critique.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Estimation
  • the Standard of Criticism
  • Frankfurt School
  • Critical Theory
  • Internal Criticism
  • the Criticism of Standard
آریایی­نیا، مسعود (1388). درآمدی بر علوم انسانی انتقادی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1375). منطق و معرفت درنظر غزالی، تهران: امیرکبیر
ادگار، اندرو و پیتر سجویک (1388). مفاهیم کلیدی در نظریۀ فرهنگی، برگردان ناصرالدین علی نقویان، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
پایا، علی (1396). گره­گشایی به‌شیوۀ فیلسوفان و مهندسان، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی و انتشارات طرح نقد.
جوادی آملی، عبدالله (1395). تسنیم: تفسیر قرآن کریم، تهیه و تنظیم از محمد صفایی، ج 10، تهران: نشر اسرا.
حسنی، حسن (1373). بررسی و داوری در مسائل اختلافی میان دو فیلسوف اسلامی خواجه نصیرالدین طوسی و امام فخر رازی، تهران: دانشگاه تهران.
حسنی، هاشم معروف (1379). شیعه دربرابر معتزله و اشاعره، ترجمۀ سیدمحمدصادق عارف، مشهد: بنیاد پژوهش­های اسلامی.
ژیلسون، اتین (1375). نقد تفکر فلسفی غرب، تهران: دانشگاه تهران.
شرت، ایون (1387). فلسفۀ علوم اجتماعی قاره­ای، هرمنوتیک، تبارشناسی، و نظریۀ انتقادی (از یونان باستان تا قرن بیست­ویکم)، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
صدوق‏، علی­بن بابویه (1403).  معانی‌­الاخبار، محقق و مصحح علی‌اکبر غفارى، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عطار، احمد عبدالغفور (1377). مقدمۀ صحاح جوهری، ترجمۀ غلامرضا فدایی، تهران: کتاب‌خانه، موزه، و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
فدائی، غلامرضا (1395). جستارهایی در هستی­شناسی و معرفت­شناسی، تهران: امیرکبیر.
قرآن کریم.
کاپلستون، فردریک (1387). تاریخ فلسفه (فیلسوفان انگلیسی از هابز تا هیوم)، ترجمۀ امیرجلال­الدین اعلم، تهران: سروش.
مجلسی، محمدباقر (1403). بحار الانوار، لبنان: دارالتراث العربی.
نهج­البلاغه.
وستفال، ریچارد (1387). تاریخ پیدایش علم جدید، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ و رضا رضایی، تهران: نشر نی.
یثربی، یحیی (1388). تاریخ تحلیلی ‌ـ انتقادی فلسفۀ اسلامی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشکدۀ فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.