فقه و حقوق
منوچهر توسلی نائینی
دوره 10، شماره 21 ، اسفند 1389، ، صفحه 1-205
چکیده
احداث مدارس حقوق ایران در زمان قاجاریه به سبک مدارس فرانسه و بلژیک سبب شد که حقوق ایران علاوه بر گرایش به سمت حقوق اسلامی، به سمت سنتهای حقوقی رومی ـ ژرمنی گرایش پیدا کند. سابقة آموزش حقوق در ایران نشان میدهد که در حال حاضر حقوق کشورمان در بسیاری از مسائل از حقوق کشورهای پیشرفته فاصله گرفته و پویایی خود را از دست داده است. بنابراین ...
بیشتر
احداث مدارس حقوق ایران در زمان قاجاریه به سبک مدارس فرانسه و بلژیک سبب شد که حقوق ایران علاوه بر گرایش به سمت حقوق اسلامی، به سمت سنتهای حقوقی رومی ـ ژرمنی گرایش پیدا کند. سابقة آموزش حقوق در ایران نشان میدهد که در حال حاضر حقوق کشورمان در بسیاری از مسائل از حقوق کشورهای پیشرفته فاصله گرفته و پویایی خود را از دست داده است. بنابراین نیاز به آسیبشناسی رشتههای حقوق در مراکز دانشگاهی در تمامی ابعاد از جمله منابع، روشهای آموزش و برنامهریزی درسی احساس میشود. یکی از راههای این آسیبشناسی، بررسی تطبیقی آموزش رشتههای حقوق بین ایران و کشورهای دیگر است. در این مقاله این تطبیق با مقایسۀ سابقه و شیوۀ آموزش حقوق در دو کشور ایران و فرانسه صورت میگیرد.
تاریخ
پرویز حسین طلایی
دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، ، صفحه 1-14
چکیده
سابقة ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان میرسد که کتیبهها را به زبانهای دیگر مینوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، بهویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمههای این دوره، کتب تاریخی را شامل نمیشده است. دومین نهضت، در اواخر سدة دوم، با تأسیس بیتالحکمه، ...
بیشتر
سابقة ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان میرسد که کتیبهها را به زبانهای دیگر مینوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، بهویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمههای این دوره، کتب تاریخی را شامل نمیشده است. دومین نهضت، در اواخر سدة دوم، با تأسیس بیتالحکمه، به نهایت شکوفایی خود رسید.[1] در این دوره نیز با تأسی از حکمت و فلسفة یونانی، به ترجمة متون تاریخی توجهی نشد؛ تا اینکه بهدنبال گسترش روابط ایران با کشورهای اروپایی، از دورة صفویه به بعد، نیاز به ترجمه بار دیگر ضرورت پیدا کرد. ولی در دورة قاجار بود که سومین نهضت ترجمه درپی شکستهای ایران از روسیه، با ورود هیئتهای نظامی و علمی خارجی در ایران، آغاز شد.در این پژوهش، عوامل تأثیرگذار در توجه نویسندگان و مترجمان عصر قاجار به ترجمة کتب تاریخی و میزان تأثیرگذاری این امر در جذب و نزدیکسازی محققان و مخاطبان این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجۀ این مقاله ناظر بر این است که جنگهای ایران و روسیه، ترجمة اولین متون تاریخی را باعث شد. تأسیس دارالفنون، دارالترجمه، جریان شرقشناسی و کشفیات باستانی در ایران، ترجمة متون تاریخی و توجه به آن را به اوج شکوفایی تا آن زمان رساند؛ ضمن آنکه ترجمة کتابهای تاریخی، به تغییر متد تاریخنویسی، توجه به تاریخ ایران باستان و آشنایی ایرانیان با افکار انقلابی منجرشد.
تاریخ
رضا دهقانی
دوره 11، شماره 23 ، اسفند 1390، ، صفحه 1-20
چکیده
از ابتدای روی کار آمدن دولتهای صفوی و عثمانی زبان و ادبیات شاخصهای ممتاز در روابط فرهنگی ایران و عثمانی بهشمار میآمد. زبان ترکی عثمانی با بهرهگیری فراوان از واژههای فارسی و عربی در زمرة زبانهای اسلامی است و تا پایان حیات دولت عثمانی زبان رسمی این امپراتوری بود. مورخان عثمانی به اقتضای همجواری، زبان مشترک، و تحولات فیمابین ...
بیشتر
از ابتدای روی کار آمدن دولتهای صفوی و عثمانی زبان و ادبیات شاخصهای ممتاز در روابط فرهنگی ایران و عثمانی بهشمار میآمد. زبان ترکی عثمانی با بهرهگیری فراوان از واژههای فارسی و عربی در زمرة زبانهای اسلامی است و تا پایان حیات دولت عثمانی زبان رسمی این امپراتوری بود. مورخان عثمانی به اقتضای همجواری، زبان مشترک، و تحولات فیمابین دولتهای ایران و عثمانی در آثار خود به مسائل و رخدادهای ایران به اجمال یا تفصیل پرداختهاند که اینگونه آثار از نظر تاریخنگاری ایران درخور توجه و تأمل است. در دورة قاجار بهویژه در دورة ناصرالدین شاه برخی از این آثار به فارسی برگردانده شد. بااینحال سنت ترجمة آثار تاریخی عثمانی در ادوار بعد ادامه نیافت و مغفول ماند. نظر به چنین زمینهای و اینکه اساساً مبحث عثمانیپژوهی، با وجود اهمیت وافر آن در ایران، از ادبیات غنیای بهره ندارد و مبحثی نوپا بهشمار میآید، ضرورت دارد آثار برگزیده و منابع اصلی و معتبر تاریخنگاری عثمانی و بالاخص تاریخنگاری روابط ایران و عثمانی شناسایی و به زبان فارسی ترجمه شود تا منابع لازم برای پژوهشهای عمیق و دوسویه فراهم آید.با توجه به چنین ضرورتی نوشتار حاضر بر آن است تا با نگاهی به علل و پیشینة ترجمة متون تاریخی از عثمانی به فارسی در دو سدة اخیر، آثار و منابع برگزیده را برای ترجمه بهاجمال معرفی کند و در پایان پیشنهادها و راهکارهایی برای وصول به این مقصود ارائه کند.
زبانشناسی و زبانهای باستانی
علی بیات
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، ، صفحه 1-14
چکیده
چکیده به نظر برخی از محققان و نقادان شبه قاره، در میان انواع ادبی منظوم اردو، «مرثیه» یک نوع ادبی بهشمار میرود که از مرثیة عربی و حتی فارسی مستقل است. درحقیقت، نوحهخواندن در سوگواری کسی که از دنیا رفته، در بین تمام ملتها، وجود داشته و دارد؛ و البته بر اساس تفاوتهای فرهنگی ملتها ابراز این تأثرات نیز متفاوت است. ...
