Document Type : Research

Authors

1 Associate Professor in History, University of Birjand, Birjand, Iran

2 Assistant Professor in History, Islamic Azad University, Darab, Iran

3 Master in History, Payame Noor University of Mashhad, Mashhad, Iran

Abstract

In addition to the role of textbooks in conveying information and understanding the curriculum, they can effectively socialize and institutionalize social values. Textbooks and their illustrations have a lasting effect on learners’ attitudes and behavioral patterns by inducing content and concepts. One of the categories worth studying to understand these functions is how gender is reflected in textbook images. Therefore, in the present study, the images of elementary school books of the Pahlavi period have been examined in terms of gender and gender roles. This descriptive-analytical study aims to evaluate the role of textbook images in redefining gender roles and gender modeling of learners. The findings of this study show the effect of the presence of gender stereotypes in terms of the role and position of the two sexes in the family and the social system. The gender structure of the textbook images of the Pahlavi period indicates the limitation of the presence of women in the historical, political, scientific, and intellectual fields.

Keywords

Main Subjects

افشانی، علیرضا و دیگران (1388)، «بازتولید نقش‌های جنسیتی در کتاب‌های فارسی مقطع ابتدایی»، پژوهش زنان، ش 1.
انوری، حسن (1349)، فارسی چهارم دبستان، تهران: سازمان کتاب‌های درسی ایران.
انوری، حسن (1355)، فارسی پنجم دبستان، تهران: سازمان کتاب‌های درسی ایران.
ایمن، لیلی و حسن انوری (بی‌تا)، فارسی برای کلاس دوم دبستان، تهران: شرکت سهامی افست.
ایمن، لیلی و زهرا خانلری (1343)، کتاب فارسی چهارم دبستان، بی‌جا.
بینا، فتح‌الله (1330)، الفبای فارسی، تهران.
پورگیو، فریده و مسیح زکاوت (1389)، «بررسی نقش‌های جنسیتی در خاله سوسکه»، مطالعات ادبیات کودک، ش 2.
تاج مزینانی، علی‌اکبر و مهدیه حامد (1393)، «بررسی تحول فرهنگ جنسیتی در کتب درسی (مطالعه‌ای تطبیقی پیرامون کتاب‌‌های فارسی اول ابتدایی سال‌های 1357، 1362 و 1382)»، فصل‌نامۀ علوم اجتماعی، ش 64.
مجلۀ تعلیم و تربیت (1313)، س 4، ش 11، تهران: مطبعۀ مهر.
تعلیمات دینی برای سال دوم دبستان‌ها (1328)، تهران: چاپ‌خانۀ علی‌اکبر علمی و شرکا.
حاجی‌نصرالله، شکوه (1382)، «نقش الگوهای جنسیت برای کودک ایرانی»، پژوهش‌نامۀ ادبیات کودک و نوجوان، ش 32.
سفیری، خدیجه و فاطمه منصوریان راوندی (1394)، «کلیشه‌های جنسیتی و سلامت اجتماعی»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، ش 2.
سیف‌اللهی، سیف‌الله و مریم ابراهیمی (1387)، «نقش و منزلت زن در کتاب‌های درس فارسی مدارس آموزش و پرورش ایران»، پژوهش‌های جامعه‌شناختی، ش 1.
شمس‌آوری، جهانگیر و محمود رضا (1347)، حساب برای اول دبستان، تهران: سازمان کتاب‌های درسی ایران.
شیخاوندی، داور (1385)، «بازتاب هویت‌های جنسیتی در کتاب‌های تعلیمات اجتماعی آموزش ابتدایی و دورۀ راه‌نمایی تحصیلی»، تعلیم و تربیت (آموزش و پرورش)، ش 87.
فروتن، یعقوب (1389)، «جامعه‌پذیری جنسیتی در کتاب‌های درسی مدارس ایران»، پژوهش زنان، ش 3.
فروتن، یعقوب (1390)، «زنان و زبان: بازتاب هویت جنسیتی در کتاب‌های زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی مدارس ایران»، مطالعات زنان، ش 2.
فوران، جان (1383)، مقاومت شکنندۀ تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمۀ احمد تدین، تهران: رسا.
قاسمی، وحید و دیگران (1392)، «تحلیل تطبیقی محتوای تصاویر کتاب‌های آموزش عمومی از منظر بازنمایی فرهنگ پوشش بین دو کشور ایران و سوریه»، جامعه‌شناسی کاربردی، ش 1.
کتاب اول دبستان (1339)، تهران: فرانکلین.
کتاب پنجم ابتدایی دختران (1314)، تهران: شرکت چاپ‌خانۀ فرهنگ ایران.
کتاب سوم دبستان (1339)، تهران: فرانکلین.
گاردر، یوستین (1375)، دنیای سوفی، ترجمۀ حسن کامشاد، تهران: نیلوفر.
گیدنز، آنتونی (1387)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
محرمی، فریده (1381)، مقایسۀ میزان توجه به نقش‌های جنسیتی در کتب درسی جدید و قدیم (مقطع راه‌نمایی، حرفه و فن)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد رودهن.
محمدتقی‌نژاد، رعنا و دیگران (1394)، «تحلیل محتوای مقایسه‌ای تصاویر کتاب‌های درسی ایران و سوریه با تأکید بر نابرابری جنسیتی»، جامعه‌شناسی کاربردی، ش 1.
ناتل خانلری، پرویز (1338)، تاریخ ایران از آغاز تا اسلام، شرکت سهامی کتاب‌های درسی ایران.
نرسیسیانس، املیا (1385)، مردم‌شناسی جمعیت، تهران: افکار.
نظری منظم، هادی و رضا موسوی (1395)، «نقد و بررسی نقش آموزشی تصویر در کتاب‌های آموزش زبان عربی به غیرعرب‌زبان‌ها»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 39.
نوریان، محمد (1387)، «بررسی چگونگی به‌کارگیری اصل تأکید در طراحی تصاویر کتاب‌های درسی پایۀ دوم و پنجم دورۀ ابتدایی»، اندیشه‌‌‌های نوین تربیتی، ش 3.
هاشمی، سهیلا و مهرناز شهرآرای (1387)، «بررسی باورها و ارزش‌های دانش‌آموزان، خانواده و کتاب‌های درسی دربارۀ تساوی جنسیت»، مطالعات زنان، ش 2.