نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای برنامه‌ریزی درسی و عضو پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش

2 استادیار فلسفة تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی

چکیده

اگرچه نقد زیربنای رشد، توسعه، و بالندگی فردی و اجتماعی است، اما این امر به فرهنگ مسلط و فرایند منطقی جامعة علمی تبدیل نشده است. چنین وضعیتی دلایل گوناگونی دارد. یکی از این دلایل مفروضات زیربنایی یا پارادایم حاکم‌بر جامعة علمی است. بنابراین، هدف از نگارش این مقاله تحلیل فرهنگ نقد و تبیین این فرهنگ براساس سه پارادایم مسلط علمی، یعنی مدرنیسم، پست‌مدرنسیم، و آشوب و پیچیدگی است. بنابراین، از روش پژوهش استدلال استنتاجی استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة کلیة کتاب‌ها، مقالات، مطالعات، و پژوهش‌های مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع به ‌روش نمونه‌گیری هدف‌مند برای نمونه انتخاب شدند. اطلاعات ازطریق سیاهة یادداشت‌برداری گردآوری و سپس به‌روش کلامی و تحلیل محتوای کیفی تحلیل شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که مدرنیسم فقط نقد به‌منزلة قطعیت نظریه‌ای را ممکن می‌کند که برداشتی منفی، سطحی، و ناسازگار با روح نقد محسوب می‌شود. بنابراین، فرهنگ نقد در این پارادایم شکل نگرفته و نهادینه نخواهد شد. پست‌مدرنیسم نیز بستر یا فرصت چندانی برای نقد مهیا نمی‌کند. اما آشوب و پیچیدگی بستری بسیار مناسب برای شکل‌گیری، ترویج، و نهادینه‌شدن فرهنگ نقد است؛ زیرا، ویژگی‌ها و مفروضات آن تبیین مناسبی از مفهوم ویژگی‌ها و انواع سنت‌های نقد ارائه می‌کنند. بنابراین، شکل‌گیری، ترویج، و نهادینه‌سازی فرهنگ نقد نیازمند گذار پارادایمی از مدرنیسم و پست‌مدرنیسم به آشوب و پیچیدگی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Institutionalizing the Culture of Critique in the Scientific Community with Which Paradigm or Scientific Foundation? Modernism, Postmodernism or Chaos-Complexity

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohammad Hossein 1
  • Sousan Keshavarz 2

1 Ph.D. of Curriculum Planning, the Member of the Research Institute of Education, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, the Philosophy of Education and Training, Kharazmi University

چکیده [English]