بیشتر
چکیده به نظر برخی از محققان و نقادان شبه قاره، در میان انواع ادبی منظوم اردو، «مرثیه» یک نوع ادبی بهشمار میرود که از مرثیة عربی و حتی فارسی مستقل است. درحقیقت، نوحهخواندن در سوگواری کسی که از دنیا رفته، در بین تمام ملتها، وجود داشته و دارد؛ و البته بر اساس تفاوتهای فرهنگی ملتها ابراز این تأثرات نیز متفاوت است. در ادبیات فارسی و اردو، مرثیة شهدای کربلا بهدلیل تقدس دینی شکل خاصی به خود گرفته است. مرثیهسرایان اردوزبان، بهویژه شاعران پرآوازهای چون میرانیس و میرزا دبیر، در پیشرفت آن تلاش زیادی کردند؛ بهطوری که بیشتر محققان و منتقدان اردوزبان به اهمیت ادبی مرثیههای آنها معترفاند. اجزائی که آنان به مرثیه افزودند، علاوهبر القای غم و رنج، بهدلیل داشتن حالتهای دیالوگی و نمایشنامهای، خواننده و شنونده را به خود جلب مینماید. افزودن بخشهای جدید و اجزای متنوع، چون «بَین»، «شهادت»، «رزم» و غیره در قالب ترکیببند مسدّس، گونهای ادبی را پدید آورد که فقط شاعران بلندمرتبه توانستند در این حوزه آثاری باارزش پدید آورند. بررسی ابتکارات و اقدامات شاعرانی از این دست، چگونگی و اهمیت مرثیه در زبان اردو را مشخص میسازد.
زبان و ادبیات عربی
سیدمحمدرضا ابن الرسول؛ مریم جلائی
دوره 12، شماره 25 ، آبان 1391، ، صفحه 1-18
چکیده
چکیدهعلوم بلاغی همانند صرف و نحو در آغاز به منظور فهم اسرار و رموز قرآن کریم و وجوه اعجاز بیانی آن و با محوریت آیات نورانی قرآن و نیز اشعار جاهلی صورت گرفت، ولی رفتهرفته به سایر متون نظم و نثر عربی راه یافت و به صورت قواعدی منسجم تدوین شد و به ظهور تألیفات ارزشمندی در این زمینه انجامید. یکی از این تألیفات ارزشمند کتاب جواهرالبلاغة ...
بیشتر
چکیدهعلوم بلاغی همانند صرف و نحو در آغاز به منظور فهم اسرار و رموز قرآن کریم و وجوه اعجاز بیانی آن و با محوریت آیات نورانی قرآن و نیز اشعار جاهلی صورت گرفت، ولی رفتهرفته به سایر متون نظم و نثر عربی راه یافت و به صورت قواعدی منسجم تدوین شد و به ظهور تألیفات ارزشمندی در این زمینه انجامید. یکی از این تألیفات ارزشمند کتاب جواهرالبلاغة تألیف سیداحمد هاشمی است که به منزلة بهترین کتاب آموزش بلاغت شناخته شد، و تا کنون دهها بار تجدید چاپ شده است.این کتاب مانند همۀ تألیفات بشری کاستیها و نادرستیهایی دارد که با بهرهگیری از آموزههای بلاغت عربی در کتب آموزشی قدیم، در سه مبحث علم بیان: تشبیه، مجاز و کنایه به نقد آن پرداختهایم و پارهای از تعاریف و شواهد کتاب که نارسا یا نادرستند را مشخص کردهایم. در این بررسی معلوم شد که مؤلف در مباحث مربوط به علم بیان از برخی اصطلاحات بلاغی تعریفی ارائه نداده است؛ اما قسمت عمدۀ نقائص و نادرستیهای این کتاب در حیطۀ مثالهای مؤلف است که خواننده در برخی از آنها با کمترین تأمل و یا مقایسۀ آن با سایر شواهد موجود در کتاب متوجه کاستیهای آن میشود.
علوم سیاسی
مصطفی اسکندری
دوره 13، شماره 26 ، خرداد 1392، ، صفحه 1-17
چکیده
چکیده در این مقاله پس از معرفی کتاب و ذکر نقاط قوت آن در سه محور به ارزیابی آن پرداخته شده است: 1. کاستیهای روششناختی: شامل تعریفنکردن مفردات موضوع، بیتوجهی به سنت معصومان، و رعایتنکردن تعادل در بحث؛ 2. کاستیهای محتوایی: شامل بیدقتی در بهکارگیری اصطلاحات تخصصی، بیدقتی در معادلسازی اصطلاحات تخصصی، به کاربردن اصطلاحات ...
بیشتر
چکیده در این مقاله پس از معرفی کتاب و ذکر نقاط قوت آن در سه محور به ارزیابی آن پرداخته شده است: 1. کاستیهای روششناختی: شامل تعریفنکردن مفردات موضوع، بیتوجهی به سنت معصومان، و رعایتنکردن تعادل در بحث؛ 2. کاستیهای محتوایی: شامل بیدقتی در بهکارگیری اصطلاحات تخصصی، بیدقتی در معادلسازی اصطلاحات تخصصی، به کاربردن اصطلاحات مبهم، استفادة کافینکردن از منابع موجود، بیدقتی در ارجاعات و اسنادات، نقص در ترجمه، اعتماد به منابع مخالف، مطالب خلاف واقع، ناسازگاری بین برخی مطالب، نتیجهگیریهای نادرست، و کمتوجهی به عوارض منفی بعضی مطالب؛ 3. کاستیهای نگارشی و ویرایشی: شامل بیتوجهی به رسمالخط کلمات، رعایتنکردن قواعد نگارشی و ویرایشی، نقصان عبارتی، رعایتنکردن نشانهگذاری، و خلط بین قواعد فارسی و عربی.
اقتصاد
علی اصغر اسفندیاری؛ آرش جمال منش
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، ، صفحه 1-14
چکیده
چکیده در راستای دومین کنگرۀ ملی علومانسانی و دومین پیشهمایش گروه اقتصاد در تبیین نوینسازی سرفصلهای دروس رشتۀ اقتصاد در دورۀ کارشناسی و مآلاً کارشناسی ارشد، موارد ذیل در این نقدنامه ارائهخواهدشد. برای نیل به اهداف نوینسازی محتوایی و عنوانی، نخست سرفصلها و عنوانهای دروس رشتۀ اقتصاد از دانشگاههای بزرگ دنیا1 ...