Although critique is the basis of personal and social growth and development, this issue has not become a dominant culture and logical process of the scientific community. This situation has many reasons. One of these reasons is the underlying assumptions or paradigms governing the scientific community. Therefore, the purpose of this article was to analyze the culture of critique and explain this culture based on three dominant scientific paradigms: Modernism, Postmodernism, and Chaos-Complexity. Therefore, the deductive reasoning method was used. The statistical population included all the books, articles, studies related to the subject, and the most possible sources were selected by purposive sampling method as samples. The information was collected by a checklist and was analyzed by a verbal and qualitative content analysis method. The findings show that Modernism only allows critique as a theoretical determination, which is a negative and superficial understanding, and incompatible with the nature of criticism. Thus, the culture of critique in this paradigm has not been formed and institutionalized. Postmodernism also does not provide an opportunity for critique. But Chaos-Complexity is a very suitable context for the formation, promotion, and institutionalization of the culture of critique. Because its features and assumptions provide a proper explanation for the concept, characteristics, and all conventions of criticism. Therefore, the formation, promotion, and institutionalization of the culture of critique requires a paradigm shift from Modernism and Postmodernism to Chaos-Complexity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Institutionalization
  • Culture of Critique
  • Paradigm
  • modernism
  • Postmodernism
  • Chaos-Complexity
ارشاد، فرهنگ (1386). «جایگاه نقد در آموزش علوم اجتماعی: بستری برای توسعة علمی فرهنگی»، نامة علوم انسانی، زمستان 86 و بهار 87.
اعتباریان، اکبر (1386). «نظم در آشوب»، ماهنامة تدبیر، س 18، ش 190.
بی‌نا (1383). «مقدمه‌ای بر پیچیدگی»، ترجمة احمد ماکوئی، ش 17، س 6.
پاپکین، ریچارد و آوروم استرول (1360). کلیات فلسفه، ترجمة سیدجلال‌الدین مجتبوی، تهران: حکمت.
تاملینسون، جان (1381). جهانیشدن و فرهنگ،‌ ترجمة محسن حکیمی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی با همکاری مرکز گفت‌وگوی تمدن‌ها.
حسینی، سیدمحمدحسین (1395). «تدوین الگوی مفهومی تغییر برنامة درسی براساس نظریه‌های آشوب و پیچیدگی و ارزش‌یابی تغییر برنامة درسی دورة ابتدایی نظام آموزش و پرورش کشور براساس این الگو»، رسالة دکتری دانشگاه خوارزمی.
خیمه‌دوز، محسن (1392). «ﻧﻘﺪ ﻭ ﺷﺒﻪﻧﻘﺪ»، شرق، س 11، ش 1950.
دانایی‌فرد، حسن (1385). «کنکاشی در مبانی فلسفی تئوری پیچیدگی: آیا علم پیچیدگی صبغة پست‌مدرنیست دارد؟»، فصل‌نامة مدرس علوم انسانی، ویژه‌نامة مدیریت، دورة دهم، پیاپی 46.
زیباکلام، فاطمه‌ (1379). مبانی فلسفی آموزش و پرورش در ایران‌، تهران: حفیظ.
شریعت‌مداری، علی‌ (1354). جامعه و تعلیم و تربیت‌، اصفهان: مشعل‌.
شورت، ادموند سی (1387) روش‌شناسی مطالعات برنامة درسی، ترجمة محمود مهر‌محمدی و همکاران، تهران: سمت و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
قنادان، منصور، ناهید مطیع، و هدایت‌الله ستوده (1392). جامعهشناسی، مفاهیم کلیدی، تهران: آوای نور.
کرم، امیر (1389). «نظریة آشوب، فرکتال (برخال) و سیستم‌های غیرخطی در ژئومورفولوژی»، جغرافیای طبیعی لارستان، ش 3.
کومبز، جرالد آر. و لو روی بی دنیلز (1387). پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی، ترجمة خسرو باقری، تهران: سمت.
کوی، لوتان (1389). آموزش و پرورش: فرهنگ‌ها و جوامع، ترجمة محمد یمنی‌دوزی سرخابی، تهران: سمت.
محمدی چابکی، رضا (1392). «مؤلفه‌های پارادایم پیچیدگی»، روششناسی علوم انسانی، س 19، ش 76.
 