بیشتر
چکیده در راستای دومین کنگرۀ ملی علومانسانی و دومین پیشهمایش گروه اقتصاد در تبیین نوینسازی سرفصلهای دروس رشتۀ اقتصاد در دورۀ کارشناسی و مآلاً کارشناسی ارشد، موارد ذیل در این نقدنامه ارائهخواهدشد. برای نیل به اهداف نوینسازی محتوایی و عنوانی، نخست سرفصلها و عنوانهای دروس رشتۀ اقتصاد از دانشگاههای بزرگ دنیا1 که رتبهبندی جهانی زیر 50 را دارند، اخذ گردیده و با مقایسۀ سرفصلهای مصوّب اولیۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی در سی سال گذشته و سرفصلهای برخی از دانشگاههای بزرگ کشور که در سالهای اخیر با اختیارات هیئت ممیزه تغییراتی در آن داده شده و اجرا میگردد، دیدگاههای همکاران گرانقدر پیشهمایش قبلی مقایسه شده و به رشتۀ تحریر درآمدهاست. نتیجۀ این مقاله مشخص میکند که عناوین دروس رشتۀ اقتصاد از لحاظ ترکیب و محتوا به یک بازنگری اساسی نیاز دارد.
علوم اجتماعی
فرهنگ ارشاد
دوره 13، شماره 29 ، اسفند 1392، ، صفحه 1-22
چکیده
چکیده هدف عمدة مقالة حاضر وارسی و ارزیابی نقادانۀ کتاب دیالکتیک روشنگری نوشتة آدورنو و هورکهایمر است. اثر مزبور یکی از متون اصلی جریان فکریِ «نظریة انتقادی» است که با عنوان صوری مکتب فرانکفورت مشهور شده است. نویسندگان کتاب، بهواقع، از پیشکسوتان نظریۀ انتقادیاند و در معماری این جرگۀ فکری و طرح مفاهیم محوری آن جایگاه ...
بیشتر
چکیده هدف عمدة مقالة حاضر وارسی و ارزیابی نقادانۀ کتاب دیالکتیک روشنگری نوشتة آدورنو و هورکهایمر است. اثر مزبور یکی از متون اصلی جریان فکریِ «نظریة انتقادی» است که با عنوان صوری مکتب فرانکفورت مشهور شده است. نویسندگان کتاب، بهواقع، از پیشکسوتان نظریۀ انتقادیاند و در معماری این جرگۀ فکری و طرح مفاهیم محوری آن جایگاه برجستهای دارند. آدورنو و هورکهایمر دیالکتیک روشنگری (پارادایم فکری و جهاننگری عصر خرد یا مدرنیته) را که بر موضعی خوشبینانه و مثبتگرایانه (پوزیتیویستی) استوار است دیدگاهی توهمآمیز میدانند. به نظر آنها مواضع عقلانی و فلسفی روشنگری قرن هجدهم، که پیامآور دموکراسی و جامعة مدنی بود، اساساً در جهت استقرار سلطه و توسعة جامعة مدیریتشده (نظارتی) کارکرد داشته است. برخلاف نیچه که کل پیکرۀ آگاهی (معرفت) و دانش مدرنیته را در خدمت قدرت (خواست قدرت) تشخیص میدهد و بر آن نقد بنیانکن دارد، نویسندگان این اثر در برابر دیالکتیک توهمآمیز روشنگری، سرمشق فکری یا پارادایم «دیالکتیک منفی» را پیشنهاد میکنند که ارزیابی و نقد مستمر ساختار قدرت مسلط موجود را توصیه میکند.
زبان و ادبیات فارسی
عیسی امنخانی
دوره 13، شماره 28 ، آذر 1392، ، صفحه 1-17
چکیده
چکیده مثنویپژوهی تا این اواخر، شامل کتابها و مقالاتی بود که از دریچۀ مباحث کلامی و شرح و حاشیه به بررسی مثنوی میپرداخت. دلیل آن نیز تعلیمیبودن این کتاب است؛ اما مدتی است که برخی از مثنویپژوهان و محققان مرزهای مثنویپژوهی را از مباحث کلامی پیشتر برده، به ساختار و روایتشناسی داستانهای آن نیز توجه کردهاند؛ اشارتهای ...
بیشتر
چکیده مثنویپژوهی تا این اواخر، شامل کتابها و مقالاتی بود که از دریچۀ مباحث کلامی و شرح و حاشیه به بررسی مثنوی میپرداخت. دلیل آن نیز تعلیمیبودن این کتاب است؛ اما مدتی است که برخی از مثنویپژوهان و محققان مرزهای مثنویپژوهی را از مباحث کلامی پیشتر برده، به ساختار و روایتشناسی داستانهای آن نیز توجه کردهاند؛ اشارتهای دریا: بوطیقای روایت در مثنوی یکی از شناختهشدهترینِ این آثار است که میکوشد شیوۀ روایت منحصر به فرد مثنوی را به خوانندگان نشان دهد. با وجود تمام نوآوریهای کتاب یاد شده، انتقاداتی نیز بدین کتاب وارد است: الف) انتخاب نادرست نظریۀ کتاب (ساختارگرایی و منطق مکالمۀ باختین)؛ ب) رویکرد ارزشمدارانه و نه انتقادی در برخی از فصول کتاب (بهویژه در فصل چهارم)؛ پ) پراکندگی و عدم انسجام مطالب.
زبان و ادبیات فارسی
محمود بشیری
دوره 14، شماره 30 ، خرداد 1393، ، صفحه 1-15
چکیده
چکیده پیرامون ادبیات معاصر ایران، اعم از نظم و نثر، در این سه دهة اخیر بعد از انقلاب اسلامی ایران، کتابهای متعدد و متنوعی نوشته و منتشر شده است. هریک از این آثار، از جهاتی درخور توجه و بررسیاند و نیز دارای ویژگیهای خاص خود هستند که در جای خود استفاده میشوند. از بین این آثار گوناگون، ادبیات معاصر ایران (نثر) از محمدرضا ...