Abel, D .L. (2009). “The Capabilities of Chaos and Complexity”, International Journal of Molecular Sciences, No. 10, www.mdpi.com/journal/ijms.
Al Suwailem, S. (2011). “Behavioural complexity”, Journal of Economic Surveys, 25(3).
Alverson, M. and S. A. Deetz (2006). Critical Theory and Postmodernism Approaches to Organizational Studies, S. R. Clegg, C. Hardy, TB Lawrence ve WR Nord, London: Sage.
Alvesson, M. and D. Kärreman (2001). “Odd couple: making sense of the curious concept of knowledge management”, Journal of management studies, 38 (7).
American Heritage Dictionary (2016). “Relativism definition”, http://dictionary.reference.com/ browse/relativism.
Antunes, R. and V. Gonzalez (2015). “A production model for construction: a theoretical framework”, Buildings, 5(1).
Arendt, H. (2013). The human condition, University of Chicago Press.
Baranger, M. (2000). Chaos, complexity, and entropy, New England Complex Systems Institute, Cambridge.
Bar-Yam, Y. (2000). “Dynamic Complex System”, retrieved on 3rd Aug, 2006, http://necsi.org/publications/dcs/index.html.
Bertuglia, C. S. and F.Vaio (2005). Nonlinearity, chaos and complexity: The dynamics of natural and social systems, Oxford: Oxford University Press.
Bishop, R. C. (2008). “What could be worse than the butterfly effect?”, Canadian Journal of Philosophy, 38 (4).
Brown, A. D. and K. Starkey (2000). “Organizational identity and learning: A psychodynamic perspective”, Academy of management review, 25 (1).
Brown, B. B. (1990). “Peer Groups and Peer Cultures”, S. Feldman and G. Elliot (eds.), at: the Household, The Developing Adolescent, Cambridge, M.A.: Harvard University Press.
Byrne, D. S. (1998). Complexity theory and the social sciences: an introduction, Psychology Press.
Castellani, B. and F. W. Hafferty (2009). Sociology and complexity science: a new field of inquiry, Springer Science and Business Media.
Chappell, C. (1989). “Chaos theory and competency based teacher education”, Australian Journal of Teacher Education, 14 (2).
Cilliers, P. (1998). Complexity and Postmodernism_ Understanding Complex Systems, London: Routledge.
Cilliers, P. and R. Preiser (2010). “Complexity”, Difference and Identity-An Ethical, Springer
Connor, S. (1990). Postmodern culture: An introduction to theories of the contemporary, Blackwell.
Contu, A., C. Grey, and A. Örtenblad (2003). “Against learning”, Human Relations, 56 (8).
Cova, B. (1996). “The postmodern explained to managers: Implications for marketing”, Business Horizons, 39 (6).
Davis, B. and D. J. Sumara (2006). Complexity and education: Inquiries into learning, teaching, and research, Psychology Press.
Demirović, A. (2008). “Critique and Truth, For a New Mode of Critique”, (translated to English by Aileen Derieg), http://eipcp.net/transversal/0808/demirovic/en/print.
Doll, W. E. (2008). “Complexity and the Culture of Curriculum”, In: Mason, M. (2008), Complexity Theory and the Philosophy of Education, United Kingdom, John Wiley and Blackwell.
Fitzgerald, L. A. and F. M. Eijnatten (2002). “Chaos speak: a glossary of chaordic terms and phrases”, Fitzgerald, Vol. 15.
Laurie A. and F. M. Eijnatten (2002). “Chaos: Applications, In Organizational Change”, Journal of Organizational Change Management, 15 (4).
Foucault, M. (1997). “On the Genealogy of Ethics: Overview of Work in Progress”, interview by Rabinow and Dreyfus [1983], Essential Works, 1.
Foucault, M. (2003). What is enlightenment? In The essential Foucault: Selections from essential works of Foucault, 1954-1984, New Press.
Gasché, R. (2007). The honor of thinking: critique, theory, philosophy, Stanford University Press.
Gleick, J. (2011). Chaos: Making a new science, Open Road Media.
Hawking, S. (2000). “I think the next century will be the century of complexity”, San José Mercury News, Morning Final Edition, January, 23.
Hayles, N. K. (1990). Chaos Bound: Orderly Disorder in Contemporary Literature and Science, Ithaca, NY: Cornell University Press.
Haynes, P. (2015). Managing complexity in the public services, UK: Open University Press.
Jakobsson, E. and Working Group 1 Collaborators (2006). “Complex systems: Why and what? Retrieved February”, http://necsi.org/events/cxedk16/cxedk16_1.html.
Kolb, D. (1988). The critique of pure modernity: Hegel, Heidegger, and after, University of Chicago Press.
Koopman, C. (2010). “Revising Foucault: The history and critique of modernity”, Philosophy and Social Criticism, 36 (5).
Latour, B. (2004). “Why has critique run out of steam? From matters of fact to matters of concern”, Critical inquiry, 30 (2).
Leadbetter, R. (2000). “Chaos”, Encyclopedia Mythica, http://www.pantheon.org/articles.
Levy, D. (1994). “Chaos theory and strategy: Theory, application, andmanagerial implications”, Strategic Management Journal, 15.
Lissack, M. R. (1999). “Complexity: the science, its vocabulary, and its relation to organizations”, Emergence, 1 (1).
Lorenz, E. N. (2005). The essence of chaos, University of Washington Press.
Macmillan dictionary (2015). “Complexity-definition and synonyms”, http://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/complexity.