بیشتر
چکیده پیرامون ادبیات معاصر ایران، اعم از نظم و نثر، در این سه دهة اخیر بعد از انقلاب اسلامی ایران، کتابهای متعدد و متنوعی نوشته و منتشر شده است. هریک از این آثار، از جهاتی درخور توجه و بررسیاند و نیز دارای ویژگیهای خاص خود هستند که در جای خود استفاده میشوند. از بین این آثار گوناگون، ادبیات معاصر ایران (نثر) از محمدرضا روزبه، تاحدودی با سایر آثار منتشرشدة دیگری که در این دوره به بازار نشر کتاب عرضه شدهاند متفاوت است. هرچند این کتاب نیز از جهاتی از ایراد و اشکال خالی نیست، اما به علت انتخاب درست نمونهها و شواهد گوناگون از نثر فارسی در دورة معاصر و همچنین، نقد و تحلیل نسبتاً قابل قبول تعدادی از این نمونهها و حجم تاحدودی کم آن و نیز با توجه به در نظر گرفتن این نکته که کتاب بهمثابة درسنامه و متن آموزشی برای دورة تحصیلی کارشناسی رشتة زبان و ادبیات فارسی تألیف شده است، میتوان گفت که در مقایسه با کتابهای مشابه محاسن، مزایا، و امتیازهایی دارد و به این جهت، بایسته است به آن بهمنزلة متن آموزشی برگزیده توجه شود و از آن برای تدریس واحد درسی مورد نظر، یعنی ادبیات معاصر ایران (نثر)، استفاده شود. در این نوشته، کوشش شده است به لحاظ ابعاد شکلی و ظاهری و نیز از جهت محتوایی، به جنبههای قوت و ضعف این اثر پرداخته شود و این موارد به مخاطبان این کتاب، که بیشتر دانشجویان زبان و ادبیات فارسیاند، ارائه شود.
فلسفه
عبدالرزاق حسامیفر
دوره 14، شماره 31 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-11
چکیده
یکی از موضوعات بسیار مهم مطرح در فلسفۀ علم و فلسفۀ دین، نسبت میان علم و دین است. این نسبت در دو حوزه مورد توجه قرارمیگیرد: نیاز انسان به هر دو و تقابل میان گزارههای آن دو در توصیف قوانین طبیعت. این مسئله از حوزۀ بررسی عمیق استاد مطهری بیرون نبودهاست؛ چنانکه میتوان اشتغال بدان را در آثار ایشان ردیابی کرد و این کاری است که ...
بیشتر
یکی از موضوعات بسیار مهم مطرح در فلسفۀ علم و فلسفۀ دین، نسبت میان علم و دین است. این نسبت در دو حوزه مورد توجه قرارمیگیرد: نیاز انسان به هر دو و تقابل میان گزارههای آن دو در توصیف قوانین طبیعت. این مسئله از حوزۀ بررسی عمیق استاد مطهری بیرون نبودهاست؛ چنانکه میتوان اشتغال بدان را در آثار ایشان ردیابی کرد و این کاری است که در کتاب رویکرد استاد مطهری به علم و دین انجام شده است. نویسنده در این اثر کوشیده است با استفاده از آثار استاد، دیدگاه ایشان را در باب نسبت میان علم و دین بیان کند. این مسئله در اندیشۀ استاد به دو صورت بحث شدهاست: یکی نسبت علم و ایمان و تأکید بر نیاز انسان به هر دو و دیگری مسئلۀ نزاع علم و دین. از نظر استاد، دین ثابت و قطعی، و علم متغیّر و نسبی است. در این مقاله، هدف نقد و بررسی این کتاب و طرح برخی نکات پیشنهادی برای اصلاح آن است.
زبانشناسی و زبانهای باستانی
رضا امینی
دوره 14، شماره 32 ، آذر 1393، ، صفحه 1-14
چکیده
چکیده در این مقاله، نقصان معنا، نوشتة گرمس، که حمیدرضا شعیری آن را به فارسی ترجمه کرده، معرفی و نقد و بررسی شده است. این کتاب با «سخن مترجم» آغاز شده است که هم نقش مهمی در معرفی گرمس و تحولات دیدگاههای او دارد، و هم زمینهساز فهم بهتر آن چیزی است که او در این کتاب مطرح کرده است. گرمس، در نقصان معنا، بحثها و دیدگاههای ...
بیشتر
چکیده در این مقاله، نقصان معنا، نوشتة گرمس، که حمیدرضا شعیری آن را به فارسی ترجمه کرده، معرفی و نقد و بررسی شده است. این کتاب با «سخن مترجم» آغاز شده است که هم نقش مهمی در معرفی گرمس و تحولات دیدگاههای او دارد، و هم زمینهساز فهم بهتر آن چیزی است که او در این کتاب مطرح کرده است. گرمس، در نقصان معنا، بحثها و دیدگاههای خود را به گونهای سامان داده است، که درنهایت در هر بخش، «نقصان معنا» بر خواننده هویدا شود. از این نظر، این کتاب در مطالعات نشانه ـ معناشناختی اهمیت بسیاری دارد، زیرا مسئلة معنا همواره مورد مطالعة پژوهشگران رشتههای گوناگون دانش بوده است و دیدگاهها و تبیینهای متفاوتی دربارة آن بهدست داده شده که علت اصلی آن ماهیت سیال، تعیّنناپذیر، و ثباتگریز معناست. درواقع، در نقصان معنا، گرمس نشانهشناسی کلاسیک را پشت سر گذاشته و با ارائة نمونهها و متنها و قرار دادن خواننده در شرایط و فضاهای خاص، به سویههای تشویشی، احساسمدار، و زیباییشناختی معنا توجه نشان داده است؛ و بدینترتیب و البته با زبانی شاعرانه، زمینة روی نمایاندن سویههای گریزان و پنهان معنای نشانهها و شناخت آنها را فراهم کرده است.
زبان و ادبیات عربی
شکوهالسادات حسینی
دوره 14، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 1-13
چکیده
چکیدهادبیات و هنر همواره آینۀ تمامنمای روند فکری و اندیشۀ بشری و بهترین راه نفوذ در لایههای درونی هر جامعۀ انسانیاند. برای آشنایی با ارتباط میان جوامع و فرهنگها هم شایستهتر آن است که پژوهشگران از بده و بستانهایی که میان هنرمندان و نویسندگان در زمینۀ ادبیات و هنر صورت میگیرد استفاده کنند و میزان و سطح این روابط را محک بزنند. ...
بیشتر
چکیدهادبیات و هنر همواره آینۀ تمامنمای روند فکری و اندیشۀ بشری و بهترین راه نفوذ در لایههای درونی هر جامعۀ انسانیاند. برای آشنایی با ارتباط میان جوامع و فرهنگها هم شایستهتر آن است که پژوهشگران از بده و بستانهایی که میان هنرمندان و نویسندگان در زمینۀ ادبیات و هنر صورت میگیرد استفاده کنند و میزان و سطح این روابط را محک بزنند. ادبیات تطبیقی، دانش نوپایی که به همین منظور شکل گرفته، در طی دو قرن عمر کوتاه خود شناخت خوب و بسندهای را به جویندگان محورهای مشترک میان اندیشههای انسانی عرضه کرده است. ادبیات تطبیقی با تکیه بر مقارنۀ ملکالشعرای بهار و امیرالشعراء شوقی نوشتۀ ابوالحسن امین مقدسی از جمله کتابهایی است که در این حوزه، در ایران، نگاشته شده و نوشتار حاضر به بررسی و نقد آن پرداخته است. مبنای این نوشتار سنجش هماهنگی این کتاب با معیارهای آموزشی در دانشگاههای ایران است و بر این اساس نقاط قوت و ضعف آن مورد اشاره و تحلیل قرار گرفته است.
زبان و ادبیات عربی
محمد اجاقی؛ سیدمحمدرضا ابنالرسول
دوره 15، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 1-19
چکیده
چکیده النحو الغائب اثری است دربارة نحو زبان عربی که پدیدآورندة آن تلاش دارد با رویکردی متفاوت و روزآمد به توصیف نحو زبان عربی بپردازد، به طوری که این توصیف مناسب و برآورندة نیازهای عربیآموزان عربیزبان و بهویژه غیر عربیزبان باشد. این کتاب، چنانکه خود نویسنده هم چنین باوری دارد، دارای سه ویژگی است که در دیگر آثار همنوع ...
بیشتر
چکیده النحو الغائب اثری است دربارة نحو زبان عربی که پدیدآورندة آن تلاش دارد با رویکردی متفاوت و روزآمد به توصیف نحو زبان عربی بپردازد، به طوری که این توصیف مناسب و برآورندة نیازهای عربیآموزان عربیزبان و بهویژه غیر عربیزبان باشد. این کتاب، چنانکه خود نویسنده هم چنین باوری دارد، دارای سه ویژگی است که در دیگر آثار همنوع خود یافت نمیشود: 1. تمایز قائل شدن میان عربیزبانان و غیر عربیزبانان در تدوین کتابهای نحوی و آموزش آن؛ 2. رها شدن از سیطرة نحو نحات و نزدیک شدن به نحو زبان عربی و 3. توجه به تحول در اصول نحو به جای پرداختن به فروع آن. با توجه به همین رویکرد و ویژگیها، در این مقاله تلاش میشود اثر یادشده با استفاده از معیارها و ابزارهای علمی بررسی و ارزیابی شود تا مشخص شود که چه اندازه از ویژگیهای علمی یک اثر فنی و تخصصی برخوردار است؟
تاریخ
محمد امیر احمدزاده
دوره 15، شماره 35 ، شهریور 1394، ، صفحه 1-24
چکیده
مهمترین رخداد تاریخی، که در پرتو آن رشد شهرنشینی و طبقهبندی اجتماعی ایران تحت تأثیر قرار گرفت، انقلاب مشروطه است. طرح مفاهیم جدیدی از جمله دولت ـ ملت، تأسیس مراکز آموزشی جدید با هدف توسعۀ دولتی آموزش نوین، تأسیس نهاد قانونگذاری و وارد شدن برخی گروههای اجتماعی به عرصۀ کنشگری مدرن با هدف توسعۀ حوزۀ عمومی، شأن تاریخی پیدا ...
بیشتر
مهمترین رخداد تاریخی، که در پرتو آن رشد شهرنشینی و طبقهبندی اجتماعی ایران تحت تأثیر قرار گرفت، انقلاب مشروطه است. طرح مفاهیم جدیدی از جمله دولت ـ ملت، تأسیس مراکز آموزشی جدید با هدف توسعۀ دولتی آموزش نوین، تأسیس نهاد قانونگذاری و وارد شدن برخی گروههای اجتماعی به عرصۀ کنشگری مدرن با هدف توسعۀ حوزۀ عمومی، شأن تاریخی پیدا کردن اجتماع، و رشد تاریخنگاری تودهها و گروههای خاموش جامعه بر اثر نقشآفرینی درون تحولات مشروطه از نشانههای آغاز راهی جدید بود تا گروههای فعال اجتماعی در قالب گروههای شهری و تحصیلکرده با سطح اقتصادی متوسط در توسعۀ تحولات درونی نقشآفرینی کنند. با این حال، عوامل توسعهبخش و گاه موانع ساختاری، فرهنگی، اقتصادی، و سیاسی در توسعه و تحدید نقش آنان و قبض و بسط توفیقات این لایۀ میانی جامعۀ جدید ایران مؤثر بودهاند. کتاب طبقة متوسط درصدد ارزیابی گفتمانهای سیاسی موجود در قشرهای میانی جامعۀ ایران از 1320 تا 1380 با رهیافتی جامعهشناختی است که البته نقدهایی در عرصۀ روششناسی، مبانی تاریخی، و ساختاری بر آن وارد است. با روشی انتقادی و از منظر تاریخی ـ جامعهشناختی به ارزیابی کتاب و آسیبشناسی مباحث آن و طرح این مسئله دقتشده است که چرا این کتاب نگاه جامعی به مسئلۀ طبقۀ متوسط نداشته است؟
زبانهای خارجی
محمد احمدیصفا؛ مجتبی فراهانی
دوره 15، شماره 36 ، آبان 1394، ، صفحه 1-21
چکیده
هدف از مطالعة حاضر بررسی دیدگاه معلمان زبان انگلیسی در خصوص توان بالقوة یکی از کتب ملی آموزش زبان انگلیسی به نام پراسپکت یک در پرورش «توانش بینافرهنگی» دانشآموزان مقطع اول متوسطه است. 70 معلم با سابقة تدریس کتاب مزبور از طریق روش نمونهگیری دردسترس برای پاسخگویی به پرسشنامهای محققساخته انتخاب شدند؛ ...
بیشتر
هدف از مطالعة حاضر بررسی دیدگاه معلمان زبان انگلیسی در خصوص توان بالقوة یکی از کتب ملی آموزش زبان انگلیسی به نام پراسپکت یک در پرورش «توانش بینافرهنگی» دانشآموزان مقطع اول متوسطه است. 70 معلم با سابقة تدریس کتاب مزبور از طریق روش نمونهگیری دردسترس برای پاسخگویی به پرسشنامهای محققساخته انتخاب شدند؛ علاوه بر این، 22 نفر از آنان در مصاحبهای نیمهساختاریافته شرکت کردند. نتایج نشان داد که کتاب مورد نظر فاقد توان بالقوة لازم در پرورش توانش بینافرهنگی است. همچنین، نتایج مصاحبه حاکی از آن بود که: الف) هم کتابهای پیشین و هم کتاب پیش رو به لحاظ پرورش توانش بینافرهنگی عملکرد ضعیفی دارند؛ ب) کتاب مورد نظر فاقد اهداف بینافرهنگی است؛ ج) عملکرد کتاب به لحاظ ویژگیهای فرهنگی و بینافرهنگی از دیدگاه دانشآموزان مقبول نیست؛ د) فعالیتهای این کتاب توانش بینافرهنگی را تقویت نمیکند؛ و هـ) از نقاط ضعف اصلی این کتاب معرفی نکردن فرهنگ زبان خارجی مورد نظر و سایر فرهنگها، نگرش بسته و متعصبانه به روابط بینانسانی، و بومیسازی افراطی است.