Malaina, Al. (2015). “Two complexities, the need to link complex thinking and complex adaptive systems science”, Emergence: Complexity and Organization, Vol. 17, Issue 1.
Marion, R. (1999). The edge of organization: chaos and complexity theories of formal social systems, SAGE publication.
Markose, S. M. (2005). “Computability and Evolutionary Complexity: Markets as Complex Adaptive Systems (CAS) ”, The Economic Journal, 115 (504).
Merriam-Webster dictionary (2015). “Chaos”, http://www.merriam-webster.com/dictionary/chaos.
Moghaddam, F. M. (2010). “Commentary: Intersubjectivity, interobjectivity, and the embryonic fallacy in developmental science”, Culture and psychology, 16 (4).
Montuori, A. (1998). “Complexity, epistemology, and the challenge of the future”, Academy of Management Proceedings (K1-K8).
Morcol, G. (2001). “What Is Complexity Science? Postmodernist or Postpositivist? Emergence”, A Journal of Complexity Issues in Organizations and Management, 3 (1).
Morrison, K. (2008). “Educational Philosophy and the Challenge of Complexity Theory”, In: M. Mason (ed.), Complexity Theory and the Philosophy of Education, United Kingdom, John Wiley and Blackwell’s.
Nakpodia, E. D. (2010). “Culture and curriculum development in Nigerian schools”,  African Journal of History and Culture, 2(1).
Olmedo, E. (2010). “Complexity and chaos in organizations: complex management”, International Journal of Complexity in Leadership and Management, 1(1).
Oxford English Dictionary (2002). The concise Oxford English dictionary, revise J. Pearsall (ed.), New York: Oxford University Press.
Popper, K. (2005). The logic of scientific discovery, Routledge.
Popper, K. R. (1970). Normal science and its dangers, Cambridge University Press.
Popper, K. R. (1971 a). The Open Society and Its Enemies, Vol. 1: The Spell of Plato, Princeton: Princeton University Press.
Popper, K. R. (1971b). The Open Society and Its Enemies, Vol. 2: The High Tide of Prophecy, Princeton: Princeton University Press.
Radford, M. (2008). “Complexity and truth in educational research”, Educational Philosophy and Theory, 40 (1).
Raffnsøe, S. (2010). “The obligation of self-management: The social bonds of freedom”, Villum Fonden and Velux Fonden 2009.
Raffnsøe, S. (2015). What is Critique? The Critical State of Critique in the Age of Criticism, Copenhagen Business School: Department of Management, Politics and Philosophy
Raunig, G. (2008). “What is critique? Suspension and re-composition in textual and social machines”, may fly, 113.
Reitter, K. (2008). “Critique as a way of overcoming quixotism, on the development of critique in Marx”, http://eipcp.net/transversal/0808/reitter/en/print.
Rickles, D., P. Hawe, and A. Shiell (2007). “A simple guide to chaos and complexity”, Journal of epidemiology and community health, 61 (11).
Rosenau, P. M. (1992). Post-modernism and the Social Sciences: Insights, Inroads, and Intrusions, Princeton, NJ: Princeton University Press.
Rowbottom, D. P. (2011). “Kuhn vs. Popper on criticism and dogmatism in science: a resolution at the group level”, Studies in History and Philosophy of Science Part A, 42 (1).
Sala, N. (2011). Chaos and complexity in arts and architecture, F.F. Orsucci and N. Sala (eds.), Chaos and Complexity Research Compendium, Vol. 1, New York: Nova Science Publishers, Inc.
Santosus, M. (1998). “Simple, yet Complex”, CIO Enterprise Magazine, 15.
Sawyer, R. K. (2005). Social emergence: Societies as complex systems, Cambridge University Press.
Schram, S. F. (1993). “Postmodern policy analysis: Discourse and identity in welfare policy”, Policy Sciences, 26 (3).
Siemens, G. (2014). “Connectivism: A learning theory for the digital age”, Retrieved 2016 from http://er.dut.ac.za/bitstream/handle/123456789/69/Siemens_2005_Connectivism_A_learning_theory_for_the_digital_age.pdf?sequence=1.
Smitherman, S. (2004). “Chaos and Complexity Theories: Wholes and Holes in Curriculum”, Doll, W., Fleener, J., and St. Julien, J. (eds.), Chaos, complexity, culture, and curriculum, New York: Peter Lang.
Taylor, D. (2003). “Practicing politics with Foucault and Kant: Toward a critical life”, Philosophy and social criticism, 29 (3).
Touraine, A. (1995). Critique of Modernity, trans. D. Macey.
Tylor, E. B. (1871). “Primitive culture: researches into the development of mythology”, philosophy, religion, art, and custom, Vol. 2.
Vattimo, G. (1990). “Postmodern criticism: Postmodern critique”, In: D.Wood (ed.), Writing the future, Rutledge
Waldrop, M. M. (1993). Complexity: The emerging science at the edge of order and chaos. Simon and Schuster,  New York.
Wheatley, M. J. (1999). Leadership and the new science: Learning about organization from an orderly universe, San Francisco: Berrett-Koehler Publishers.
Williams, R. (2014). Keywords: A vocabulary of culture and society, Oxford University Press.
Wolfram, S. (2002). A new kind of science, Vol. 5, Champaign: Wolfram media.
Youngblood, M. (1997). Life at the Edge of Chaos, Dallas, TX: Perceval.