علوم تربیتی
محمد آرمند
دوره 15، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-15
چکیده
آموزش و پرورش تطبیقی از مباحث مهم در علوم تربیتی است. دستاوردهای آموزش و پرورش تطبیقی در اصلاح نظامهای آموزشی کاربرد بسیاری دارد، به همین دلیل به این موضوع در اغلب کشورها توجه شده است. در زبان فارسی کتابهای متعددی در این باره نوشته شده که یکی از این کتابها آموزش و پرورش مقایسهای تألیف شراره حبیبی است که میتواند به عنوان ...
بیشتر
آموزش و پرورش تطبیقی از مباحث مهم در علوم تربیتی است. دستاوردهای آموزش و پرورش تطبیقی در اصلاح نظامهای آموزشی کاربرد بسیاری دارد، به همین دلیل به این موضوع در اغلب کشورها توجه شده است. در زبان فارسی کتابهای متعددی در این باره نوشته شده که یکی از این کتابها آموزش و پرورش مقایسهای تألیف شراره حبیبی است که میتواند به عنوان یکی از منابع درسی آموزش و پرورش تطبیقی استفاده شود. از ویژگیهای مثبت این کتاب از نظر فنی، حروف مناسب و خوانا، صفحهآرایی خوب، و قطع و طرح جلد مناسب است. از نظر محتوایی نیز سلیس و روان بودن متن، هماهنگی عنوانها و مطالب، و بیان مطالب به نحو مختصر و مفید از ویژگیهای مثبت کتاب است. از کاستیهای کتاب میتوان به قدیمی بودن مطالب و استفاده نکردن از منابع جدید و دست اول، نقل قول مطالب از سایر کتابها بدون تحلیل و بررسی، و آوردن برخی مطالب غیرمرتبط با آموزش و پرورش تطبیقی اشاره کرد. همینطور استفاده نکردن از تصویر، جدول، و نمودار از نارساییهای دیگر کتاب است. در پایان مقاله پیشنهادهایی کاربردی ارائه شده است که با استفاده از آنها میتوان کیفیت کتاب را بهبود بخشید
زبانهای خارجی
مازیار مهیمنی
دوره 16، شماره 38 ، فروردین 1395، ، صفحه 1-3
چکیده
از نیمههای دهۀ ١۳۶۰ تا کنون، نزدیک به ۸۰ عنوان کتاب در حوزههای زبان و ادبیات فرانسه، مترجمی فرانسه، آموزش زبان فرانسه و اخیراً مطالعات فرانسه توسط متخصصان دانشگاهی این حوزهها و به همت مراکز نشر دانشگاهی به چاپ رسیدهاند. در این میان، سهم انتشارات «سمت» حدود ۴۰ عنوان، سهم «مرکز نشر دانشگاهی» قریب به ٢۵ عنوان و سهم انتشارات ...
بیشتر
از نیمههای دهۀ ١۳۶۰ تا کنون، نزدیک به ۸۰ عنوان کتاب در حوزههای زبان و ادبیات فرانسه، مترجمی فرانسه، آموزش زبان فرانسه و اخیراً مطالعات فرانسه توسط متخصصان دانشگاهی این حوزهها و به همت مراکز نشر دانشگاهی به چاپ رسیدهاند. در این میان، سهم انتشارات «سمت» حدود ۴۰ عنوان، سهم «مرکز نشر دانشگاهی» قریب به ٢۵ عنوان و سهم انتشارات دانشگاهها حداکثر ۱٥ عنوان بوده است. اگر این ارقام کمابیش دقیق باشند، باید نتیجه گرفت که ما در زمینۀ تولید کتابهای درسی برای گرایشهای مختلف زبان فرانسه، حتی از نظر کمّی عملکرد درخشانی نداشتهایم. ۸۰ کتاب در طول سی سال یعنی کمتر از سه کتاب در سال، برای چهار گرایش. البته در سالهای اخیر بخش زیادی از نیروی ما صرف فعالیتهایی مثل نگارش مقاله، برگزاری همایش، شرکت در کنفرانسهای داخلی و خارجی، همکاری با ناشران غیردانشگاهی و ... شده است. اما با وجود ١١ گروه زبان فرانسه در دانشگاههای دولتی و بین ۶ تا ٩ گروه در دانشگاههای آزاد، و با احتساب میانگین ٥ عضو تماموقت برای هر گروه، این پیشفرض که ما در تولیدات دانشگاهی از رشد کمّی برخوردار بودهایم یکسره بیاعتبار بهنظر میرسد.
علوم سیاسی
هادی آجیلی؛ رضا ذبیحی
دوره 16، شماره 39 ، خرداد 1395، ، صفحه 1-16
چکیده
چکیدهگسترش وسیع اطلاعات و ارتباطات در عصر حاضر زمینه را برای طرح و بررسی بیشتر رسانهها در حکم اصلیترین وسایل ارتباطی فراهم میکند. در این میان، رسانههای جدید نقش کانونی و محوری دارند؛ بهصورتی که هر روز بر دامنة تأثیرگذاری آنها در تحولات و بحرانهای گوناگون منطقهای و جهانی افزوده میشود. مقالة حاضر در پی نقد و بررسی مقالة ...
بیشتر
چکیدهگسترش وسیع اطلاعات و ارتباطات در عصر حاضر زمینه را برای طرح و بررسی بیشتر رسانهها در حکم اصلیترین وسایل ارتباطی فراهم میکند. در این میان، رسانههای جدید نقش کانونی و محوری دارند؛ بهصورتی که هر روز بر دامنة تأثیرگذاری آنها در تحولات و بحرانهای گوناگون منطقهای و جهانی افزوده میشود. مقالة حاضر در پی نقد و بررسی مقالة «دگرگونی سیاست یا ضد سیاست؟» از بری اکسفورد است که در رسانههای جدید و سیاست (2001) به چاپ رسیده است. این مقاله نیز همراه مجموعه مقالات کتاب در سال 1387 به فارسی برگردانده شده است. بر اساس این، نگارندگان هر دو نسخة زبان اصلی و ترجمهشدة آن را نقد و بررسی کردهاند. مقالة حاضر در دو بخش با عنوانهای نقد درونساختاری و نقد برونساختاری به بررسی و نقد مقالة مذکور میپردازد. باید اذعان کرد که حوزة تأثیرگذاری رسانه در سیاست دستخوش تحولات چشمگیری شده است و امروزه رسانههای جدید و مجازی در پیشبرد دموکراسی و ایجاد محدودیت برای دولتها و نهادهای مختلف در زمینههای گوناگون نقش مهمی دارند. تحولات سالهای اخیر نشان میدهد که سیاستها تا حدود زیادی تحت تأثیر محیطهای رسانهای مجازی قرار گرفتهاند و رسانههای جدید هر روز شامل تعریف جدیدی میشوند.
فلسفه
عبدالرزاق حسامیفر
دوره 16، شماره 40 ، مرداد 1395، ، صفحه 1-16
چکیده
چکیده یکی از جریانهای فکری مهم در فلسفۀ علم و فلسفۀ تحلیلی معاصر مکتب پوزیتیویسم منطقی است و از آنجا که در آغاز بهصورت حلقهای از فیلسوفان با محوریت موریتس شلیک و بعدها کارناپ در وین شکل گرفته بود حلقۀ وین نیز خوانده شد. آموزۀ مهم این فیلسوفان اصل تحقیقپذیری، چونان ملاک معناداری و ملاک تفکیک علم از غیرعلم، بود که بر اساس آن گزارههای ...
بیشتر
چکیده یکی از جریانهای فکری مهم در فلسفۀ علم و فلسفۀ تحلیلی معاصر مکتب پوزیتیویسم منطقی است و از آنجا که در آغاز بهصورت حلقهای از فیلسوفان با محوریت موریتس شلیک و بعدها کارناپ در وین شکل گرفته بود حلقۀ وین نیز خوانده شد. آموزۀ مهم این فیلسوفان اصل تحقیقپذیری، چونان ملاک معناداری و ملاک تفکیک علم از غیرعلم، بود که بر اساس آن گزارههای منطقی و ریاضی را تحلیلی و گزارههای علمی را بامعنا و گزارههای تحقیقناپذیر را در سه حوزۀ مابعدالطبیعه، دین، و اخلاق بیمعنا دانستند. یکی از بهترین کتابهایی که آموزههای این مکتب با نگاهی انتقادی در آن تحلیل شده و در شمار نخستین آثاری است که به زبان فارسی در این زمینه منتشر شده کتاب پوزیتیویسم منطقی نوشتۀ بهاءالدین خرمشاهی است. در این مقاله، پس از اشارۀ اجمالی به مضامین کتاب، پارهای نکات انتقادی و اصلاحات پیشنهادی ارائه میشود.
زبانهای خارجی
سهراب آذرپرند
دوره 16، ویژهنامه زبانشناسی و زبانهای خارجی ، مرداد 1395، ، صفحه 1-21
چکیده
هدف از نگارش این مقاله، معرفی و بررسی کتاب دوجلدی آموزش مقدماتی زبان ژاپنی زیرعنوان «ژاپنی برای همه، سطح مقدماتی» است که بعد از نزدیک 15 سال در سال 2012 میلادی با رفع اشکالات نسخه قبل و تغییراتی در محتوا تجدید چاپ شده است. درحالحاضر نسخه زبان خارجی این اثر به دوازده زبان انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی، پرتقالی، روسی، ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله، معرفی و بررسی کتاب دوجلدی آموزش مقدماتی زبان ژاپنی زیرعنوان «ژاپنی برای همه، سطح مقدماتی» است که بعد از نزدیک 15 سال در سال 2012 میلادی با رفع اشکالات نسخه قبل و تغییراتی در محتوا تجدید چاپ شده است. درحالحاضر نسخه زبان خارجی این اثر به دوازده زبان انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی، پرتقالی، روسی، آلمانی، چینی، کرهای، تایلندی، اندونزیایی، ویتنامی در دسترس است و در بیشتر مراکز دانشگاهی و غیردانشگاهی آموزش زبان ژاپنی درسراسر جهان و ازجمله گروه زبان و ادبیات ژاپنی دانشگاه تهران در مرحله مقدماتی بهعنوان منبعی قابل اتکا و کارآمد مورد استفاده است. ویژگیهایی ازجمله رفع اشکالات نسخه قبل، تهیه و تدوین کتاب بهوسیله کار گروهی و درنظر گرفتن کتابهای کمکی متعدد برای پوشش دادن چهار توانایی زبانی گفتاری، شنیداری، خواندن و نوشتن باعث شده است که نسخه جدید کتاب حاضر از بهترین کتابهای آموزش زبان ژاپنی در دنیا محسوب شود. اماهنوز هم هرچند اندک،ایراداتی بر این کتاب وارد است. مقاله حاضر میکوشد به ویژگیها، نقاط قوت و ضعف این اثر بپردازد.
علوم سیاسی
فرزاد آذرکمند؛ محمدعلی توانا
دوره 16، شماره 41 ، مهر 1395، ، صفحه 1-24
چکیده
چکیده هدف این مقاله، نقد و بررسی کتاب اجتماعآینده (The Coming Community) تألیف جورجو آگامبن، فیلسوف و نظریهپرداز معاصر ایتالیایی است. اثر مزبور یکی از متون برجسته در حوزۀ فلسفۀسیاسی و اندیشهانتقادی است که در چارچوب سنت فکری چپنو جای میگیرد. آگامین در این کتاب می کوشد با تفکر درباره زبان بهدرون سیاست نظری و عملی گام بردارد ...
بیشتر
چکیده هدف این مقاله، نقد و بررسی کتاب اجتماعآینده (The Coming Community) تألیف جورجو آگامبن، فیلسوف و نظریهپرداز معاصر ایتالیایی است. اثر مزبور یکی از متون برجسته در حوزۀ فلسفۀسیاسی و اندیشهانتقادی است که در چارچوب سنت فکری چپنو جای میگیرد. آگامین در این کتاب می کوشد با تفکر درباره زبان بهدرون سیاست نظری و عملی گام بردارد و از این طریق مفاهیم بنیادین سیاست غرب را به چالش بکشد و اجتماعآینده (موردنظر خود) را از دل تجربۀ نابزبانی بنا نهد. به عقیدۀ آگامبن نوعی شکاف و دوگانگی در سنتسیاسی و فلسفی غرب وجود دارد که ناشی از دوگانگیهای «فونه» (صوت یا آوایطبیعی و حیوانی) و «لوگوس» (کلام دلالتگر انسانی)؛ حیات طبیعی (زوئه) و حیاتمدنی و سیاسی (بیوس) و در یک کلام دوگانگی میان طبیعت و تمدن است. بهنظر میرسد آگامبن بهدنبال تعریفجدیدی از زیستسیاست (زندگیسیاسی) است تا از این طریق بتواند جایگاهطبیعت را در حیاتمدنی و سیاسی بازیابد. آگامبن در این اثر، بهتقدس زندگیسیاسی نمیاندیشد ومیکوشد تعلقاتهویتی اشخاص رااز طریق سهیمکردن آنها در تجربۀزبانی و «تکینگی موجود هرچه یا هر طور» بازآفرینی کند
زبان و ادبیات فارسی
عیسی امنخانی؛ منا علیمددی
دوره 16، شماره 42 ، آذر 1395، ، صفحه 1-20
چکیده
نقد ادبی و زبان بایستۀ آن حتی به فرض حضور آن در ادبیات گذشتۀ ایران، سابقۀ چندانی ندارد چرا که زبانِ رایج و هنجار گفتمان پیشامدرن زبان مدح/هجو بوده است؛ نویسندگان و شاعران این دوره به تناوب گاه زبان مدح را به کار گرفتهاند، گاه نیز از زبان هجو استفاده کردهاند. اما با فرا رسیدن مشروطیت و استقرار گفتمان مدرن، به تدریج زبان مدح/هجو ...
بیشتر
نقد ادبی و زبان بایستۀ آن حتی به فرض حضور آن در ادبیات گذشتۀ ایران، سابقۀ چندانی ندارد چرا که زبانِ رایج و هنجار گفتمان پیشامدرن زبان مدح/هجو بوده است؛ نویسندگان و شاعران این دوره به تناوب گاه زبان مدح را به کار گرفتهاند، گاه نیز از زبان هجو استفاده کردهاند. اما با فرا رسیدن مشروطیت و استقرار گفتمان مدرن، به تدریج زبان مدح/هجو جای خود را به زبان نقد داده، زبان نقد زبانِ هنجار گفتمان ادبی مدرن میشود.چرایی چنین تغییری را باید در تغییر گفتمان و پیشفرضهای آن جستوجو کرد؛ زبان مدح/هجو تنها در گفتمانی به زبان هنجار تبدیل میشود که پیشفرض آن نظامی سلسلهمراتبی (هرمی) باشد اما نقد ادبی و زبان نقد محصول گفتمان مدرن است؛ گفتمانی که پیشفرض آن برابری است. تنها در چنین گفتمانی است که امکان تحقّق نقد ادبی و زبان آن وجود دارد.
زبان و ادبیات عربی
علی بشیری
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 1-23
چکیده
نقد ادبی یکی از اساسیترین و پُرچالشترین حوزههای درسی ادبیات است. کتاب النقد الأدبی أصوله و مناهجه ـ که اواخر نیمة اول قرن بیست میلادی برای اولین بار بهچاپ رسید ـ از کتابهایی است که در دانشگاههای ایران در رشتة زبان و ادبیات عربی تدریس میشود. در این مقاله تلاش نویسنده بر آن است، تا با بررسی نگرگاهها ...
بیشتر
نقد ادبی یکی از اساسیترین و پُرچالشترین حوزههای درسی ادبیات است. کتاب النقد الأدبی أصوله و مناهجه ـ که اواخر نیمة اول قرن بیست میلادی برای اولین بار بهچاپ رسید ـ از کتابهایی است که در دانشگاههای ایران در رشتة زبان و ادبیات عربی تدریس میشود. در این مقاله تلاش نویسنده بر آن است، تا با بررسی نگرگاهها و مفاهیمی که این کتاب طرح مینماید، دیدگاهی انتقادی پیش روی چشم خواننده بگشاید. در ابتدا طرح نکاتی که روساخت مینماید در دستور کار این مقال است. پس از آن، به ترتیبی که کتاب سامان یافته، گفتههای سید قطب بررسی میشود. بنابراین، اصول و مفاهیم نقد ادبی، سپس انواع ادبی، و، درنهایت، شیوههای نقد ادبی مورد مداقه قرار میگیرد. نتیجة این پژوهش نشان میدهد که این نویسنده بسیاری از نگرگاهها و مفاهیمی که از آنها سخن گفته، برخلاف ادعای اصالتمندی، ریشههایی غربی داشته و ردپای آرای ناقدان و اندیشمندان غربی را میتوان در این کتاب مشاهده کرد.
زبان و ادبیات عربی
سید محمدرضا ابنالرسول؛ الهه صفیان
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 1-22
چکیده
چکیدهکتاب صرف و نحو عربی 1 و 2 تألیف دکتر عباس ماهیار در سال 1385 از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) به عنوان منبع اصلی دروس صرف و نحو عربی 1 و 2 در رشته زبان و ادبیات فارسی مقطع کارشناسی به ارزش هشت واحد به چاپ رسیده و زآن پس دو بار تجدید چاپ شده است.در مقاله حاضر نگارندگان با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد ...
بیشتر
چکیدهکتاب صرف و نحو عربی 1 و 2 تألیف دکتر عباس ماهیار در سال 1385 از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) به عنوان منبع اصلی دروس صرف و نحو عربی 1 و 2 در رشته زبان و ادبیات فارسی مقطع کارشناسی به ارزش هشت واحد به چاپ رسیده و زآن پس دو بار تجدید چاپ شده است.در مقاله حاضر نگارندگان با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد بخش صرف این کتاب در چندین محور پرداختهاند. انطباق مطالب کتاب با سرفصل مصوّب شورای عالی برنامهریزی، درستی یا نادرستی تعاریف و مثالهای اصطلاحات دستوری، توجه یا بیتوجهی به اهمیت، ضرورت و کاربرد قواعد دستوری ارائه شده برای دانشجویان رشته زبان وادبیات فارسی، تصحیح اعراب و حرکتگذاری عبارات متن و تمرینها و سرانجام اغلاط چاپی غیر قابل چشمپوشی از محورهای این بررسی نقادانه است.از مهمترین دستاوردهای مقاله حاضر می توان به نکات مثبت کتاب، از جمله مطابقت بخش صرف آن با سرفصل مصوّب شورای عالی برنامهریزی درسی، بیان گسترده قواعد عربی در بیشتر مباحث، ذکر تمرین و نمونه حل شده آن در پایان هر بحث، و از کاستیهای آن به نادرستی یا نارسایی برخی از تعاریف، قواعد و مثالهای دستوری، علایم نگارشی، حرکتگذاری و اعراب اشاره کرد که اصلاح و بازنگری آن را ایجاب میکند.